Libanon: ‘een veelzijdig land met een fascinerend verleden’

Eind november vorig jaar kwam er een wapenstilstand in de oorlog tussen Israël en Libanon. Hezbollah was ernstig verzwakt nadat de leider Nasrallah om het leven was gekomen bij een bombardement dat het hoofdkwartier van de organisatie in Beirut volledig verwoestte. Maar van terugtrekking van Israël, onderdeel van de deal, is tot op heden nog niets terecht gekomen. De Libanese autoriteiten maakten maandag 30 juni bekend dat Israël de afgelopen acht maanden in totaal 3799 schendingen heeft begaan, waaronder schendingen op de grond, in het luchtruim en op zee. Deze schendingen hebben geleid tot meer dan 195 doden en meer dan 433 gewonden. Vorige week donderdag kwam iemand om het leven en werden drie anderen gewond bij een drone aanval op een civiel voertuig. Uren later voerden Israëlische gevechtsvliegtuigen een reeks luchtaanvallen uit op gebieden langs de Litani-rivier en verschillende steden in Zuid-Libanon en West-Bekaa, waarbij tot nu toe geen slachtoffers zijn gevallen. In de stad Kfar Kila in Zuid-Libanon bliezen de bezettingstroepen het huis van de Libanese burger Abbas Bdeir op, aldus het Libanese staatspersbureau NNA. Eindeloos geweld en onrust. Dat is de associatie die velen zullen hebben bij Libanon. Burgeroorlog, geweld van Israël tegen de Palestijnen, tegen Hezbollah. En dan ook nog die miljoenen vluchtelingen uit Syrië. Komt er ooit rust in het land? In Libanon, een korte geschiedenis laat Jona Lendering* zien dat het nooit rustig geweest is in dit kleine landje. Lendering is oudheidkundige en besteedt aan de hand van nog zichtbare resten van bouwwerken, monumenten en gedenkplaatsen uitvoerig aandacht aan de geschiedenis van dit gebied. Hij begint bij de Bronstijd, verhaalt over de Feniciërs, de Mesopotamische grootmachten, de oude Grieken, Alexander de Grote, de Egyptenaren, de Romeinen, de Kruisvaarders uit Frankrijk, Engeland en de Nederlanden, de Mammelukken en de Ottomanen. En over een aaneenschakeling van oorlogen en gewapende conflicten tussen machthebbers van heinde en verre die zich de streek aan de Levant toe-eigenden. Met veel geweld en onmenselijke wreedheden. Lendering heeft het zich niet gemakkelijk gemaakt. In een ‘korte geschiedenis’ verwacht je globale ontwikkelingen, de grote lijnen. Zijn boek blinkt echter uit in het detail. Het duizelt je van de namen van etnische groepen, religieuze stromingen, namen van krijgsheren en hun oorlogshandelingen, die, soms per dag, uitvoerig zijn beschreven. Vooral in de eerste hoofdstukken die over de oude wereld gaan. De Fenicische steden aan de oostkust van de Middellandse Zee vormden het hart van die wereld. Eeuwenlang hebben alle grootmachten zich daar laten zien. Maar de Feniciërs lieten zich ook elders zien. Het waren grote handelaren die overal in het zuiden van Europa en het noorden van Afrika handelsposten inrichtten. Piraterij was hen niet vreemd. Aan Herodotus ontleent Lendering het verhaal van een avontuur van zeelieden uit Tyrus die in opdracht van een Egyptische koning vanuit de Rode Zee op ontdekkingsreis rond Afrika voeren. Een andere hedendaagse associatie met Libanon is ongetwijfeld verdeeldheid. Het land is een mengelmoes van een groot aantal etnische en religieuze groepen. De hoofdstad Beiroet heeft twee gezichten, schrijft Lendering. Wie er vanuit de Arabische wereld aankomt ziet een sterk westers ogende stad, terwijl voor de Europese bezoekers hier de Orient begint. Lange tijd lijkt die pluriformiteit voor de onderlinge verhoudingen van de bewoners niet zo problematisch geweest als nu. De recente geschiedenis van Libanon, sinds het begin van Libanon als zelfstandige staat in de jaren veertig van de vorige eeuw, laat zien dat verschillen tussen groepen zwaar gepolitiseerd zijn en tot verlammende onderlinge conflicten hebben geleid. De bemoeienis van Britten en Fransen, de koloniale machten, hebben daar niet bij geholpen, de oorlog met de Israëlische buurstaat, die ongeveer gelijktijdig ontstond, nog minder. Een kortstondige welvaartsgroei in de jaren zestig is met de Israëlische kruisvaart tegen de Palestijnse vluchtelingen in Beirut, begin jaren tachtig, volledig teniet gedaan. Libanon, een korte geschiedenis is geschreven uit liefde voor een ‘veelzijdig land met een fascinerend verleden, waarvan de bevolking op weg wil naar een civil society, maar steeds wordt teruggeworpen’ schrijft de auteur in zijn voorwoord. Hij besluit na vele bezoeken aan het land met een interessante waarneming. De pluriformiteit van het land maakt dat alle Libanezen zich er van bewust zijn dat ze allemaal deel uitmaken van een minderheid. En dat ze daarom in gesprek met anderen vaker kiezen voor een minder directe benadering dan wij gewend zijn. Anders dan in de westerse samenleving is ‘the fall of public man’ (Richard Sennet) nog niet ver voortgeschreden, schrijft Lendering. ‘Een authentiek ego tonen is misschien eerlijker, maar kan de communicatie blokkeren. Het ophouden van een façade, gedefinieerd door gedeelde waarden, maakt samenwerking makkelijker.’ Dat is voor hem het nut van Libanon. Daar kunnen we hier dus nog wel wat van leren. *Jona Lendering was tot voor kort bestuurslid en medewerker van Sargasso Jona Lendering, Libanon;een korte geschiedenis. Uitgeverij Omniboek, 224 pagina's. €22,99

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Ahmed Abu Hameeda on Unsplash

Israël gebruikt Joden als mondiaal menselijk schild

Er zijn weinig staten die zich zó effectief hebben ingegraven in het morele krediet van een menselijke tragedie – de herinnering aan de Holocaust  – als Israël. De Israëlische regering, die zichzelf nadrukkelijk de Joodse staat noemt, bedient zich inmiddels van een strategie van morele chantage: elke kritiek op het land wordt routinematig herschikt tot een aanval op “de Joden” als geheel. Het is een retorische truc die tegelijk doorzichtig en bijzonder effectief is.

Want laten we wel wezen: wie in de politiek durft er nog iets te zeggen als het verwijt “antisemitisme” als een zwaard van Damocles boven ieder debat hangt? Wanneer elk protest tegen een bezetting, tegen kolonisten, tegen de machtsstructuur, automatisch wordt omgebogen tot een verdenking van Jodenhaat, dan verandert het publieke debat in een mijnenveld. En dat is precies de bedoeling.

In deze opzet, en ja, ik noem het met opzet een opzet, fungeert de wereldwijde Joodse gemeenschap als een menselijk schild. Maar niet in de letterlijke betekenis waarin kinderen voor tanks worden gezet. Hier gaat het juist om het welbevinden, de veiligheid, de collectieve waardigheid van Joden overal ter wereld, die permanent als morele afweer worden ingezet. Kritiek op Israël? Dan speel je met vuur, dan riskeer je hun lichamelijk, psychisch en maatschappelijk welzijn. Het is een pervers soort immunisering.

Foto: Ray Sadler (cc)

Burgergrenswacht vraagt een steviger én ander type reactie

ANALYSE - door Rianne Dekker en Joep Lindeman

Na een oproep op sociale media besloot een groep van ongeveer twintig burgers aan de grens bij Ter Apel zelf grenscontroles te gaan uitvoeren. Wat beweegt burgers tot dergelijke zelforganisatie? Mag het zomaar? En welke reactie past de overheid?

Burgergrenswachten zijn een nieuwe, bedenkelijke, verschijningsvorm van zelforganisatie in het veiligheidsdomein: burgers vervullen op eigen initiatief taken die traditioneel eerder met het werk van de politie of het leger worden geassocieerd. Soms heeft dat toegevoegde waarde, zoals de Whatsapp buurtpreventieteams of burgerzoekteams die meehelpen met zoeken naar vermiste personen. Soms veroorzaakt het discussie, zoals bij zogenoemde ‘pedojagers’. Zelforganisatie is bepaald niet nieuw; denk aan de zeventiende-eeuwse schutterijen zoals afgebeeld op Rembrandts Nachtwacht.

Zelforganisatie is niet makkelijk juridisch te begrenzen, terwijl de politie zich aan strenge regels moet houden

Door nieuwe technologie (draadloze camera’s, sensoren, open bronnen) en sociale mediaplatforms waar gelijkgestemden elkaar kunnen vinden, zijn burgers steeds beter in staat zichzelf te organiseren en ‘politietaken’ op zich te nemen. Natuurlijk mogen burgers daarbij, afgezien van het zogenoemde burgerarrest, geen geweld of andere vormen van dwang gebruiken. Particuliere initiatieven zijn verder echter niet makkelijk juridisch te begrenzen, terwijl de echte politie zich aan strenge regels moet houden.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Catfish Blues

Singer-songwriter Evan Nicole Bell brak in 2022 door met een cover van Crosscut Saw van bluesgitarist Albert King. Hier staat ze op de planken met een andere evergreen.

Foto: Julia Craice on Unsplash

We hebben geen migratieprobleem, maar een democratieprobleem

De gemeente Coevorden heeft deze week besloten om veertien minderjarige asielmeisjes toch niet op te vangen. Aanvankelijk zou er een kleinschalige opvanglocatie komen in de wijk Tuindorp. De plannen waren rond, de logistiek geregeld. Maar na enkele protesten en uiteindelijk een brandstichting werd de opvang geschrapt. Het officiële argument: de veiligheid kon niet langer gegarandeerd worden. In de praktijk betekent dit dat een kleine groep luidruchtige tegenstanders met intimidatie en geweld een democratische keuze heeft gefrustreerd.

Het laat pijnlijk zien hoe gemakkelijk wij collectief wegkijken. Hoe ons zelfbeeld van een beschaafd land niet bestand blijkt tegen wat rumoer en wat dreiging. In plaats van ons af te vragen hoe we minderjarigevluchtelingen op een humane manier kunnen helpen, voeren we vooral het gesprek over “draagvlak”, “onrust” en “onveiligheid”. Maar waar komt dat gevaar nu werkelijk vandaan? Niet van veertien meisjes die zonder ouders naar Nederland zijn gevlucht, maar van buurtgenoten die het normaal vinden een opvanglocatie te vernielen en brand te stichten, en daarmee feitelijk de onrust veroorzaken die ze zelf zeggen te willen ‘voorkomen’.

Toch wordt het narratief steevast omgedraaid. Het probleem is zogenaamd migratie. De asielzoekers zijn de veroorzakers van chaos, overlast, verdeeldheid. De realiteit is veel simpeler: het probleem is een groeiend onvermogen tot medemenselijkheid, tot het zien van een ander als een volwaardig mens. Asielkinderen worden gereduceerd tot een abstract gevaar of een administratief probleem. Hun kwetsbaarheid en hun hoop verdwijnen achter retoriek over “onze eigen mensen”.

Foto: JF Martin on Unsplash

Trump dreigt Cuba met regime change

Trump haalt weer de duimschroeven aan voor Cuba. Maatregelen van de regering Biden om de druk op het communistische land te verlichten worden teruggedraaid. Met grote gevolgen voor de toeristenindustrie op het eiland, een van de belangrijkste inkomstenbronnen voor de Cubanen. Eerder al had Trump de beschermde status voor Cubaanse vluchtelingen ingetrokken.

Onder Biden kregen meer dan een half miljoen mensen uit Cuba, Haiti, Nicaragua en Venezuela onder voorwaarden een tijdelijke verblijfsvergunning. De regering-Biden betoogde dat deze regeling zou helpen bij het beteugelen van illegale grensoverschrijdingen aan de zuidelijke grens van de VS en zou zorgen voor een betere controle van degenen die het land binnenkomen. Ook de regeling voor een tijdelijke beschermde status (TPS) wordt beëindigd. TPS werd toegekend aan onderdanen van aangewezen landen die te maken hadden met onveilige omstandigheden, zoals gewapende conflicten of milieurampen. Trumps ‘strengste asielbeleid ooit’ stuurt hen nu weer terug naar armoede, geweld en onderdrukking in de ‘achtertuin van de VS’. 

Trump verklaart zijn nieuwe stappen om Cuba economisch op de knieën te dwingen openlijk als een poging tot regime change.  Hij zet zich in “voor het bevorderen van een vrij en democratisch Cuba, door het langdurige lijden van het Cubaanse volk onder een communistisch regime aan te pakken”. Het ’terroristische regime’ moet ook verdwijnen omdat Cuba “vluchtelingen voor de Amerikaanse justitie” huisvest. Cuba heeft politiek asiel verleend aan de zwarte bevrijdingsactiviste Assata Shakur, die ontsnapte uit het Amerikaanse gevangenissysteem nadat ze een “wrede en ongebruikelijke straf” had ondergaan, zoals de VN-Mensenrechtencommissie het noemde. 

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Closing Time | Street Spirit

Bij toeval stuitte ik op deze akoestische versie van Street Spirit in het Japanse televisieprogramma Bubble Gum van 30 jaar terug. Van het album The Bends (1995).

Wat is Thom Yorke toch eigenlijk een goede zanger ook.

Closing Time | Invisible Light

En toen stond daar ineens de nestor van het Shakespeare-theater met daverende stem de mystieke verheffing te verkondigen die gelegen is in hedonistische decadentie.

Babylon!Where bricks of mortardiamonds, towerSailors lust and swaggerblazing in woman’s beam,
whose lazer gaze penetrates thissparkling theater of excess and strobed lightsPainted whores,sexual gladiators,fiercely old party children all wake from their slumber to debut the bacchanalCome to the light!Into the light!The invisible light!

Closing Time | Ik ben donderdag kwijt

Er is geen dag in de week of die is wel eens bezongen. Natuurlijk schiet u nu als eerste meteen maandag, vrijdag, zaterdag of zondag te binnen. En dan volgt vrij snel, oh ja, verrek, dinsdag ook.

Liedjes over de donderdag hoor je niet veel voorbij komen. Allerlei pogingen de donderdag te vinden leiden tot één conclusie: deze dag komt er erg bekaaid van af.

Google’s AI bevindingen grijpt terug op de Amerikaanse Billboard Top-100 chart songs van 1955 tot en met 1999. Maandag, dinsdag en woensdag werden elk met 1 song gefêteerd. Zaterdag was met 13 liedjes vertegenwoordigd, zondag met 12. Donderdag scoorde precies 0 liedjes.

Vorige Volgende