Omtzigts opmerkelijke kiesstelsel

Een nieuwe lente, een nieuw kiesstelsel van Pieter Omtzigt. Dit keer voor de Europese verkiezingen. NSC wil een regionale component invoeren bij de Europese verkiezingen. Hoe zal dit uitpakken? Een gastbijdrage van Simon Otjes, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees. Stelsel Omtzigt In het NSC-programma staat het volgende voorstel: “Wij willen een nieuw kiesstelsel waarin de band tussen kiezer en gekozene sterker wordt. Er komen regionale kiesdistricten per land, zoals Nieuw Sociaal Contract die in Nederland ook voor de Tweede Kamer wil invoeren. Dat vergroot de lokale herkenbaarheid in Europa. In Nederland zou bijvoorbeeld Noord-Holland 3 vertegenwoordigers krijgen, Noord-Brabant 2, Overijssel 1, Zeeland 1, Friesland 1, en verder. Een vijftal leden zou volgens nationale telling kunnen worden aangewezen om te zorgen voor voldoende bijkomende representativiteit van de verkiezingsuitslag.” Hoe zou de Nederlandse delegatie eruitzien als we dit kiesstelsel zouden toepassen? Ik heb de volgende procedure gevolgd: ik heb districten op het provincieniveau gemaakt die de groottes volgen zoals hierboven omschreven is. Noord-Holland met bijna drie miljoen inwoners krijgt drie zetels. Noord-Brabant met ruim twee-en-een-half miljoen inwoners twee. De provincies met minder dan twee miljoen inwoners één. De twee andere provincies met meer dan twee miljoen inwoners (Gelderland en Zuid-Holland) volgen dit patroon: twee voor Gelderland en drie voor Zuid-Holland. Daarnaast zijn er vijf vereffeningszetels. Deze worden zo verdeeld dat uiteindelijke uitslag het meest proportioneel is. Ik gebruik hiervoor het stelsel van grootste gemiddelden. Dat komt in totaal uit op 23. Dat is minder dan de 31 die in juni verdeeld worden. Dat is in lijn met het elders door NSC-programma gepropageerde reductie van het aantal Europarlementariërs. Een landslide voor Timmermans Als we dit in 2019 toegepast hadden, zou de PvdA met 19% van de stemmen, tien van de achttien districtszetels halen. Ze halen overal zetels, behalve in Overijssel en Zeeland, die naar het CDA respectievelijk de CU-SGP gaan. De VVD haalt zetels in Noord-Holland, Noord-Brabant, Zuid-Holland en Gelderland, GroenLinks in Noord-Holland en FVD in Zuid-Holland. De vereffeningszetels gaan naar het CDA, FVD, GL en D66. Met minder dan 20% van de stemmen krijgt de PvdA zo meer dan 40% van de zetels. Onder het huidige kiesstelsel gebruikt Nederland één district met het vereiste dat een partij om zetels te krijgen de eerste volle zetel zelf binnen moet halen. Dat wil zeggen dat de eerste zetel geen restzetel mag zijn. Om een faire vergelijking te maken met eenzelfde kiesdrempel, vergelijken we de uitslag boven met een evenredige verdeling met 23 zetels. Dan krijgt PvdA zes zetels, de VVD vier, CDA, FVD en GL drie, D66 en CU-SGP twee. Kortom, het voorstel van Omtzigt behelst dat ieder van laatste vier partijen ieder één van hun zetels aan de PvdA geeft. [1] Drie kiesstelsels in 2019. Donkergrijs: aandeel van de stemmen maal 23 zetels, middentint grijs: zetels onder het huidige Nederlandse kiesstelsel; blauw: districtszetels in het kiesstelsel Omtzigt; lichtgrijs: vereffeningzetels. Disproportionaliteit Als politicologen hebben we een maat van disproportionaliteit. Dat is de mate waarin de uitslag in zetels afwijkt van de uitslag in stemmen. Dit stelsel zou in 2019 26 scoren op de disproportionaliteitsindex hebben. Dat is een uitzonderlijk hoge mate van disproportionaliteit. Om een vergelijking te maken: de beruchte Britse verkiezingen van 1983, die gelden als één van de minst proportionele in de recente Britse geschiedenis, waren evenrediger. De Alliance haalde toen met 25% van de stemmen slechts 4% van de zetels. [2] Deels komt dit door de keuze om terug te gaan naar 23 zetels: immers onderzoek laat zien, hoe groter het aantal te verdelen zetels hoe proportioneler het resultaat. Als je vier zetels verdeelt onder drie partijen met een uitslag van 34%-33%-33%, is de meest evenredige verdeling 2-1-1. Dit is een zeer onevenredige uitslag omdat een partij voor 1% extra stemmen een kwart van de zetels krijgt. Als deze partijen 40 zetels verdelen dan is dat 14-13-13. Dezelfde partij krijgt voor diezelfde 1%, een-veertigste van de zetels extra. Ook de toepassing van het huidige Nederlandse kiesstelsel onder 23 zetels zou een weinig proportioneel resultaat opleveren: 18% van de kiezers die op partijen kleiner dan de CU-SGP hebben gestemd, krijgen geen vertegenwoordiger. Met een disproportionaliteit van 13 zou dat resultaat niet gek staan tussen Britse verkiezingsuitslagen. Maar de verdubbeling (van 13 naar 26) komt door hoe stelsel-Omtzigt uitwerkt bij deze uitslag. Specifiek dat de grootste partij relatief klein is, is het probleem. Steeds onevenrediger Hoe werkt het stelsel uit als we dit in eerdere jaren zouden toepassen? In 2014 krijgt D66 zes districtszetels (twee meer dan het evenredige resultaat). In 2009 krijgt het CDA er negen (vier meer). In 2004 krijgen CDA en PvdA er allebei acht (een en twee meer dan het evenredige resultaat). Tussen 1999 en 1989 is het CDA de grootste partij met tussen de acht en tien districtszetels, een tot twee meer dan het evenredige resultaat. In 1984 en 1979 is de uitslag onder het huidige kiesstelsel en het stelsel Omtzigt identiek. Disproportionaliteit over tijd. Zwarte lijn: disproportionaliteit in het kiesstelsel-Omtzigt; onderbroken lijn: disproportionaliteit onder het huidige kiesstelsel met 23 zetels. We zien het resultaat hiervan in deze figuur over de disproportionaliteit: onder evenredige vertegenwoordiging (met 23 zetels) is deze tussen de drie en de dertien. Bij het stelsel-Omtzigt is dit tussen de zes en de 26. Die laatste groeit sterk in de laatste jaren. Dat komt met name omdat de grootste partij steeds kleiner wordt, maar door dit kiesstelsel wel bevoordeeld wordt. In de tijd van de grote volkspartijen had het stelsel-Omtzigt niet zo desastreus uitgewerkt. Onder het huidige gesternte van steeds kleinere grootste partijen is de grootste belonen funest voor de evenredigheid. Drie compensatiezetels voor NSC Hoe zou dit stelsel uit kunnen pakken in 2024? Als we de uitslag van de laatste Kamerverkiezingen nemen, zou de PVV in iedere provincie behalve Utrecht één zetel oppakken. De VVD en GL-PvdA zouden er allebei drie krijgen. Drie partijen hebben in deze hypothetische situatie aanspraak op compensatiezetels: NSC krijgt er drie, D66 één en de BBB één. De PVV zou onder het kiesstelsel-Omtzigt met 23% van de stemmen 48% van de zetels halen. Dat is vier meer dan onder het huidige kiesstelsel. Hypothetische verkiezingskaart 2024 onder kiesstelsel-Omtzigt. Oranje: PVV; Blauw: VVD: Groen: GroenLinks-PvdA; Vaalgeel: NSC; Paars: D66; Donkergroen: BBB. Dit resultaat is qua disproportionaliteit even desastreus als de uitslag in 2019 onder het stelsel-Omtzigt. Drie kiesstelsels voor een hypothetische uitslag in 2014. Donkergrijs: aandeel van de stemmen maal 23 zetels, middentint grijs: zetels onder het huidige Nederlandse kiesstelsel; blauw: districtszetels in het kiesstelsel Omtzigt; lichtgrijs: vereffeningzetels. Goed bestuur? Onder kiezers, laat onderzoek zien, kan een proportioneel kiesstelsel op meer steun rekenen dan een kiesstelsel dat onevenredige uitkomsten heeft. Ook onder politicologische experts is de steun voor evenredigheid groot. Tom van der Meer produceert ongeveer jaarlijks een stuk op dit blog om dit met argumenten uiteen te zetten. NSC gaat daar, onder het mom van “Goed Bestuur”, recht tegenin. De keuze voor een regionale component bij de Europese verkiezingen heeft desastreuze gevolgen voor de representativiteit van verkiezingen. Dat geldt des te meer omdat dit gekoppeld wordt aan het verkleinen van het Europees Parlement. Dit zou verminderd kunnen worden door méér compensatiezetels in te voeren. Als we het huidige zeteltal (31) zouden behouden, zijn er 13 in plaats van 5 compensatiezetels. Hiermee zou de disproportionaliteit al gehalveerd worden. Ook zou je provincies kunnen samenvoegen zodat ieder kiesdistrict ten minste twee vertegenwoordigers heeft. Dan is het niet zo dat één partij alle zetels ten noorden van Steenwijk kan winnen. Eén keurslijf voor heel Europa Het opvallende is dat NSC bovendien dit kiesstelsel aan heel Europa wil opleggen. Dat zou er bijvoorbeeld zeer waarschijnlijk voor zorgen dat een ruime meerderheid van de Hongaarse delegatie uit Fidesz vertegenwoordigers zou bestaan. Vanuit het principe van subsidiariteit, dat de NSC in hun programma huldigt, is dit een opvallende keuze. Het kiesstelsel voor Europese verkiezingen wordt namelijk nu overgelaten aan nationale staten. Zolang het kiesstelsel onder het label “evenredige vertegenwoordiging” valt, staten kunnen kiezen voor hun eigen stelsel: één nationaal district, meerpersoonsdistricten of zelfs Single Transferable Vote waarbij geen partijen, maar personen gekozen worden. In België worden de Vlaamse, Waalse en Duitstalige verkiezingsuitslagen apart geteld. Daarvoor zou bij Omtzigt geen ruimte zijn. Ook Polen, Italië, Ierland en het Verenigd Koninkrijk dat toen nog lid was, gebruikten in 2019 districten. Frankrijk deed dat in het verleden. Waarom zijn er Europese regels nodig als je ook ruimte kan laten voor Europese verscheidenheid? [1] Maar let wel: de PvdD, 50PLUS en de PVV kregen op basis van de uitslag in 2019 één zetel die ze zouden moeten inleveren, omdat Omtzigt het totaalaantal EP-zetels reduceert. [2] Ik gebruik Gallagher’s index uit dit stuk van Renwick.

Door: Foto: Stempotlood Verkiezingen 2021 - Gebruik op Sargasso met toestemming. (c) Sidney Smeets

Closing Time | In Motion #1

Toen Anneke van Giersbergen nog een broekie van begin 20 was, maakte ze briljante epic doom metal met The Gathering. Het was 1995 en ze blies me volledig omver.

En ik ben bepaald geen metalhead, kan ik u vertellen. Al dat gegrom en geschreeuw is aan mij niet besteed. Maar Van Giersbergen kan zingen. Dat scheelt.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Museum MORE Kasteel Ruurlo © foto Wilma Lankhorst

Kunst op Zondag in de klei met Koos Buster

RECENSIE - Je hebt vast wel eens met je handen in de klei gezeten. Niet de vette, zwart glanzende Zeeuwse klei maar de bruine of grijze klei met chamotte. De klei die tijdens handvaardigheid op school wordt gebruik. Kunstenaar Koos Buster is er op de Rietveld Academie op afgestudeerd en noemt zichzelf de Minister van Keramische Zaken. De eerste museale solotentoonstelling van deze artistieke minister is tot en met 20 mei te zien in Museum MORE Kasteel Ruurlo.

Koos_Buster Planning van de expositie Het had ook anders kunnen zijn © foto Wilma_Lankhorst

Planning van de expositie Het had ook anders kunnen zijn © foto Wilma Lankhorst.

Koos z’n kleivoet

Koos Buster Stroucken (Amsterdam, 1991) heeft op de basisschool leren kleien. Hij was er toen niet goed in en vond het ook niet leuk. De grote omslag kwam toen hij op de Rietveld Academy zijn eigen voet moest kleien. Het eindresultaat was verbluffend goed. Klei kun je goed nat houden waardoor je er steeds mee verder kunt gaan. Terugkijkend op deze ervaringen concludeert Buster dat hij inmiddels behoorlijk goed kan kleien. Zo goed zelfs dat hij zichzelf Minister van Keramische Zaken noemt.

Koos Buster Collage met sfeerbeelden expositie © foto Wilma_Lankhorst.

Collage met sfeerbeelden expositie © foto Wilma Lankhorst.

Dagelijkse dingen

Na zijn studie werkt Buster tijdelijk als kunsttransporteur. In de musea en galerieën ziet hij objecten waarvan hij vindt dat ze meer aandacht verdienen. Museumbezoekers zien geen trappen en/of rollen tape, maar deze hulpmiddelen zijn wel nodig bij de opbouw van een tentoonstelling. Koos Buster geeft deze en andere alledaagse objecten een podium. Hij werkt zowel in keramiek als met glas. In Ruurlo zie ik flessen met schoonmaakmiddelen, een Slush-machine, grote waterflessen -koelers met kraantjes, limonadekoelers en kauwgomballenautomaten. En uiteraard mag de brandblusser niet ontbreken voor het geval dat.

Foto: bron: Livius.org

B2: Boeddha en de Indische filosofie

De vorige keer behandelden we het mogelijke belang van het boeddhisme voor de hellenistische filosofie en het leven van zijn grondlegger, Boeddha. Het is niet helemaal duidelijk wanneer deze wijsheidsleraar precies leefde, maar schattingen lopen uiteen tussen de de zesde eeuw v.Chr. (‘Achsenzeit’) en de vierde eeuw v.Chr. Dat sommige Grieken, zoals Pyrrhon van Elis, in India in de leer zouden zijn gegaan bij Boeddha, is onbewijsbaar, en het klinkt ook niet waarschijnlijk. De zogenaamde Indiase ‘naaktfilosofen’ waarnaar Pyrrhon volgens getuigenissen zou hebben verwezen doen niet erg Boeddhistisch aan. Zij zouden eerder behoord kunnen hebben tot het Jaïnisme of een andere spirituele sekte. We zullen het er daarom maar op houden dat eventuele beïnvloeding niet rechtstreeks is geweest. Het Perzische Rijk kan echter een doorgeefluik zijn geweest.

Ook de andere kant op trouwens. Maar terwijl er intrigerende aanwijzingen zijn voor Indische invloed op een Hegesias en de voornoemde Pyrrhon en het bij hem beginnende Grieks/Romeinse scepticisme, ontbreken zulke aanwijzingen voor Griekse of Hellenistische invloed op het Boeddhisme. Die levensbeschouwing is dan ook prima te duiden als een product van de Indiase cultuur.

Indische begrippen

Het boeddhisme neemt immers kernbegrippen uit de traditionele Indiase godsdienst over, zoals karma en samsara. Volgens Boeddha staat het leven in samsara gelijk aan lijden en wordt dit lijden veroorzaakt door verlangen. Hier tegenover staat nirwana. Het nirwana is een hogere staat van bewustzijn die we bereiken door te leven als boeddhisten, en ons af te keren van het verlangen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | Soupir Eternel

Dhafer Youssef is een Tunesische jazzmuzikant en oud-speler met een fluwelen stem en een zeer respectabele staat van dienst.

Komende juli komt hij naar Rotterdam voor het North Sea Jazz Festival.

Foto: Jens Best (cc)

Pro-Poetin opwekking in Bulgarije

Als de EU na de komende verkiezingen naar rechts afbuigt is dat mede te danken aan de invloed van hardnekkig conservatief-nationalistische stromingen in de oostelijke lidstaten. In Slowakije werd de liberale presidentskandidaat Ivan Korcok verslagen door Peter Pellegrini, een bondgenoot van de populistische premier Fico. Bij de Poolse lokale verkiezingen kreeg de uiterst conservatieve PiS opnieuw de meeste stemmen, al heeft dat geen directe invloed op de vorig jaar tot stand gekomen liberale regering-Tusk. In Hongarije krijgt Viktor Orbán een nieuwe uitdager in de persoon van ex-Fidesz man Peter Magyar. Hij wist afgelopen weekend tienduizenden op de been te brengen in protest tegen corrupte praktijken van de zittende regering. Maar het is de vraag of hij Orbán kan verslaan. En of hij in de ogen van de oppositie als centrum-kandidaat wel voldoende afstand neemt van zijn oude partij. In Bulgarije is de brede coalitie van de centrum-rechtse GERB partij met een verbond van progressieve anti-corruptie partijen gevallen. Dat betekent dat er tegelijk met de Europese verkiezingen opnieuw parlementsverkiezingen zijn uitgeschreven, voor de zesde keer in drie jaar. Vertrekkend premier Nikolai Denkov waarschuwt voor Russische inmenging.

Denkov, die de Bulgaarse regering minder dan een jaar leidde, zei dat hij tijdens zijn ambtstermijn zowel de corruptie als de Russische inmenging probeerde te bestrijden, omdat deze ‘met elkaar verbonden zijn’. In een interview met Politico zegt hij: ‘We mogen onze ogen hiervoor niet langer sluiten.’ Tot nu toe zijn volgens hem de justitiële autoriteiten te laks geweest in de aanpak van pro-Russische groepen die op allerlei manieren onrust veroorzaken in het land. Hij wijst met name naar de ultra-nationalistische partij Vazrazhdane (Opwekking) van Kostadin Kostadinov. In de polls staat de partij op de derde plaats na GERB en Denkov’s progressieve coalitie PP-DB. Vazrazhdane heeft nu 37 zetels in de Bulgaarse parlement. De partij is openlijk op de hand van Rusland, tegen de EU, tegen de NATO en tegen steun aan Oekraïne. Bij de vorming van de nieuwe regering vorig jaar juni sprak een wooradvoerder van een ‘coup door de CIA

Leestip: ‘De onzichtbare hand’ van Bas van Bavel

Veelzeggender dan de titel van het boek De onzichtbare hand [1], geschreven door economisch historicus Bas van Bavel, is de ondertitel. Hoe markteconomieën opkomen en neergaan. In het boek reconstrueert hij de historische ontwikkeling van verschillende markteconomieën. Irak (500-1100), Noord Italië (1000-1500), De Nederlanden (1100-1800) en die van Engeland, de V.S. en (uiteindelijk) west Europa (1500-2000), die uiteindelijk één markteconomie zullen vormen.

In het boek beschrijft hij het patroon dat hij in al die reconstructies ziet terugkeren, een cyclus van opkomen en neergaan. Dat begint bij de maatschappelijke omstandigheden die nodig zijn om een markteconomie tot stand te laten komen en te laten functioneren. Vervolgens leidt het functioneren van die markten tot een toenemende rijkdom waarvan (aanvankelijk) velen profiteren. Maar het leidt ook tot een dynamiek, die uiteindelijk het functioneren van die markteconomieën zelf ondermijnt.

De Nederlandstalige versie van het boek verscheen in 2018, twee jaar na de Engelstalige versie. Het is naar zijn zeggen toegankelijker geschreven en bevat een toegevoegd hoofdstuk waarin hij reageert op de commentaren op de Engelstalige versie. De meeste van die commentaren gingen over de relevantie van het boek voor onze tijd. De parallellen zijn evident en dat is niet hoopgevend, want we zitten niet meer in dat deel van de cyclus dat met opkomen wordt aangeduid.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Closing Time | Unaware

Ook blanke soulzangers leren zingen in de kerk, zo bewijst Allen Stone. Hij begon daar volgens Wikipedia al op z’n derde mee, en leidde vanaf z’n veertiende de worship met de gitaar in de kerk van z’n vader.

Tegenwoordig maakt hij maatschappijkritische liedjes. En die worden retegoed bekeken als we Youtube mogen geloven.

Biden denkt na over Assange

President Biden zegt dat hij een verzoek van Australië overweegt om de zaak tegen WikiLeaks-oprichter Julian Assange in te trekken.

Gisteren zat Julian Assange vijf jaar vast in de Belmarsh gevangenis in Londen. De Amerikaanse journalist Kevin Gosztola schreef een kroniek van vijf jaar gevangenschap sinds Assange door de Britse politie uit de Ecuadoriaanse ambassade werd gehaald.

Assange is een van de weinige journalisten die door een westers land gevangen is gezet, wat de behandeling die hij heeft ondergaan buitengewoon maakt. Hij heeft meer tijd in de gevangenis doorgebracht dan de meeste personen die van soortgelijke daden zijn beschuldigd.

Closing Time | Oh, Babylon

Ergens ver weg in de woestijn van Anza-Borrego in Californië staat een zongebakken schuur die de twaalf mannen van de Flaherty Brotherhood hebben omgebouwd tot platenstudio.

Daar brengen ze met Western rock en Delta Blues bijbels klinkende aanzeggingen muzikaal tot leven.

Vorige Volgende