Kunst op Zondag | Mysterieuze kunst

Serie:

U loopt door een museum. Stel: er hangt geen bordje bij een kunstwerk waarop naam van kunstenaar en additionele informatie staat. Kijkt u dan naar mysterieuze kunst?

Nee. U kunt er vanuit gaan dat het a) kunst is omdat het in een museum hangt en b) het museum wel meer zal weten over de oorsprong van het werk.

Dat ligt soms anders bij kunst in de publieke ruimte. De media ontdekken regelmatig mysterieuze kunst. Men weet niet wie de kunstenaar achter het werk is en wat de bedoeling er van is. In veel gevallen is na enig speurwerk (= journalistiek ambacht) het raadsel binnen enige dagen of weken opgelost. De naam van de kunstenaar en additionele informatie wordt gepubliceerd.

Met andere woorden: onwetendheid en gemakzucht creëren mysteries. Kennis en actief zoeken leidt tot onthullingen, die vaak ook nog eens weinig spectaculair zijn. Er blijven altijd wel een paar gevallen waar herkomst en reden van plaatsing een mysterie blijven. Een paar voorbeelden.

Vorige week maakte Omroep Gelderland gewag van mysterieuze kunst in de Betuwe. In Culemborg, Tiel, Nijmegen en langs de A15, de A27 en A2 hingen ineens piepschuimen objecten die wat weg hadden van een koekoeksklok of een vogelhuisje. Omroep Gelderland liet ons weten dat tot op heden dit mysterie nog niet is opgelost. Wie weet hier meer van?

En zijn er nog onopgeloste mysteries in Ootmarsum, Eindhoven en bij paleis Soestdijk.

De meeste mysteries blijken minder geheimzinnig dan aanvankelijk gedacht. In 2011 dacht het AD dat bij Breukelen een transformatorhuisje was voorzien van mysterieuze kunst. Niemand leek te weten wie het had gemaakt en waarom. Drie dagen later wist het AD dat het was gemaakt door Lennaert Koorman en Robert Rost van het kunstenaarscollectief Monkidoe, die in opdracht van energiebedrijf Eneco. Einde mysterie.
cc Flickr E. Dronkert photostream Gezicht op een transformatorhuisje

In 2012 raakte Goes in de ban van een mysterieuze dolfijn en een draakachtige figuur,die in een singel dobberden. De beesten waren blijkbaar zonder toestemmingen van de gemeenten te water gelaten en omdat er verder geen bekendmaking was over wie, wat en waarom, was er sprake van een heus mysterie. Pas weken later maakte de kunstenaar zich bekend: Wilco Traas, ontwerper en specialist in staal design.
cc Flickr Henk Kosters photostream Vessie, by Wilco Traas

In Delft is meende Omroep West een mysterie te zien, waarbij pas na 35 jaar een plaquette met onthullende informatie werd geplaatst. Tot dan stond ook dit beeld te boek als mysterieus, omdat het publiek naar herkomst en maker moest raden.

Edward Barker – ‘The Isthmus Landscape’.
cc commons.wikipedia Delft kunstwerk onbekend bastiaanpoort

Argeloze boswandelaars misten ook een plaquette bij drie houtsculpturen in de bossen van North Yorkshire. Op hun blog vroegen ze zich af wie die fraaie kettingzaagkunst had gemaakt. Er werd op gereageerd. Mysterie opgelost.

Tommy CraggsKingfisher.
cc Flickr Nige Brown photostream Tree Carvings - Knaresborough

In Rotterdam was fotograaf Cor Versluis benieuwd welk mysterie zich schuilhield in een bunker aan de Westzeedijk. Nou gewoon, een installatie dat onderdeel was van een reeks beelden rond de Kunsthal. En wel deze:

Krištof KinteraBad News.
cc Flickr Songkran photostream Kristof Kintera, Bad news, gallery weekend berlin

Een Belgische blogster dacht in Gent een mysterieuze engel te zien. Voor deze blogster was het mysterie nog niet opgelsot, maar wij zien er de hand in van de bepaald niet onbekende Tom Frantzen.

Tom Frantzen – L’ange exterminateur.
cc Flickr Michael Daines photostream Gas Mask Angel at Musée des Beaux-Arts

Ook in Utrecht, Amsterdam en Deventer bleken mysteries heel gewoon verklaard te kunnen worden.

Bekende kunst kan ook met een mysterie omhangen worden. Dat overkwam de ‘Danseres’ van Jan de Graaf, p0serend voor het Muzisch Centrum in Emmeloord. Het beeld kreeg in maart ineens een jurkje aan.

Er zit wel een verhaal achter. In 1989 was er al een danseres geplaatst, die echter in 2011 werd gestolen en in 2012 vervangen door een nieuw beeld. U ziet ze hier op een rij. Links de gestolen dansers, in het midden het vervangend exemplaar en rechts aangekleed. Zou de grapjas die de jurk heeft omgehangen, aan willen geven het eerste beeld mooier te vinden?
Jan de Graaf - Beeld danseresje Emmeloor Muzisch Centrum

Tot slot een mysterie volgend uit werk van een kunstenaar die zelf een mysterie wenst te blijven: Banksy.

In 2011 werd in Bristol een werk van Banksy vernietigd, waarschijnlijk gesneuveld in een oorlogje tussen straatkunstenaars. Het ging om de beroemd geworden scherpschutter waarachter een jongetje aanstalten maakt een opgeblazen papieren zak te doen knallen.
cc Flickr eddiedangerous photostream Banksy Sniper

Een jaar later schilderen tot nu toe nog onbekenden een `mural´ op dezelfde plek. Nu zijn premier Cameron en de burgemeester van Londen afgebeeld, gooiend met flessen. ´Eton Posse´ heet het werk, verwijzend naar de privéschool in Eton, waar beide heren elkaar van kennen. Leuk ook dat het ondertekend is door ´Hoax`. Maar wie is, of wie zijn Hoax?
cc Flickr eskimo_jo photostream Eton Posse

Mocht u een van de onopgeloste mysteries in dit artikel kunnen verhelderen, dan lezen we het hieronder wel?

Reacties (9)

#1 Rigo Reus

Hehehehe: ik las even te snel (en ik schrok dus al):’… danseres poserend voor het Mulisch Centrum in Emmeloord.’
Leuke aflevering van KOZ. Dit is toch ook een klassieker:
http://www.buitenbeeldinbeeld.nl/Amsterdam_C/de%20Violist.htm

  • Volgende discussie
#2 zuiver

Ja, @Rigo Reus zegt het al met een link. Ik heb er hier nog een.

En die borst bij de oude kerk (in de volksmond: tepelstreeltje) is toch ook in het echt erg mooi hoor. Zou Beatrix echt de maakster zijn?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 P.J. Cokema

@1: Mulisch was toch zelf een centrum?
Het moet tegenwoordig toch niet zo moeilijk meer zijn dat iemand met voldoende kennis hoe zo iets aan te pakken, de naam van de anonieme kunstenaar te lekken?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 P.J. Cokema

@2: Mene tepel?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 zuiver

@4: ???

Iets te cryptisch, ik kom er niet uit.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Rigo Reus

@5: Zuiver is van oorsprong waarschijnlijk geen protestant, anders had hij het Bijbelcitaat wel herkend:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Belsazar

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 zuiver

@6: Ja, ik was al aan het reageren op het teken aan de wand maar ik kwam (en kom) er niet uit en liet dat dus achterwege:

1) Mene, Mene, Teqel, Upharsin (Geteld, Geteld, Gewogen en Verdeeld – of gebroken – volgens de wiki).
2) Ik zie het analogon tussen ‘mene teqel’ en ‘mene tepel’
3) Maar ‘mene’ betekent dus geteld. En dat zie ik niet in de context van tepel.

Is dan het beeld een teken aan de wand? Maar waarvoor dan?

Wellicht is de menselijkheid en invoelbaarheid, die spreekt uit het beeld, strijdig met de overloopbaarheid door de plaats waar het beeld ligt. In dat geval kan je het zien als teken aan de wand: tel de stappen, weeg de slijtage en Amsterdam gaat ten onder aan onmenselijkheid.

Ik vond het te ver gezocht. En dus hoor ik graag van Peter wat zijn gedachte was. Het woord ‘mene’ is beladen.

NB: ik ben inderdaad geen protestant (van huis uit) maar wel ontwikkeld. Ik kende het citaat dus wel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 P.J. Cokema

@7: Het schoot me als eerste te binnen, terwijl ik er van alles bij dacht:
– tel uw zonden?
– tel uw zegeningen?
– te pel of niet te pel
– neme tepel
en zo ging dat maar door. Daar heb ik wel vaker last van. Een vlaag van zondagsmalerij.

Over een mogelijke verband met overloopbaarheid: die vind ik interessant. Er even vanu8it gaand dat in een tiet knijpen staat voor “menselijkheid en invoelbaarheid”, dan is het inderdaad een teken aan de wand dat duizenden mensen er inmiddels over zijn gelopen en de wereld ondertussen geen barst is veranderd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 zuiver

@8: In een tiet knijpen?
Ik zou zeggen strelen. Dat maakt mijn gevolgtrekking iets logischer. Toch?

Verder kan ik je volgen… :)

  • Vorige discussie