Voorpagina

Zoekresultaten voor

'woningcorporaties'

Foto: Tom Davidson (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 14-10-2022

Ondernemen en toezicht

, door

“Kan iemand mij dat kunstje even leren, risicoloos geld verdienen?”  Enneus Heerma was als politicus in Amsterdam opgegroeid en daar krijg je de scherpte van de straat van. Het was in de jaren negentig, in een vergadering op het departement van VROM, waar de eerste narigheid werd besproken, waar de verzelfstandigde woningcorporaties in beland waren.

Heerma zelf vond het allerminst een drama: als je meer ondernemerschap wilt, moet je niet vreemd opkijken dat er wel eens iets verkeerd loopt. Daar moet je wel iets aan doen, maar een ontsporing wil niet zeggen dat je hele systeem fout is. Sindsdien is er wel vaker wat geweest, maar veel is het niet en de drama’s die de tegenstanders van de verzelfstandiging voorspelden zijn uitgebleven.

Maar de zelfstandige woningcorporaties konden surfen op de golf van waardestijgingen in het vastgoed, de ellende begint nu. Het is een plausibele tegenwerping. Maar zou het? Wat is er precies mis met Vestia in Rotterdam, de grootste woningcorporatie in Nederland? Vestia heeft met derivaten gepoogd het risico van rentestijging te neutraliseren, maar verloren omdat de rente extreem daalde. Dat wijst niet op rare goklust. Wat is er fout gegaan?

De oplossingen zijn er al weer, voordat er iets helder is: meer en strenger toezicht. Vestia en topman Staal hebben de schijn wel tegen: Vestia opereerde solistisch en Staal was een onmatige verdiener. Maar in de vakwereld is Vestia bekend als een goede en sociale huisvester, bij collega-instellingen en gemeenten. Het kan dus wel iets ingewikkelder zijn, dan het lijkt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het radicale middenveld

, door

De ideologie van de carnavalsvereniging, zou je het dogma van het maatschappelijk middenveld waar het CDA traditioneel op leunt, kunnen noemen. Niet het heil van de staat of de markt, maar zoals dat met tenenkrommende christelijke oprechtheid wordt gezegd, de kracht van de samenleving. Echter, in het rapport van het strategisch beraad komt de term maatschappelijk middenveld niet meer voor. Al is dat voor een partij die, onder de noemer van de eigen verantwoordelijkheid een dependance van het liberalisme is geworden, misschien niet vreemd.

Maar terwijl het CDA haar aandacht verplaatst, blijven de instituties die ze als maatschappelijk middenveld aanduidt achter in een situatie die soms tot veel maatschappelijke irritatie lijdt. Dat geldt natuurlijk niet voor de sport, naai- en carnavalsvereniging, maar wel voor scholen en woningbouwcorporaties. Zij laten zien waarin het maatschappelijk middenveld radicaal kan zijn en waar politieke partijen de plank missloegen. Niet alleen het CDA.

Een van de drijvende ontwikkelingen in dat middenveld is de schaalvergroting, die zowel bij scholen als woningbouwcorporaties heeft plaatsgevonden. Een ontwikkeling waar het CDA bij stond te kijken, zonder te begrijpen dat het de ontworteling uit de lokale gemeenschappen betekende. Terwijl juist dat de natuurlijke habitat van dat middenveld is. Waar enkele decennia geleden kleinschalige scholengemeenschappen nog door ouders in hun vrije tijd werden bestuurd, zijn het tegenwoordig fusieproducten met een management.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Machtenscheiding en politiek

, door

Onze democratie heeft een uitvoerende, een wetgevend en een rechterlijke macht.  Is er nog een vierde macht, de bureaucratie, die ‘eigenlijk’ de baas is? Die vraag kwam bij me boven, door mijn verbazing over het verkoopplan van huurwoningen aan hun huurders. Voor het oog wanordelijk, wordt er veel geroepen over de normen voor hypotheekverstrekking (DNB, AFM, NHG) en nog meer over de HRA. Mijn beeld: het “systeem” is verhuld bezig de sociale woningbouw te verkleinen, zo niet geheel op te heffen. Dat is geen klein besluit, na ruim een eeuw woningwet.

Maar de vraag is: waarom? Geld levert het niet op voor de schatkist. De banken willen liever geen hypotheken verstrekken aan kleine verdieners en kwetsbaren. De vraag naar koopwoningen is klein tot niet bestaand. De woningmarkt is niet vlot te krijgen, door een maatregel op een deelterrein. Dus, wie wordt hier nu blij van?

In de programma’s van VVD en CDA stond het niet. Maar in het regeerakkoord staat het ineens wel. Hebben de ondersteunende ambtenaren bij de formatie een trucje uitgehaald? Bepaalt de politiek de richting of de bureaucratie?

Verhoudingen

De politieke leiding bepaalt de doelen, de ambtelijke ondersteuning levert de middelen. De doelen worden dus door de politiek gekozen, de middelen om die doelen te bereiken door ambtelijke deskundigen. Dat lijkt helderder dan het is. Doelen en middelen vormen een soort hiërarchische reeks: wat voor de één een doel is, vormt voor de ander een middel tot een hoger doel. Het doet er dus veel toe waar de aandacht precies op wordt gericht. Politiek en bureaucratie hebben hierom een soort overeenkomst over hun gedrag: de ambtenaar is in laatste instantie loyaal aan de politieke top, maar gedraagt zich ook als professioneel adviseur van die politieke top.

Foto: copyright ok. Gecheckt 15-03-2022

Ideologische ondraaglijkheid en sociale huurwoningen

, door

Feiten en waarheid doen er weinig toe op de woningmarkt. Verkoop van sociale huurwoningen verkleint de huursector en bevordert het eigen woningbezit, meent onze regering. Maar moet dat dan? Sociale huurwoningen staan niet leeg, koopwoningen wel. Mijn redelijke vermoeden luidt: er is meer behoefte aan sociale huurwoningen dan aan koopwoningen. Ik kijk tenminste naar de signalen, die de markt mij geeft.

Maar de regering wil  woningcorporaties verplichten om 75% van hun bezit aan de zittende huurders te koop aan te bieden.  Je vraagt je in gemoede af welke huurder dat zou willen en of daarvoor financiering te krijgen zou zijn. En dat is nog maar een begin van alle vragen. Het wetsvoorstel van heer Donner, minister BZK, zal door heer Donner, vice-voorzitter van de Raad van State, worden beoordeeld en be-adviseerd.

Dat kan nog leuk worden. Slagers moeten hun eigen vlees niet keuren. Maar deze zegswijze is maar een beperkte weergave van de problemen, waar de heer Donner zich zelf in heeft gebracht. Het idee, uit het regeerakkoord Rutte-Verhagen lijkt juridisch zwak. De woningcorporaties zijn immers zonder twijfel eigenaar van de woningen die zij beheren. En eigendom is, sinds de Franse Revolutie, een onschendbaar en heilig recht. Hoe verplicht men de eigenaar om zijn bezit te verkopen? Daar zal het Europese Hof iets van vinden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De crisis en het wonen

, door

Al decennia lang bouwen wij in ons land voor de gezinsverdunning. De gemiddelde woningbezetting daalt constant, sinds 1945. Het is een uitdrukking van onze veranderende wijze van samenleven, die wij individualisering noemen, maar ook van de toenemende welvaart. We hebben meer vierkante meters woning nodig voor alle spullen, die we inons leven verzamelen en we kunnen voor die spullen en die vierkante meters ook betalen.

Maar blijft dat zo? Hoe handelen mensen onder de druk van economische omstandigheden? Hoe vormt zich een huishouden? In de jaren vijftig werd door jonge stellen op zolderkamers bij familie gebivakkeerd, totdat de lange wachttijd voor een woning voorbij was. Alle zure grappen over schoonmoeders dateren uit die periode. Maar toen was  ook “geluk heel gewoon”.

In de jaren zeventig en tachtig kwam de individualisering: het grootste goed was zelfstandig wonen, waarin de volkshuisvesting inderdaad voorzag. Maar er was een neveneffect, dat lastig was: wat te doen met onze ouderen? We maakten grote bejaardenhuizen voor ze; maar dat bleek geen bestendige lijn, door hoge zorgkosten en afkeer van de ouderen zelf, die zelfstandig wensten te blijven, maar liever niet eenzaam. Het beleid werd: laat ouderen zelfstandig blijven wonen, zolang ze dat maar enigszins kunnen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Onderzoek of reclame?

, door

KPMG doet onderzoek en vraagt: “Wat zijn de kenmerken van het nieuwe verdienmodel van de woningcorporaties en hoe krijgen we deze daadwerkelijk geïmplementeerd?”
Dat is een rare vraag over een instelling, die geen winst beoogt. Moet een woningcorporatie een verdienmodel hebben? Eigenlijk is alles mis met deze vraag: het “nieuwe verdienmodel”? Is er zoiets, dan? Wie is daar mee gekomen? Gaan we kenmerken van een model implementeren? Kreupel Nederlands wijst meestal op kreupele gedachten.

De vraag is natuurlijk: hoe produceert een woningcorporatie tegenwoordig maatschappelijke meerwaarde? Wie heeft daar wat voor over? Waaruit bestaat die meerwaarde precies?
Een paar decennia geleden stak het Rijk nog veel geld in de sociale woningbouw, door een groot aantal subsidiesystemen voor sociale woningbouw, maar dat gebeurt niet meer. De woningcorporaties konden wel ondernemertje spelen in een gewillige markt: daar werd mee verdiend en die gelden konden in de sociale doelstelling worden besteed.

Maar ook dat mag eigenlijk niet meer, door protesten van de markt. Oneerlijke concurrentie van subsidievreters jegens de eerlijke ondernemer: het is een schande. Alleen waren die woningcorporaties juist ontstaan wegens de uitwassen van de revolutiebouw, eind 19 eeuw. Zo eerlijk is de vrije markt nu ook weer niet. Maar dat gelijke speelveld maakte het lastig: als je geen euro mag verdienen, kun je hem ook niet in een sociaal doel stoppen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Crimineel verdienen in de bouw

, door

Als je je geld verdient in het vastgoed, is de kans dat je niet deugt nogal groot. De Vastgoedfraude is een mooi boek van Vasco van der Boon en Gerben van der Marel. Er zijn inmiddels ruim 75.000 van verkocht, dus  de bekendheid van de zaak is aanzienlijk.  Het Financieel Dagblad heeft een omvangrijk dossier opgebouwd, dat dagelijks groeit: de genoemde auteurs werken ook bij die krant. De verdachten doen er voor de rechter nog een schepje bovenop door hun openheid.

Andere berichten zijn er ook: de fiscus legt navorderingen op die er niet om liegen: in circa vijftig procent van de onderzochte, normale transacties is iets mis! Dat heeft te maken met de ingewikkelde fiscaliteit en regelgeving, waardoor je al fout zit als je in deze wereld  een pink optilt. Maar dat betekent niet dat je de ogen moet sluiten voor een twijfelachtige moraal.

Dertig jaar geleden vroeg ik de directeur van mijn woningcorporatie, waarom niet meer panden werden aangekocht in de stadsvernieuwing. Zijn repliek was eenvoudig: “als meer dan 13 keer de jaarhuur  als aankoopprijs wordt geboden, dan haken wij af”. Mijn vervolgvraag was voorspelbaar: “wie doet dat dan?” Het antwoord ook: dubieuze tussenpersonen, waarschijnlijk met de opdracht drugsgeld wit te wassen. Zit de vermenging van onderwereld en bovenwereld zo in elkaar?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bloemetjesgeld

, door

Vanaf heden neemt Sargasso geregeld stukken over van Leugens.nl. Deze bijdrage is geschreven door Peter Olsthoorn.

Gelezen: NOS, Volkskrant, NRC, Quotenet, FD

“Ja, ik heb mensen omgekocht…Het mocht van mijn werkgever Bouwfonds, die wist er van. Iedereen deed zo.” Was getekend Joannes Ferdinand Maria van Vlijmen, voor de rechtbank te Haarlem tijdens het proces over de ‘zaak-Klimop’ over de vastgoedfraude met het Philips Pensioenfonds en Bouwfonds Vastgoed Ontwikkeling . Hij is hoofdverdachte samen met Nico Vijsma en Cees Haksteege.

De zaak gaat over valsheid in geschrifte, omkoping, oplichting, witwassen en deelname aan een criminele organisatie. Directeuren van het pensioenfonds van Philips zijn de belangrijkste verdachte omgekochte bazen. Ook makelaar Harry Mens wordt verdacht.

Gouden horloges, fraaie reisjes, feesten, diners, geld uit transactie op privérekeningen, het was geen uitzondering maar gewoonte volgens Van Vlijmen.

Voor het verdelen van dit ‘bloemetjesgeld’ maakte de Van Vlijmen ‘potjes’, voorzieningen voor kosten van omkoping. Het was geen ‘overwinst’ zoals justitie betitelt, maar gewoon een onderdeel van hoge winsten die als smeergeld werden bestempeld. De fiscus wist ervan.

Het was cultuur, zo bleek ook uit gesprekken van onze redacteur Ton Biesemaat eerder met met Edwin de Roy van Zuydewijn had. Van Vlijmen kocht zijn landgoed in Heemstede van Felix Rhodius, zestien jaar lang de baas van het Kabinet der Koningin.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Faalt de wijkaanpak?

, door

Het structureel vooruithelpen van wijken door ontkokerd samenwerken gaat niet lukken, zeiden bestuurskundigen Helderman en Brandsen eerder op deze site. Drie deskundigen reageren. Godfried Engbersen: ‘Gezien de inspanningen is er te weinig uit de wijkaanpak gekomen?’

‘De grote ambitie, wijken structureel vooruit helpen door ontkokerd samenwerken, is niet van de grond gekomen. En dat gaat ook niet gebeuren’, aldus bestuurskundigen Taco Brandsen en Jan Kees Helderman. De heren pleiten voor bestuurlijke bescheidenheid. Helderman: ‘Kapitaliseer het aanwezige sociale kapitaal. Sluit aan bij wat er leeft in een wijk en wees gewoon blij met dat kleine initiatief. Als je daar veel geld tegenaan mikt, gooi je het dood.’

Mislukking is een te grove conclusie

René Scherpenisse, voormalig directeur van de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) en nu directielid bij Atrivé, een adviesorganisatie voor woningcorporaties, vindt de conclusie dat de wijkaanpak gaat falen ‘veel te snel’. Bij Scherpenisse is het glas nog halfvol. ‘Er zijn zoveel pareltjes die met zo’n grove conclusies tekort worden gedaan. Recent onderzoek in Amsterdam, Groningen en Dordrecht laat juist zien dat bewoners vooruitgang zien in hun wijk. Dat lijkt me toch lastig te combineren met de boodschap van Helderman en Brandsen.’

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De onvoltooide formatie (2)

, door

“Denk het onmogelijke”, zo hield ik in deel 1 onder dit kopje onze ministersploeg van Rutte voor. En vooral: daag de politieke partijen uit over hun schaduw heen te springen. Want het zal toch niet waar zijn dat de politiek de ontwikkelingen belemmert. Ik beloofde toen dat ik over buurtzorg ook beelden en gedachten had, die misschien vernieuwend mogen worden genoemd en dat ik niet snap waarom de kansen niet worden gegrepen. Dat kan rechts misschien wel beter dan links.

In mijn vorige blog schreef ik hoe de huisvesting en de woningmarkt nu al jaren effectief worden gefrusteerd, door stokpaarden en angst: hypotheekrente, huurbeleid, huursubsidie, ‘rijkdom’ woningcorporaties. Oplossing: ruilen! VVD en CDA moeten de aftrek van de hypotheekrente laten vallen, de PvdA het verzet tegen de liberalisering van de huren. En wat komt er dan te voorschijn? Een systeem van woningcorporaties, waarin vrijere huurprijzen gelden, waar de huurtoeslag een wettelijke recht is waaraan door woningcorporaties inhoud wordt gegeven, een sociale huisvesting waarop woningcorporaties aanspreekbaar zijn.

Nu dan: de zorg in de buurten. Het regeerakkoord heeft een paar geinspireerde passages, die gaan over ouderen in de buurten en de nabijheid van de zorg.  Maar ook hier ontbreken de routekaarten. Dat suggereert een kans: de regering wil kennelijk iets fundamenteels wijzigen in de buurten. Wat zou dat kunnen zijn?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De onvoltooide formatie

, door

Ooit was er een architectuurdocent in Delft, die zijn colleges eindigde met een geheven vinger, roepende “Think…”, waarop zijn studenten hem dan toebrulden “the impossible…!” Mijn onderbewuste produceert troostrijke beelden, wanneer ik die nodig heb. Want het was een dramatische weekje voor de politieke belangstelling: heeft u dat ook? Vele Clavan’s trokken voorbij, maar na uren van voorspelbare bagger en blijmoedig gezanik, over verkiezingen die niet deugen, zou ik ook niets zinnigs meer kunnen zeggen. Die verkiezingen gingen niet over het bestuur van de provincies, maar waren het sluitstuk van een flodderige formatie. Van een koning die slechts linten doorknipt, zal die praktijk niet beter worden.

De basisregel in de democratie is: de helft plus 1 beslist, maar respecteert de minderheid. Deze coalitie begrijpt niet dat werken met een minimale meerderheid praktische bezwaren heeft: niet iedereen zit in een ideologische loopgraaf, de mop van democratisch overleg is dat je je laat overtuigen en een harde fractiediscipline lijkt niet meer van deze tijd.

De dichte deur van de CDA-fractie is nog vers; gaan we hetzelfde opnieuw meemaken in de Eerste Kamer? Het werd opgewekt verdedigd. ” Rutte moet zaken doen met de oppositie, dus zijn goedgeluimde charme komt hem van pas.” Ja, aan mijn hoela. De VVD zou “orde op zaken stellen”, daarvoor is een regeeraccoord gemaakt. Alleen is daarvoor geen meerderheid in de Staten Generaal, waarom de Koningin had gevraagd.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dromen over wonen (2): over oli en fant

, door

De regering Rutte gaat in gebieden waar de sociale huurwoning schaars is, forse huurverhogingen mogelijk maken, zo schreef ik hier eerder. Daarmee maak je schaarse (goedkope) woningen nog schaarser door ze duurder te maken. Dat leek me geen goed plan. Maar hoe komen redelijke  mensen daarbij? Die vraag bracht mij tot lezing van het partijprogramma van de VVD: je moet altijd proberen andere opvattingen te begrijpen. En nog een gedachte die over-genuanceerd zal lijken: de politieke verschillen tussen de partijen zijn niet zo groot, dus laten we tegenstellingen niet overdrijven. Er is al strijdvaardig geblaat genoeg.

Kortom: heeft de VVD beleid, of is er over nagedacht?

Het VVD-programma “Orde op Zaken” besteedt ongeveer een pagina aan de woningmarkt. Ik zal de spanning niet ondragelijk maken: het is beleid, maar er is niet over nagedacht. Het is een pagina vol ideologische misverstanden, tegenspraken en slordigheden. Als je tussen de regels leest, is nog wel een gedachte aan te treffen, maar geen erg serieuze.

Er wordt dubbel gesubsidieerd, zegt de VVD. De huurprijs wordt kunstmatig laag gehouden en er wordt ook nog huurtoeslag betaald.

Dat is juist: er is inderdaad een dubbel systeem van aanbod-ondersteuning (geweest) waardoor de prijs van het gebouw werd verlaagd en een systeem van vraag-ondersteuning, waarbij lage inkomens worden gecompenseerd voor te hoge huren (vroeger individuele huursubsidie, nu huurtoeslag).

Vorige Volgende