Overzicht

serie

Vaste Gasten

Foto: daisy.images (cc)

Net als je even inkakt, prikken onze Vaste Gasten je weer wakker met hun scherpe pen.


Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | Joodse piraten

, door

COLUMN - De synagoge van Willemstad op Curaçao is de oudste in de Nieuwe Wereld. De gemeente is gesticht in 1651, de ‘snoa’ dateert uit 1732 en is een kleine kopie van de Portugese Synagoge in Amsterdam. Uiteraard zijn er verschillen, waarvan het meest opvallende is dat je in Nederland nooit bij de ingang van een godshuis vrolijke Caraïbische dansmuziek hoort spelen.

Een ander verschil is dat er in Willemstad zand op de vloer van de synagoge ligt. Dit is een herinnering aan de tijd waarin de joden, vervolgd door de Spaanse Inquisitie, samenkwamen op geheime plaatsen. Om zo min mogelijk geluid te maken, legde men zand op de bodem. De Curaçaose joden, zo zegt men, wilden die tijd niet vergeten en handhaafden de opmerkelijke vloerbedekking.

In Curaçao was er overigens weinig reden om bang te zijn voor vervolging. De West-Indische Compagnie erkende de godsdienstvrijheid in de koloniën, die daardoor aantrekkelijke vestigingsplaatsen waren voor mensen uit de Republiek die de ‘ware gereformeerde religie’ niet beleden. Volgens een officieel document zouden de joden dezelfde ‘vryheyt van conscientie met publicque exercitie, Cinagoge en schoolen’ hebben als ze gewend waren in de stad Amsterdam, en hadden ze dezelfde rechten als andere burgers.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | De gemeenteraad is dood

, door

COLUMN - De gemeenteraadsverkiezingen gaan steeds minder over ‘democratie van onderop’. Lokale democratie kalft af door dalend animo voor raadswerk en de verkiezingen zelf. Er wordt gezocht naar alternatieven voor controle van lokaal bestuur.  Dit zijn de laatste gemeenteraadsverkiezingen. Laten we er een feest van maken.

De gemeenteraden zijn op sterven na dood. Over de oorzaken wordt getwist. De vergoedingen voor het democratisch vrijwilligerswerk staan niet meer in verhouding tot de tijd die men er aan kwijt is. Dat geldt zeker voor gemeenteraden die na herindelingen zijn gehalveerd. Minder raadsleden doen meer werk, het is niet meer te behappen.

Welnee, zegt menig gemeenteraadslid. Ze doen het werk met liefde. De vergoeding is mooi meegenomen. Maar schaalvergroting zet de gemeenteraad op afstand van de burger. Het gemeentehuis om de hoek moet plaatsmaken voor een megalomaan gebouw in de grootste woonplaats van de nieuwe gemeente. Om raadsleden aan het werk te zien moeten burgers verder reizen. En omgekeerd: raadsleden die bij de burgers langs willen zijn langer aan weer en wind blootgesteld.

Daar waar niet wordt gefuseerd zoekt men, soms door het Rijk afgedwongen, samenwerkingsverbanden. Samen staan we sterk. Dat valt vies tegen, wordt gezegd. De invloed van raadsleden wordt uitgehold. ‘We kunnen de wethouder wel op pad sturen met een boodschap, maar die richt niets uit als de andere acht wethouders aan tafel een ander plan hebben,’ verzuchtte een Naardens gemeenteraadslid. Hoe kan een enkel gemeenteraadslid nog door de burger die hem of haar heeft gekozen, worden afgerekend?

Foto: daisy.images (cc)

Van die dingen | Pesten

, door

COLUMN - Zelf heb ik geluk gehad. Ik ben niet zo veel gepest op school. Het was geen hardcore pesten, ik werd niet structureel buitengesloten of genegeerd. Maar ik weet wel nog heel goed hoe het voelde als ik eens een keer de klos was. Dat je moest zoeken bij verstoppertje en dat iedereen dan al lang en breed in de klas zat en ik door het zoeken te laat op school kwam. Dat je onderbroek naar beneden werd getrokken als je naar huis liep. Kruisspinnen in het laatje van mijn tafeltje. Briefjes met teksten over mij die door de klas gingen. Iedereen lachen en ik die als enige niet wist waarom. Als een groep zich tegen je keerde kon je het soms alleen nog maar op een lopen zetten of moest je heel hard van je afslaan. Maar goed, het overkwam mij soms en gelukkig niet dag in, dag uit. Het stopte toen ik de grootste pester op een dag in vlaag van verstandsverbijstering een bloedneus en tand door de lip sloeg. Huilend droop hij af. Daarna werd het rustig.

Ik ben geen heilig boontje, ik heb ook wel eens meegedaan op het schoolplein. Mocht iemand niet meedoen tijdens de gym, verstopte je iemands schoolspullen. Maar ik liep daar trouwens niet in voorop. Ik was een volger. Ik probeerde er wel zo veel mogelijk buiten te blijven, maar als je op die leeftijd moest kiezen tussen zelf de klos zijn of een ander pesten, was de keuze snel gemaakt. Meedoen aan het pesten voelde bijna hetzelfde als gepest worden. Ik kan er nog triest van worden als ik eraan terug denk.

Foto: daisy.images (cc)

Duopolie | Opstelten’s achterhoedegevecht

, door

COLUMN - 35 gemeenten tekenden vorige week een manifest gericht aan minister Ivo Opstelten van Justitie, waarin ze pleiten voor de landelijke invoering van een gecertificeerde en gereguleerde wietteelt. Volgens de gemeenten leidt de illegale teelt tot veel overlast, zoals een groot aantal binnenhuisbranden, geweld rond illegale bevoorrading, een verstopping van het justitiesysteem en het grootschalige aftappen van elektriciteit. Bovendien is de kwaliteit van illegaal geteelde wiet niet te reguleren en kan de gezondheid van gebruikers leiden onder resten van bestrijdingsmiddelen en te hoge percentages THC.

Opstelten’s antwoord was een krachtig “nee”, waarvoor hij twee argumenten aandraagt. Het eerste is dat veel wietproductie bestemd is voor de export, en die productie dus niet verdwijnt met een binnenlandse regulering. De gemeenten wijzen erop dat de regering het percentage van de wietteelt dat is bestemd voor export sterk overschat. Bovendien is dit argument geen reden om tenminste de binnenlandse productie niet te reguleren om de problemen rondom illegale bevoorrading en volksgezondheid te verminderen.

Opstelten’s tweede argument is dat een regulering van de wietteelt internationale verdragen schendt. Dit argument is al sinds jaar en dag de belangrijkste reden voor het schizofrene Nederlands drugsbeleid waarin gebruik en verkoop zijn toegestaan, maar de productie is verboden. Het verdrag in kwestie is het Enkelvoudig Verdrag over Narcotische Middelen dat in 1961 werd aangenomen door de Verenigde Naties. Daarin is cannabis geplaatst in categorie IV, de strengste en meest beperkende categorie, bedoeld voor drugs die ‘bijzonder vatbaar zijn voor misbruik en negatieve effecten,’ waartegenover ‘geen substantiële therapeutische voordelen staan.’

Foto: daisy.images (cc)

Geen bal op tv | DWDD Saturday Night

, door

COLUMN - Ik moet zeggen, ik had zo mijn twijfels toen ik vernam dat Hugo Borst en Henry Schut mij, onder leiding van Matthijs van Nieuwkerk, tweeëneenhalf uur zouden vermaken met hun ‘ideale muziekavond’ in DWDD Saturday Night. Want waarom zou ik in godsnaam naar de favoriete muziekfragmenten van Hugo Borst en Henry Schut willen luisteren?

Henry Schut kende ik helemaal niet. Nu ja, ik kende hem wel, van dat doordeweekse gezicht en die even rustgevende als saaie stem waarmee hij, voor zover ik kan beoordelen, op vrij kleurloze wijze wel eens een kwartiertje Sportnieuws presenteert. Maar dat hij Henry Schut heette, ik zou er nooit opgekomen zijn.

Hugo Borst vindt zichzelf dan weer iets te cool, is mijn bescheiden mening. Daar zat ie, met zijn perfect gecoiffeerde volle hipstersbaard. Een baard die zo wanhopig no-nonsense schreeuwde dat je er medelijden mee kreeg.

En alsof dat allemaal niet genoeg was, werd een en ander aan elkaar geluld door superlativist Matthijs van Nieuwkerk. 

Lang geleden zag ik op het Nederlands Filmfestival Matthijs van Nieuwkerk elke avond een talkshow presenteren. Hij deed dit met zoveel enthousiasme, zo verfrissend onbevooroordeeld en met zoveel waardering voor zijn gasten, dat ik bij mezelf dacht: geef die man z’n eigen tv-programma. Niet veel later kreeg hij dat ook. Het duurde even voordat hij zijn draai vond. Maar met De Wereld Draait Door vond-ie die.

Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | Botsende categorieën

, door

COLUMN - Seksuele identiteiten zijn, om eens een open deur in te trappen, moderne constructen. In de negentiende eeuw vielen erotische verlangens, ideeën en handelingen onder de moraaltheologie, de psychiatrie, het strafrecht en de biologie. Pas betrekkelijk recent werd seksualiteit bevrijd uit de religieuze, morele, medische, juridische of biologische sfeer, ontstond seksualiteit als zelfstandige categorie en begonnen mensen te zeggen dat ze hetero of homo waren.

Iets dergelijks gebeurde in de vierde eeuw, toen religie als categorie kwam te ontstaan. In mijn vorige column wees ik erop dat ze ontstaan móest om ruimte te maken voor een christelijke identiteit. Tot dan toe bestonden er wel religieuze ideeën en handelingen, maar je deelname daaraan was onderdeel van bijvoorbeeld je nationale identiteit. Pas toen de christenen meer invloed kregen, wijzigden de categorieën die in het debat werden gebruikt. In universiteitsbargoens: het discours veranderde.

Helaas is het mensen eigen om wél te kunnen omgaan met informatie die zich in bepaalde hokjes laat passen maar geërgerd te raken als dat niet lukt. De Joden pasten niet goed in de nieuwe, door het christendom bepaalde categorieën, en ergernis hierover moet een gedeeltelijke verklaring zijn voor het feit dat de Joden in de Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd werden vervolgd. Niet als aanleiding of oorzaak, maar wel als versterkende factor. Eerdere generaties christenen, die hadden geleefd voordat de categorieën waren aangepast, zouden het hebben herkend.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Kabinet Stiekem

, door

COLUMN - Officieel heet dit kabinet Rutte-Asscher, in de volksmond Rutte II. Kabinet Stiekem dekt de lading beter.

Onder het motto ‘Openbaar tenzij’ gaat de overheid informatie actiever openbaar maken. Hoe dat ‘tenzij’ in zijn werk gaat hebben we de laatste weken mogen ervaren.

Een staatssecretaris vertrekt omdat hij problemen bij de Belastingdienst verzwijgt, een ander mag blijven ondanks het achterhouden van rapporten over ProRail en ontgassing door binnenvaartschepen. De minister die in eerste instantie verzwijgt dat miljoenen telefoontjes zijn onderschept, zal wel in functie mogen blijven omdat hij wegens de staatsveiligheid geen volledige openbaarheid hoeft te betrachten.

De case Weekers bewijst dat tamelijk lang onvolledige informatie kan worden verstrekt of achter gehouden. Die tactiek heeft niet het eeuwige leven. Na de toeslagenfraude door Bulgaren en het onvolledig informeren van de Kamer over de oldtimerregeling, was nu de maat vol. Drie keer is scheepsrecht.

Staatssecretaris Mansveld moet nu, na de ProRail-kwestie en de ontgassing door binnenvaartschepen, geen enkel stukje informatie meer onder de pet houden, anders is ze het volgende slachtoffer van de stiekeme cultuur van dit kabinet.

Minister Plasterk heeft ook moeite met het verstrekken van juiste gegevens. Hij beweerde vorig jaar dat er draagvlak ‘van onderop’ is voor de fusie van de provincies Flevoland, Utrecht en Noord-Holland. Flevoland ontkende dat ten stelligste . Een lijst van topverdieners moest hij corrigeren nadat RTL Nieuws hem daar op wees. Over de bezuinigingen op de AIVD onthield hij de Tweede Kamer de gevraagde informatie. Een kwetsbare minister dus.

Foto: daisy.images (cc)

Van die dingen | Garagemannetje

, door

COLUMN - Het garagemannetje lachte door de telefoon. ‘Ja mevrouwtje, dat kan wel zijn dat u dit al meer dan een jaar heeft, maar als u zo door blijft rijden staat u straks stil langs de snelweg. Ik kan het zo voor u repareren hoor, het kost, nou ik gok, om en nabij de zevenvijftig.’

‘Als in zevenhonderdvijftig?’ piepte ik.

‘Ja, zevenhonderdvijftig, maar dan loopt hij wel weer als een zonnetje hoor. Veilig met de kinderen enzo. Hij had al weer een beurt gemoeten ook. Dat is al heel lang niet meer gebeurd.’ Hij klonk beschuldigend.

‘Maar ik begrijp het niet. De buurjongen heeft met stenen staan gooien en ik kom dus voor een nieuwe ruit en dat betaalt de verzekering. Maar nu zeg jij dat mijn hele versnellingsbak niet meer goed is? En wat die beurt betreft, vlak voor onze vakantie in de zomer heeft ze nog een beurt gehad. Toen moest er voor bijna tweeduizend euro worden versleuteld en toen heb ik hier niets over gehoord. Ik moest een nieuwe distributieriem. Of zoiets.’

‘Nou ja mevrouwtje, luister eens even. Ik reed er net een stukkie mee en hij klinkt echt niet goed hoor. Hij maakt een raar geluidje. Zo’n typische brom van een gammele versnellingsbak. Dat hoor ik meteen natuurlijk. Je hebt veel gereden sinds juli.’ Mijn buitensporige allergie voor het woord mevrouwtje begon op te spelen.

Foto: daisy.images (cc)

Duopolie | Piraterij

, door

COLUMN - Het gerechtshof in Den Haag gaf Ziggo en XS4all gelijk in een rechtszaak tegen stichting Brein: de internetproviders mogen hun blokkade van de Pirate Bay opheffen. Eigenlijk was deze uitspraak grotendeels een non-issue, omdat de slimme downloader via andere sites aan zijn torrents kan komen, bijvoorbeeld door ironisch genoeg de directeur van Brein, Tim Kuik, te googlen.

Het gelijk van Ziggo en XS4all doet de vraag opkomen wat de welvaartsimplicaties van softwarepiraterij zijn. Een paar jaar geleden becijferden TNO, SEO en IViR dat het effect per saldo positief is. Opmerkelijk, omdat elke keer dat ik een DVD wil kijken, eerst een filmpje van ongeveer een minuut me vertelt dat softwarepiraterij hetzelfde is als diefstal. En diefstal associeer je meestal niet met een positief effect op de welvaart.

In dit geval heeft het alles te maken met het consumentensurplus: het verschil tussen wat je wil betalen voor een product en wat je er daadwerkelijk voor betaalt. Stel dat je bijvoorbeeld een DVD wil kopen van het laatste seizoen van Geer en Goor Over de Vloer en dat je daar 30 euro voor over hebt. Als die DVD nu 20 euro kost, heb je 10 euro aan consumentensurplus verdiend. Door het consumentensurplus mee te nemen, compenseer je het welvaartsverlies wanneer de DVD wordt gedownload in plaats van gekocht: omdat je er 30 euro voor over hebt, en het downloaden 0 euro kost, heb je 30 euro aan consumentensurplus verdiend, waarmee de 20 euro die Geer en Goor mislopen wordt gecompenseerd.

Foto: daisy.images (cc)

Geen bal op tv | Philip Seymour Hoffman en sinkholes

, door

COLUMN - Philip Seymour Hoffman. Ik dacht hem te kennen. Hij was in vele gedaanten tot mij gekomen. Als kruiperige lakei, als zachtaardige broeder, als rukkende buurman, als uncoole rockjournalist, als ijdel genie, als homoseksuele cameraman, als charismatische sekteleider. In al die films werd hij wie hij vertolkte. Philip Seymour Hoffman verdween. Gek genoeg dacht ik daardoor dat Philip Seymour Hoffman een gelukkig man moest zijn. Hij leek in zijn rollen alles altijd zo onder controle te hebben. Bovendien kon hij al zijn zwartgalligheid, al zijn gevoel, al zijn liefde, al zijn haat in zijn personages kwijt, waarom zou hij zelf nog problemen hebben? Wat moet zo’n man met heroïne godverdomme?

Ik had behoefte aan een metafoor. Ik hoopte ’m te vinden in een uitzending van het BBC-programma Horizon, getiteld Swallowed by a Sinkhole, waarin de presenterende geoloog Ian Stewart door Florida reist om onderzoek te doen naar sinkholes, waar, zo bleek, geen Nederlandse vertaling voor bestaat. Ik stel vooralsnog zuigholte voor. 

Ian Stewart was een passende gids. Zijn donkergekleurde stem met Schots accent gaf het onheilspellende onderwerp dat het toch al was, nog net even wat extra apocalyptisch cachet. Precies waarvoor ik in de stemming was. Daar reed hij door de suburbs van Miami en je kreeg het idee dat hij elk moment kon worden opgeslokt door de aarde onder hem.

Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | De uitvinding van het jodendom

, door

COLUMN - De vraag was simpel: als Jezus een jood was, waarom vormen de christenen dan een zelfstandige religie en geen joodse sekte? Ik heb vorige week al aangegeven dat er weinig of niets in het Nieuwe Testament staat dat niet door althans een deel van de joden voor hun rekening kon worden genomen. Sommige ideeën waren zelfs behoorlijk gangbaar of behoorden althans tot actuele discussies.

Er waren destijds verschillende joodse groepen, verdeeld door heftige polemieken. Nadat de Romeinen in 70 n.Chr. de tempel hadden verwoest, bleven de polemische teksten in gebruik, maar was de discussie beperkt tot eigenlijk slechts twee groepen: de liberale stroming binnen het farizeïsme (het ‘Huis van Hillel’), waaruit het rabbijnse jodendom is voortgekomen, en enkele christelijke groeperingen die ook heidenen in hun gelederen hadden. Dit laatste was niet onjoods maar betekende wel dat het christendom als religieuze identiteit niet langer samenviel met een etnische identiteit.

Het is makkelijk te onderschatten hoe problematisch dit is geweest. Je denkt immers dat, zoals je nu christenen hebt uit diverse landen, je ook destijds Griekse, Romeinse, Gallische, Egyptische, Bataafse en Joodse christenen kon hebben. Naast een nationaliteit kun je een religie hebben. Daarmee denk je echter vanuit een modern perspectief. Erger nog, dat je religie kunt loskoppelen van nationaliteit is nou net een christelijke uitvinding en dus ongeschikt om over joden te schrijven.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Beleid van werkloosheid en stress

, door

COLUMN - Werkloosheid aan de ene kant en stress aan de andere kant: een ziekmakende tweedeling. De politiek doet alsof het niet anders kan. Maar dat kan wel.

Sinds eergisteren zijn we een staatssecretaris armer. De man leek geen controle te kunnen krijgen over de organisatie van de belastingdienst. Helaas, maar volgens mij had niemand dat onderhand nog gekund.

De belastingdienst moet flink bezuinigen, maar in plaats van taken af te moeten stoten krijgt het er juist controletaken bij. De belastingdienst moet dus alles tegelijk doen. Betere controles uitvoeren, een gelijkblijvende service leveren én een reorganisatie doorlopen. En allemaal met minder budget.

Deze combinatie lijkt me onmogelijk. Efficiënter werken kan, maar reorganiseren kost tijd en geld. En dat is er niet.

De belastingdienst is hier niet de enige in. Dit soort doelstellingen worden de meeste (semi-)overheidsorganen en non-profitorganisaties opgelegd. Het heeft niet alleen invloed op de dienstverlening, maar ook op het personeel. In mijn omgeving zie ik veel mensen die geen avond meer thuis zijn, omdat ze op een afgeslankte werkvloer het werk van hun wegbezuinigde collega’s erbij gekregen hebben. De andere kant van de crisis.

Ondertussen weten we: eenderde van het ziekteverzuim wordt veroorzaakt door stress op het werk. Sterker nog: stress zou zelfs de verklaring kunnen zijn voor de helft van al onze gezondheidsklachten. Daarom luidde Asscher vorige maand de alarmklok. Hij wil hier een maatschappijbrede discussie over.

Vorige Volgende