Cicero (5): De nalatenschap

Vijfde deel van een vijfdelige reeks over de wijze waarop de Romeinse senator Cicero de Griekse filosofie voor zijn landgenoten ontsloot. Deugdzaam of niet, Cicero is zelf niet op een prettige manier aan zijn eind gekomen. Zijn politieke betrokkenheid werd hem op het laatst fataal. De dood van Cicero In Rome had Julius Caesar een staatsgreep uitgevoerd en de macht gegrepen. Hij had de buitengewone bevoegdheden die bekendstaan als dictatuur. Er waren al eerder dictators geweest in Rome, waarna het normale bestuur telkens was hersteld. Van Caesar werd steeds duidelijker dat hij geen afstand meer zou doen van zijn macht. Als generaal had hij bovendien andere machtsmiddelen. Het was angstaanjagend. Vandaar dat senatoren Caesar vermoordden. Na die moord brak echter een politieke strijd uit, waarin het regelmatig bijltjesdag was. Op een kwaad moment was Cicero aan de beurt. Zijn hoofd en handen werden afgehakt, en daarna tentoongesteld. Ontstaan van de monarchie De rust zou niet snel wederkeren. Nog twaalf jaar lang woedden er in het Romeinse Rijk burgeroorlogen tussen Romeinse generaals. De enige belangrijke speler die al dit oorlogsgeweld ten slotte overleefde was Caesars achterneef en adoptiefzoon Octavius, die aan het begin van die strijd nog zwaar onderschat werd. Uiteindelijk stond deze Octavius tegenover zijn voormalige bondgenoot Marcus Antonius, min of meer toevallig degene die opdracht had gegeven voor de moord op Cicero. Marcus Antonius was een generaal die een Egyptisch-Romeins imperium had willen stichten, samen met de legendarische Kleopatra VII. Octavius maakte ook daarmee korte metten. Vervolgens nam hij de naam Augustus aan, de ‘verhevene’, en werd hij de feitelijke heerser over het Romeinse Rijk. Hij kondigde een politiek van vrede af, en legde met zijn alleenheerschappij het fundament voor het Romeinse Keizerrijk. De nalatenschap van Cicero Cicero droomde er tijdens zijn leven van de pater familias te worden van een roemrijk Romeins geslacht dat nog vele eeuwen een machtsfactor in een republikeins Rome zou zijn. Dat is er niet van gekomen. Zijn dochter stierf jong. Zijn broer, met wie hij politiek altijd opgetrokken was, werd ook vermoord, en de republiek waarvoor hij had gevochten bleef uiteindelijk niet behouden. Alleen zijn zoon Marcus bleef in leven, en heeft in dienst van Octavianus nog wraak kunnen nemen op Marcus Antonius en schopte het uiteindelijk tot consul, maar dat was toen een symbolisch baantje geworden onder een keizer, zeker niet wat zijn vader ervan had voorgesteld. Ook Cicero’s impact als filosoof wordt nog wel eens betwijfeld, omdat hij zelf niet met echt nieuwe ideeën kwam. Dit is de reden waarom Cicero in de meeste boekjes over de geschiedenis van de filosofie slechts terloops wordt genoemd. Maar zijn kracht zit hem niet in filosofisch pionierswerk, en zelfs niet in het trekken van conclusies. Cicero’s kracht zit hem in zijn talent om kennis en inzichten te combineren en over te dragen aan anderen. Daarvoor benutte hij al zijn retorische en literaire vermogens, die hij ook aanwendde om de filosofie op een elegante wijze uit te leggen en te becommentariëren. Hij heeft zodoende een cruciale rol gespeeld in het doorgeven van de Griekse filosofie aan de Romeinse beschaving, en daarmee gezorgd voor het behoud van de kennis van de oude Grieken voor onze tijd. Zo ging hij de geschiedenis in. Een aardige troostprijs. Deze reeks is gebaseerd op het boek De wereld vóór God van Kees Alders. Het boek biedt een introductie tot de filosofische stromingen van de oude wereld en is hier te bestellen.    

Door: Foto: Bron: Livius.org

Closing Time | Hammok

Wat obscure hardcore punk uit Noorwegen. Ik kan er helaas weinig over vertellen, want hun enige wiki-entry is een foto op wikimedia commons, van hun optreden op het Nijmeegse Valkhof Festival. Dat treft eigenlijk wel, want dat is precies waar ik ze zag en leuk genoeg bevond voor een CT’tje. Geïnteresseerden kunnen hier terecht voor informatie.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Luc Coekaerts (cc)

Orbán voert de druk op

Minder dan een uur na de aankondiging van zijn verkiezingsoverwinning kreeg Geert Wilders al een felicitatie van Viktor Orbán. The winds of change are here, schreef hij op Twitter bij een oud nummer van The Scorpions. De Hongaarse premier hoopt op Nederlandse steun bij zijn voortdurende strijd tegen de meerderheid van de EU-lidstaten die niets moet hebben van zijn illiberale politiek. Zonder EU kan hij niet. Maar aan EU-afspraken die hem niet goed uitkomen wil hij zich niet houden. Op dat punt kan hij in Wilders wel een bondgenoot vinden, maar het is de vraag of eventuele coalitiegenoten van de PVV daarin meegaan.

Orbán voert de druk op in de EU om nu eindelijk eens tot betaling over te gaan van alle bevroren tegoeden, zoals de €700 miljoen uit het pandemieherstelfonds. In het Europarlement verklaarden de Commissarissen Reynders (Justitie) en Hahn (Budget) deze week dat er vorderingen zijn gemaakt om de al lang bestaande problemen op rechtsstatelijk gebied in Hongarije op te lossen. Maar het is nog niet voldoende om de blokkade op dit fonds op te heffen. Er zijn nog onvoldoende garanties dat belangenverstrengeling in publieke instellingen kan worden voorkomen en er is nog onduidelijkheid over de bevoegdheden van een nieuw instituut dat de integriteit van bestuur moet bewaken, zei Hahn.

Foto: Metropolico.org (cc)

Een premier Wilders is er nooit voor alle Nederlanders

Hij werd gisteravond al gefeliciteerd door de Hongaarse premier Orban die twitterde The winds of change are here. En dat helpt ons er weer even aan herinneren in welk Europees gezelschap Wilders zich de afgelopen decennia heeft opgehouden. Een paar jaar geleden nog was hij lyrisch over het leiderschap van Poetin.

Maar we kennen hem natuurlijk vooral van het binnenlandse gestook. Van z’n ‘kopvoddentaks’ en z’n ‘willen jullie meer, of minder Marokkanen?’ En van de vele andere momenten waarop hij met beledigende en neerbuigende opmerkingen liet blijken dat mensen voor hem niet gelijk zijn. De vrijheid van meningsuiting is een groot goed, maar Wilders heeft die vrijheid zelden gebruikt voor iets goeds.

En dan is daar de campagne voor de verkiezingen van 2023 en doet de pyromaan zich opeens voor als brandweerman. De man die, sinds hij de PVV in 2005 oprichtte, 18 jaar bezig is geweest om mensen vanwege hun verschillen uit elkaar te spelen, poseert nu sinds enkele weken als iemand die mensen ook bij elkaar kan brengen. Een toneelspel dat elke geloofwaardigheid mist. Met zijn verleden kan een premier Wilders nooit een premier zijn voor alle Nederlanders. Maar we moeten afwachten of de andere spelers op het toneel daar ook zo over denken.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Make Amazon Pay

Wereldwijd staakt het personeel van Amazon vandaag voor betere arbeidsvoorwaarden.

Op deze dag, Black Friday, drie jaar geleden, coördineerden Amazon-magazijnmedewerkers en hun progressieve bondgenoten voor het eerst in de geschiedenis van het bedrijf een wereldwijd protest onder de noemer ‘Make Amazon Pay’. Tijdens de pandemie had Amazon – de oprichter, Jeff Bezos, de rijkste persoon ter wereld – werknemers gedwongen om zonder beschermende uitrusting in de magazijnen te zijn. Maar op Black Friday drongen ze terug met stakingen en acties in vijftien landen om veiligheid en waardigheid te eisen.

Foto: Stempotlood Verkiezingen 2021 - Gebruik op Sargasso met toestemming. (c) Sidney Smeets

Het grote Sargasso verkiezingstopic en liveblog

Vandaag is de dag. Wat voor dag moet nog blijken, maar het ziet er voor de gemiddelde Sargasso-bezoeker niet al te best uit. Een nieuwe ruk naar rechts en krijgt links wederom klappen, of valt het mee? En waarom lijkt Nederland nu al een aantal verkiezingen tégen het eigenbelang in te kiezen? Wat doet links fout?

Sargasso is ook benieuwd: U heeft misschien al gekozen, of gaat nog kiezen. Op wie en waarom? Waar hoopt u op? Wat worden de verrassingen? Of u geeft er dit jaar helemaal de brui aan? En vergeef ons onze afkeurende reflex, ook dan zijn we benieuwd naar het waarom.

Genoeg gespreksonderwerpen in ieder geval, onder dit topic kunt u al uw vragen, opmerkingen, voorspellingen, ergernissen en favoriete huisdieren kwijt. Na afloop graag wel weer ophalen.

Foto: Roel Wijnants (cc)

Terug naar Thorbecke

RECENSIE - Het gaat niet goed met onze parlementaire democratie volgens Sybe Schaap, filosoof, oud-Eerste Kamerlid en inmiddels oud-lid van de VVD. Er zit rot in het systeem. De ondermijning van de democratie komt van binnen uit. Grondwettelijke taken van regering en parlement worden verwaarloosd. In plaats van het algemeen belang te dienen verbinden volksvertegenwoordigers en bestuurders zich steeds vaker aan deelbelangen. De kritiek van Schaap in zijn boek Politiek in een maalstroom lijkt oppervlakkig misschien op de ideeën van Omtzigt. Maar Schaap gaat wel veel dieper op de materie in en spaart ook de NSC-leider niet.

Zijn boek ‘over het lot van de representatieve democratie’ is niet gemakkelijk. Dat ligt niet zozeer aan de schrijfstijl. Schaap schrijft in korte, stellige staccato-zinnen en herhaalt veel. Maar zijn rechtsfilosofische benadering blijft erg abstract. Als lezer snak je af en toe naar concretisering van de stellingen en naar voorbeelden uit de actualiteit. En daar is Schaap niet scheutig mee. Het is meer een filosofisch dan een praktisch politiek boek. Politiek in een maalstroom neemt je mee terug naar de oorsprong van de burgerlijke democratie in de 19e eeuw, naar Thorbecke, die zijn boek vast en zeker gewaardeerd zou hebben. En naar de filosofen die de grondslag legden voor het huidige parlementair-democratische systeem zoals Kant en Montesquieu.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Closing Time – Birds in Row

Het voordeel van festivalletjes is dat je wel eens wat nieuws hoort. Afgelopen Zomerfeesten in Nijmegen was Birds in Row te bewonderen, een punk / (post)hardcore bandje uit Frankrijk. Nooit van gehoord, eigenlijk ook niet mijn stijl, maar boeiuh, want zeker de moeite waard. Gris Klein is hun laatste album, het verscheen vorig jaar.

 

Quote du jour | slecht nieuws voor Nederland

QUOTE - Duiding door de NRC:

Per saldo is de winst van de PVV slecht nieuws voor Nederland. Een partij die willens en wetens tweederangs burgers creëert op basis van afkomst of religie, die Nederland weg wil halen uit de Europese Unie, die de hulp aan Oekraïne direct wil stopzetten, die de pijlers van de democratie aanvalt („nep-parlement”, „D66-rechters”), die de persvrijheid niet serieus neemt („Journalisten zijn – uitzonderingen daargelaten – gewoon tuig van de richel”). Een partij ook die intern geen democratie of inspraak duldt, die openlijk aanschurkt tegen Vladimir Poetin, die nauwelijks economische plannen noch ervaren mensen heeft om Nederland door de onzekere toekomst te loodsen. Om nog maar te zwijgen over de rol die Nederland internationaal kan spelen. Of beter: niet meer kan spelen. Sommige schaduwen zijn te groot om overheen te springen.

Closing Time | All Along The Watchtower

Neil Young, Bobby Womack, U2, The Grateful Dead en de Dave Matthews Band hebben deze klassieker allemaal gespeeld.

De meest bekende versie is natuurlijk van Jimi Hendrix, die zoveel invloed had dat bedenker Bob Dylan zelf zijn versie begon te imiteren.

Vorige Volgende