Apeldoorn is een laatkomertje. De groene Veluwestad heeft geen grootse middeleeuwse geschiedenis. Het werd pas later wat, toen mensen zich realiseerden dat de beekjes die van de Veluwe kwamen neerstromen nuttig konden zijn om watermolens aan te drijven. Zo ontstond de papierindustrie. Maar Apeldoorn werd pas echt meer dan een vlek op de landkaart toen stadhouder-koning Willem III besloot een oud jachtslot uit te breiden met een paleis, Het Loo. [caption id="attachment_323958" align="aligncenter" width="325"] Apeldoorn Jugendstil Hoofdstraat 92-102 © eigen foto J. Lendering[/caption] En het was nog later, toen koning Willem I een kanaal liet graven, dat het grote dorp veranderde in een kleine stad.
]
Er is een fraai verhaal – en het is nog waar ook – dat BBC-diskjockey John Peel, nadat hij “Teenage Kicks” van The Undertones had gedraaid, de single nog een tweede keer draaide, met de historische woorden “It doesn’t get much better than this”. Dat was 1978 en het is makkelijk te begrijpen waarom Peel er zo over dacht. “Teenage Kicks” heeft alles wat een liedje moet hebben.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
ACHTERGROND - Sargasso duikt deze zomer in musea in Nederland en nabije omstreken. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer of redacteur over zijn of haar favoriete museum. Meer bijdragen welkom (mail naar info [at] sargasso.nl.). Deze keer Lauren van Zoonen over Paleis Het Loo. Nooit geweest? Lees verder……
Voor de televisie gekluisterd zitten voor de Kersttoespraak van de Koning, uren van tevoren een plekje reserveren bij Paleis Noordeinde voor de balkonscene op Prinsjesdag of in oranje gehuld langs de kant van de weg staan om een glimp van het koninklijk echtpaar op te vangen op Koningsdag; royalty-liefhebbers doen het maar al te graag. Hoewel ik mij niet schaar onder deze categorie, heb ik wel een zwak voor kastelen en paleizen en hun vorige bewoners en een van mijn favorieten is Koninklijk Paleis Het Loo.
Paleis het Loo ligt aan de rand van Apeldoorn in de sprookjesachtige setting van Kroondomein Het Loo. Je kunt je makkelijk voorstellen dat de bossen en heides van de Veluwe ooit tot hier doorliepen. Dat was dan ook exact de reden waarom stadhouder Willem III in 1684 het ‘Oude Loo’ kocht. Willem III en zijn Engelse vrouw Mary Stuart verkregen met deze koop namelijk onder andere het recht om te jagen in het omliggende gebied.
Apeldoorn is al ruim duizend jaar oud en stadhouder-koning Willem III heeft er een buitenhuis aangelegd (Het Loo), maar het werd pas echt een stad nadat het in de jaren zestig van de vorige eeuw in twee opeenvolgende nota’s Ruimtelijke Ordening werd aangewezen als groeikern. Ik ben opgegroeid in een van de uitbreidingswijken, Zevenhuizen. Ruim aangelegd met veel groen, een dozijn lagere scholen, een zwembad, een buurthuis, opbouwwerk, vijvers, een centraal park, een jongerencentrum en opvallend veel kerken.
Een gemeenschap kon je de verzamelde bewoners echter niet noemen. Een van mijn vriendjes kwam uit Pijnacker, een tweede van de Antillen, de derde uit Groningen. Er was weinig wat de bewoners verbond, en omdat dus niemand precies wist wat een Zevenhuizenaar tot een Zevenhuizenaar maakte, was men – zoals ik het heb ervaren – vooral tegen alles wat afweek. Toen ik rond mijn veertiende mijn enkel verstuikte en niet op de gebruikelijke manier kon fietsen, werd ik eens toegesproken door een wildvreemde die me voorhield normaal te fietsen.
Op een kwade of mooie dag (in 1979 of zo) concludeerde de gemeente dat er nog iets ontbrak. Wat is een moderne gemeente immers zonder moderne kunst? En dus stond er, van de ene op de andere dag, langs de Laan van Zevenhuizen (en wel hier) een kunstwerk. Het bestond uit enkele tientallen verroeste staalplaten, opgesteld in lange rijen. Het had iets van een tankversperring, en zo heette het dan ook binnen enkele uren.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
“Veroordeel Karst T. niet, maar de verharde maatschappij waarin topbankiers straffeloos miljarden mogen verliezen en Jan met de pet bij het minste of geringste een incassobureau aan de deur krijgt.”
Rondom 10 noteert veel begrip voor de man die acht mensen ombracht in een poging de koninklijke familie te raken. Heel anders dan bij andere daders van zinloos geweld of Volkert van der G. en Mohammed B., die eerder de hoogste boom toegewenst kregen. Komt dat omdat Karst T. zelf ook de dood vond, omdat zijn motieven aanspreken of om een andere reden?
Koninginnedag. Dat is een bittertje bij de plaatselijke Oranjevereniging, biertjes en feesten op een boot in de Amsterdamse grachten, prinsen die gaan zaklopen en koekhappen en sinds gisteren ook kapotgereden worden door een man in een Suzuki Swift. De aanslag op de Koninklijke familie is voor sommigen een reden om maar meteen het einde van een tijdperk af te kondigen. Oranjes die zich onder het volk mengen zal een relict uit het verleden worden, toen het leven nog zorgeloos en geluk heel gewoon was. In het vervolg wordt iedereen binnen een kilometer van de koningin zeer uitgebreid gefouilleerd en verplaatst de familie zich in een gepantserde bus met een 20mm-kanon en Goalkeeper-systeem op het dak.
Ik denk daarentegen dat dit onnodig is en zelfs onverstandig. In de eerste plaats is, ondanks de vermeende risico’s die de Oranjes zouden hebben gelopen in de open bus, de aanslag uiteindelijk gewoon mislukt. Karst T. kan wel met z’n auto tot op enkele meters gekomen zijn, maar hij heeft de bus niet geraakt. Zoals een bal op de paal nog steeds geen doelpunt is, is ook een aanslag die het doel niet bereikt, gewoon een mislukte aanslag en kan je dus zeggen dat de genomen veiligheidsmaatregelen, in ieder geval voor de individuele niet-te-voorkomen-loslopende gek, adequaat zijn geweest.
Het is wel zo, dat een terreurorganisatie in een zelfde setting waarschijnlijk veel meer schade had kunnen aanrichten. Dat is alleen op zichzelf geen reden tot het aanscherpen van maatregelen, aangezien voor een terreurorganisatie de Oranjes feitelijk geen vreselijk interessant doelwit zijn. Ze hebben weinig tot geen politieke macht en, cru gezegd, ze zijn inwisselbaar. Zelfs als een organisatie erin zou slagen om zowel Willem-Alexander als zijn drie dochters te liquideren, staan de kinderen van Constantijn en Laurentien klaar om de troon over te nemen. Er zijn in de geschiedenis van de Oranjes wel eens kronkeliger opvolgingspaden bewandeld, dus de stabiliteit van de Nederlandse staat komt op geen enkele manier in gevaar.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Sculptural Construction of Noise and Speed - Balla
Uiteraard denk ik aan de dood van onschuldige toeschouwers die slechts op een mooie dag naar de Koningin wilden zwaaien. Het lijkt koel en zakelijk om een paar uur na de daad van krankzinnigheid van ene Karst uit Huissen al zo te spreken. Maar dit is geen cynisch referaat om klappen uit te delen aan het journaille dat ons elke minuut van informatie voorziet. Evenmin is het een vingerwijzing naar het publiek of de ooggetuigen.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.