Neoliberalisme – vrije markt of bestraffende staat?

Foto: kevin (cc)

ANALYSE - Het neoliberalisme is diep in alle poriën van het maatschappelijk leven doorgedrongen, schrijft Willem Visser. Is het ons overkomen of ons opgedrongen door een onzichtbare hand?

Tik ‘neoliberalisme’ in en Google hoest 5.790.000 resultaten op. Het maakt de tongen los, maar leidt tot een Babylonische spraakverwarring. Beschrijvingen staan haaks op elkaar en over de oorsprong is niemand het eens.

Neoliberalisme is een kameleontisch begrip.

Kenmerkend voor het neoliberalisme is de grote (lees: allesbepalende) rol van de economie. De mens is een homo economicus, een rationele speler op een volledig vrije markt. Deze markt vrijwaart ons van bureaucratie. Het brengt een goedkopere staatshuishouding met zich mee en draagt bij aan de maximalisatie van individuele ontplooiingskansen. In kleine lettertjes lezen we nog iets over de flexibilisering van de arbeidsmarkt en de nadruk op korte termijnrendement.

Vrije markt

Het economisch denken en handelen maakt alles ondergeschikt. Nergens vinden we een duidelijk ondersteunend maatschappelijk of politiek systeem. Die vrije markt is niet noodzakelijk verbonden met liberale democratie. Neoliberale experimenten in Chili na de val van Allende gingen samen met een onderdrukkende dictatuur. Bovendien is er nauwelijks sprake van een uitgewerkt mensbeeld: de mens is een economisch handelend wezen die uitsluitend uit is op eigen voordeel.

Parallel aan het neoliberalisme komt in de jaren ’70 het filosofisch postmodernisme op. Voor zover je deze stroming kunt beschrijven, komt het neer op een samenleving waarin elke verwijzing naar een gedeelde en dus collectief beleefde waarheid niet langer geldig is. We maken allemaal onze eigen werkelijkheid en bepalen onze eigen waarden. Het neoliberalisme bood een handzaam alternatief voor de verdwenen collectieve waarheid: de vrije markt. De postmoderne roep om individuele waardevrijheid vond zijn weerklank in de homo economicus. Het luidde de geboorte in van de geatomiseerde maatschappij (Margaret Thatcher: ‘There is no such thing as society’). Het maakte het individu de maat van alle dingen en diens ‘speelveld’ was de grenzeloze vrije markt.

Paars

In Nederland gaven de paarse kabinetten (1994 – 2002) het neoliberalisme vleugels. Dat werd niet zo benoemd. Geen enkele partij noemde zich neoliberaal en neoliberalisme stond nergens als richtsnoer in een programma. Het neoliberale denken drong ongemerkt en stilzwijgend door. Toegegeven: in eerste instantie kondigde zich een tijdperk van ongekende mogelijkheden aan. De economische wind zat mee en vooruitgang leek geen grenzen te kennen.

Zou je kunnen zeggen dat nu de economie de allesoverheersende realiteit geworden was, deze vervolgens de mens als homo economicus naar diens evenbeeld schiep? Er voltrok zich in deze tijd namelijk een opvallende verandering. De homo economicus ontpopte zich tot een individu waarvoor consumeren de belangrijkste activiteit werd. Onlangs deed onze premier Rutte nog een duit in het zakje met zijn oproep (in de geest van George W. Bush) meer te consumeren teneinde de crisis te lijf te gaan.

Consumptie als burgerplicht: de belofte van de vrije markt vindt misschien haar fraaiste vertolking in de idee dat ultieme vrijheid samenvalt met onbeperkt consumptie.

Dronken brokkenpiloot

Meer markt en minder overheid werkt zolang alles voor de wind gaat. De neoliberale vrije markt blijkt echter geen geluksmachine, maar ontpopt zich als een dronken brokkenpiloot. De internetbubbel, de huizen-, krediet-, banken-, euro- en wat nog meer voor crises zijn illustratief. De homo economicus is niet altijd die rationeel handelende koele kikker die het platte neoliberale mensbeeld voor ogen had.

Bij nader inzien komt het voordeel bij de mensen die toch alles al mee hadden. Is dat zo gek? Er bestaat zoiets als sociaal en cultureel kapitaal. Wie daar meer van heeft, beschikt meestal ook over meer economisch kapitaal. Maar belangrijker is dat zij volop toegang hebben tot informatie, relaties, en netwerken, terwijl de vrije markt juist veronderstelt dat iedereen gelijke kansen heeft.

De psycholoog Paul Verhaeghe benadrukt geregeld dat hij in zijn praktijk steeds meer te maken krijgt met mensen die depressief zijn omdat ze niet kunnen voldoen aan de (vermeende) eisen die de maatschappij (lees: economie) aan hen stelt. Hij ziet een toename van mensen zonder stabiele sociale relaties. Zij voelen zich ‘losers’ in een geatomiseerde maatschappij die draait om ‘winners’. Als je het niet ‘maakt’, is het gewoon écht je eigen schuld.

De Franse filosoof Loïc Wacquant is nog explicieter. Hij spreekt over de ‘straffende staat’. Neoliberalisme is liberaal en permissief naar boven (bedrijven en bevoorrechte klassen) en paternalistisch en autoritair naar onder (marginale bevolkingsgroepen die in de tang zitten door de herstructurering van de arbeidsmarkt, de flexibilisering en de teloorgang van de sociale bescherming).

Centraal staat ‘responsibelisering’: de neoliberale strategie om verantwoordelijkheid over te laten aan het middenveld van scholen, burgers, vrijwilligers en liefdadigheid. Het woord ‘participatiesamenleving’ krijgt dan ineens een vreemde bijsmaak. Het werpt ook een verhelderend licht op de maatregelen die dit kabinet bij monde van staatssecretaris Klijnsma wil nemen ten aanzien van bijstandsgerechtigden.

Ontaardt daarmee de utopie van de neoliberale vrijheid in een ‘gecontroleerde vrijheid’? Met het fiasco van het neoliberalisme op economisch terrein lijkt dit het openbare en morele leven des te sterker in de houdgreep te nemen.

IJzeren vuist

De paradox is volgens Wacquant dat het neoliberalisme juist bij die greep het best gedijt. De ‘onzichtbare hand‘ die Adam Smith ontwaarde, verandert zo in een ‘ijzeren vuist’ die bevolkingsgroepen stigmatiseert en als ‘onrendabel’ kwalificeert. Zij vormen een bedreiging voor de sociale en economische orde van de groepen die op de achtergrond (via hun sociale, culturele en economische kapitaal) aan de touwtjes trekken. Zij vervullen bovendien hun consumerende burgerplicht niet voldoende. De middengroepen identificeren zich met de elite. Zij kijken neer op en zijn bevreesd voor wie buiten de boot dreigt te vallen of al is gevallen.

Reacties (63)

#1 Kalief

Waarom zou je de term neoliberalisme gebruiken? Ik kom ‘m alleen maar tegen in een negatieve betekenis. Er zijn volgens mij geen mensen die zichzelf vol trots neoliberaal noemen. Dat maakt de term ongeschikt als neutraal label, het is propagandajargon.

  • Volgende discussie
#2 J.R. De Vrije

IK ben zelf libertarier. Het Neo-liberalisme is tegen de vrije markt, omdat neo-liberalen wel staatssteun voor banken wilden. Staatssteun aan banken is marktverstoring, het neo-liberalisme zoals in dit artikel omschreven is eerder conservatisme en conservatief liberalisme. En die twee stromingen willen een grotere overheid (geen privacy) en zijn autoritair net zoals het socialisme en de sociaal democratie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Amateur Commenter

Ach, die middengroep zal over een paar jaar ook wel weg zijn wanneer wij even bij onze Amerikaanse buren spieken. Alles wat nodig is mag een klein duwtje zijn op je huidige arbeidspositie en je mag je scharen bij de club van eeuwige losers, de paria die maar in de kassen moeten staan en een vrijwilligersbaantje of stage moet lopen. Want ja, niet genoeg ervaring, te oud, te jong. Niets is goed genoeg voor de fearless souls van het neoliberalisme.

En alsof dat niet genoeg is wordt men straks een huis aangesmeerd terwijl er ook verwacht wordt dat ze gaan verhuizen. Je bent een dwaas als je niet ziet dat alleen bepaalde partijen hier veel en veel beter van worden. Maar goed, uiteindelijk zal de welvaart ‘doorsijpelen’ volgens onze lieve politici.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Emile M

Zowel rechtse als linkse machthebbers geloven in een maakbare samenleving. Links gebruikt daarvoor sectorale wetten, zoals bijvoorbeeld in de ruimtelijke ordening, terwijl rechts de samenleving tracht bij de sturen met het strafrecht. Ik ken Wacquant niet. Zal er eens wat van lezen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 aynranddebiel

@1
Nou en?

De term neoliberalisme op zich is vrij neutraal, maar het geeft wel aan dat het een ideologie is. Voorstanders willen dat liever niet toegeven. Die noemen het “de vrije markt”, alsof het écht iets neutraals is, een natuurverschijnsel. Dat beeld is pas echt verneukeratief.

Gewoon keihard terugframen dus.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Kalief

@5 De term neoliberalisme is allesbehalve neutraal. Zoals een tegenstander van Israëls huidige politiek automatisch een antisemiet wordt genoemd zo wordt een tegenstander van het socialisme automatisch een neoliberaal genoemd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Jos van Veen

Met die bijna 6 miljoen hits en containerbegrip met onduidelijkheid blijkt het bij nader inzien toch aardig mee te vallen.
Een aantal typische kenmerken kunnen benoemd worden (er zijn er nog meer dan hier aan de orde komen)
Met de opkomst van marktgericht denken ontstond de tweedeling(winners/losers), de nieuwe afwijkende moraal, lineair denken(symptoomaanpak),levensdoelen als geld, macht, status,bezitsvorming, veranderden relaties in contracten en de samenleving werd een optelsom van individuele ondernemers en consumenten..
Door de wedijver en concurrentie op de vrije markt namen wantrouwen(hou je concurrent in de gaten, ieder is elkaars concurrent, de mens is een wolf voor ander..etc), morele uitputting (hoe hou je het vol), fraude en corruptie (hoe kan je plaats verbeteren/uitbreiden en behouden..het moet ergens vandaan komen met al die concurrentie), etc.
Markt gericht is onderzocht op basis van informatie die door overheden zelf is vrijgegeven. (Wilinson/Pickett)
De resultaten zijn schokkend.M.n. op sociaal en maatschappelijk terrein.
De jacht naar geld, macht en marktgerichtheid leidt tot tweedeling, masculinisering( Hofstede), armoede en verpaupering.Breek de sociale cohesie in en samenleving af.

Neoliberalisme is desastreus voor samenlevingen en sociale voorzieningen..
Ja, dan volgt l gauw dat mensen die zich door dekenmerken aangesproken voelen geen enkel bericht meer verder lezen als ze het woord neoliberaal/neoliberalisme tegenkomen.Deugt niet.Niet waar. Gezeik…, etc.

Een paar vervelende kenmerken domineren:
– winsten privatiseren en lasten/kosten nationaliseren- de bevolking
laten betalen
Kijk bijv. eens naar de verzakkingen in het Noorden door gaswinning..De NAM wordt door belastinggeld ondersteund voor de betaling van de schade…
(en ieders moest toch de eigen broek ophouden zonder van anderen te profiteren? Wat te doen met subsidies,bonussen,declaraties, emolumenten, belastingvoordelen..etc..? Allemaal versies van parasitair gedrag-leuk dat dualisme bij neoliberaal)
Hoezo belerend optreden en straffen..?

– Geld eerst, geld krijgt voorrang boven mensen en principes.
Die komen later als het tenminste van pas komt.
Nou, dat hoeft geen toelichting lijkt me..Deze EU en hun zetbaas dit kabinet voert acties die regelrecht dit kenmerk bevestigen.
Winsten ,gewin,halen mag ten koste van mensen gaan.
g Het doel(geld) heiligt immers de middelen.
En wat zo opvallend is dat dit kabnet dinge propageert en veralnt waar het zichzelf niet aan wenst te houden..hun opvattingen over inkomen verschillen nogal drastisch met de bevolking die hen -al dan niet misleid-heeft gekozen..Dit kabinet kent geen maat en gaat bij tekort gewoon de rijzen in de company store herschikken.
Ten bate van HUN Vaticaan en ten nadele van het grootste gedeelte van de bevolking..
Leuk hè, dat neoliberalisme met hun privatiseringen..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Inca

@6, ik vind de term ’tegenstanders’ alles behalve neutraal. Het wekt de indruk dat het gaat om emotionele bezwaren, en over een neutraal iets waar je een simpele mening over kunt hebben, voor of tegen. Maar het neoliberalisme voldoet vooral ook niet aan z’n eigen uitgangspunten en doelen, aantoonbaar. Dat is dus niet te poneren als een neutraal programma waar je voor of tegen kunt zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Krekel

@1: ”Waarom zou je de term neoliberalisme gebruiken?”

Het klopt dat het vrijwel uitsluitend pejoratief gebruikt wordt, dat betekent niet dat de term geen waarde heeft. Er is bijvoorbeeld ook geen ideologie die zich totalitair noemt, moeten we daarom maar ophouden om te spreken over totalitaire ideologieën? Er is ook niemand die zich ‘vol trots’ dictator noemt, betekent dit dat we Kim Jong-Un dan dus maar noemen zoals de Briljante Kameraad en Geweldige Leider zichzelf noemt?

Bovendien, Kim Jong-Un zegt het al: termen waarmee mensen zichzelf aanduiden zijn al evenmin neutraal. Daarnaast noemen voorstanders van een neoliberaal beleid zich allemaal verschillend omdat ze zich meestal identificeren met het accent dat ze op een neoliberaal fundament willen leggen. Staat men bijvoorbeeld een neoliberaal beleid voor met groene accenten, dan noemt men zich ‘De Groenen’. Staat men een neoliberaal beleid voor met een ‘menselijk gezicht’, dan noemt men zich ‘sociaaldemocraten’ of zelfs ‘de socialisten’. Etc. Onhandig én misleidend. Als we over neoliberalisme willen spreken zouden we voortaan dus moeten zeggen “zij die zich sociaaldemocraten, liberalen, conservatieven, libertariërs, groenen, democraten, globalisten of weetwetenwijveelwatallemaal noemen, maar niettemin wel degelijk en met beide benen een neoliberaal beleid* voorstaan”?

Daarom stel ik voor dat we het gewoon bij neoliberalisme houden.
___________________
* Definition of ‘Neoliberalism’

An approach to economics and social studies in which control of economic factors is shifted from the public sector to the private sector. Drawing upon principles of neoclassical economics, neoliberalism suggests that governments reduce deficit spending, limit subsidies, reform tax law to broaden the tax base, remove fixed exchange rates, open up markets to trade by limiting protectionism, privatize state-run businesses, allow private property and back deregulation.

http://www.investopedia.com/terms/n/neoliberalism.asp

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Mark Dijkstra

Het is een beetje vreemd om hier de term neoliberalisme te gebruiken, misschien dat je beter van iets van libertair of zoiets kan spreken. Als ik bijvoorbeeld kijk naar het Wikipedia-artikel dan staat daar dat het neoliberalisme een soort derde weg is die probeert een balans te vinden tussen markt en overheid, en dus niet alleen maar alles aan de markt over wil laten (en ik zie de banner van het Wikipedia-artikel bovenaan het artikel, zodat ik er van uit ga dat de auteur dit artikel gelezen heeft).

Er staat ook in dat de term neoliberalisme tegenwoordig vooral wordt gebruikt door tegenstanders van marktwerking, waarbij de term losjes wordt gedefinieerd. Die losse definitie is niet handig, omdat je dan niet precies weet wat je met neoliberalisme bedoelt en dus niet duidelijk is waar je precies tegen ageert. Misschien bedoel je wel libertairisme, maar dan is de link met paars beleid weer niet duidelijk, omdat ook tijdens paars niet het doel was om alle overheidstaken te privatiseren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Krekel

@10: ”Als ik bijvoorbeeld kijk naar het Wikipedia-artikel dan staat daar dat het neoliberalisme een soort derde weg is die probeert een balans te vinden tussen markt en overheid, en dus niet alleen maar alles aan de markt over wil laten (en ik zie de banner van het Wikipedia-artikel bovenaan het artikel, zodat ik er van uit ga dat de auteur dit artikel gelezen heeft).”

Het Nederlandstalige artikel op Wikipedia maakt er notoir een potje van, maar de definitie op het Engelstalige artikel (waar de banner boven dit artikel overigens naar verwijst) is volgens mij goed bruikbaar (en erkent ook dat het vooral pejoratief wordt gebruikt):

Neoliberalism is a political philosophy whose advocates support economic liberalizations, free trade and open markets, privatization, deregulation, and enhancing the role of the private sector in modern society. Today the term is mostly used as a general condemnation of economic liberalization policies and its advocates.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 roland

@0 ” ‘neoliberalisme’ Google hoest 5.790.000 resultaten op”

Als je echt deze term intikt, krijg je zo’n 600.000 hits.
Als je indruk wil maken, doe het dan goed.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Mark Dijkstra

@11: Tsja, als je één alinea verder kijkt in het artikel staat er juist weer:

“Neoliberalism was an economic philosophy that emerged among European liberal scholars in the 1930s attempting to trace a so-called ‘Third’ or ‘Middle Way’ between the conflicting philosophies of classical liberalism and collectivist central planning.[5] The impetus for this development arose from a desire to avoid repeating the economic failures of the early 1930s which conventional wisdom of the time tended to blame on unfettered capitalism. In the decades that followed, neoliberal theory tended to be at variance with the more laissez-faire doctrine of classical liberalism and promoted instead a market economy under the guidance and rules of a strong state, a model which came to be known as the social market economy.”

Neoliberalisme kan dus een derde weg betekenen, of een soort libertairisme zoals uit de quote die je noemt blijkt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 pedro

Neoliberalisme is vrije markt en bestraffende staat, niet vrije markt of bestraffende staat.

Het is de vrije markt voor wie goed mee kan komen in de maatschappij, toevallig op de juiste plek geboren is, en nog heel wat meer geluk heeft gehad in het leven. En bestraffing voor wie ziek wordt, of gehandicapt is of raakt, of wie zijn baan verliest, enz, enz.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Krekel

@13: En in de alinea dáárna staat weer hoe de definitie zoals in #11 gangbaar is geworden.

Een woord kan meerdere betekenissen hebben, dat is geloof ik nooit een probleem. Ik heb althans niemand ooit zien pleiten voor de afschaffing van het woord ‘patroon’ omdat het naast een regelmatige structuur in een minder gangbaar gebruik ook beschermheer kan betekenen. (‘Is verwarrend!’)

De term neoliberalisme zoals gedefinieerd in #9 en #11 is vandaag in binnen- en buitenland gangbaar. Als iemand de term uit de jaren dertig weer wenst af te stoffen dan is het aan diegene om zich te verduidelijken lijkt me.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Eva Schram

@10 en @11 Het plaatje boven het artikel op Sargasso heb ik gekozen; het liet m.i. zien dat discussie over wat neoliberalisme nou precies inhoudt mogelijk is. Bovendien was het lastig iets anders (rechtenvrij) te vinden. Een foto van George W. Bush was ook weer een beetje stom geweest, toch? Enfin, het is dus geen keuze geweest van de auteur om dat plaatje erboven te zetten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 willem visser

@12 de dagkoersen zijn blijkbaar nogal wisselend (of afhankelijk van de zoekmachine), maar ik krijg vandaag zelfs 8.570.000 resultaten. Zie: https://drive.google.com/file/d/0BwLMB1ozw6M4X2hKWk5IZG93OWc/edit?usp=sharing
Verder lijkt bovenstaande discussie een bevestiging van het kameleontische karakter van de term neoliberalisme (en afgeleide begrippen).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Jeroen Laemers

In mijn optiek is neoliberalisme een ideologie die deregulering (maar niet noodzakelijkerwijs vrijheid) voorstaat op sociaal-economisch gebied, zonder dat de overheid daarbij op andere gebieden terughoudend zou moeten optreden.

Simpel gezegd: op economisch gebied sta je er helemaal zelf voor, terwijl op andere gebieden (law & order) de overheid paternalistisch en intrusief kan optreden.

In feite is dit een relatief recente(*) perversie van de gedachte – naar aanleiding van het onmiskenbare falen(**) van het laissez-faire liberalisme – dat het streven naar winst (of ‘nut’) een goed basisprincipe is om een samenleving te laten functioneren, maar dat de overheid wel degelijk stevige regels moet opstellen.

Ooit inderdaad een soort derde weg dus tussen socialisme en kapitalisme (met name in het naoorlogse Duitsland), maar inmiddels(***) niet meer dan een verzameling ideeën om de bestaande bezits- en machtverhoudingen te laten voortduren en zelfs uit te vergroten.

(*) Pinochets Chili was het eerste duidelijke voorbeeld waar economische deregulering en politieke onvrijheid mooi samengingen.

(**) In de nasleep van de krach van 1929.

(***) Net als woorden en begrippen kunnen ook ideologieën geleidelijk van betekenis veranderen. Dat is volstrekt normaal.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Hal Incandenza

@10/13
Volgens mij is er hier maar één iemand die de term ‘nogal losjes’ gebruikt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Hal Incandenza

Net nog even de quote van Smith over de onzichtbare hand opgezocht. Die ermee iets heel anders bedoelde dan dat het nu betekent. Interessant is het verschil tussen het citaat dat investopedia gebruikt (om hun eigen punt te maken) en het volledige citaat.

Investopedia:

Every individual necessarily labours to render the annual revenue of the society as great as he can. He generally neither intends to promote the public interest, nor knows how much he is promoting it … He intends only his own gain, and he is in this, as in many other cases, led by an invisible hand to promote an end which was no part of his intention. Nor is it always the worse for society that it was no part of his intention. By pursuing his own interest he frequently promotes that of the society more effectually than when he really intends to promote it. I have never known much good done by those who affected to trade for the public good.

Adam Smith:

As every individual, therefore, endeavours as much as he can both to employ his capital in the support of domestic industry, and so to direct that industry that its produce may be of the greatest value; every individual necessarily labours to render the annual revenue of the society as great as he can. He generally, indeed, neither intends to promote the public interest, nor knows how much he is promoting it. By preferring the support of domestic to that of foreign industry, he intends only his own security; and by directing that industry in such a manner as its produce may be of the greatest value, he intends only his own gain, and he is in this, as in many other cases, led by an invisible hand to promote an end which was no part of his intention. Nor is it always the worse for the society that it was no part of it. By pursuing his own interest he frequently promotes that of the society more effectually than when he really intends to promote it.

Over veranderende begrippen gesproken…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 roland

@17: de zoekterm = “neoliberalisme”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Hal Incandenza

@21
Ik krijg 9,790,000 resultaten. (Aha, je gebruikt aanhalingstekens. Tja, waarom zou je dat doen…)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Krekel

@2: ‘Libertarisme’ is een rattenvanger voor neoliberaal beleid. Als je tegen dat laatste bent, moet je niet in dat eerste trappen.

(en socialisme is niet per se autoritair … )

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Kalief

Conclusie: elk artikel over neoliberalisme herdefinieert die term zoals het de schrijver het beste uitkomt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Folkward

@18 Bij je opmerking over ‘nut’ moest ik even denken aan de oude nutsbedrijven en de maatschappijen tot nut van ’t algemeen. Toen ‘nut’ niet alleen in geld was uit te drukken… Had je dat ook bedoeld?

#2 Heeft wel een puntje: echte libertariers zullen altijd de vrije markt voorstaan. Visser zegt over neoliberalisme dat het zich juist wel zal bemoeien in economische zaken als dat nou eenmaal goed uitkomt voor bedrijven (liberaal en permissief naar boven). In die zin zijn de opmerkingen van Mark Dijkstra (#10 en #13) -naar mijn idee- een kwestie van niet goed lezen. @13 geldt ook nog: de oorsprong zegt lang niet alles over hoe het nu is: jij bent als baby geboren, maar dat ben je nu niet meer; een dictator was vroeger een aangestelde ‘generaal-koning’ met onbeperkte volmachten, maar voor slechts een half jaar. Tegenwoordig is die laatste restrictie vervallen en is hij niet aangesteld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Mister P

@14:

Ik wist wel dat er geen neoliberalen bij de VVD zaten, maar deze omschrijving bevestigd dat weer. Dank daarvoor.

Eigenlijk ken ik helemaal geen neoliberalen als ik de omschrijvingen zo lees. Dat maakt het eigenlijk maar een waardeloos woord, net zoals anti-semiet, nazi, fascist of communist dat zijn geworden in het taalgebruik.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Derpjan

@24:

Ja, en maakt het dan makkelijk om er allerlei eigen interpretaties op los te leggen, zoals het idee dat “de neoliberalen” de mens puur als economische machines zien.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 pedro

@26: en wat heeft de VVD daar mee te maken dan? O wacht, laat maar. Het is mister P maar. Daar komt nooit wat zinnigs uit.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 thalmann

En legale prostitutie, is dat ook neo liberaal?

Wat links vergeet, is dat zij ook verantwoordelijk zijn voor de vermarkting van alle aspecten van het leven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 su

@29 Prostitutie is al sinds de oudheid vermarkt. Daar heeft het legaliseren geen aandeel in. Sorry, geen koekje.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 Jos van Veen

@11:
Daarmee is de toevoeging “neo” nog niet aangeduid.
Je omschrift liberaal.
Neoliberaal gaat verder dan markt ..
De gedachte is een ideologische maatschappijverandering waarbij actief gezocht wordt naar individuele prestaties waarbij geld, macht en status het Leitmotiv zijn, dus hou je winners en losers over.
Maar ook binnen de groep winners speelt zich hetzelfde spel af..de piramide heeft altijd een basis en baas boven baas..(God zit in Zeist..)
Het gevolg is dat iedereen van de grap mag meegenieten en de rekeningen betalen.. en de moraal voorgeschoteld krijgt dat geld en macht belangrijker zijn dan mensen, plezier en geluk van mensen niet meetelt omdat het geen winst of belasting oplevert (alhoewel.. belasting en alles wat leuk is..?), onrendabelen gekleineerd en afgeschoffeld worden en de wereld draait zoals deze door dat volkje wordt gezien..tweedeling en zij aan het roer..natuurlijk wetend wat goed is voor anderen..
Hypocrisie volop ..het Gutmensch spelletje

In plaats van een definitie
(dat is ook maar een van de vele combinaties van het alfabet..)is het beter uit te gaan van inhoudelijke patronen
Geldjacht. machtsvertoon,autocratie,kleineren, de alternatieve moraal (leugens, misleidingen, graaigedrag,fraude, corruptie en treiteren zijn duidelijk zichtbaar geworden..
Kijk naar patronen

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 Krekel

@31: ’@11:
Daarmee is de toevoeging “neo” nog niet aangeduid.
Je omschrift liberaal.'

De VVD heeft de term ‘liberaal’ uitgehold, dus ik vergeef je je fout, maar de definitie in #11 hoort wel degelijk bij de term neoliberaal en niet (zonder meer) bij liberaal.

”Kijk naar patronen”

Helaas, (zie #15) het woord ‘patroon’ hebben we net afgeschaft omdat het te verwarrend is :þ

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 thalmann

@30
De legalisering ervan, het idee dat een (op het eerste gezicht) vrijwillige transactie legaal moet zijn, vormt een van de pijlers van het neo liberale marktdenken.

De toepassing van deze ideologie op gebieden die eerst helemaal niet tot de markt behoren, de “”vermarkting”” hebben we grotendeels aan links te danken.

Neo liberalen passen dit consequenter toe.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 Krekel

@33: De legalisering van prostitutie is inderdaad aan (het) ‘links'(-liberalisme) te wijten/danken, maar niet aan het neoliberalisme.

Het werd volgens mij namelijk niet gelegaliseerd vanuit het idee dat alles maar te koop moest zijn, maar (althans gedeeltelijk) vanuit het idee dat volwassen mensen volwassen mensen zijn, en dus hun eigen keuzes kunnen maken, en dus dat noch de staat, noch de kerk die keuzes voor ze hoefde te maken.

(Ik definieer liberalisme hier dus niet VVD-ig, maar als verlichtingsfilosofie die de emancipatie van het individu voorstaat, ten opzichte van zowel staat als kerk als, wat mij betreft, kapitaal.)

Prostitutie zelf (dus niet de legalisering ervan) is daarentegen (arguably) wél te wijten/danken aan het idee dat alles maar te koop moet zijn. Als de weerstand tegen de term ‘neoliberalen’ blijft aanhouden kunnen we ze daarom misschien wel ‘hoeren en hoerenlopers’ noemen?

“De hoer Mark Rutte”, “de hoerenloper Tony Blair”, etc.?

(gewoon een ideetje … )

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#35 thalmann

Het werd volgens mij namelijk niet gelegaliseerd vanuit het idee dat alles maar te koop moest zijn, maar (althans gedeeltelijk) vanuit het idee dat volwassen mensen volwassen mensen zijn, en dus zelf keuzes kunnen makken.

Maar dat idee leid wel tot het idee dat alles maar te koop moet zijn. Beide zijn het toepassen van marktwaarden waar deze eerder niet van toepassing waren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#36 Kalief

@34 (1) Prostitutie zelf (dus niet de legalisering ervan) is daarentegen (arguably) wél te wijten/danken aan het idee dat alles maar te koop moet zijn. (2) Als de weerstand tegen de term ‘neoliberalen’ blijft aanhouden kunnen we ze daarom misschien wel ‘hoeren en hoerenlopers’ noemen?
(1) Nee, prostitutie komt omdat de een zin heeft in seks en daar wat voor over heeft en de ander dat aan kan bieden en daar wel iets voor wil hebben. Dat leidt tot handel. Niet andersom.
(2) Het zal wel grappig bedoeld zijn maar het leest als gescheld van iemand die niet tegen zijn verlies kan en ouderwets gaat natrappen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#37 Krekel

@35: Maar dat idee leidt niet per se tot het idee dat alles maar te koop moet zijn, alleen gecombineerd met het idee dat alles geprivatiseerd (in de zin van particulier toegeëigend) dient te worden doet het dat.

Neoliberalen (en ‘libertariërs’ en andere extreme kapitalisten) doen dat, maar liberalen niet per se, en links-liberalen bij mijn weten zelfs nooit.

@36: Wat je bij (1) zegt is niet in tegenspraak met wat ik zeg en wat je bij (2) zegt is komisch maar onjuist.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#38 thalmann

@37
Dat idee van privatisering is ook grotendeels gebaseerd op

het idee dat volwassen mensen volwassen mensen zijn, en dus hun eigen keuzes kunnen maken, en dus dat noch de staat, noch de kerk die keuzes voor ze hoefde te maken.

Zodra dit als leidraad wordt gezien, zullen mensen deze logica doortrekken. We hebben er zowel het homohuwelijk als de privatiseringen aan te danken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#39 Derpjan

@38:

Privatiseringen zijn vooral onderbouwd met het idee dat private ondernemingen meestal (natuurlijke monopolies, zoals de watervoorziening van een stad zijn de uitzonderingen op de regel en natuurlijk moet de overheid in principe het monopolie op geweld behouden) en gemiddeld over langere tijd efficienter zijn dan staatsbedrijven dankzij concurrentie. Daarnaast is privatisering vaak gebruikt om eenmalig geld op te brengen voor de staatskas via verkoop van aandelen en/of infrastructuur. het argument voor meer keuzevrijheid is alleen maar belangrijk omdat keuzevrijheid nodig is voor concurrentie, het heeft weinig te maken met “het idee dat volwassen mensen volwassen mensen zijn, en dus hun eigen keuzes kunnen maken, en dus dat noch de staat, noch de kerk die keuzes voor ze hoefde te maken.”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#40 Krekel

@38: Helemaal niet, het idee van privatisering en absolute eigendomsrechten over alles is zelfs in regelrechte tegenspraak met het idee dat mensen volwassenen zijn en over hun eigen lot mogen beschikken.

Het idee dat volwassen mensen volwassen mensen zijn (en dus eigen keuzes kunnen en mogen maken) slaat weliswaar een bres in het totalitaire principe dat de Kerk de heerschappij over alles heeft, en het slaat een bres in het totalitaire principe dat de Staat de heerschappij over alles heeft, maar het claimt niet zelf het totalitaire principe dat individuen de heerschappij over alles hebben.

Neoliberalen en ‘libertariërs’ en andere extreme kapitalisten (nogmaals) doen dat inderdaad wel en vinden dat alles geprivatiseerd dient te worden, dat particuliere eigendomsrechten zich over alles zouden moeten uitstrekken. Zij geloven in ‘intellectuele eigendomsrechten’, zij geloven dat land (en lucht, en water) en andere natuurlijke hulpbronnen iemands particuliere ‘eigendom’ is, en zij vinden dat het eigen lichaam ook iemands particuliere eigendom is, dat het ze vrij staat om deze te verkopen en te verhuren e.d. zolang het maar (wat zij dan noemen) ‘vrijwillig’ gebeurt. Zij geloven, kortom, in het totalitaire principe dat het Kapitaal de heerschappij over alles zou moeten hebben.

Jouw kritiek is geldig tegen die types.

Het idee dat volwassen mensen volwassen mensen zijn op zichzelf, daarentegen, impliceert op geen enkele manier dat alles particulier eigendom is. Het spreekt namelijk (i.t.t. neoliberalisme, ‘libertarisme’ en kapitalisme) op geen enkele manier het concept van onvervreemdbaarheid tegen. En het spreekt ook op geen enkele manier het concept van collectief bezit tegen.

Het spreekt, resumerend, inderdaad tegen dat de Kerk of de Staat (of het Kapitaal) de alleenheerschappij over alles heeft, maar claimt zelf deze alleenheerschappij niet zelf.

(Ik zie de logische implicatie althans niet. Als je denkt dat die wel bestaat moet je haar aantonen.)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#41 Krekel

@39: Slechts ter verduidelijking, ik sprak over ‘privatisering’ niet in de gebruikelijke zin (van staatsbedrijf naar particulier bedrijf) maar “in de zin van particulier[e] toe[eigening]” (#37) in het algemeen, en daar reageert #38 (volgens mij) op.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#42 Krekel

@38 & #40:

Het idee (van volwassenen etc.) is dus weliswaar noodzakelijk, maar niet voldoende voor het idee dat alles maar te koop is, wilde ik maar zeggen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#43 henkvdam

Ik kan dit soort discussies niet volgen.

Het zou toch duidelijk moeten zijn dat de W Europese landen goede landen om in te leven waren doordat veel niet werd overgelaten aan het vrije spel der maatschappelijke krachten.
Dit in tegenstelling tot de VS, waar politici minachtend spreken over de ‘European nanny states’.

Vandaar de in W Europese ogen onaanvaardbare tegenstellingen tussen arm en rijk, tegenstellingen waarvan een recente presidentskandidaat in een rede zei ‘dat hij geen enkel medelijden had met de armen’.

Wat de EU aan het doordrukken is is een VS type maatschappij, je ziet dat nu, werkenden zijn er netto op vooruit gegaan.
In overeenstemming met wat Pechtold riep ‘werken moet weer lonend worden’.
Ook in overeenstemming daarmee werd de pensioenopbouw drastisch verlaagd.

Het is een kwestie van voorkeuren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#44 chp

Het gaat neoliberalen denk ik om de “tucht van de markt”. De staat moet niet direct ordenen, disciplineren en straffen, maar moet dit doen via de markt. De regels van de markt moeten ingesteld worden zo dat door de werking van marktmechanismen (competitie tussen naar eigenbelang strevende individuen) bepaalde politieke doelen worden gerealiseerd. Vaak zijn die doelen conservatief. De ’tucht’ van de markt moet dan ‘losbandig’ gedrag straffen. Maar neoliberale doelen kunnen ook centristisch of zelfs links zijn. Neoliberaal is ook: universiteiten moeten als ondernemingen opereren, zodat door onderlinge concurrentie de kwaliteit verbetert, of de ‘efficientie’ toeneemt. (‘Efficientie’ is een politiek en geen economisch begrip.)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#45 Kalief

@44 Oftewel: neoliberaal kan van alles zijn. Daarmee vervalt het nut van zo’n label.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#46 Tinbergen

Voor wie kan dat nog een vraag zijn?
Politiek is het spel van het professioneel liegen. Goochelen met woorden. Niets bedenken ze zelf.
We worden met verleidelijk woordenspel in de fuik gelokt. De discussies zijn vaak zo plat als een dubbeltje. @43 prikt daar al door heen. Een complex net van werelddictatuur is gesponnen, het is menens. Kort samenvatten kan de ernst niet vatten. Het is wat leeswerk, doch zal veel duidelijk maken.

De media staan volledig ten dienst aan de machtselite. Zo ook zijn de universiteiten bemand met agenten van de globalisten-elite, alsmede de RvC´s van de multinationals die de globalisten van nut zijn. Hun persberichten gaan zo de kranten in.
Pas nog een schoolvoorbeeld;
de 4 milj. subsidie naar miljardiairs Gates en Rockefeller – zelfde tekst in alle agrofiele media. AgriHolland, Boerderij, Akkerbouwnet, Agr. Dagblad, Ref. Dagblad – de Ned. Agro-industrie kwijlt van opwinding zaken te doen met de fascisten achter AGRA en hun duivelse bedoelingen waar te maken.

Vergis u niet, die zgn. 3de weg, heeft niks met een veilig compromis te maken, noch een redelijk alternatief.
Het is misdadig om te blijven zwijgen. Voor de slecht geinformeerden hieronder de nodige serieuze bronnen.

Nog voor de VS het eigen leger inzette in WOII, bedacht de Council on Foreign Relations (CFR) al de VN. Nu heeft de CFR ca. 3000 leden. Het kan best de geheime regering van de VN genoemd worden. Regeringen veranderen, maar CFR-leden houden meestal ca. 400 topposities binnen de overheid, zodat de agenda die zij nastreven niet wordt beinvloed door verkiezingsuitslagen.
We vinden leden ook in de top van Ned. multinationals – die de globalisten tot vehikel dienen. Unilever m.n. – CFR, Brookings Institute, TC.

<1e klas blootleggen van de voortdurende aanval door de zakenwereld op de democatie. De incestueuze manier waarop de PR-sector waarheidsvinding en berichtgeving – de noodzakelijke pijlers voor democratie – ondermijnt doet niet onder voor de praktijken van J. Goebbels.´<
http://www.amazon.com/Global-Spin-Corporate-Assa

the UN states that they are working for world peace.
Vrede in de optiek van de VN betekent: "geen weerstand tegen hun agenda."<
'GLOBAL STRAITJACKET' by Joan Veon http://www.womensgroup.org/

30.000 NGO´s, en 37.000 multinationals en stichtingen zien we nu het oplossen van de regering.
Globalisering resulteert nu inderdaad in wereldwijd fascisme dat door het zakenleven wordt geleid´.
“3de weg,
de zakenmensen die de NGO´s beheersen ´rule the world’ through ‘reinvented government.’”
Joan Veon, The United Nations’ Global Straightjacket p.87 ‘´De Club of Rome werd opgericht door de Brotherhood op het landgoed van Rockefeller in Italy in 1968 om de milieubeweging in de wereld te lanceren. Alle bekende wereld milieu rapporten die zeggen dat er een milieuramp staat te gebeuren, zijn betaald en bemand door hetzelfde elitaire groepje mensen dat grote schade aanricht aan de ecologie v/d planeet en vele diersoorten met uitsterven bedreigt. Maurice Strong is een sleutelfiguur in de Club van Rome.
http://www.intmensorg.info/queenforces.htm

>´Het is bekend dat een groot deel van de budgetten van de UN Foundation gaan naar UNFPA, UNICEF and WHO.
Agentschappen die bekritiseerd worden vanwege hun activiteiten voor bevolkingsbeperking en laksheid inzake schendingen van mensenrechten, en bij het lanceren van zijn stichting kondigde Turner (CNN) aan dat het bevolkingsbeperking zou stimuleren.’> http://666lucifer.bravepages.com/lucifers_networ

The History, Philosophy and Sociology
Of a Complex and Persistent Movement
Given at the 2009 Pro-Life Science and Technology Symposium
Dayton, Ohio
International Scope:
* International Federation of Eugenics Organizations
* United Nations: UNFPA, UNESCO
* International Planned Parenthood Federation
* NGOs dealing with population, sustainability, etc.
* The Good Club?
http://www.lifetechconference.org/slides/2009/gearhart.pdf
The July 11 event, co-hosted by the United Kingdom Department for International Development,
included organizations such as Planned Parenthood, Marie Stopes International and the U.N. Populations Fund,
as well as the Bill and Melinda Gates.
Aan wie Sharon Dijksma nu €4 miljoen doneert!! Z´n ´AGRA´ vehikel voor monopolisering van de wereldvoedselvoorziening, iswm de uitgesproken medefascisten van de Rockefeller dynastie.
De rijkste miljardiars – van belastingen vrijgesteld! – ter wereld nog een paar miljoen achterna gooien ……

De overheid is er goed in geslaagd de Nederlander dom te houden, te hersenspoelen. Het is niet om te lachen welke subversieve kracht er uitgaat vanuit onze overheid.
De Trans-Pacific Partnership geeft grote bedrijven nog nooit eerder vertoonde macht – stelt hen in staat via een nieuwe globale authoriteit landen aan te klagen wanneer die wetten opstellen ter bescherming van hun burgers, die de omzet verminderen (kunnen)!
Dat kan opgaan voor alles, van etiketteren van GMO tot handhaven vrij internet.
De WTO heeft vorige week IN HET GEHEIM (democratisch zal dat nooit lukken) deze facistische handelscongsi beklonken. Uiteraard belooft de propaganda de wereldbevolking niets dan goeds; hel en verdoemenis bij niet doorzetten ervan.

(U weet natuurlijk: ´fascisme is feitelijk corporatisme omdat het het samenvloeien is van de staat en de macht van het bedrijfsleven´. citaat FDR – Roosevelt)
Menen dat je voor vrijheid kiest en regelrecht in fascisme belanden:
http://freedocumentaries.org/int.php?filmID=199
Een insider over hoe de elite al 100 jaar bouwt aan de werelddictatuur:
http://www.youtube.com/watch?v=cFQD1bAsUlw

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#47 Inkwith Barubador

Neoliberalisme betekent vrijheid voor markten en ondernemingen, niet voor mensen. Dat is de cruciale fout in die filosofie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#48 Andy Cap

@45: “neoliberaal kan van alles zijn.”

NOT! Neo-liberaal is NIET de nationalisatie van de nutsvoorzieningen, inclusief het bank en verzekeringswezen.

Neo-liberaal staat voor de meest platte vorm van liberalisme, waarin het woord vrijheid is vervangen door “vrijheid van onderneming” zonder dat de bijsluiter dit vermeldt, uitsluitend gericht op de werking van de markt en de getallen die daarvan het bewijs moeten zijn en gestript van elke gedachte die verder gaat dan dat. Een ideologie die te kortzichtig is om zichzelf te zien voor wat het is is: een buitengewoon kortzichtige ideologie

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#49 henkvdam

@48:
Neoliberaal wordt toch algemeen gezien als de nachtwachtstaat, het afschaffen van zoveel mogelijk publieke voorzieningen, van stroom tot bijstand.
Tony Judt in z’n laatste rede waarschuwde daarvoor.
Een treffend voorbeeld lijken me de Brusselse manoevres de Nederlandse pensioenfondsen langzamerhand de nek om te draaien.
Stroom en gas gingen al voor, water staat er aan te komen.
Over de netto bedragen van de loonstrookjes nu wordt eenzijdig gemeld dat werkenden er op vooruit gaan.
In het kader van de EU propaganda vermeldt NOS niet dat niet werkenden er op achteruit gaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#50 Lennart

Het is helemaal niet zo moeilijk om neo-liberalisme te definieren, als je kijkt naar de verschillen met het klassieke liberalisme. Er zijn dan, volgens mij, twee belangrijke verschillen.

Ten eerste, liberalen als Adam Smith en John Stuart Mill definieerden iets dat ze onverdiend inkomen noemden: inkomen dat niet uit eigen productieve inspanningen voortkomt, maar uit privileges of puur geluk. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld rente, huur, waardestijging van onroerend goed, patenten, of een erfenis. Zij waren van mening, dat dit soort inkomen er eigenlijk niet hoorde te zijn in een eerlijke samenleving. Neo-liberalisme negeert dit. Onverdiend inkomen is voor neo-liberalen hetzelfde als elk ander inkomen.

Ten tweede, de meeste klassiek liberalen erkennen dat een vrije markt kan falen. “De onzichtbare hand” van Adam Smith is helemaal niet van Adam Smith; de hand die hij noemde ging over iets heel anders. Om met Stiglitz te spreken: “the reason that the invisible hand often seems invisible is that it is often not there.” Neo-liberalen, echter, zien de vrije markt juist als het ultieme mechanisme, dat per definitie niet kan falen.

Een interressant artikel hierover:
https://decorrespondent.nl/411/het-lege-liberalisme-van-mark-rutte-co/19920715023-9bb49d87

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#51 Krekel

+1 @Lennart …

Veel, met name een beetje linksige mensen, beschouwen ‘liberalisme’ ten onrechte als een vies woord (begrijpelijk ook, want in Nederland heeft m.n. de VVD het begrip behoorlijk uitgehold), en denken dat het haaks staat op de voor hen wél prettige woorden als ‘vrijheid’, ‘gelijkheid’ en ‘broederschap’

Andere, met name een beetje guurrechtse* mensen, beschouwen ‘liberalisme’ ten onrechte als een prettig woord (begrijpelijk ook, want in Nederland heeft m.n. de VVD het begrip behoorlijk uitgehold), want ze denken dat het ‘vrijheid’ betekent (of in elk geval hun interpretatie daarvan), maar haaks staat op gruwelwoorden als ‘gelijkheid’ en ‘broederschap’ … en ‘betaalbare zorg’ en ’toegankelijkheid van onderwijs’ en zo … laat staan ‘links’.

Echter, zelfs al na een oppervlakkige beschouwing van het vroegere (of: eigenlijke) liberalisme kan iedereen met eigen ogen zien dat er een duidelijke verwantschap tussen het liberalisme en de – niet autoritaire – linkse stromingen als het democratisch socialisme en het libertarisch socialisme. (Sommige mensen, waaronder Noam Chomsky, argumenteren dan ook dat het libertarisch socialisme – in elk geval méér dan het laissez-fairekapitalisme of wat nu dan heet ‘neoliberalisme’ – de directe opvolger is van het vroege liberalisme.)

Het is jammer dat veel fatsoenlijk rechtse mensen met liberale sentimenten zo bang zijn voor die zogenaamd linkse stromingen – en dat komt weer doordat ze worden weggejaagd door het gemak waarmee zoveel zelfverklaarde linkse mensen zo schrikbarend makkelijk denken over autoritaire maatregelen, wat al even jammer is – en het is jammer dat zoveel linkse mensen schrikken van het woord ‘liberalisme’ … want als je goed kijkt zie je dat fatsoenlijke liberalen en fatsoenlijke socialisten ongeveer het zelfde nastreven: een min of meer (liefst meer) fatsoenlijke wereld die in het teken staat van van vrijheid, gelijkheid en broeder- (en zuster)schap, nietwaar?

* ik heb het hier dus uitdrukkelijk niet over fatsoenlijke, rechtse mensen, maar over die types die hun medemensen als een soort instrumenten beschouwen, die als ze geen ‘nut’ hebben maar gewoon weggegooid kunnen of zelfs moeten worden …

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#52 Kalief

@51 Het zijn juist die linksige mensen die het begrip liberaal hebben uitgehold met hun malle vijandsbeelden die nog uit de koude oorlog stammen. En het waren de linkse dictaturen die hun bevolking als gereedschap zagen en massaal over de klink joegen. Er is maar weinig fatsoenlijks aan dat links te bekennen. Jouw gebruik van de term (neo)liberaal laat zien dat het vooral een propagandalabel is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#53 Lennart

Laat ik maar in 1 keer op @51 en @52 reageren.

Inderdaad, het klopt dat het klassieke liberalisme veel meer in buurt ligt van het huidige socialisme dan van het neo-liberalisme. Maar dat is zeker niet de schuld van zg. “linksige” mensen. En al helemaal niet van een vijandbeeld; het is juist rechts die sinds WW2 al twee keer een vijandbeeld heeft geschapen, eerst van de communisten, en daarna van de Islam. In Nederland viel dat gelukkig nog wel mee, maar in de VS is dat echt veel te ver gegaan.

Die vijandbeelden zijn uitermate hardnekkig. Je ziet dat bij Kalief, die op een of andere manier nog steeds denkt dat links betekent dat je een aanhanger bent van Stalin of Mao. Dat is volslagen flauwekul, natuurlijk, en iedereen die de politieke geschiedenis van Europa sinds WW2 kent kan alleen maar meewarig zijn hoofd schudden omdat mensen kennelijk zo makkelijk te misleiden zijn.

Maar goed, laten we het vooral inhoudelijk houden. Kalief, ik heb twee belangrijke verschillen gegeven tussen het klassieke liberalisme en het neo-liberalisme. Kennelijk ben je het niet met die punten eens. Zou je zo vriendelijk willen zijn om uit te leggen waarom ?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#54 su

Als het liberalisme is uitgehold, dan hebben de liberalen dat zelf gedaan. Maar ik twijfel daar sterk aan. Het is altijd het vrijheidsideaal geweest van de bezittende klasse. In die zin is er in de eeuwen weinig veranderd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#55 Kalief

@53 De staat in de 19e eeuw was een totaal andere dan die van nu. Daarmee is staatsinmenging van toen niet te vergelijken met die van nu. De bevolking had niet zoveel rechten en mogelijkheden als nu, denk alleen al aan de scholing. Dat alleen al maakt het liberalisme van toen anders dan die van tegenwoordig. Het ‘klassieke liberalisme’ zou vandaag de dag irrelevant zijn geweest. Dat dit klassieke liberalisme zou lijken op socialisme is quatsch, wel zetten beiden zich toen af tegen het conservatisme maar het socialisme had weinig op met individuele verantwoordelijkheid.

Neoliberalisme bestaat niet, dat is een propagandajargon.

Hol of leeg liberalisme is betekenisloze prietpraat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#56 Krekel

@Kalief: “Hol”, “leeg” en “betekenisloze prietpraat” … je berichten in (o.a.) dit draadje goed samengevat, bedankt.

Je roeptoertert in #1 iets ongefundeerds, dat wordt vervolgens door meerdere mensen (waaronder hele verstandige als ik) van repliek voorzien … daarna roep je in #24 – zonder zelfs ook maar te pretenderen op iemands argumenten in te gaan – conclusie: mijn ongefundeerde geroeptoeter in #1 is juist.

En vervolgens blijf je gewoon (nog steeds zonder een enkel samenhangend argument naar voren te brengen) roepen dat neoliberalisme ‘propagandajargon’ is en dat je de discussie hebt ‘gewonnen’ e.d.

Mijn advies @Lennart: negeer deze overduidelijke trol …

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#57 Lennart

@55 Je hebt inderdaad gelijk met je historische bespiegeling; de 19e eeuw was een andere eeuw dan de 20e of 21e eeuw. Goed dat je ons eraan herinnert.

Nu inhoudelijk, graag. Ik heb twee belangrijke verschillen genoemd tussen het klassiek liberalisme en het neoliberalisme. Aangezien jij stelt dat neo-liberalisme niet bestaat, kan het niet anders dan dat jij het niet eens bent met die verschillen. Zou je ook kunnen uitleggen waarom je het niet eens bent met die verschillen ?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#58 Kalief

@57 Ik betoog dat er maar éen soort liberalisme is die zich door de tijd heen heeft aangepast. Het ‘klassieke’ liberalisme van toen is het liberalisme van nu geworden.

Neoliberalisme bestaat volgens mij niet. Als je een beweging wilt benoemen dan moet je de naam gebruiken die de beweging aan zichzelf geeft en niet de naam die de tegenstanders van die beweging gebruiken. Niemand noemt zichzelf neoliberaal.

Je kunt het hebben over de verschillen tussen het klassieke en het hedendaagse liberalisme, maar dan heb je het dus over de verschillen tussen vroeger en nu. En ja, dat leidt tot een historische bespiegeling, of dat nou zinnig is of niet. Maar je kunt het niet hebben over de verschillen tussen (klassiek) liberalisme en neoliberalisme.

@56 Gescheld en persoonlijke aanvallen mag je achterwege laten. En ‘hol’ en ‘leeg’ gebruiken als bijvoeglijk naamwoord voor een stroming of ideologie is inderdaad betekenisloze prietpraat. Een steen kan uitgehold zijn, je kunt een holle lach horen of loze woorden gebruiken en dat soort clichés, maar liberalisme of socialisme kan niet hol zijn, het betekent niets.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#59 Inca

@58

Als je een beweging wilt benoemen dan moet je de naam gebruiken die de beweging aan zichzelf geeft

Dat kun jij zelf anders meestal niet opbrengen. Ook hier duid je een hele grote groep met ‘linksig’ aan, ongeacht of ze zichzelf identificeren als links of linksig of nuance willen aanbrengen in hun standpunten, en je brengt ze en passant ook nog even in verband met ‘linksige dictaturen’. (Daarbij weet ik vrij zeker dat Mao noch Stalin hun dictatuur omschreven als ‘linksig’, en volgens mij ook niet als dictatuur trouwens. Dus als je je aan je eigen regel houdt, dan kun je ze niet zo omschrijven.)

Het is natuurlijk een Newspeak-tactiek. Door te roepen dat je niet mag spreken over ‘neoliberalen’ verdoezel je met liefde de verschillen, zodat mensen die zich kunnen vinden in de uitgangspunten van de liberalen niet te hard geconfronteerd worden met het vervelende feit dat ze dat bij de hedendaagse liberalen niet zullen vinden.

Verder… heb je ook werkelijk wat gelezen van de liberalen van destijds? Zij hadden een heel aantal standpunten die (eerste verschil met nu) de praktijk van alledag ontstegen en verhaalden over een aantal principes en uitgangspunten.

https://decorrespondent.nl/411/het-lege-liberalisme-van-mark-rutte-co/24726293889-0b1c0e2a

Zomaar een voorbeeldje:

Mill stelde daarom voor om het erfrecht te beperken en erfenissen en giften extra te belasten, zodat inkomsten en verdiensten met elkaar in overeenstemming kwamen.

Het contrast met de moderne liberaal kan op dit punt niet groter. ‘Het is de minst rechtvaardige van alle belastingen,’ zei Rutte in 2008 nog over de erfbelasting.

Ik ben heel benieuwd welke verschillen er tussen de 19e en de huidige eeuw zijn die die tegenstrijdigheid kunnen verklaren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#60 Krekel

@58: ”Ik betoog dat er maar éen soort liberalisme is die zich door de tijd heen heeft aangepast. Het ‘klassieke’ liberalisme van toen is het liberalisme van nu geworden.”

Vergeef me de noodzakelijke ad hominem a.j.b., maar dat kan je alleen zeggen vanuit een fundamentele onwetendheid. Er zijn namelijk genoeg moderne liberalen die zich distantiëren van het neoliberalisme. Neem bijvoorbeeld eens een kijkje op Liberales.be, zie bijvoorbeeld daar hun pleidooi voor méér sociale mobiliteit. Klinkt dat als de VVD? Of kijk anders eens naar de JOVD, die net zo goed regelmatig afstand neemt van de VVD. Een logische onmogelijkheid als er maar “éen soort liberalisme” is, tenzij één van de twee niet werkelijk liberaal zou zijn natuurlijk, maar dat kan volgens jou ook niet, aangezien iedere beweging altijd precies is wat ze zegt te zijn. (“je [moet] de naam gebruiken die de beweging aan zichzelf geeft”) (Een argument, by the by, dat al terzijde was geschoven in dit draadje. Althans, het is van repliek voorzien en daar is vooralsnog geen dupliek op gekomen.)

”@56: Gescheld en persoonlijke aanvallen mag je achterwege laten”

Ik weet dat dat mag, het leek me alleen ongepast om dat te doen. Je gedrag in dit draadje is namelijk net zo klinkklaar getrol als je beweringen bespottelijk zijn: ‘Substromingen binnen een ideologie bestaan niet’, ’totalitarisme bestaat niet’ (niemand noemt zich immers zo), ‘een woord voor een ideologie kan niet hol zijn’.

Please.

Maar jij je zin, ik volg mijn eigen advies en negeer je gewoon wel.

P.S. Goed artikel van DeCorrespondent (in #50) (oh, en #59) inderdaad.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#61 Krekel

Als men het over ‘neoliberalisme’ heeft, kortom, dan gaat het niet over John Rawls.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#62 Andy Cap

@59: “Door te roepen dat je niet mag spreken over ‘neoliberalen’ verdoezel je met liefde de verschillen, zodat mensen die zich kunnen vinden in de uitgangspunten van de liberalen niet te hard geconfronteerd worden met het vervelende feit dat ze dat bij de hedendaagse liberalen niet zullen vinden.”

Op de eerste plaats verdoezelt hij gewoon het feit dat hij zelf helemaal geen liberaal is. Maar graag onder die vlag vaart, want als hij geen liberaal is, wat is hij dan wel?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#63 Lennart

@58

Jij betoogt helemaal niet; het enige dat je doet is dogmatisch blijven herhalen dat er maar 1 liberalisme is, zonder dat je daar ook maar 1 argument voor aanvoert. Of wilde je echt met droge ogen gaan beweren dat erfenissen in de 19e eeuw iets heel anders waren dan ze nu zijn ?

Bewegingen benoemen op basis van de naam die de beweging zichzelf geeft is natuurlijk ondoenlijk. Veel Islamisten noemen zichzelf vrijheidsstrijders, maar ik denk niet dat jij Bin Laden met dat woord zou willen omschrijven. De communisten in Rusland noemden zichzelf socialisten, maar dat doen PvdA-ers in Nederland ook, terwijl er erg weinig overeenkomst is tussen beide bewegingen.

  • Vorige discussie