Minister Hugo de Jonge wilde geen namen noemen van Nederlandse politici die betrokken zijn bij de poging van Rusland de Europese publieke opinie te beïnvloeden via Voice of Europe. De Tsjechische geheime dienst ontdekte dat via dit medium Europese politici, waaronder ook Nederlandse, betaald werden door Rusland om anti-Oekraïne propaganda te verspreiden. “Het werk van de inlichtingen- en veiligheidsdienst verhoudt zich heel slecht met openbaarheid”, zei De Jonge. Anders gezegd: de AIVD beantwoordt geen vragen van de volksvertegenwoordiging in het openbaar. De Tsjechen zijn kennelijk wat minder streng in de leer. Volgens berichten in de media, waarin briefings van Tsjechische contraspionagefunctionarissen worden aangehaald, zijn Tsjechische functionarissen in het bezit van een audio-opname waarop te horen is hoe de Duitse AfD politicus Petr Bystron een betaling accepteert in ruil voor het verlenen van diensten aan Voice of Europe. Bystron staat tweede op de lijst van de AfD voor de Europese verkiezingen. Hij ontkent geld aangenomen te hebben. Zijn partij heeft hem onder druk gezet openheid van zaken te geven.
De Tsjechische minister van Buitenlandse Zaken Jan Lipavský zei vorige week woensdag bij de onthulling van de rol van Voice of Europe: ‘Europa is erg kwetsbaar voor Russische invloed, dus we moeten harder werken aan onze veerkracht’. Russiagate is daarmee een voornaam onderwerp geworden in de campagne voor de verkiezingen, begin juni. En dan vooral als wapen van de middenpartijen tegen opkomend extreemrechts. Citaten uit het verleden zullen de ronde doen. Zoals dat van FvD woordvoerder Manfred de Graaff die Oekraïne in het Europees Parlement beschuldigde van het houden van ‘kinderkennels met draagmoeders om kinderen aan westerse „pedonetwerken” te leveren’. Volgens de briefing van een westerse inlichtingendienst, ingezien door Politico zou de Russische inlichtingendienst een Servische agent hebben gebruikt om EU-instellingen te infiltreren om pro-Kremlin-praatjes over de invasie van Oekraïne te verspreiden. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Stephane Sejourné heeft deze week opgeroepen tot sancties tegen iedereen die de Russische desinformatie verspreidt.
Qatargate
Russiagate is voor sommige Europarlementariërs misschien ook een welkome afleiding voor Qatargate, het omkoopschandaal waarbij het Griekse sociaaldemocratische EP-lid Eva Kaili betrokken was. In haar huis ontdekte de Belgische politie in december 2022 een grote hoeveelheid cash geld. Dat kon worden gelinkt aan contacten van haar man Francesco Giorgi en het voormalige Italiaanse Europarlementslid Antonio Panzeri met Qatar en Marokko. Kaili deed in het EP een goed woordje voor deze beide landen, in het geval van Qatar ter herstel van de reputatie van het land na onthullingen over de uitbuitingspraktijken bij de bouw van stadions voor het WK Voetbal in 2022. In een documentaire van de Duitse tv-zender Arte wordt uitgebreid verslag gedaan van de affaire. De zaak is nog steeds niet opgelost.
Een laptop voor de FSB
Duitsland en Oostenrijk zijn deze week gealarmeerd door een zaak die Russiagate mogelijk gaat overtreffen. Egisto Ott, een voormalige medewerker van de Oostenrijkse geheime dienst is gearresteerd op verdenking van spionage voor Rusland. Hij was jaren geleden al eens geschorst door de dienst omdat er verdenkingen waren gerezen, die toen niet konden worden bewezen. Maar hij heeft sindsdien als oud-politieman toch lucratieve zaken kunnen doen voor de Russen. Nu heeft de Britse geheime dienst die onderzoek deed naar spionage door Bulgaren bij hen het bewijs gevonden voor de rol van Ott. Duitsland zal de Britse ontdekking in het bijzonder interesseren. Ott was de loopjongen van de voormalige directeur van het Duitse bedrijf Wirecard, de Oostenrijker Jan Marsalek. Wirecard ging in 2020 failliet nadat er een bedrag van bijna 2 miljard zoek was geraakt. Marsalek vluchtte via Wit-Rusland naar Moskou. Nu is onlangs gebleken dat hij al sinds 2014 voor Rusland heeft gewerkt. Volgens Oostenrijkse en Duitse media was Marsalek ‘ook afhankelijk van helpers in Duitsland om informatie te verkrijgen. Ze zouden contant geld naar Wenen hebben gebracht en vervolgens verschillende mobiele telefoons en een speciaal gecodeerde laptop met topgeheime informatie van de Europese geheime dienst naar Rusland hebben vervoerd. Deze laptops maken gebruik van speciale technologie die vooral door de westerse veiligheidsautoriteiten wordt gebruikt – en die nu blijkbaar in handen is van Rusland. Eindadres van het Marsalek-bevel: Lubiyanka, het hoofdkwartier van de Russische binnenlandse inlichtingendienst FSB.’ Ott bemiddelde bij de overdracht van de laptop. de Russen betaalden er 20.000 euro voor.
Het Wirecard-schandaal suddert nog steeds voort in de Bondsrepubliek. Oud-ceo Markus Braun van Wirecard staat terecht op verdenking van fraude, marktmanipulatie en verduistering. Marsalek wordt als voormalige rechterhand van Braun verdacht van ernstige fraude, verduistering en een reeks economische misdrijven. Daar kan nu spionage aan worden toegevoegd. Dit kan allemaal leiden tot nieuwe onderzoeken bij de inlichtingendiensten en mogelijk ook tot pijnlijke affaires voor de politiek. Zeker ook in Oostenrijk. Anna Thalhammer, hoofdredacteur van het Oostenrijkse tijdschrift Profil schrijft: ‘Wirecard, het inlichtingendienst-schandaal, Ibiza – en nu spionage voor Rusland. Onderzoekers volgen Egisto Ott al jaren, maar er is niets gebeurd. Hij en zijn netwerk hielden de staat voor de gek, ondermijnden het veiligheidsapparaat, manipuleerden de politiek en steunden zo de oorlog van Poetin tegen het Westen. Uit de voorliggende onderzoeksdossiers blijkt de ongelooflijke omvang van het spionageschandaal.’
Reacties (15)
Die connecties zijn er al langer, bijvoorbeeld https://nos.nl/artikel/2005476-front-national-leent-miljoenen-bij-russische-bank . Nederland zal daar geen uitzondering op zijn.
De vraag is alleen hoe goed ze van hun fouten hebben geleerd. Als de connectie loopt via een constructie waarbij de beloning voor verleende diensten reist via een aantal internationale holdings en rechtspersonen door landen die net zo open zijn over hun financiën als de pvv en waarbij de laatste stappen geen foute connecties lijken te hebben met het vijandige land is dat erg moeilijk aan te tonen. Als je de connectie uiteindelijk toch kan maken omdat er iemand uit de school klapt is er ruim voldoende afstand voor plausibele ontkenning dat je niet wist dat die connectie bestond.
Dat sommige partijen nu hoog van de toren blazen geef ik weinig voor. Het kan net zo goed zijn dat ze weten dat het toch niet aan hun blijft plakken.
Nog beter: er gewoon een complot van maken. Werkt elke keer weer
Als je paranoïde bent betekent het niet dat niemand je achtervolgt.
De aanwijzingen en bewijzen dat rusland zich mengt in de politiek van andere landen is inmiddels substantieel. Net zo substantieel als dat ze zich daarbij in de eu richten op partijen en stromingen die destabiliserend zijn. Complottheorieën zijn weliswaar het domein geworden van getikte internet wappies, maar dat betekent ook meteen helemaal niet dat landen of mensen plotseling gestopt zijn met de gewetenloze machtspolitiek waar geschiedenisboeken vol van staan.
Denken dat dit niet in Nederland gebeurt is net zo naïef als denken dat toeslagenouders wel eerlijk zijn behandeld. Dat laatste geloven nu weinigen meer maar dat was vijf jaar geleden totaal anders. Zelfs voor de algemene journalistiek die volledig inzage had hoe dat al jaren gebeurde. In Nederland heerst een enorme dorpse mentaliteit die voornamelijk denkt dat die wereldse dingen hier niet gebeuren of gebeurd zijn. Dat blijkt achteraf zelden het geval.
Dit geldt ook voor russische inmenging, Wat ik hierboven doe is russische inmenging combineren met bekende constructies van witwas praktijken uit het grotere criminele circuit en belastingontwijking van legaal geld. Je maakt mij niet wijs dat een organisatie als de fsb nog altijd niet weet hoe dat werkt. Net zo min als dat Nederland het enige land in de wereld is dat geen corrupte mensen en partijen kent die hun moeder zouden verkopen voor een zak schoongewassen geld.
Als we nog niets gevonden hebben is de verklaring dat er niet voldoende is gezocht veel aannemelijker.
Wat ik bedoelde: Als je beschuldigd wordt van samenwerking met Rusland (of willekeurig welke misdaad), ga dan roepen dat ‘ze’ achter je aanzitten en dat je erin geluisd wordt.
Trump speelt die kaart (haha, de Trump card) constant, en het werkt.
Slachtofferschap is een troefkaart die de grote geert ook graag speelt. Maar inderdaad als je de afstand tussen jouw en het bewijs groot genoeg kan houden zullen je volgelingen altijd denken dat jij het slachtoffer bent. Confirmation bias zit in mensen gebakken, als je genoeg ruimte laat voor twijfel werkt dat elke keer.
Ik snap het punt dat je maakt, maar als je even kijkt naar hoe je dit formuleert is dat niet zo gek…: als er genoeg afstand is tussen het betreffend persoon en bewijs is er dus zeker ruimte voor twijfel. Iemand aantijgen zonder goed gegronde reden klinkt ook als smaad.
Het probleem zit hem in het feit dat men het graag onderdeel van de identiteit maakt uit te komen voor een bepaald geluid. Iets waar beide kanten van het politiek spectrum de handen aan vuil maken.
Waarschuwing. Onderstaande link is van een bekend russisch propaganda kanaal. Ook bekend toen de grote geert er zat.
https://www.rt.com/shows/rt-interview/420372-geert-wilders-exclusive-interview/
Follow the money:
https://www.ftm.nl/artikelen/de-banden-tussen-pvv-en-rusland-zijn-sterker-dan-gedacht
Gelukkig hebben we de foto’s nog.
https://static.themoscowtimes.com/image/article_1360/f1/DXCoEsgXcAEhLo-.jpg
Ik heb het niet specifiek over Wilders hier.
Oké, ik kreeg de indruk dat je vast wou beginnen met de plausibele ontkenning. In het boven geschetste scenario was het niet gespecificeerde voorbeeld schuldig. Ik gaf daarin alleen maar aan dat het relatief eenvoudig is om schuldig te zijn en vermoorde onschuld te spelen. Helemaal als daar staten bij betrokken zijn.
Je kan dat niet zo gek noemen maar in het voorbeeld dat Joost aanhaalt is dat het eigenlijk wel. Van de niet trumpisten zijn er nog weinig die geloven dat trump niet achter de incompetente halfbakken coup poging zat. Hij heeft echter een situatie weten te creëren om het bewijs op voldoende afstand te houden waardoor zijn volgelingen denken dat hij het slachtoffer is. Die afstand was in dat voorbeeld zelfs maar een heel klein beetje, dat is confirmation bias in actie.
Verder antwoord ik even alsof de indruk uit de eerste alinea correct was om dit wat duidelijker te formuleren.
Dat ik de pvv noem komt omdat ik die niet vertrouw en vind dat die tot nu toe veel te zacht is aangepakt. De reden dat ik ze niet vertrouw is in belangrijke mate te wijten aan de organisatie van de pvv. De grote geert is alleenheerser over een ploeg van 37 kamerleden met cultachtige trekken van een organisatie zonder enige interne controle of democratie.
Zoals uit bovenstaande links blijkt en de grote geert in zijn eigen twitteraccount zegt is hij een goede vriend van Rusland. Let wel, dit gebeurde allemaal na MH17, de inval in Georgië, de annexatie van de Krim en overname van Donbass. Het was dus niet zo dat hij achteraf niet wist met wie hij toen zaken deed.
Alles binnen de pvv is in nevelen gehuld en in wat wel openbaar is ze zijn consequent tegen russische sancties en tegen hulp aan de Oekraïne. Als je dan zoals onlangs pvv kamerlid Joeri Pool hoort oreren over punten die rechtstreeks overeenkomen met het russische propaganda narratief dan wordt het ernstig verdacht. Hier heb je een politieke ploeg die ongecontroleerd destabiliserend werkt en het russische narratief ondersteunt. Dit komt verdacht veel overeen met het speelboek van de fsb zoals dat in andere Europese landen is toegepast.
Ik vind het daarom onbegrijpelijk dat VVD, BBB en NSC en zelfs een groot deel van de media gewoon doen alsof er niets aan de hand is en de pvv lijken te behandelen als een normale partij. Dat is het niet. Vooral van het NSC valt me dit enorm tegen. De VVD met Wetzels is rechts populistisch geworden tot in de top, dan kan je dat soort opportunisme verwachten, voor de BBB kan je met die voormalige fvd en pvv leden hetzelfde zeggen.
Dat het NSC met hun vertrouwen in de overheid, staatsrechtelijke stokpaardjes en kamerleden die kennis van zaken hebben überhaupt bereid zijn te onderhandelen met dergelijke club zonder eerst hervorming en openheid te eisen is erg teleurstellend. Als ze daarmee gaan regeren wordt dat hun ondergang.
Ik had het idee dat De Jonge geen namen kon noemen van betrokken Nederlandse politici en dat het dus geen kwestie was van niet willen. Als er alleen maar vermoedens of verdenkingen zijn zonder sterk bewijs, kan dat natuurlijk ook niet. Die opmerking over de AIVD wekte de indruk dat ze daar wel bezig zijn met onderzoek. Als er wel voldoende bewijs is tegen iemand zal er ongetwijfeld aangifte worden gedaan en zullen de namen dus ook naar buiten komen.
Het zou mij idd niet verbazen dat De Jonge het (nog) niet weet, danwel het pas wil/mag weten wanneer hij ook voldoende bewijs heeft om iets te ondernemen.
Het zit er dik in dat, vanwege de politieke implicaties, de Jonge wacht tot de bewijsvoering wat verder dan verdenking is (namelijk op het punt waar een rechter tot veroordeling zou overgaan, als het een strafbaar feit was geweest). Dat is in ieder geval een (politieke) keuze. Eentje die verdedigbaar is, maar toch een een keuze, dus het ligt waarschijnlijk dichter bij niet willen dan niet kunnen.
Overigens is het heel waarschijnlijk dat de constructie dusdanig in elkaar zit dat het niet om iets strafbaars gaat. Ik gok zoiets van een politicus geeft een interview (of schrijft een artikel) voor Voice of Europe (VoE) en krijgt in ruil een partijdonatie (en/of onkostenvergoeding) die een veelvoud is van het gangbare gage voor die geleverde dienst van VoE. VoE wordt op haar beurt dan weer (al dan niet via de nodige omwegen) fors gesponsord door Russische staatsbedrijven en/of -diensten om zich dat te kunnen veroorloven.
Het is natuurlijk ook een kwestie van semantiek: iets vermoeden of iemand verdenken is iets anders dan weten wie erbij betrokken zijn.
Dit zou wel eens zo’n geval kunnen zijn waar je vooral moet letten op wat er niet is gezegd. Bij mijn weten heeft De Jonge niet gezegd dat er geen enkele concrete aanleiding is om aan te nemen dat er Nederlanders bij betrokken zijn. Wat doet vermoeden dat er wel degelijk aanwijzingen zijn die onderzocht worden.
En zelfs dan zouden ze het uit tactische of strategische overwegingen onder de pet kunnen houden: kijken of het onderwerp van hun aandacht nog verdere moves maakt, bijvoorbeeld. Of ‘m proberen te draaien.
Ironisch genoeg voelt “extreem-rechts” (for lack of a better word) altijd wat paradoxaal. Meestal gekenmerkt door conservatisme met sterke chauvinistische trekjes springen ze toch, blijkbaar, graag in de bres voor externe autoriteiten. Zeker het FvD is een komische uitlating – tot op het punt dat voormalig partijleden verward aan moeten horen hoe Putin een “prachtvent” zou zijn.
Zelfs ten midden een propagandaoorlog lijkt het mij redelijk duidelijk dat destabilisatie het doel is: geen unies, geen blokken – een gefragmenteerd Europe is een stuk makkelijker te beteugelen. Iets dat de conservatie van “onze identiteit” sowieso niet ten goede komt.