door André Ouwehand en Wenda Doff Bijna twee decennia lang probeert Rotterdam in bepaalde wijken de instroom van woningenzoekenden met een uitkering wettelijk in te dammen om de leefbaarheid te vergroten. Tevergeefs. Vanaf volgend jaar is artikel 8 van de Rotterdamwet niet langer van toepassing in Rotterdam. Een grote groep woningzoekenden heeft daar echter weinig baat bij. Twintig jaar geleden pleitte Pim Fortuyn voor ingrijpende maatregelen om de bevolkingssamenstelling van Rotterdam te wijzigen, omdat volgens hem de meerderheid zou bestaan uit mensen van vreemde herkomst. ‘Dat is te veel. De stad hoort in evenwicht te zijn.’ Zijn pleidooi vond vrij massaal gehoor, ook in de politiek. Van experiment tot wet Naar aanleiding van de bevolkingsprognose uit 2003, waarin een groei van het aandeel bewoners met een migratieachtergrond werd voorspeld, vond de toenmalige Rotterdamse deelgemeente-portefeuillehouder in Charlois Dominic Schrijer dat er ingegrepen moest worden in de instroom van bepaalde groepen in bepaalde delen van de stad. In de toen en later afgekondigde maatregelen is afkomst of etniciteit nooit expliciet het criterium geweest, indirect wel. Een van de maatregelen was het invoeren van een selectief vestigingsbeleid door in sommige gebieden het criterium ‘inkomen uit werk’ in te voeren. Daarvoor moest de Huisvestingswet gewijzigd worden. In 2004 erkende het Kabinet de ‘buitenmaatsheid’ van de problemen in Rotterdam en stond het de gemeente Rotterdam toe te experimenteren met selectieve toewijzing. Ondertussen werkte het Rijk aan de opstelling van de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek (Wbmgp) beter bekend als de Rotterdamwet. Deze werd op 1 januari 2006 van kracht. Nu minder snel politiek akkoord Het meest controversiële artikel van de Rotterdamwet, artikel 8, maakt het mogelijk om woningzoekenden die nog geen zes jaar in de stadsregio wonen en geen inkomen hebben uit arbeid, pensioen of studiefinanciering, te weren uit een aantal wijken die er wat de leefbaarheid betreft slecht aan toe zijn. Die beperking moet de leefbaarheid ten goede komen. De aanname hierbij is dat er een causale relatie bestaat tussen het niet beschikken over een inkomensbron - ofwel het hebben van een uitkering - en een bepaald woongedrag, uitmondend in minder leefbaarheid op straat-, complex- en buurtniveau. Dat de Eerste en Tweede Kamer de Rotterdamwet indertijd zo rap aannamen, had alles te maken met de sterk veranderende politieke verhoudingen en de toen hevige kritiek op de multiculturele samenleving. Het valt te betwijfelen of het parlement nu ook zo voortvarend met de wet zou instemmen, in een tijd van ‘Black Lives Matter’ en voortdurende discussie over discriminatie en racisme. Artikel 8 verdwijnt, artikel 9 komt op Los daarvan is er de vraag waarom de gemeente de Rotterdamwet al die jaren is blijven toepassen. Dat is niet omdat er in de tussentijd overtuigende onderzoeksresultaten op tafel kwamen dat de leefbaarheid in de betreffende gebieden erdoor verbeterde. Dat bestuur en politiek steevast pleitten voor verlenging van de toepassing van de Rotterdamwet, had er alles mee te maken dat het politieke discours van Leefbaar Rotterdam andere partijen jarenlang in een wurggreep hield. Pas bij de collegeonderhandelingen in 2018 kwamen de huidige coalitiepartijen overeen dat artikel 8, bij afloop in 2022, niet langer zal worden toegepast. Vanaf 1 april 2021 beperkte de raad de werking van het artikel al tot 6.301 van de 23.605 eerder aangewezen woningen. Maar, en dat is de adder onder het gras, de raad stemde tegelijkertijd in met het voorstel een verzoek in te dienen bij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om toepassing van artikel 9 van de Rotterdamwet aanzienlijk uit te breiden, van 6.070 woningen naar 16.063 woningen. Artikel 9 maakt het mogelijk om aan bewoners met ‘gewenste’ sociaaleconomische kenmerken voorrang te verlenen. Uitbreiding zal er voor zorgen dat de sociaaleconomisch zwakste woningzoekenden ook straks worden gemarginaliseerd en uitgesloten van een substantieel deel (7,7 procent) van de Rotterdamse woningvoorraad. Evaluatie van een pilot met toepassing van artikel 9 laat zien dat bewoners die eerst werden geweerd met behulp van artikel 8, straks door toepassing van artikel 9 alsnog buiten de boot dreigen te vallen. De kans daarop is des te groter doordat het aantal woningzoekenden in de sociale huursector en de druk op de woningmarkt enorm zijn toegenomen en het aanbod en de slaagkansen voor gewone woningzoekenden naar rato zijn afgenomen. Met het door de gemeente Rotterdam voorgestane beleid om per saldo in de periode 2017-2030 de sociale huursector met 13.500 huurwoningen terug te brengen, wordt die druk alleen maar groter. Manco’s van wet en uitvoering Eerder is hier geconcludeerd dat “de Rotterdamwet is mislukt”, dat wil zeggen dat ze niet heeft bijgedragen aan een aantoonbare verbetering van de veiligheid en leefbaarheid in buurten. Het uitblijven van positieve effecten onderstreept dat de aannames van de wet onjuist zijn. De wet gaat er van uit dat bewoners met een uitkering de leefbaarheid verslechteren en omgekeerd ‘Mensen uit de maatschappelijke sectoren kunnen iets betekenen voor de wijk omdat ze beroepshalve (bijvoorbeeld zorg, onderwijs, veiligheid) al contact hebben en in verbinding staan met bewoners.’ Dat blijken onjuiste generalisaties. Ook in de nu gekozen voortzetting kiest Rotterdam voor een mathematische analyse van data waarin criteria als ‘het onderschrijden van het gemiddelde van Rotterdam’ bepalen of de betreffende straat wordt aangemerkt voor de maatregel. Die technocratische focus in de uitvoering doet weinig recht aan de diverse wijkkenmerken en de waardering van wijken door verschillende groepen bewoners. Hun functie op de woningmarkt is nu eenmaal verschillend, waarbij vanzelfsprekend wijken met veel goedkope woningen meer dan gemiddeld bijstandsgerechtigden zullen herbergen. De gemeente kiest er voor om de Rotterdamwet in een groot aantal straten weer toe te passen als een basismaatregel om sociaaleconomisch zwakkere huishoudens te weren. Dat is een politieke keuze die je kunt betwisten, maar uiteindelijk is het aan de gemeenteraad om daar al dan niet mee in te stemmen. We moeten er dan wel op kunnen hopen en vertrouwen dat raad en college lering trekken uit de geschiedenis van de afgelopen decennia. En dat ze met heldere argumentatie en duidelijke criteria komen, aannames expliciteren en effecten nauwgezet volgen. En dat ze zich laten leiden door feiten, niet door symboolpolitiek. Dit artikel verscheen eerder op Sociale Vraagstukken. André Ouwehand is gastonderzoeker bij de Technische Universiteit Delft. Wenda Doff is zelfstandig onderzoeker, adviseur en docent op het gebied van grootstedelijke vraagstukken en beleid. Dit artikel is een verkorte versie van hun bijdrage aan de bundel ‘De leefbaarheid van Rotterdamse wijken’ die in het voorjaar 2022 verschijnt ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Rotterdamse Kenniswerkplaats Leefbare wijken. De Kenniswerkplaats is een samenwerkingsverband tussen de gemeente en de Erasmus Universiteit om praktijk- en beleidsrelevante kennis over stadswijken, leefbaarheid en burgerparticipatie te generen en te delen.
Mazzucato vraagt aandacht voor een alternatief voor het huidige economische model dat vervat is in de Washington Consensus. In aansluiting op de laatste G7 top in Cornwall ontwikkelde zij samen met anderen de Cornwall Consensus:
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Zondag begint in Glasgow de VN-klimaatconferentie COP26. Gastheer premier Boris Johnson heeft de kans op succes ‘een dubbeltje op zijn kant’ genoemd. In een Q&A sessie met kinderen afgelopen maandag verwierp hij de hoge verwachtingen van recycling bij het terugdringen van de opwarming van de aarde. ‘Recycling is niet het antwoord, eerlijk gezegd. Je kunt plastic eigenlijk maar een paar keer recyclen. Wat je moet doen is de productie van plastic stoppen’, vertelde hij aan de kinderen tot ontstentenis van Simon Ellin van de Britse Recycling Association.
Johnson mist de kern van het plastic verhaal volledig volgens Ellin. Naast recycling moet de productie inderdaad omlaag, maar we kunnen helaas niet zonder plastic om voedsel goed te kunnen bewaren. Met verwijzing naar een recent rapport over recycling waarin dat ook staat wees hij er op dat de premier kennelijk niet op de hoogte is van zijn eigen regeringsbeleid. Tja, met zulke regeringsleiders kunnen de verwachtingen inderdaad niet al te hoog gespannen zijn.
Hoe hoog ligt de prioriteit bij de regeringsleiders die COP26 tot een succes kunnen maken? Poetin komt niet vanwege de Covid-pandemie, zegt hij, en de komst van Xi Jinping is ook niet zeker. Modi, de premier van India, het land dat na China en de VS de hoogste uitstoot aan broeikasgassen heeft, zal er wel zijn. Maar het land legt zich niet vast op een datum waarop het klimaatneutraal wil zijn. Nogal wat deskundigen achten de kans klein dat het akkoord van Parijs in Glasgow overeind gehouden kan worden. Een nieuwe clash tussen rijke en arme landen is te verwachten. Vierentwintig ministers van ontwikkelingslanden hebben na een videoconferentie die was georganiseerd door Bolivia al vast een schot voor de boeg gegeven.
COLUMN - De boeren zijn de overheid gaan wantrouwen, het werd afgelopen week breed uitgemeten. Nog maar 2 procent van de veehouders vertrouwt de overheid, 70 procent heeft geen fiducie meer in de regering of in overheidsinstanties. Ook het CDA, de partij die van oudsher op hun stem kon rekenen, heeft afgedaan: nog 4 procent zou, waren er nu verkiezingen, op die partij stemmen.
Sindsdien vraag ik me af hoe dat bij andere groepen zit. Waarom zou je die vraag naar het vertrouwen per slot van rekening alleen aan boeren stellen, er zijn wel meer bevolkingsgroepen die het zwaar te verduren hebben. Wat te denken van huurhuiszoekers? Betaalbare huurwoningen zijn uiterst schaars, huurcorporaties moeten elk jaar een deel van hun woningbezit verkopen omdat de overheid hen via de verhuurdersheffing leegzuigt. Ondertussen kopen investeerders en huisjesmelkers die panden, gebouwd met publiek geld, massaal op en bieden ze ver boven de oude prijs te huur of te koop aan. Voor hen is het snel geld. Maar wie een huis zoekt, moet lijden – en wachten. Hoe is het met hun vertrouwen in de overheid gesteld?
De zorgsector: van hetzelfde laken een pak. Al jaren is duidelijk dat Nederland te weinig ic-bedden heeft, dat wachtlijsten oplopen, dat de jeugdzorg wankelt en deels ten prooi is gevallen aan investeerders – daar heb je ze weer – en dat de mensen die het werk opknappen, te weinig verdienen, in elk geval niet genoeg voor een huurhuis in een grote stad. En terwijl het kabinet beweert het beslag op de zorgcapaciteit als voornaamste criterium in de coronabestrijding te hanteren, negeert het keer op keer de zorgen van de zorg. De uitval daar is groter dan ooit, en de hoeveelheid mensen die de zorg de rug toekeren, stijgt. Op welke politieke partij willen zij niet meer stemmen?
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Een Closing Time met een literair randje. Jack Kerouac was ooit een grote naam vanwege zijn boek On The Road, dat uitkwam in 1957. Daarna volgde nog een trits boeken, maar geen enkele daarvan werd zo bekend als die Bijbel van de Beat-generatie. Behalve dat Jack Kerouac schreef, heeft hij ook gezongen. Deze song, Home I’ll Never Be, tekst: Jack Kerouac, is ook gecoverd door Tom Waits en door The Low Anthem. En dat vind ik eigenlijk de beste (sorry Jack) versie vanwege de gedrevenheid en de ruigheid.
OPROEP - VWN, de Vereniging voor Wetenschapsjournalistiek en –communicatie Nederland bestaat 35 jaar. Dit najaar viert de vereniging dat door een gedichtenwedstrijd uit te schrijven. Ben je lyrisch over (iets van) de wetenschap? Dicht een vers en stuur het voor 28 november 2021 op.
De juryleden Anna Enquist, Ionica Smeets, Edward van de Vendel en Marlies ter Voorde “hopen een grote hoeveelheid originele, serieuze, ontroerende en grappige wetenschapsgedichten” tegemoet te zien.
De honderdtwintig best beoordeelde gedichten zullen worden gebundeld in een nieuw te verschijnen gedichtenbundel. Daarnaast zijn er prijzen van 100, 150 en 250 euro en een wetenschappelijk verantwoord boekenpakket te winnen.
De redactie van VWN laat ons (en vooral jullie, beste lezers!) weten:
Ook jij kunt jouw bijdrage aan de wetenschap leveren. Een limerick over Einstein, een sonnet over culturele antropologie of een haiku over het lableven; laat je dichtersader stromen en doe mee.
Lees eerst het Reglement VWN Gedichtenwedstrijd 2021 voor alle spelregels. Goed om te weten: de deadline is 28 november 2021. En ook belangrijk: houd je gedicht(en) de komende maanden nog wel even voor jezelf, want ze mogen niet eerder zijn gepubliceerd.
Zend hier je gedichten (los van elkaar) in. Vergeet daarbij de titel niet en de eventuele vertaling. Per dichter zijn maximaal drie gedichten toegestaan. Let op: dit is geen contactformulier. Als je vragen of ideeën hebt of het project wilt steunen, neem dan contact met ons op via [email protected].
Desmond Meade is directeur van de Florida Rights Restoration Coalition, een club die vecht voor stemrecht van gevangenen die hun straf erop hebben zitten. In 2018 werd de staatswet aangepast nadat Meade meer dan een miljoen Floridianen wist te enthousiasmeren om in een referendum vóór de wetswijziging te stemmen. De staat liet het er niet bij zitten en twee jaar later bepaalde het hooggerechtshof dat alleen die herintredende burgers die al hun boetes hadden betaald, hun stemrecht terug konden krijgen. Kat en muis: FRRC verlegde hun focus en haalt sindsdien veel geld binnen waarmee de non-profit zoveel mogelijk boetes voor herintredende burgers betaalt.
Stemrecht is niet het enige recht dat in Florida blijvend vervalt voor herintreders. Zo was Meade, die met succes een studie rechten afrondde, wettelijk gebannen zijn beroep uit te oefenen, kon hij geen huis kopen of huren, mocht hij niet in een jury plaatsnemen noch zich verkiesbaar stellen in de politiek. “Ik was Central Floridian van het jaar, Floridian van het jaar, een van TIME magazine’s 100 meest invloedrijke personen en ik ben een MacArthur Genius. Als een persoon zoals ik zijn burgerrechten niet terug kan krijgen, wie dan wel?”, vraagt Meade zich af . Op 13 oktober jongstleden kwam het goede nieuws. De clementie commissie herstelde zijn burgerrechten–met uitzondering op het recht een wapen te dragen.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Voor wie er nog aan zou twijfelen. Vergelijkende cijfers van Europese landen.
My Uncle Jimmy lives next door to a church of Christ. And the preacher would come over sometimes and he’d always hide his beer and his cigarettes, so I wrote a song about it
The Gourds is een leuke band, maar je moet ze wel live zien/horen. Als je ze op een studio cd hoort, dan verliest het geluid veel van z’n aantrekkelijkheid. En de band weet dat kennelijk, want van de cd gogitchyershinebox zijn de eerste drie songs opgenomen in de studio en bij de songs die daarna volgen staat: Live at the Melkweg. Je vraagt je af of een niet-Nederlandse fan weet wat er bedoeld wordt met Melkweg.
Dat kun je zo hebben, dat die jaren negentig zich niet netjes willen schikken op hun plaats, maar zich blijven opdringen. Jongens, meisjes, echt, wij hebben jullie gehad, we kennen de grunge, we kennen de bands uit die tijd, de alternatieve rock, de oude bekenden, wie hebben we daar, als dat Buffalo Tom niet is, nog iets nieuws heren?
Nee, Buffalo Tom had niet iets nieuws, maar die hadden iets ouds: een cover van Simon & Garfunkel. Een wat melancholieke song. En ik was nooit zo’n fan van Simon & Garfunkel. Ik vond die hoesfoto van Bridge Over Troubled Water ook altijd zo stom, zo wee. Niet aan mij besteed. In kringloopwinkels staarden die twee koppen (of eigenlijk was het anderhalve kop) je in de bakken met elpees ook altijd zo grofkorrelig aan. Meer muziek voor me zus, kon ze bij zwijmelen. Ik miste de rock, het edgy randje bij de muziek van dat duo. En iedereen altijd maar zo lovend over de samenzang van die twee. Tsjonge jonge. Met je braafheid, met je burgerlijkheid. Nette jongens. Altijd op tijd naar bed, nooit een glas te veel en zeker nooit een jointje. Zouden ze gereformeerd wezen, vroeg je je af.