serie

Vaste Gasten

Net als je even inkakt, prikken onze Vaste Gasten je weer wakker met hun scherpe pen.


Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Subjectiviteit als bestaansrecht

COLUMN - Nederland oordeelt zich helemaal het laplazerus. We hebben met z’n allen over alles een duidelijke mening en willen meer dan ooit ons waardeoordeel kwijt aan de wereld om ons heen. Al is het maar in de vorm van hooguit honderdveertig digitale en onpersoonlijke tekens. Een mening geeft namelijk een minuscuul stukje van je persoonlijkheid weer. Meer dan ooit tevoren delen we deze meningen met elkaar en laten we deze horen en zien aan iedereen die hierop zit te wachten. Of niet. Veel meer dan ooit tevoren willen we dat men onze mening hoort/leest/ziet/deelt/retweet/liket en als favoriet markeert. Dit geeft onze unieke persoonlijkheid een ‘erkenningsboost 2.0.’ Een boost die deze mening of uiting versterkt en aandikt ten favoure van je eigen subjectieve spuisel, in welke vorm dan ook, en zorgt voor een tijdelijk bevredigde sociale gemoedstoestand.

Vroeger was het daarentegen een eenzaam bestaan. Persoonlijke meningen en waardeoordelen waren voorbestemd voor een klein en in een bepaalde context geselecteerd groepje toehoorders. Vrienden, familie, collega’s, of desnoods alleen je huisdier waren enkel de getuigen van je, al dan niet gefundeerde, uitspraken en opinies over bepaalde zaken die voor jou op dat moment van belang waren. Even deed je ertoe. Je werd aangehoord en eventueel aangevuld of bijgestaan door een medestander die het met je eens was op dat moment. Daarna keerde het leven zich weer genadeloos in de plooi van de werkelijkheid. Destijds een werkelijkheid zonder social media en app-verkeer. Het was wachten op het gezamenlijke avondeten of op een volgend moment bij de koffieautomaat om je nieuwe opvattingen te delen met de kleine wereld om je heen.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Flex als nieuwe norm

COLUMN - Met de Wet Werk en Zekerheid wordt de tweedeling op de arbeidsmarkt alleen maar erger: flexwerkers worden eerder ontslagen, terwijl het vangnet achteruit holt.

Hij werd deze week nog even uitgesteld maar hij komt er echt: de Wet Werk en Zekerheid. Deze wet klinkt zo saai dat er nauwelijks over geschreven wordt. Toch is het een nogal ingrijpende wet, waarin weer gesneden wordt in de WW en het ontslagrecht.

Het idee achter deze wet zou zijn dat de flexibilisering van de arbeidsmarkt is doorgeslagen. Er is een kloof ontstaan tussen werknemers. Aan de ene kant staan de werknemers met ontslagbescherming en een CAO, aan de andere kant de zogenaamde flexwerkers, die vrijwel geen rechten hebben. Daarbij groeit de groep flexwerkers ten koste van het aantal werknemers met een vast contract. Dit was al meer dan een decennium aan de gang, maar wordt nu versterkt door de crisis.

Met de Wet Werk en Zekerheid wordt daarom het ontslagrecht meer gestandaardiseerd, ontslagvergoedingen worden gemaximeerd, en er worden maatregelen getroffen om ‘de rechtspositie van flexwerkers verbeteren’. Ten slotte wordt de WW hervormd.

Deze maatregelen maken de situatie echter alleen maar erger.

Met het verbeteren van de rechtspositie van flexwerkers wordt namelijk bedoeld dat de overheid gaat proberen werkgevers te dwingen flexwerkers eerder een vast contract te geven. De eigen rechtspositie van flexwerkers wordt daardoor helemaal niet verbeterd. Die blijft even belabberd. Ook hun perspectief wordt er niet beter op, want door bedrijven te verplichten flexwerkers eerder in dienst te nemen, zullen mensen in praktijk simpelweg nog eerder ontslagen worden dan nu al het geval is. Hiermee wordt het tegenovergestelde bereikt van wat bedoeld is.

Foto: daisy.images (cc)

Begraven

COLUMN - We stonden achter de kist te wachten tot we de kerk in mochten. De bel klonk en de pastoor kwam aangelopen. Hij was in het zwart en paars gekleed en had een zwarte bonnet op zijn hoofd. De jongens keken elkaar aan en een grijns verscheen op hun gezichten. Voor de zekerheid keken ze even mijn kant op. Als mama lacht kunnen we los, zag je ze denken. Ik keek ze aan met een blik die boekdelen sprak. Ze besloten om elkaar maar niet meer aan te kijken. De slappe lach was nu zeker geen goed idee.

De jongste zat omgedraaid in de kerkbank. Terwijl de mis aan de gang was bekeek hij iedereen die achter hem zat op zijn gemak. Een lange gaap kon hij niet onderdrukken. ‘Wanneer mogen wij?’ vroeg hij al na vijf minuten. Ze hadden een taak. Mijn jongens en nog een neefje zouden het herdenkingskruisje naar de kapel brengen. Ik zei dat het nog wel even ging duren. Hij zuchtte en draaide zich weer om in de bank.

‘Is dat Jezus mama, die daar hangt?’ Ja, dat is Jezus. Ik heb ze de kinderbijbel voorgelezen, ik vind het wel fijn als ze in musea straks weten waar ze naar kijken en dat ze, mochten ze ooit aan de literatuur verslaafd raken, ook weten wat ze lezen. Die verhalen kenden ze dus wel, maar een mis, die hadden ze nog nooit bijgewoond. Niet met kerst, niet met Pasen. Laat staan dat ze wisten hoe een katholieke begrafenis zou gaan verlopen.

Foto: daisy.images (cc)

Duopolie | Studentenopstand aan economiefaculteiten

COLUMN - Economiestudenten van ongeveer veertig studieverenigingen verspreid over de hele wereld zijn in opstand gekomen tegen het onderwijs aan hun faculteiten. In een manifest betreuren zij de eenzijdigheid van het curriculum en pleiten voor meer pluralistische en interdisciplinaire invloeden. Net als een eerdere actie van een groep studenten die op Harvard demonstratief een economiecollege verlieten (zie hier de reactie van de docent), heeft het manifest tot veel media-aandacht geleid, met positieve commentaren in onder andere in The Guardian, The New Yorker en, geloof het of niet, de Financial Times.

Het is mooi dat er een discussie wordt gevoerd over curricula aan universiteiten, en nog mooier dat studenten blijk geven van betrokkenheid en initiatief. Inhoudelijk hebben de studenten een aantal goede punten, zoals het idee dat de teloorgang van cursussen over de geschiedenis van het economisch denken de studenten essentiële context ontnemen. Interdisciplinaire kennisoverdracht is ook belangrijk, hoewel het een open vraag is hoeveel daarvan in een specialisatie economie terecht moet komen of in een bredere opleiding ‘sociale wetenschappen’. Hoe dan ook, onderwijsdecanen zouden deze suggesties serieus moeten nemen.

Helaas heeft de uitgelokte discussie ook populistische trekken. Ten eerste wekken diverse commentaren de indruk dat het ‘neoklassieke’ standaard curriculum marktwerking verheerlijkt. Hoewel docenten natuurlijk verschillende accenten kunnen leggen is dit over het algemeen niet waar. Standaard economische theorie poneert condities waaronder markten efficiënt werken, maar besteed veel aandacht aan de redenen waarom dit in veel gevallen niet zo is, zoals monopolies, externaliteiten, verschillen in informatie van marktdeelnemers etc. Ook het verwijt dat Keynes wordt overgeslagen is niet juist: iedere eerste jaars macrocursus heeft een centrale rol voor het IS-LM model, een interpretatie van het Keynesiaanse gedachtengoed.

Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | Toni Braxton

COLUMN - Ik zou niet weten hoe ik religie moest definiëren maar denk dat ik de plank niet ver mis sla als ik stel dat althans de westerse religies niet zijn gebaseerd op logisch bewijs. Ze veronderstellen een openbaring, die je aanneemt of niet. Daarom zullen gelovigen en ongelovigen/andersgelovigen elkaar nooit begrijpen, zelfs niet begrijpen kúnnen. Er is sprake van incommensurabele denkwijzen.

Daaruit volgt dat ik als columnist in elk geval met respect moet schrijven over opvattingen die ik niet alleen niet snap, maar ook niet snappen kán. Als ik lees dat Toni Braxton in volle ernst geloofde dat God haar een autistische zoon gaf om haar te straffen voor een eerdere abortus, moet ik op mijn tong bijten om niet te zeggen dat ze kierewiet is.

De Amerikaanse zangeres laat ons, zo lees ik, in haar theologische inzichten delen in een pas verschenen autobiografie. Het is geen geheim dat Braxton een strenge, christelijke opvoeding heeft gehad, en het is ook geen geheim dat veel christenen abortus afwijzen, maar voor zover ik weet is het geen gebruikelijk christelijk standpunt dat een zoon moet boeten voor de zonden van zijn moeder. Er is weliswaar een beroemde passage in Deuteronomium dat God iemands afstammelingen straft tot in het derde of vierde geslacht, maar dat betreft afgoderij en heeft niets te maken met abortus.

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Groene konijnen en blauwe honden

COLUMN - Ik wil er eigenlijk helemaal niet aan denken. Niet nu. Niet straks. Maar ook niet morgen of volgend jaar. Waarom zou ik er aan moeten of willen denken? Het slaat geheel nergens op. En toch denk ik er aan. Het is gek, maar tegelijkertijd vooral fascinerend. En ik weet zeker dat je, als lezer van deze column, er nu ook aan gaat denken. Of je wilt of niet. Probeer namelijk maar eens níet te denken aan een groen konijn!

En? Is het gelukt? Waarschijnlijk niet. Waarschijnlijk heb je zojuist, net als ik, aan een groen konijn gedacht. En net zo waarschijnlijk is het, dat je er nu wéér aan denkt!

Nu is het denken aan een groen konijn redelijk onschuldig. Maar wat vond je er van, toen je laatst op het station stond, en bedacht wat er zou gebeuren wanneer je op dat moment voor de naderende trein zou stappen? Of toen je die keer boven aan de trap stond, en nadacht over wat je zou voelen wanneer je van boven naar beneden zou springen? Behoorlijk beangstigende gedachten, die zich in een flits aan je kunnen opdringen. Maar geen nood. Je wuift ze weg en gaat weer verder tot de orde van de dag. Het is blijkbaar volkomen normaal om ‘intrusies’ te hebben. Want zo heten deze, enigszins dwangmatige, gedachten.

Wanneer ik op Internet lees over een onderzoek waarin deze zogenaamde intrusies worden beschreven, wordt me duidelijk dat het gaat om onschuldige gedachten. En dat ieder mens deze in min of meerdere mate heeft. Dat is geruststellend.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Schuldenstelsel

COLUMN - Het akkoord over het sociaal leenstelsel heeft meer nadelen dan voordelen. Maar klaarblijkelijk had van Ojik behoefte aan zijn eigen ‘Kunduz’.

Van Ojik heeft wat uit te leggen. Deze week tekende hij een akkoord waarmee de gemiddelde studieschuld met 15.000 euro wordt ophoogt. Volgens hem wordt het stelsel er eerlijker op.

Toegegeven, sommige zaken in het plan zijn goed verdedigbaar. Het maximale percentage van het loon dat verplicht afbetaald wordt ligt flink lager, en mensen met een laag inkomen worden bij het afbetalen meer ontzien dan nu het geval is. Inderdaad een forse verbetering ten opzichte van de situatie nu.

Verder is het natuurlijk leuk dat er wat extra OV-kaarten worden uitgedeeld.

Maar dat was het dan ook wel.

De hogere aanvullende beurs voor kinderen van ouders met een laag inkomen die GroenLinks bedongen heeft lijkt leuk, maar netto gaan deze studenten er toch op achteruit. Daarbij heeft iemand met rijke ouders die weigeren te betalen aan de studie daar niks aan.

GroenLinks verdedigt haar actie met het argument dat met de huidige basisbeurs ook mensen met lage inkomens meebetalen aan de studie van mensen die daardoor later veel verdienen. Zij noemt dat onnodig en oneerlijk.

Foto: daisy.images (cc)

Moordbeesten

COLUMN - Vanmorgen was het weer raak. Ik trek mijn laars aan en stuit op een vogellijkje. En bedankt. Half aangevreten merel, een vrouwtje ook nog, dus er zitten nog ergens wat weesjes in een nest, vermoed ik. Haar poten staken fier overeind. Haar kop miste volledig. Ik keek de katers beschuldigend aan. Zij keken vol trots mijn kant op. Zelf gevangen, helemaal voor jou! Ik mompelde nog ‘Foei’, maar kreeg een dikke liefdevolle katerkop langs mijn kuiten. 

Het is weer in volle gang. De moordpartijen in de tuin. Niet alleen onze katers, alle buurtkatten gaan los. Ik vind dit een vreselijke tijd van het jaar. Al die nesten waar wel iets uit kukelt, al die jonge vogels die je halfaangevroten terugvindt. Katten zijn allemaal volledig vetgemest, maar dat jagen, dat zit er nog steeds in. Dat levert vaak levende muizen op hier in huis. Nou ja levend is wat overdreven, ze zijn meer half dood dan levend, maar de kill wordt niet gemaakt.

Minder voeren heeft geen zin. Je zou denken dat ze de vogels door de honger dan direct doodbijten en opeten, dan is het lijden in ieder geval minder, maar ik krijg van de buren terug dat ze de bakken van de buurtpoezen leegvreten. Hier loopt ook allerlei harigs rond dat niet van ons is. Vreet wat van het voer en gaat weer verder. Al die kattenluikjes zijn eigenlijk voordeuren van exotische restaurants. Overal valt wat anders te vreten. Ik heb ooit belletjes om de nek geprobeerd, maar toen hingen ze zichzelf op aan de eerste de beste struik, dus dat werkt ook niet echt. Ja, het werkt natuurlijk perfect tegen de vogelmoord, maar kattenmoord vond ik toch echt te radicaal.

Foto: daisy.images (cc)

Duopolie | Piketty: Ongelijk over ongelijkheid?

COLUMN - Sinds de Engelse versie van zijn boek Capital in the 21st century ongeveer een maand geleden uitkwam, kun je niet meer om Thomas Piketty heen. De Franse econoom beheerst het nieuws, schuift aan bij Nobelprijswinnaars en het aantal pagina’s aan lovende boekbesprekingen komt in de buurt van het 577 bladzijden tellende boek. De ophef was dan ook groot toen de Financial Times vorige week mankementen vond in Piketty’s data. Maar wie heeft er gelijk, Piketty of de Financial Times? En waar gaat het nu precies over?

Het boek van Piketty gaat over vermogensongelijkheid en wordt geroemd om de kwaliteit van de onderliggende data. Want hoewel data over inkomensongelijkheid redelijk goed te vinden is, is het een stuk lastiger om aan data te komen over vermogensongelijkheid. Er bestaan wel studies over vermogensongelijkheid, maar die beslaan meestal verschillende korte perioden. Grof gezegd plakt Piketty de data uit die studies aan elkaar en hier lijkt iets mis te zijn gegaan. Want wanneer de Financial Times reconstrueert hoe de data uit de onderliggende studies verwerkt is, lijken arbitraire keuzes gemaakt te zijn, waarbij bijvoorbeeld een percentage met twee wordt opgehoogd, of data uit een verkeerde cel wordt overgenomen.

Wanneer de Financial Times dan nog eens kijkt naar de onderliggende data, blijkt ineens dat de ongelijkheid in met name het Verenigd Koninkrijk niet omhoog is gegaan in de laatste vijftig jaar, maar juist omlaag. En wanneer je deze nieuwe data gebruikt, en ook nog eens de ongelijkheidscijfers per land weegt naar populatie in plaats van een ongewogen gemiddelde per land, blijkt dat ook vermogensongelijkheid in Europa niet stijgt maar juist licht daalt.

Foto: daisy.images (cc)

Geen bal op tv | Wilders Wereld

Een uur voordat bekend werd hoe goed Geert Wilders en zijn pan-Europese collega-Eurofoben het in de verkiezingen hadden gedaan, deden in de documentaire Wilders Wereld enkele ex-PVV’ers een boekje open over het reilen en zeilen in de partij van de jonge blonde oppergod van de vaderlandse politiek.

Nu kwamen er louter ex-fractiegenoten aan het woord, waaronder helaas geen Eric Lucassen. Maar wel Hero ‘Niks leuker dan een kraker een brandende vlek in zijn rug meppen’ Brinkman, Richard ‘ik was ooit schooldirecteur’ Mos en Marcial ‘Ober, één kopstootje’ Hernandes. Allemaal brave huisvaders die vol idealisme aan het avontuur begonnen waren en toen van een koude kermis thuiskwamen. Zo’n verregende kermis waar de kermisklanten absoluut geen zin hebben om het de klanten naar de zin te maken en eigenlijk op één ding uit zijn: troubles. 

De idealisten bleken namelijk helemaal geen eigen mening te mogen hebben. En Geert Wilders bleek een verstokte kettingroker die weigert rekening te houden met astmapatiënten. En nadat Martin Bosma de fractie om input heeft gevraagd voor het partijprogramma, doet hij daar helemaal niks mee, maar schrijft hij domweg op dat Turkije Constantinopel terug aan de Grieken moet geven. En volgens mij was het Louis Bontes die met tranen in zijn ogen vertelt hoe Eric Lucassen de prachtige schoolplaat die hij boven zijn bureau had hangen op zijn kop kapot sloeg omdat hij niet de enige wilde zijn die koppijn had van de fles wodka die hij de avond ervoor had genuttigd. Of zoiets.

Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | Nehalennia

COLUMN - Het is Romeinenweek, dus ik dacht: laat ik er eens een Romeinse godheid tussendoor doen. En welk lid van de bonte club van antieke bovennatuurlijke wezens ligt dan meer voor de hand dan onze eigen Nehalennia?

Lange tijd was ze alleen bekend van enkele in 1647 ontdekte reliëfs uit Domburg, die allemaal bij een brand verloren zijn gegaan, op drie na. Twee daarvan zijn te zien in het Zeeuws Museum en de derde in de Brusselse Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Van de verloren reliëfs bestaan tekeningen. Daarnaast waren er ooit twee reliëfs in Keulen, maar die overleefden de oorlog niet. Steeds was een vrouw in een lange jurk afgebeeld, meestal gezeten op een troon, met een mand appels op schoot. Soms een hond erbij, vaak een scheepje. Dat was de godin Nehalennia dus. Meer wisten we niet.

En toen, in 1970, werden er ineens 122 bij ontdekt. Ik geloof dat het begon met een visser die bij Colijnsplaat een rare vondst deed, vervolgens kwamen de onderwaterarcheologen en later werd het materiaal uit de Oosterschelde overgebracht naar het Rijksmuseum van Oudheden. Foto’s vindt u in de digitale database.

Nehalennia (Rijksmuseum van Oudheden, Leiden)

Nehalennia (Rijksmuseum van Oudheden, Leiden)

Foto: daisy.images (cc)

Anders nog iets? | Nederlandse onderwijs gebaat bij rust

COLUMN - Staatssecretaris Dekker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap lijkt tegenwoordig op een navigator die de weg kwijt is. Hij is de controle kwijt over zijn onderwijsvisies en de uitvoering hiervan. Iets wat ten koste lijkt te gaan van zijn opportunistische bewijsdrang om te slagen in dit kabinet. Met alle gevolgen van dien voor het onderwijsstelsel in het algemeen en onze leerlingen in het bijzonder.

Met zijn typische gedachtegoed omtrent het ‘excellente onderwijs’, wil hij voor eeuwig de boeken in gaan als de man die het onderwijs op een vooruitstrevende manier naar een ‘hoger niveau heeft getild.’ Een nobel streven, van de man die de huidige zesjescultuur in het Nederlandse onderwijs hekelt en excelleren op een voetstuk heeft staan. Het onlangs verschenen rapport van de Inspectie van het Onderwijs en enkele vergelijkbare internationale onderzoeken, geven echter andere feiten weer. De Nederlandse leerlingen blijken namelijk weinig plezier te beleven aan het opdoen van kennis. Het binnenharken van zoveel mogelijk achten en negens op een diploma lijkt dan ook voor bijna geen enkele Nederlandse leerling een doel te zijn. De ‘gewoon slagen en dan zien we wel verder’ houding domineert kennelijk in de gangen en klaslokalen van de landelijke middelbare scholen. Tot grote frustratie van onze excellentie, dhr. Dekker.

Vorige Volgende