Overzicht

serie

Themablog

Foto: daisy.images (cc)
Foto: daisy.images (cc)

Verbijsterende kloof tussen wetenschap en publieke opinie

, door

COLUMN - [Dit artikel verscheen op 27 augustus 2013 (om 19.oou) al op Sargasso, en is naar aanleiding van het recente IPCC-rapport geüpdatet.]

De publicatie van het jongste IPCC-rapport over het klimaat, afgelopen vrijdag, bewees het gelijk van Fokke en Sukke. De briljante cartoon “Fokke en Sukke lekken alvast het volgende klimaatrapport” stamt uit 2007, toen de vorige editie van het klimaatrapport werd gelanceerd. Fokke en Sukke lezen voor: ‘De opwarming van de aarde …. wordt best wel heel erg zeer waarschijnlijk door de mens veroorzaakt.’

Er is dus weer een update, van het rapport van Werkgroep I, De Natuurwetenschappelijke Basis. De andere deelrapporten over effecten en adaptatie (werkgroep II) en opties voor mitigatie (werkgroep III) zien volgend jaar het licht. Het KNMI maakte een handzame samenvatting. En inderdaad: het is best wel heel erg zeer waarschijnlijk, of in IPCC-termen: meer dan 95% zeker, dat de door de mens veroorzaakte stijging van de CO2-concentratie de boosdoener is.

In de aanloop naar het IPCC-rapport draaide de twijfelindustrie overuren, om het nieuwe rapport vooraf vast in een dubieus daglicht te plaatsen, om elke lager dan 100% zekerheid op te blazen tot het idee dat we helemaal niets weten, en om klimaatleken aan te praten dat de opwarming van de aarde gestopt zou zijn gestopt nu de atmosfeer wat langzamer opwarmt dan eerder het geval was, daarbij de enorme opwarming van de oceanen maar even vergetend.

Foto: daisy.images (cc)

NASA voorspelt mogelijke klimaatveranderingen

, door

ACHTERGROND - Het eerste deel van het vijfde IPCC-rapport (pdf) dat vorige week verscheen, is deels gebaseerd op voorspellingen van het NASA Goddard Institute for Space Studies. NASA maakte op basis van eigen voorspellingen een indrukwekkende visualisatie, waarin te zien is hoe temperatuur en neerslag mogelijk gaat veranderen deze eeuw door toedoen van toenemende broeikasgassen. In de video is een scenario te zien waar de CO2-concentratie 670 ppm (parts per million) haalt in het jaar 2100. De concentratie is nu 400 ppm.

De eerste en grootste temperatuurtoename is te zien in het noordelijk halfrond, vooral in gebieden waar sneeuw ligt (bijvoorbeeld de Rocky Mountains in de Verenigde Staten). Door het smelten van de sneeuw neemt de mogelijkheid zonnestraling te weerkaatsen af, en dat is de reden dat de temperatuur zo dramatisch stijgt op de noordpool, wordt in het filmpje uitgelegd. Maar ook El Nino en de gevolgen daarvan voor neerslag in Oost-Afrika, de Sahara en het Middellands Zee-gebied worden uitgelegd.

(Via Klimaatverandering).

Foto: daisy.images (cc)

Themablog | Klimaatverandering

, door

OPEN DRAAD - Afgelopen vrijdag publiceerde het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) haar vijfde rapport over klimaatverandering. In feite stond daarin niets nieuws: de aarde warmt op, en de mens is met 95% zekerheid daar voor een groot deel verantwoordelijk voor.

Het rapport doet de klimaatdiscussie weer oplaaien. Sargasso mengt zich al jaren in die discussie door te berichten over klimaatverandering, drogredenen te ontkrachten, en de wereldtemperatuur te monitoren. Hieronder een bescheiden lijst met artikelen die in de loop der jaren op Sargasso verschenen over klimaatverandering.

– Een historisch perspectief op de CO2-productie door de mens.
– Discussie over IPCC-klimaatrapport 2007.
– De Daily Mail manipuleerde een grafiek bij zogenaamd gestopte opwarming.
– Klimaatscepticus Hans Labohm waarschuwt voor een aanstaande kleine IJstijd, en reageerders gaan in discussie.
– Het IPCC is een politiek, niet een wetenschappelijk orgaan. En dat is een probleem.
– Monitor Wereldtemperatuur.
– Alle artikelen op Sargasso die met ‘klimaat’ getagd zijn.

Deze week behandelt Sargasso in het themablog het vijfde IPCC-rapport. Wat waren internationaal commentaren op het rapport? Hoe verhoudt het rapport zich tot het recent gesloten Energieakkoord in Nederland? Wat zijn de top-5 maatregelen die genomen moeten worden? Sargasso onderzoekt het in het themablog.

Foto: daisy.images (cc)

Wat zeiden de politici afgelopen woensdag nou eigenlijk?

, door

ANALYSE - Op woensdag debatteerden de fractievoorzitters in de Tweede Kamer tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. Dat hoogtepunt van het parlementaire jaar gaat altijd gepaard met veel analyse: wie doet het ‘goed’ en ‘slecht’? Wie debatteert het best en wie weet zijn collega’s weer het beste op de kast te jagen? Maar wat zeiden de heren en dame nu eigenlijk? Aan de woordkeuze van de politici is vaak een hele hoop af te leiden.

Hieronder wordt per partij weergegeven welke woorden de fractievoorzitter van deze partij relatief vaker gebruikte dan zijn of haar collega’s. Dit is gebaseerd op de spreektekst van de verschillende fractievoorzitters (of in het geval van de VVD een samenvatting daarvan; 50PLUS had helaas niets op de site staan). Daarbij wordt telkens de ‘woordstam’ genomen, zodat vergelijkbare woorden (bijvoorbeeld hervormen, hervorming, hervormde) samen worden genomen. Hoe groter een woord staat afgedrukt, hoe meer kenmerkend het is voor de inbreng van de betreffende partij. Hoe verder naar rechts het staat, hoe vaker de partij het woord in absolute zin gebruikt.

VVD

De grootste regeringspartij heeft de staatsschuld in het vizier. Geen andere fractievoorzitter nam dat woord zo vaak in de mond. Want ja, een ‘schuld’ kost nu eenmaal ‘rente’ en die moeten ‘we’ met z’n allen betalen. Dat ‘we’ zien we ook bij een aantal andere fractievoorzitters terug, terwijl anderen dat nauwelijks gebruiken. Zijlstra zegt het in elk geval heel vaak.

Foto: daisy.images (cc)

Prinsjesdag versus verkiezingsprogramma’s

, door

Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (APB) wordt in de Tweede Kamer flink gediscussieerd over de plannen die het kabinet heeft gepresenteerd tijdens Prinsjesdag. We weten dat regeren compromissen sluiten is, maar sluit de Miljoenennota nog aan bij de verkiezingsprogramma’s van de VVD en de PvdA van 2012? Nu het regeerakkoord omgezet is in de Miljoenennota en begrotingen, worden de coalitiepartners hard aangevallen. Niet alleen door politieke tegenstanders, ook binnen eigen gelederen lopen de gemoederen hoog op. In verschillende peilingen zouden beide partijen veel zetels verliezen als er nu verkiezingen zijn. De deur van het PvdA-kantoor in Amsterdam werd vorig weekend beklad met de leus ‘hier is je participatie’. Hoeveel maken de VVD en PvdA nog waar van hun verkiezingsprogramma’s uit 2012 als je deze naast de op Prinsjesdag gepresenteerde plannen legt? Een paar punten op een rijtje.

ANALYSE -

Onderwijs

‘Wat de PvdA betreft maken politiek en onderwijs afspraken waarin ambitie en mogelijkheden bij elkaar worden gebracht,’ staat in het verkiezingsprogramma van de partij. Dat is precies wat er nu gebeuren moet, want er ligt een onderwijsakkoord op tafel waarvan nog veel afspraken uitgewerkt moeten worden. De grootste vakbond van het onderwijs, de Algemene Onderwijsbond, heeft het akkoord nog niet ondertekend.

Foto: daisy.images (cc)

Geschiedenis van de Algemene Politieke Beschouwingen

, door

ACHTERGROND - Wanneer werden de Algemene Politieke Beschouwingen voor het eerst gehouden? En wat was het meest gedenkwaardige moment sindsdien?

Vandaag en morgen vinden in de Tweede Kamer de Algemene Politieke Beschouwingen plaats. Dan krijgt de Kamer de kans te reageren op de plannen die door de regering zijn aangekondigd in de Troonrede en de Miljoenennota. Vroeger waren de algemene beschouwingen pas in oktober, maar in 1993 zijn ze naar voren geschoven, naar de dinsdag en woensdag direct na Prinsjesdag. Dit jaar is het bij wijze van uitzondering een week later. Nóg vroeger waren er nog helemaal geen Algemene Beschouwingen, althans: toen heetten die nog niet zo. Dat zit als volgt.

In 1813 werd in Nederland, nadat het Frankrijk van Napoleon was verslagen, het koningshuis van de Oranjes in ere hersteld Koning Willem I de eerste Koning der Nederlanden uit het huis Oranje-Nassau. Sindsdien spreekt de koning(in) aan het begin van het parlementaire jaar op Prinsjesdag de zogenoemde Troonrede uit. Dat gebeurde voor het eerst op 2 mei 1814. Daarna viel Prinsjesdag aanvankelijk op de eerste maandag in november, en later op de derde maandag in oktober. Maar hierdoor bleef er niet genoeg tijd over om de begroting vóór 1 januari te behandelen. In 1848 werd Prinsjesdag daarom vervroegd naar de derde maandag van september. In 1887 werd dit op verzoek van de christelijke partijen veranderd in de derde dinsdag van september, omdat veel kamerleden al op zondag van huis moesten vertrekken om op tijd voor Prinsjesdag in Den Haag te arriveren.

Foto: daisy.images (cc)

Themablog | Tweede Kamer aan zet

, door

OPEN DRAAD - Deze week vinden de Algemene Politieke Beschouwingen plaatst. Op woensdag komen eerst alle fractievoorzitters aan het woord om hun visie op de hoofdlijnen uit de Troonrede en de Miljoenennota te geven. Daarna spreekt de minister-president namens het kabinet, vervolgens mogen de fractievoorzitters weer en geeft de premier zijn laatste reactie. Het is een belangrijk moment voor het kabinet: tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen proeven ze hoeveel beweegruimte ze hebben bij de uitvoering van het beleid het komende jaar.

Wat zijn de hete hangijzers? Hoe zit het eigenlijk met de geschiedenis van de Algemene Politieke Beschouwingen, en hebben regeringspartijen VVD en PvdA zich wel aan de afspraken in het Regeerakkoord gehouden? Sargasso onderzoekt het deze week in het themablog “Tweede Kamer aan zet”.

Foto: daisy.images (cc)

Waarom democratie in Europa wordt gewantrouwd

, door

ACHTERGROND - Wolfgang Streeck, directeur van het Max Planck Instituut voor Maatschappijonderzoek, vraagt zich af hoe het mogelijk is dat in Europa veel beslissingen niet meer door democratisch gekozen politici worden genomen, maar door benoemde functionarissen die geen verantwoording hoeven af te leggen. ‘Cruciale economische beslissingen worden immuun gemaakt voor democratische druk’, stelt Streeck in het Interview dat hij gaf aan de Groene Amsterdammer. In Duitsland wordt dit als een onvermijdelijke ontwikkeling geaccepteerd en de verkiezingen van 22 september zullen dat niet veranderen.

Hoe is het mogelijk dat democratie wordt uitgeschakeld en waarom hebben de Duitsers daar geen problemen mee? Het is tegenwoordig erg populair om hiervoor het neoliberalisme de schuld te geven. Dit is natuurlijk kretologie die niets verklaart, maar er zit meer waarheid in deze beschuldiging dan veel mensen denken. Het zijn namelijk wel degelijk neoliberale principes waarmee we de Europese Unie en haar economische instituties hebben ingericht. Om dit te begrijpen moeten we terug in de tijd, naar de jaren dertig om precies te zijn en naar de gebeurtenissen die een einde maakten aan de Weimarrepubliek.

Neoliberalisme

Nee, we gaan niet terug naar de Weimarrepubliek omdat toen het nationaalsocialisme aan de macht kwam. Hitler en het fascisme hebben er niets mee te maken; wel de economie, namelijk de beurskrach van 1929. De financiële crisis en de Grote Recessie die daarvan het gevolg was, maakte duidelijk dat een volgens de principes van het klassieke laissez faire liberalisme ingerichte economie onstabiel was.

Foto: daisy.images (cc)

Obsessie met JSF zal ons duur komen te staan – update

, door

ACHTERGROND - Dit is een herpublicatie van een artikel dat vorige week op Sargasso stond. Onderaan zijn twee updates geplaatst naar aanleiding van actuele ontwikkelingen.

Ondanks de jarenlange kritiek op de aanschaf van de Joint Strike Fighter (JSF / F-35), lijkt de aanschaf er nu toch te komen door een draai van de PvdA-fractie. De kritiek richtte zich meestal op de alsmaar stijgende kosten en de vertragingen in de ontwikkeling van de JSF. Slechts weinigen hebben zich afgevraagd waardoor het komt dat de kosten blijven stijgen en de datum van operationeel functioneren steeds naar achter wordt geschoven. Zodra je je daar in gaat verdiepen kom je al snel tot de conclusie dat de JSF een vliegende Fyra is.

In de jaren ’90 realiseerde het Amerikaanse ministerie van Defensie zich dat de verschillende vliegtuigen die door de verschillende krijgsmachtonderdelen werden gebruikt op termijn moesten worden vervangen. Het nieuwe vliegtuig moest voor alle doeleinden kunnen worden ingezet en moest betaalbaar zijn. Daarom werden er partner landen gezocht. Het beste vliegtuig voor de beste prijs. Voor beide aspecten bestaat gerede twijfel.

Ontwerpkeuzes & uitgangspunten

Omdat het nieuw te ontwerpen vliegtuig voor alle doeleinden inzetbaar moet zijn, moest bij het ontwerp met de specificaties/eisen van zowel de luchtmacht, de marine, als de mariniers rekening worden gehouden. Met name de harde eis van de mariniers dat het vliegtuig verticaal moet kunnen opstijgen en landen had een grote invloed op het ontwerp. In vaktermen: Short Take Off and Vertical Landing (STOVL). Daarnaast rust het JSF-programma op vier pijlers:

Foto: daisy.images (cc)

Hoe Duitsland een leider kiest

, door

Bij de aankomende Bondsdagverkiezingen zijn minimaal 598 zetels te verdelen. Wie er de komende vier jaar plaats neemt op zo’n zetel hangt af van een bijzonder kiesstelsel. Het Duitse tweestemmenstelsel is uniek in zijn soort en vergt nogal wat rekenwerk. 

Na de val van de Muur vormden voormalig Oost- en West-Duitsland samen De Bondsrepubliek Duitsland. De republiek bestaat uit zestien deelstaten, die allemaal een eigen grondwet en een door het volk gekozen parlement en regering hebben. Daardoor zijn deze deelstaten grotendeels zelfstandig, maar landelijk vallen ze onder de verantwoordelijkheid van de Bondsdag.

Het staatshoofd van Duitsland is de Bondspresident, die vooral een ceremoniële functie heeft. Het is te vergelijken met de rol van de Nederlandse koning. De dagelijkse leiding is in handen van de Bondsdag, met aan het hoofd de Bondskanselier.

Bondsdagverkiezingen

Het kiesstelsel in Duitsland combineert het districtenstelsel, zoals in het Verenigd Koninkrijk, met het in Nederland bekende stelsel van evenredige vertegenwoordiging. Het land is opgedeeld in 299 kiesdistricten en de eerste stem is voor een kandidaat binnen het kiesdistrict van de stemmer. Op deze manier winnen 299 kandidaten een direct mandaat.

Bij de tweede stem wordt er op een partijlijst gestemd. Krijgt een partij bijvoorbeeld 20 procent van de stemmen, dan winnen ze 20 procent van de 598 zetels. Deze zetels worden als eerst opgevuld door de kandidaten die in de districten gewonnen hebben. De overige zetels gaan naar de hoogst genoteerde kandidaten op de partijlijst. Een partij mag overigens pas deelnemen in de Bondsdag als ze de kiesdrempel van 5 procent halen. Tenzij ze in drie of meer deelstaten een direct mandaat winnen, dan hebben ze wel recht op het percentage gewonnen zetels.

Foto: daisy.images (cc)

Hulp genoeg voor Duitse kiezer. Maar is het goed advies?

, door

Het Duitse partijenlandschap mag dan iets eenvoudiger zijn dan het Nederlandse, er is nog steeds keuze tussen zo’n vijf tot acht partijen. Verscheidene kieshulpen bieden de Duitse kiezer de helpende hand bij hun stemkeuze. Naast de Wahl-o-mat, de Duitse versie van StemWijzer, zijn er het Bundeswahlkompass, het Duitse Kieskompas, en ParteieNavi van het Preferencematch consortium. Naast verschillen in de keuze van de stellingen en de manier waarop partijen een positie op die stellingen wordt toebedeeld, verschillen deze hulpmiddelen ook in de manier waarop het advies wordt gepresenteerd. De Wahl-o-mat drukt de overeenkomst met partijen uit als een percentage. Bundeswahlkompass en ParteineNavi gebruiken een ruimtelijk model.

Bundeswahlkompass

Ruimtelijk model van het Bundeswahlkompass

Zo’n grafische representatie van de resultaten heeft als voordeel dat de kiezer niet alleen meer te weten komt over z’n eigen match met partijen, maar ook over hoe het partijenlandschap eruit ziet. Toch is het gebruik ervan onder wetenschappers die onderzoek doen naar stemhulpen onderwerp van discussie. Samen met Simon Otjes onderzocht ik eerder de ruimtelijke weergave die in de EU Profiler uit 2009 werd gebruikt (paywall, vrije versie). Vaak bleken stellingen die samengevoegd werden tot één dimensie onvoldoende sterk samen te hangen. Dit blijkt ook het geval bij meerdere van de ‘kieskompassen’ die het Nederlandse bedrijf van VU-wetenschapper André Krouwel maakte (pdf).

Foto: daisy.images (cc)

Kan Duitsland de euro verlaten?

, door

ACHTERGROND - Is het mogelijk dat de Duitsland de eurozone verlaat? Dat onderzocht Ewald Engelen in de derde Tegenlicht van dit seizoen. Hij bracht een interessante analyse van de problemen van de euro, maar vergat de belangrijkste vraag: als Duitsland uit de euro wil treden, hoe moet zij dat dan doen?

Volgens heel veel deskundigen, waarvan er ook enkele in Tegenlicht werden geïnterviewd, wordt de eurocrisis door verschil in competitiviteit tussen landen veroorzaakt. Daarom moet de eurozone opgebroken worden zodat landen met lage competitiviteit zich weer kunnen herstellen. Doen we dat niet dan zullen de spanningen nog verder oplopen. Ewald Engelen legde op karakteristieke wijze, die ik goed van hem ken, uit dat de euro een ‘maakbaarheidsproject is met utopische trekken die leidt tot grandioze mislukkingen’. Hij liet overtuigend zien dat het beter zou zijn als er geen euro was. En hij heeft gelijk, daar wil ik niets aan af doen.

Maar dat is onvoldoende. We hebben de euro namelijk wel. Het probleem dat ik heb met deze documentaire is dat niet werd verteld hoe we er van af moeten komen. Want dat heb ik nog nergens gehoord: hoe doe je dat in de praktijk, een muntunie opbreken?

Vorige Volgende