Duopolie

COLUMN - Het meest opzienbarende aan Starbucks’ beslissing vorige week om haar hoofdkantoor van Nederland naar het Verenigd Koninkrijk over te hevelen was dat Starbucks überhaupt een hoofdkwartier in Nederland had. In diverse media rakelde dit de discussie over Nederland als belastingparadijs weer op.

Eigenlijk is er niet zo heel veel om discussie over voeren. Dit rapport van de ngo SOMO uit 2006 toont overduidelijk aan dat wij een belastingparadijs zijn. Nederland is weliswaar niet helemaal vergelijkbaar met bijvoorbeeld de Kaaimaneilanden, die bij gebrek aan een eigen economie eenvoudigweg nauwelijks kapitaalbelastingen heffen, maar Nederland heeft bewust mazen in haar fiscale wetgeving die het mogelijk maken om door middel van boekhoudkundige trucs (zoals de welluidende ‘Dutch sandwich‘) een fractie van die 25% te betalen, zonder echt economisch actief te zijn in Nederland.

Multinationals worden vooral aangetrokken door de zogenaamde ‘deelnemingsvrijstelling‘, die – onder bepaalde, milde condities – de dividenden, rente en koerswinsten van dochterbedrijven vrijstelt van vennootschapsbelasting. Bovendien geldt dat dividenden die worden uitgekeerd tussen een Nederlands vennootschap en een dochteronderneming in één van de ongeveer honderd landen waarmee Nederland een belasting verdrag heeft (behalve EU landen) niet of nauwelijks worden belast.

Achter deze constructies steekt het redelijke idee dat bedrijven niet twee keer belasting betalen over hun winst. Maar omdat de vrijstelling veel hoger en makkelijker toegankelijker is voor multinationals dan in andere landen ontstaat een prikkel om dochterbedrijven onder te brengen bij een papieren hoofdkantoor in Nederland, een strategie die gevolgd wordt door onder andere Volkswagen, IKEA, Gucci, Pirelli, en Prada. Ook de belangen van U2, David Bowie en Rolling Stones zijn in ons land vertegenwoordigd, omdat Nederland nauwelijks belasting op royalties uit verdragslanden heft.