serie

Themablog

Foto: daisy.images (cc)

De klimaatzaak

COLUMN - Afgelopen woensdag was de uitspraak in de rechtszaak die Urgenda aangespannen had tegen de Nederlandse staat om beter klimaatbeleid af te dwingen. Caroline van Leenders was aanwezig als bezorgd burger en schreef op verzoek van Sargasso een impressie van de bijeenkomst.

IMG_0313
Jippie we hebben verloren (ik ben ambtenaar en dus onderdeel van de Staat). Wauw we hebben gewonnen (ik ben ook verontruste burger). Tranen in m’n ogen en kippenvel op m’n armen. Gevoelens van ongeloof en trots. Trots op de rechter die tot dit vonnis is gekomen. We hebben niet alleen een held in het Vaticaan maar ook in de Haagse rechtbank.

Daar werd tussen 10 en 11 uur de spanning langzaam opgebouwd.  Een paar weken geleden zat ik nog te klappen na het pleidooi van Roger Cox, die sprak namens Urgenda en honderden verontruste Nederlandse burgers, en werd ik boos aangekeken door collega ambtenaren, die er waren namens de staat. Dit keer ging ik met een minder goed gevoel de overvolle rechtszaal binnen. ’s ochtens had ik nog tegen m’n zoon gezegd dat het vast zou uitdraaien om een uitspraak waarbij de rechter zou stellen zich niet met politieke zaken te kunnen bemoeien. Dat was ook de redenering van de journalist van The Guardian, die een paar rijen voor me zat. Hij had zijn tekst al klaar: ‘rechter wijst zaak af’. Maar het liep anders. En niet zomaar anders; het werd een spannend verhaal in 3 bedrijven.

Bedrijf 1. Is het klimaatvraagstuk urgent en bedreigt het Nederlandse burgers?

Foto: daisy.images (cc)

Zusterbedrijf fabrikant Fyra kandidaat voor productie JSF

NIEUWS - Eerder publiceerden we al kritische stukken over de vermeende superioriteit en de economische voordelen van de JSF. In deze gastbijdrage beschrijft luchtvaartverslaggever Lieuwe de Vries hoe de Nederlandse overheid zich nog meer risico’s op de hals haalt door de keuze voor productie van de JSF in Italië.

Minister Hennis-Plasschaert van Defensie heeft in Rome gesprekken gevoerd met de Italiaanse fabrikant Alenia Aerospace over een mogelijke deal om Nederlandse JSF’s te laten afbouwen in Italië. Alenia Aerospace is een onderdeel van moederbedrijf Finmeccanica, samen met andere bedrijven als Ansaldo Breda en AgustaWestland. Een groep bedrijven die een dubieuze reputatie heeft opgebouwd dankzij grootschalige problemen.

Fyra en NH90 helicopter

AnsaldoBreda is in Nederland vooral bekend als bouwer van de Fyra. Dit HSL-project mislukte doordat de treinen al tijdens mild winterweer forse technische mankementen vertoonden. Hier ging echter een lange geschiedenis van problemen aan vooraf. Uiteindelijk heeft AnsaldoBreda alle treinen moeten terugnemen.

Helikopterbouwer AgustaWestland is in Nederland bekend van de nieuwe NH90 helikopter voor gebruik op marineschepen. De NH90 bleek door ontwerp- en productiefouten te vatbaar voor corrosie, helemaal voor een helikopter die een groot deel van zijn leven op het dek van een fregat op volle zee zal doorbrengen.

Foto: daisy.images (cc)

Nelson Mandela – van terrorist naar held

Icoon van de vrede. Dat is wat mij betreft Nelson Mandela, maar ik ben dan ook van een leeftijd dat ik hem de gevangenis zag verlaten. Ik zag hem de Nobelprijs voor de vrede winnen en hem als eerste democratisch gekozen president Zuid-Afrika leiden. Ondanks zijn politieke invloed op de achtergrond leefde hij in de jaren daarna vooral een bestaan buiten de media. Generaties na mij zullen zich veel van de beelden niet meer herinneren, maar koppelen de naam Mandela waarschijnlijk wel aan vrijheid. Nog geen dertig jaar geleden was dat wel anders, toen de Verenigde Staten Nelson Mandela op de lijst van terroristen plaatste, een stempel die hij pas in 2008 officieel kwijt zou raken. Hoe is Mandela van staatsvijand voor Zuid-Afrika uitgegroeid tot een wereldleider met heldenstatus?

ACHTERGROND - Voor de apartheid

Nelson Mandela werd in 1918 geboren als Rolihlahla Mandela, zoon van het dorpshoofd van Mvezo bij de Thembu-stam, en kreeg van een basisschool docente de naam Nelson. Na het overlijden van zijn vader werd hij opgevoed door de koning van de Thembu-stam, tijdens deze opvoeding werd de basis gelegd voor zijn latere leiderschap. Nelson begon als twintiger een studie rechten aan de Fort Hare Universiteit, maar werd daar na een protest tegen de kwaliteit van het eten van af gestuurd. Na enige omzwervingen ging Mandela in 1942 als stagiair aan de slag bij een advocatenkantoor in Johannesburg en het is in die tijd dat hij in contact kwam met Walter Sisulu, een actief lid van de African National Congress (ANC).

Foto: daisy.images (cc)

Nelson Rolihlahla Mandela

COLUMN - Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: ik heb niets gedaan voor Nelson Mandela, ik heb niets gedaan tegen de apartheid. Ik ga de man ook geen Madiba noemen, daarbij aantekenend dat zijn vrienden hem zo noemden,  zoals ongetwijfeld talloze journalisten en columnisten deze dagen doen. Want ik was geen vriend van Mandela. Verwacht van mij geen zelfverheerlijkend proza over hoe wij samen – Nelson en ik – ten strijde trokken tegen de walgelijke rassenpolitiek van de Nasionale Party. Ik stond erbij en keek ernaar.

Natuurlijk was ik tegen apartheid, maar er was halverwege de jaren tachtig, toen het regime steeds meer geweld nodig had om de woedende zwarte meerderheid te onderdrukken, haast geen mens te vinden die voor apartheid was. Kortom, mijn morele standpunt was gewoon het gemakkelijkste standpunt. En daar las ik dan boeken over – Klaas de JongeNorma KitsonBreyten Breytenbach. Richard Attenborough’s Cry Freedom was, en is nog steeds, een van mijn favoriete films. En dat was het – ik heb verder niets wezenlijks gedaan.

Maar verwacht van mij ook niet dat ik op de grootsheid van Mandela ga afdingen. De extreemrechtse golf die over Europa waait, ziet hem het liefste weggezet als terrorist en de Afrikaners als wijzen die als eersten begrepen hadden dat multikul niet werkt. Martin Bosma vindt het spijtig dat “links Nederland de ANC aan de macht heeft geholpen.” Kennelijk gelooft hij dat links Nederland zoveel invloed had – ik niet. Nick Griffin, de Holocaustontkenner van de BNP, gaat nog een stap verder en noemt hem een murdering old terrorist.

Foto: daisy.images (cc)

Mandela, apartheid en de Tweede Kamer

ANALYSE - Nelson Mandela en het ANC werden door Nederlandse politici niet altijd even positief bekeken. Inmiddels lijkt de herinnering daaraan grotendeels verdwenen.

Bij het overlijden van Nelson Mandela durfden maar weinigen kritiek te hebben op de voormalige leider van het ANC en Zuid-Afrika. Dat was anders toen hij nog gevangen zat op Robbeneiland. Naar verluid duidde Margaret Thatcher hem aan als that grubby terrorist. Zeker is in ieder geval dat Thatcher, kenmerkend voor de Britse Conservatieven, het ANC a typical terrorist organisation vond.

Ronald Reagan, wiens beleid ten opzichte van Zuid-Afrika door Desmond Tutu werd omschreven als immoral, evil and totally un-Christian, plaatste het ANC op een lijst van terreurgroepen, een situatie welke tot 2008 zou voortduren.

Ook in Nederland werden Mandela en het ANC niet altijd in een positief licht gezien. Weliswaar werd op 21 juni 1983 een motie (pdf), ingediend door CDA’er Jan Nico Scholten, in de Tweede Kamer aangenomen waarin werd opgeroepen tot vrijlating van Nelson Mandela, maar met name tegen concrete maatregelen om de apartheid te bestrijden bleef veel verzet bestaan.

Klein rechts (SGP, GPV, RPF)

Op dezelfde dag dat de motie-Scholten werd aangenomen, werd, zoals blijkt uit het kamerverslag (pdf), tevens gedebatteerd over de vraag of Nederland eenzijdige economische sancties tegen het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime zou moeten treffen. Vooral de houding van de kleine christelijke partijen SGP, GPV en RPF was daarbij opvallend.

Foto: daisy.images (cc)

Wat moeten we als Mandela doodgaat?

COLUMN - Christian Jongeneel herinnert zich de man die hij bijna twintig jaar geleden in een Zuid-Afrikaanse trein ontmoette en die al bijna wanhopig werd van de gedacht dat Nelson Mandela ooit zou sterven.

Met volle bepakking stommel ik door de trein, op zoek naar een plekje. De meeste coupés zijn vol, de mensen hebben zich geïnstalleerd voor de nachtelijke rit. Ik begin al wat op mezelf te schelden, ik had niet zo lang in de stationshal moeten blijven hangen, babbelend met een Deen die op de bus wachtte. Drie wagons later heb ik geluk: een coupé met maar één inzittende, een man van in de veertig. Ik stap binnen, vraag voor de vorm of ik erbij mag. Twee geschrokken ogen staren me aan.

Hier is snelle actie geboden besef ik. Ik zet mijn rugzak neer en steek mijn hand uit. ‘Ik ben Christian, ik kom uit Nederland.’

‘Immanuel.’

Dit is Zuid-Afrika, een paar jaar na de apartheid. Hier stapt een blanke niet zomaar een coupé binnen met een zwarte erin. Eigenlijk horen zwarten ook in de derde klasse, niet in de tweede. Vroeger mochten ze er niet in, nu kunnen ze het niet betalen. Immanuel werkt al zijn leven lang bij de spoorwegen, op het station van Pietermaritsburg. Daarom heeft hij het recht tweede klas te reizen.

Foto: daisy.images (cc)

Themablog | Nelson Mandela

OPEN DRAAD - Nelson Mandela stierf afgelopen donderdag op 95-jarige leeftijd in zijn huis in Johannesburg. Hij was president, anti-apartheidsstrijder, Nobelprijswinnaar, partijleider, volksheld, activist. Zondag 15 december wordt hij in zijn geboortedorp Qunu begraven.

De komende week besteedt Sargasso in het themablog aandacht aan het leven van Nelson Mandela.

Foto: daisy.images (cc)

De straf voor wonen aan het water

ACHTERGROND - In rijke landen wonen rijke mensen aan het water, in arme landen als de Filipijnen zijn het meestal de armen. Als er niet genoeg geld is voor kustbewaking mogen zij de klappen van de zee opvangen.

De gedachte dat het aantrekkelijk is om aan zee te verblijven, dateert uit de negentiende eeuw. Tot die tijd woonde je er omdat je er economisch van afhankelijk was, als handelaar of als visser, niet voor je plezier. Vanaf zee kwamen immers stormen en vloedgolven. Nederland maakte dat voor het laatst in 1953 mee en gaf sindsdien een miljardenbedrag uit aan kustbewaking om te voorkomen dat het ooit weer zou gebeuren. Tijdens de zware storm van twee weken geleden hoefde niemand zich werkelijk ongerust te maken.

Voor de Filippijnen was Tacloban een relatief welvarende stad, toen zij op 7 november getroffen werd door de orkaan Haiyan. Foto’s laten echter zien dat het vooral de sloppenwijken hard zijn getroffen. Op voor/na-foto’s valt goed te zien dat de minst reguliere bebouwing vaak het dichtst bij het water staat. Dat is niet voor niets.

Een poosje geleden sprak ik Tatiana Filatova van onderzoeksinstituut IGS aan de Universiteit Twente. Zij bestudeert de gevolgen van klimaatverandering voor de grote delen van de mensheid die aan zee wonen. Je mag de overkomst van Haiyan (of Katrina) niet één op één aan klimaatverandering koppelen, maar ook de gestage zeespiegelstijging is reden genoeg om je zorgen te maken.

Foto: daisy.images (cc)

Kunst op Zondag | Bedelen

Hedendaags bedelen: crowdfunding, donateurswerving, sponsors vragen. Niet alleen Sargasso probeert particuliere spaarpotjes open te krijgen, ook kunstenaars en culturele instellingen zien zich, door gebrek aan subsidie, gedwongen tot ‘nieuw ondernemerschap’.

Het themablog van deze week was ‘Investeer in inhoud’. Ook al heeft een eenmalige subsidie veel opgeleverd, die geldkraan is dicht. Een situatie die veel kunstenaars en culturele instellingen al eerder hebben meegemaakt.

Men bedelt zich suf. De overheid helpt een handje met de Geefwet. Individuele kunstenaars hebben daar alleen profijt van als ze bij een door de belastingdienst goedgekeurde culturele instelling of crowdfundig organisatie zijn aangesloten.
Als een organisatie een ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling)stempel heeft, kunnen gulle gevers op enig belastingvoordeel rekenen. Sargasso heeft dat stempel niet, maar een de crowdfunding site Voor de kunst wel. Je kunt dus een kunstwerk in wording mee helpen financieren

Nu is het niet de bedoeling de kersverse of potentiële Sargasso-donateurs weg te jagen richting kunstenaars. Ik zou zeggen: denk aan allebei. In het kader van ons geldwervende themablog wijs ik op een andere optie om Sargasso te steunen.

Sargasso heeft sinds deze week een boekenwinkeltje. In tegenstelling tot een gift in keiharde euro’s, levert een aanschaf via die winkel u geen belastingvoordeel op. U steunt wel Sargasso want wij krijgen een deel van de opbrengst.

Foto: daisy.images (cc)

Sargasso in getallen (3) | Auteurs en reaguurders

DATA - Ruim 30.000 posts, 90 pagina’s en 711.000 reacties zijn in de afgelopen twaalf jaar op Sargasso verschenen. Wederom een kleine data-analyse.

Afgezien van de gastbijdragen, hebben maar liefst 277 auteurs voor Sargasso geschreven. Daarvan hebben er 180 tien artikelen of meer op naam staan. Welke auteurs hebben de afgelopen twaalf jaar de meeste posts geproduceerd?

1. Carlos – 4984
2. Joost – 2499
3. Steeph – 2447
4. Crachàt – 804
5. Grobbo – 743
6. CarlosEnCrachàt – 647
7. Arnoud – 617
8. Dimitri Tokmetzis – 605
9. mark – 520
10. Christian Jongeneel – 507
11. markva – 490
12. caprio – 364
13. El El – 344
16. Victor – 294
17. P.J. Cokema – 274
18. Michiel Maas – 267
19. Degtyarev Pekhotny – 231
20. Lilith – 228
21. Packet Storm – 227
22. Jorn – 216
23. Martijn – 209
24. Jos van Dijk – 199
25. Bandirah – 190

Goed om te zien dat Carlos en Grobbo, de oprichters van Sargasso, en Joost, oprichter van GeenCommentaar (nu gefuseerd), netjes in de top vijf staan. Maar komt de toppositie van Carlos ooit nog in gevaar? Hij is nu niet meer actief, maar het gat is wel heel groot!

Laten we het eens anders bekijken. Wie trekt er nou de meeste reacties per post? Hier de top 25 van meest provocerende auteurs met het gemiddelde aantal reacties en tussen haakjes het aantal posts (geen waanlinks).

Foto: daisy.images (cc)

Sargasso in getallen (2) | Reacties

DATA - Ruim 30.000 posts, 90 pagina’s en 700.000 reacties zijn in de afgelopen twaalf jaar op Sargasso verschenen. Een kleine data-analyse.

Inmiddels 712.340 reacties om precies te zijn. En omdat Sargasso niets zou zijn zonder reaguurders, gaan we ook even in die data graven.

Laten we eens eenvoudig beginnen met het aantal reacties per maand:

reacties_aant_mnd2_475

Opvallend is de dip vorig jaar na het redesign. Maar het aantal reacties zegt op zichzelf niet zoveel als we ook niet het aantal posts in ogenschouw nemen. Dus hier een grafiek met het gemiddelde aantal reacties per post per maand sinds de start:

reacties_gem_post_mnd_475

Geen touw aan vast te knopen en geen patroon in te zien.

Een heel andere benadering richt zich meer op de inhoud. Hoe lang zijn de reacties en verandert dat in de tijd?

Daarom eens kijken naar de gemiddelde lengte van reacties per maand sinds de start:

reacties_gem_lengte_mnd_475

Kijk eens aan. Niet alleen de schrijvers op Sargasso worden langer van stof, de reaguurders houden gelijke tred!

Maar hoe zit dat nou als je kijkt naar de uren van de dag?

reacties_gem_lengte_uur_475

Kijk eens aan. De reaguurders kakken een beetje in tegen het einde van de avond. Maar de reaguurders die het tot diep in de nacht volhouden, zijn er duidelijk even voor gaan zitten!

Foto: daisy.images (cc)

Subsidie voor Sargasso heeft veel opgeleverd

VERSLAG - Alle grappen en opmerkingen over het subsidieslurpende Sargasso mogen in de ijskast, want het is zover: de subsidie is op. In 2011 kregen we 80.000 euro van het Stimuleringsfonds voor de Pers voor het project Sargasso Verlicht. In een notendop rustte dat voorstel op drie pijlers, waarvan er twee pijlers gesubsidieerd werden: datajournalistiek en Wob-journalistiek. De derde pijler, het doorontwikkelen van het blog en het opbouwen van twaalf inhoudelijke themapagina’s als spil in verschillende netwerken, moesten we zelf financieren.

We hebben heel veel kunnen doen met die subsidie, en heel veel geleerd. Nu is het tijd om op een andere manier aan ons geld te komen. Daarbij roepen we onze community op om een kleine bijdrage te doen.

Data staat op de kaart

Vanaf de zomer van 2011 tot de zomer van 2013 hebben we een datajournalist fulltime ingehuurd. Eerst was dat Laura Wismans, die in 2012 naar nrc.next verhuisde. Toenmalig hoofdredacteur Dimitri Tokmetzis nam de datajournalistieke werkzaamheden over. Vanaf oktober 2011 hadden we een contract met ANP waarbij Sargasso datastukken leverde die via het ANP-netwerk verspreid werden. Die samenwerking heeft heel goed gewerkt: Sargasso heeft een goede naam opgebouwd binnen de journalistieke wereld als het gaat om datajournalistiek. Een paar voorbeelden van ons werk:

Vorige Volgende