serie

Themablog

Foto: daisy.images (cc)

Sargasso in getallen (1) | Posts

DATA - Ruim 30.000 posts, 90 pagina’s en 711.000 reacties zijn er op Sargasso verschenen in de afgelopen twaalf jaar. Een kleine data-analyse.

Om het wat exacter te zeggen, tot en met 31 oktober hebben we 30.585 posts, 22.025 waanlinks en 734 KlikTV-items gepubliceerd.
Hieronder zie je de maandelijkse productie van de postjes sinds de start:

post_per_maand2_475

Daar vallen twee zaken in op. Ten eerste het gat in 2004. Ja, toen waren we er bijna vier maanden tussenuit omdat het post-Pim-tijdperk ons niet in de koude kleren was gaan zitten. Het had niet veel gescheeld of daar was het echt gestopt. Maar eind oktober was er de doorstart. Een paar dagen later werd Theo van Gogh doodgeschoten.

Ten tweede de hogere aantallen tussen 2005 en 2011. Dat komt doordat in die periode GeenCommentaar nog los van Sargasso stond. Na de fusie was er wat minder noodzaak om alles dubbel te doen.

Op welke momenten van de dag komen die posts nou online?

posts_per_uur2_475

Een heel andere invalshoek betreft de lengte van de artikelen (in aantal karakters). Laten we het gemiddelde per dag van de week eens nemen.

lengte_weekdag_475
Het moge duidelijk zijn dat we in het weekend wat meer tijd nemen om over zaken uit te weiden. En dat dinsdag onze kort maar krachtig dag is.

Foto: daisy.images (cc)

Themablog | Investeer in inhoud

Sargasso bestaat sinds 2001 en is daarmee één van de oudste weblogs in Nederland. In de rijke historie van Sargasso vind je de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek en de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur. Als rode draad door het bestaan van Sargasso loopt de overtuiging dat journalisten en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso is daar hét platform voor.

De afgelopen jaren hebben we ons online platform uitgebouwd met twee journalistieke takken. Sargasso heeft datajournalistiek in Nederland op de kaart gezet. Via het ANP verspreidden we vrijwel dagelijks datajournalistieke stukken, klein en groot, over alle media in Nederland. En we hebben talloze Wob-verzoeken gedaan en ingewilligd gekregen. Op die manier hebben we onder andere alle camera’s in de openbare ruimte in kaart gebracht en ambtelijke corruptie in de gemeente Helmond aan het licht gebracht.

Deze week gaan we in het themablog eens schaamteloos navelstaren en brengen we stukken over wat Sargasso de afgelopen jaren allemaal gedaan heeft. Op woensdag bijvoorbeeld geven we een korte verantwoording over de subsidie die we in 2011 van het Stimuleringsfonds van de Pers kregen, maar geven we ook beknopt onze toekomstplannen weer. Verder staan datastukken over artikelen, thema’s en Wob-verzoeken van Sargasso op de rol.

Foto: daisy.images (cc)

Kunst op Zondag | Racisme

Aansluitend op Sargasso’s themablog over hedendaags racisme kijken we naar racisme in de kunst. 

Hedendaags racisme heeft natuurlijk een lange geschiedenis. In 2008 was in de Nieuwe Kerk te Amsterdam de tentoonstelling ‘Black is Beautiful, Rubens tot Dumas’ te zien. Bedoeld om een “beeld te  geven van zevenhonderd jaar positieve kijk van kunstenaars en opdrachtgevers op de kleurling als de koning, de slaaf, de page, de dienstknecht enz.” Gastconservator Esther Schreuder schreef: “De zwarte mens is echt niet alléén als een exotisch object afgebeeld. Is deze opzet geslaagd?” 

Haar catalogus is on line te lezen en geeft een uitstekend overzicht van “de kleurling” in kunst door de eeuwen heen. Opzet geslaagd? Als overzicht zeker, dat impliciet aantoont dat hedendaags racisme zijn wortels heeft in een koloniaal verleden. Jammer van de term kleurling. Wat was er te zien? 

Een voorbeeld van de “nobele wilde”. Een term waarmee in de 18e en 19e eeuw gesuggereerd werd dat de ‘natuurmens’ wellicht de meest zuivere mens was. Positieve discriminatie avant-la-lettre? 

Albert Eckhout – Afrikaanse man, 1641.
cc commons.wikimedia.org Albert Eckhout painting 

Veel later vind je de verheerlijking van “exotische” culturen terug bij Cobra, een groep kunstenaars die zich naar een Afrikaanse slang hebben vernoemd en Afrikaanse elementen in hun werk gebruikten.

Foto: daisy.images (cc)

Over racisme en antiracisme

LONGREAD - Racisme is een complex en veelzijdig verschijnsel dat goed moet worden begrepen wil het effectief bestreden worden. Allereerst is het nodig het verschijnsel goed te definiëren. Dat blijkt wel uit de vele discussies met alle gevoeligheden van dien en misverstanden die het steeds weer oproept. Het is van belang een uitgewerkt begrip van racisme te hanteren. Ik ga in dit stuk in op racisme en de recente geschiedenis van het antiracisme, in de hoop op inspiratie voor een vernieuwde beweging.

Racisme is een complex en veelzijdig systeem van dominantie en uitsluiting dat sociale ongelijkheid tussen verschillende etnische groepen teweegbrengt. Dit systeem wordt in de geschiedenis en in verschillende samenlevingen steeds opnieuw  ge(re)produceerd door de praktijken van dominante groepen, inclusief hun discours, en door gedeelde beelden die de werkelijkheid betekenis geven. In mijn opvatting verwijst racisme niet alleen naar openlijke en gewelddadige vormen van sociale overheersing maar ook naar meer indirecte en subtiele vormen zoals die naar voren komen in dagelijkse praktijken en naar meer structurele vormen die bedoeld of onbedoeld discriminerend uitwerken. Hierbij is het ook belangrijk op te merken dat racisme niet moet worden gezien als een eigenschap van individuen maar eerder als een dynamisch, voortdurend veranderende  (ideologische) dimensie van sociale praktijken; daaronder versta ik ook discursieve praktijken zoals die naar voren komen in politieke debatten en de media. Een moreel appel schiet dan ook tekort als het erom gaat racisme tegen te gaan.

Foto: daisy.images (cc)

Raad van Europa tikt Nederland op z’n opgestoken vingertje

ANALYSE - Half oktober bracht ECRI, de Commissie die voor de Raad van Europa belast is met de monitoring van vormen van racisme en rassendiscriminatie in de landen van Europa verslag uit over Nederland, Malta, Moldavië en Rusland. Aan ECRI nemen alle landen van de EU deel via afvaardiging van erkende deskundigen. Voor Nederland gebeurt dit door Rieke Samson, bekend van de gelijknamige Commissie die eerder het kindermisbruik in de Jeugdzorg onderzocht.

In de vorige rapportage liet ECRI zich onder meer zeer kritisch uit over het discours en de beleidsvoorstellen van de PVV ten aanzien van moslims en migranten waaronder het maatschappelijk klimaat, naar de mening van deze gezaghebbende instantie, zwaar gebukt gaat. In het nieuwe rapport betreurt de instantie zich erover dat integratie is verworden tot iets dat slechts de verantwoordelijkheid van de mensen die naar Nederland komen.
Reacties op nieuwe rapport


Het nieuwste rapport geeft een overzichtelijk, informatief en evenwichtig beeld van de stand van zaken in Nederland op het terrein van racisme en rassendiscriminatie en doet een aantal waardevolle aanbevelingen over mogelijke verbeteringen. Ook de positieve stappen die door Nederland in de afgelopen periode werden gezet, worden genoemd. De juridische aspecten en de monitoring van toepassing van de rechtsregels, instituties, maatschappelijke terreinen, opinieklimaat en het publieke debat, de kwetsbare groepen die voorwerp zijn van discriminatie en onderwijs en bewustwordingsdimensies worden allemaal behandeld. Het is zowaar een programma van aandachtspunten waar instanties en organisaties die antidiscriminatie en gelijke rechten voor alle bevolkingsgroepen in Nederland en Europa een warm hart toe dragen, hun voordeel mee kunnen doen. Zeker nu het nationaal door onder meer het verdwijnen van de Monitor Racisme en Extremisme van de Anne Frank Stichting in toenemende mate aan een totaaloverzicht ontbreekt.

Foto: daisy.images (cc)

Tolerantie in Europa

OPINIE - Verblind door euroscepticisme bekritiseert filosoof Sebastien Valkenburg een voorbeeldstatuut voor de bestrijding van racisme, antisemitisme en vreemdelingenhaat.

Valkenburg maakt zich in de weekendbijlage van Trouw deze week kwaad over ‘Brusselse tolerantie’ die ons de mond zou kunnen snoeren. Hij verwijst daarbij naar een document dat onlangs is aangeboden aan het Europese Parlement door de European Council on Tolerance and Reconciliation, een particuliere organisatie die in 2008 is opgericht door Aleksander Kwasniewski,voormalig president van Polen en Moshe Kantor, president van het Europese Joodse Congres ter bestrijding van racisme, antisemitisme en vreemdelingenhaat.

Het document is bedoeld als een statuut ter bevordering van tolerantie in Europa. Het geeft ook gedetailleerde richtlijnen voor de handhaving en de strafrechtelijke vervolging van discriminatie van allerlei groepen, van haat zaaien en andere manifestaties van intolerantie. Zo staat er dat jongeren die veroordeeld worden wegens haat zaaien een rehabilitatieprogramma moeten volgen om hen een cultuur van tolerantie bij te brengen. De ruime definities van groepen, van belediging en hate crimes en het idee van een onafhankelijk Nationaal Monitoringsinstituut dat de tolerantie moet bewaken geven een tendens aan die niet zonder risico’s is voor de vrijheid van meningsuiting.

Waar Valkenburg terecht bezwaar tegen maakt is het begrip van tolerantie dat aan dit document ten grondslag ligt. Tolerantie gaat over het toelaten van iets ondanks de bezwaren die je ertegen hebt. Zoals in de aan Voltaire toegeschreven uitspraak: ‘Ik verafschuw wat u zegt maar ik zal het recht om dat te zeggen met mijn leven verdedigen.’ In het door Valkenburg gewraakte stuk is tolerantie echter meer een opdracht om anderen fatsoenlijk, met respect te behandelen. En dat kan betekenen afzien van bepaalde uitingen. Hier wordt het begrip dus volledig omgedraaid: van de “ontvanger” van een onwelgevallige uiting die deze ondanks zijn bezwaren laat gaan naar de “zender” die moet worden bewogen fatsoen en respect te tonen.

Foto: daisy.images (cc)

Wat Rob Wijnberg niet ziet

ANALYSE - Het is ernstig gesteld met het kritische discours in Nederland als Joost Niemöller zowaar een goed punt heeft. Rob Wijnberg, correspondent Media, Politiek & Filosofie van De Correspondent (dat is kennelijk geen pleonasme), schreef een stuk naar aanleiding van de Zwarte Piet-discussie waarin hij zowel voor- als tegenstanders van de huidige Pietvorm aan de kaak stelt.

In dit artikel betoogt Wijnberg dat hij een ‘raciaal skepticus’ is. Hiermee bedoelt hij dat rassendenken een vorm van essentialisme is: een manier van denken die uitgaat van onveranderbare genetische verschillen tussen mensen en die gebruikt als verklaring voor gedragsverschillen of het vaststellen van een morele hiërarchie. Zulk denken, zegt Wijnberg, is racistisch en dat wijst hij af. In plaats daarvan moeten we begrijpen dat mensen slechts gradueel van elkaar verschillen, niet in essentie, en dat daarom categorieën zoals ras geen betekenis hebben.

Even heel simpel gezegd: er zijn geen ‘blanken’ en ‘zwarten’, er zijn alleen tinten. Vandaar ook dat de raciaal scepticus het concept ‘ras’ typeert als een ‘culturele misvatting’.

Vervolgens beticht hij Quinsy Gario, die de discussie over Zwarte Piet zou hebben aangezwengeld, van dezelfde fout: door Zwarte Piet racisme te noemen denkt hij in rassen – als iets dat echt bestaat, in plaats van de categorie te herkennen als een illusie. Aan de ene kant, betoogt Wijnberg, wil Gario dat we ras niet zien, zodat racisme onmogelijk wordt; aan de andere kant vindt hij Zwarte Piet racisme en vindt hij het verkeerd dat witte Nederlanders dat niet zien. We moesten het toch juist niet zien? Zo is de redenering van de filosoof.

Foto: daisy.images (cc)

Politie houdt mensen op basis van uiterlijk aan

‘Politiecontroles op basis van uiterlijk zijn een onderschat maatschappelijk probleem,’ zegt Jair Schalkwijk van Stichting Doetank, ‘deze film toont het topje van de ijsberg.’ Met de film wil de Doetank laten zien dat preventief politiewerk veel ruimte overlaat voor de oordelen van individuele agenten. Schalkwijk: ‘Vooroordelen spelen een te grote rol in het handelen van politiemensen.’ Dat bleek eerder al uit onderzoek van Sinan Cankaya en recent weer uit een rapport van Amnesty International. Op 28 oktober organiseert Doetank een avond in de Melkweg met onder andere Ahmed Marcouch, rapper Gikkels en Sinan Cankaya over het onderwerp.

Foto: daisy.images (cc)

Themablog | Hedendaags racisme

OPEN DRAAD - Wie had gedacht dat 2013 het jaar zou worden waarin het bestaan van Zwarte Piet serieus ter discussie zou staan? De afgelopen jaren was wel een intensiverend debat over de Sint z’n knecht waar te nemen, maar door serieuze inmenging van internationale organen en buitenlandse media, lijkt de discussie dit jaar extra fel. Zo fel zelfs, dat het tot schokkende incidenten leidt. Voor het eerst is het niet ondenkbaar dat er daadwerkelijk aanpassingen gedaan worden aan het Sinterklaasfeest.

Maar wat ligt er ten grondslag aan deze ongekend heftige discussie? Rob Wijnberg zegt dat het concept ras een culturele misvatting is. Dat kan best zijn, maar het neemt niet weg dat er heden ten dage nog altijd racisme bestaat, ook in Nederland. Waar uit zich dat in? En wat zegt dat over ons kleine landje, dat ooit bekend stond als o zo tolerant. Hoe zit het eigenlijk met de tolerantie in Europa?

Het zijn een aantal vragen die we deze week onderzoeken in het Themablog: Hedendaags racisme. (En nee, we gaan het daarbij niet over Zwarte Piet hebben.)

Foto: daisy.images (cc)

Kunst op Zondag | De NS en kunst

Kunst op Zondag sluit het themablog over de macht van de NS af. “Door een verantwoorde keuze van kunststijl en kunstenaars wordt er naar gestreefd bij te dragen aan een prettige, inspirerende reisbeleving”, zo informeert de NS de reizigers. “Alle treinen zijn voorzien van een vorm van kunst”.

Geen kunst, maar ‘een vorm van kunst’. Dat is raak getypeerd, want tegenwoordig weet je in de trein niet meteen of je tegen wat design of kunst zit aan te kijken. Hingen er vroeger nog reproducties van bekende kunstwerken in de trein, of zag je nog tulpen van Jan Cremer op de wand, tegenwoordig zijn quasi gedichten en kunstzinnige deurgrepen in het gehele treinontwerp geïntegreerd.

Goede voorbeelden van het interieurconcept, noemt Bureau Spoorbouwmeester, die namens de NS en ProRail het Spoorbeeld mag bepalen. De NS kent een lange traditie van kunst in de trein, memoreert Tanja Karreman in een essay op Spoorbeeld. Als je dat essay doorleest vraag je je af: waar is de kunst gebleven?

Het zal de schuld van de reizigers wel zijn.

In de oude “Hondekop’-en ‘Apekop’-treinen hingen reproducties van “Snijden aan gras” van Co Westerik. In een uitzending van Avro’s Beeldenstorm vertel Henk van Os dat reizigers zich ergerden aan de prent, die de NS dan ook liet verwijderen.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | De internationale trein gemist

COLUMN - Veel te duur, kapotte treinen, uit de hand lopende projecten, een slechte service, en noodzakelijke trajecten die helemaal nooit aangelegd werden: Klokwerk verzucht deze week dat we, als het gaat om internationaal treinen, kennelijk helemaal niets kunnen in dit land.

Treinen op tijd laten rijden tegen een lagere prijs en met een betere service: het lijkt binnen Nederland meer en meer een utopie. Maar waar we nog slechter in blijken te zijn, is de aanleg van internationaal spoor. We slaan daarin de ene miskleun na de andere. Of het nu gaat om vrachtvervoer of personenvervoer: we kunnen geen spoor aanleggen zonder dat het project gierend uit de klauwen loopt. En zelfs een goede trein kopen kunnen we niet.

Wellicht dat de jarenlang bediscussieerde plannen voor een snelle treinverbinding naar het Noorden daarom uiteindelijk maar werden afgeblazen. Zonde, want voor ons internationale netwerk ligt niets meer voor de hand dan een snelle verbinding met Groningen. Groningen ligt immers precies tussen Amsterdam en Bremen/Hamburg. Een verbinding Amsterdam-Hamburg zou Nederland aansluiten op het Noord-Duitse en Scandinavische spoornet, waar niet alleen Groningen, maar het hele land enorm van zou profiteren.

Helaas komt die snelle verbinding tussen Amsterdam en Groningen er niet. En wie van van Groningen naar Bremen wil reizen… wordt op de website van NS Hispeed nota bene aangeraden de bus te nemen. Oftewel: hoe we ervoor zorgen klein te blijven

Foto: daisy.images (cc)

NS mengt zich in busvervoer

Vervoersmaatschappij Qbuzz verovert sinds 2008 steeds meer terrein in het Nederlandse openbaar busvervoer. Met de NS als enige aandeelhouder van Qbuzz zou het bedrijf volgens andere vervoersmaatschappijen een oneerlijke concurrentiepositie innemen. Krijgt Qbuzz door de NS, waarvan de aandelen volledig in handen zijn van de Nederlandse Staat, indirect staatssteun?

ACHTERGROND - De relatie tussen Qbuzz en NS heeft vragen opgeroepen in de Tweede Kamer. Naar aanleiding daarvan stelt Minister Dijsselbloem een onderzoek in naar eventuele kruissubsidiëring bij NS-dochter Qbuzz. Er wordt onder andere uitgezocht ‘of de concessies waarop men biedt (i.e. NS-dochter Qbuzz) mogelijk voordeel genieten van kruissubsidiëring door NS-activiteiten en of dat voordeel ongelijk is’. In theorie zou er sprake zijn van kruissubsidie als Qbuzz verlies leidt of lagere offertes maakt voor aanbestedingen en de NS dit financiert met winst uit een andere bedrijfstak.

Ontstaan Qbuzz

In 2008 richtten de voormalige raad van bestuursleden van Connexxion Rob van Holten en Leon Struijk het vervoersbedrijf Qbuzz op. Holten en Struijk hebben dan 51 procent van de aandelen in handen en de NS 49 procent. Vanaf het begin krijgt het bedrijf te maken met rechtszaken van andere vervoersbedrijven. Het begint bij de openbaar busvervoer-concessie Zuidoost-Friesland, op dat moment van vervoersbedrijf Arriva, die Qbuzz toegewezen krijgt. Arriva vindt dat, ondanks dat ze zich niet hebben ingeschreven op de aanbesteding, Qbuzz de concessie onrechtmatig heeft verkregen. De rechter stelt Qbuzz in het gelijk en het bedrijf gaat in december 2008 van start met busvervoer in Friesland. Een jaar later schrijven zowel Arriva en Qbuzz zich in voor de aanbesteding van de grootste concessie in het Nederlandse openbaar busvervoer, Groningen/Drenthe. Ook nu krijgt Qbuzz het recht om het busvervoer in dit gebied te verzorgen. Arriva is het wederom niet eens met de gang van zaken. Ze vinden dat er oneerlijke concurrentie is gevoerd, omdat Qbuzz zijn plan heeft kunnen wijzigen toen bleek dat ze boven de prijs hadden geboden. De rechter wijst het verzoek van Arriva af. Connexxion voert soortgelijke rechtszaken tegen Qbuzz als blijkt dat ze hun concessie in Utrecht aan hen verliezen.

Vorige Volgende