COLUMN - Ik zag gelijk wat Sjors bedoelde toen ik afgelopen vrijdag Typisch Nederland binnenviel. Hassan was bezig de Islam in een kwaad daglicht te zetten door aan zijn tijdelijke huisgenoten te vragen of ze het erg vonden dat hij zich even verwijderde toen de champagnefles werd geopend. Nu zult u zeggen: wat is er erg aan iemand die even ergens anders gaat zitten op het moment dat er alcohol wordt geschonken? Hij viel er immers niemand mee lastig. Maar door zich Mohammedaanser dan Mohammed te gedragen, vestigt hij wel heel demonstratief de aandacht op het punt dat hij wil maken en dringt hij zijn medebewoners een moreel dilemma op. Immers, als ze het werkelijk zo gezellig vinden om hem erbij te hebben, dan besluiten ze om die fles champagne te laten staan en aan de ranja te gaan. Zijn vrijwillige verwijdering kun je als een impliciete beschuldiging interpreteren.
Even later zat Hassan binnen een typisch Nederlands 7Upje te drinken terwijl de rest buiten over de islam van Hassan zat te praten. Sommige gelovigen hebben daar een talent voor. Om hun religie op zo’n manier te belijden dat iedereen zich gedwongen voelt er iets van te vinden. De eveneens Islamitische Fatima, die gewoon bleef zitten toen er alcohol werd geschonken en die niet elk moment aangrijpt om te laten zien hoe vroom ze is, heeft daar geen last van. Zij is eerst mens, dan moslim. Hassan wil eerst moslim zijn, dan mens. Wat hij overigens niet volhoudt. Halverwege de barbecue breekt Hassan en is hij even meer mens dan moslim.
De volgende dag maakte de groep een typisch Nederlands uitstapje naar Kasteel Duivenvoorde. We waren daar niet voor niets. Op een gegeven moment begon het bij de Surinaamse Dominique te dagen. Had de rijkdom van deze familie toevallig iets met de Trans-Atlantische slavernij te maken? “De familie had inderdaad een paar schepen van de V.O.C.”, zei de rondleidende dame. Ze was op haar hoede en vermeed een directe bevestiging. In de eetzaal zag Dominique een schilderij waarop een echtpaar stond met ernaast een klein zwart jongetje. Dominique begreep ineens dat er iets van haar werd verwacht. Dit ging over haar, dit was haar moment om te laten zien wie ze was en waar ze voor stond. Het jongetje zag eruit als Zwarte Piet. Terwijl de gids zich in onmogelijke bochten zat te wringen om dat zwarte jongetje te verantwoorden en Hassan ontdekte dat men in Nederland vroeger ook flinke baarden had, moest Dominique even naar buiten om frisse lucht te happen.
Iedereen denkt te weten hoe hij of zij in het leven staat en zich verhoudt tot anderen. Iedereen vindt zichzelf uniek. En iedereen wil dat iedereen ziet hoe uniek ze zijn. Iedereen wil erkenning. En iedereen probeert op geheel eigen wijze die erkenning te krijgen. Maar omdat iedereen zo hard bezig is om erkenning te krijgen, heeft niemand oog voor de behoefte aan erkenning bij de ander. En als iemand eens z’n best doet om iemand toch erkenning te geven, dan is het meestal niet genoeg. Ze hunkeren er allemaal naar. Alma als verzoener, Dennis als emotionele volksjongen met het hart op de juiste plek, Tim als verdraagzame homoseksueel, Dominique als trotse Afrikaans-Europeaan, Jeroen Pauw als ironische observator en Hassan als vrome moslim die erboven staat. Waar Sjors in deze maatschappelijke snelkookpan de contouren zag van een samenleving die gedomineerd werd door een agressieve islam, zag ik vooral de gemeenschappelijke deler: het menselijk tekort. Maar goed, dat zie ik altijd en overal.
Reacties (16)
Dude mag ik een verzoeknummer doen? Deze hiero: http://www.rtl.nl/thuis-voor-de-buis/#!/
Dat lijkt me wel mooi, een stukje schrijven over het kijken naar een programma over mensen die tv kijken!
@0: Max, ik ben het grotendeels met je eens. In de 2e aflevering was het gedrag van Dominique (Zwarte-Piet- en slavernij-issue’) minstens zo opvallend en opdringerig.
In de 1e aflevering (die indirect heeft geleid tot mijn gedwongen vertrek hier) was het echter alleen nog Hassan die zich zo naar de voorgrond drong. De vraag die ik vervolgens opwierp was: is hij de enige moslim die zo denkt/handelt?
Eenzelfde vraag zou je dus kunnen stellen t.a.v. Dominique (Surinaams). Hoe representatief zijn deze stereotypen?
Ik weet nog steeds niet wat er eigenlijk mis is met die vraag – of waarom die tot zoveel woede in de comments en vervolgens tot zulke escalatie heeft geleid.
@2: Misschien is het feit dat de deelnemers weten dat ‘heel Nederland’ meekijkt wel doorslaggevend.
Ik ga er van uit dat in de loop van de afleveringen iedere deelnemer wel zo’n uitdaging voor de kiezen krijgt.
Het begint nu al op te vallen
Aflevering 1: alcohol + moslim = dilemma
Aflevering 2: V.O.C. + Surinaamse = dilemma
Overigens ben ik nog steeds blij en gelukkig dat ik al drie jaar geen televisie meer heb, ik hoef nu alleen de recencies maar meer te lezen.
@2: Ah, er is dus gebeurd wat voorspeld is in onder je stuk?
Voor de goede orde: dat negerjongetje ziet er niet uit als Zwarte Piet.
Zwarte Piet ziet er uit als dat negerjongetje.
Dat jongetje ziet er uit zoals alle kleine jongetjes uit welvarende milieus uit die tijd er uitzagen: fluwelen wambuisjes, baretten met lange veren er in, gesteven kanten kragen: the works.
Veel later is de figuur van Zwarte Piet bedacht, en indachtig de bestaande portretten van negerjongetjes werd Zwarte Piet vergelijkbaar uitgedost.
Als zo’n Dominique dat al niet weet en-of snapt, dan kun je je afvragen op wat voor een soort kennis ze haar vooroordelen over Hollanders op baseert.
@2: Die vraag stel je hier pas, over stereotypes. In jouw stuk gaat het er 4 alinea’s over hoe slecht de Nederlandse moslim is. Zoiets schrijf je alleen als er al een rascistische frame bestaat. Wat dat betreft gedraag je je als iemand uit een Brabants dorp die nog nooit een moslim heeft gezien of gesproken: ronduit xenofobisch.
Als je het verschil niet begrijpt tussen gelijk veroordelen of de meer beschrijvende schrijfstijl van Max is het e.e.a. wellicht beter.
(Overigens hetzelfde geldt als je werkelijk denkt dat er wel eens -geen- stereotypes op de TV te zien zijn )
Oordeel niet en wees vrij.
@0: Maar omdat iedereen zo hard bezig is om erkenning te krijgen, heeft niemand oog voor de behoefte aan erkenning bij de ander. En als iemand eens z’n best doet om iemand toch erkenning te geven, dan is het meestal niet genoeg.
Empathie en gebrek daaraan.
Waar Sjors in deze maatschappelijke snelkookpan de contouren zag van een samenleving die gedomineerd werd door een agressieve islam, zag ik vooral de gemeenschappelijke deler: het menselijk tekort.
Je kunt het verschil niet duidelijker opschrijven.
En zo heeft iedereen er iets van geleerd.
Hopen we dan maar.
Wat een mooi stuk!
Ik vond ‘m toch mooi genoeg:
top stuk
@4: Moet je dan eerst wachten tot er iets is gebeurd?
@0 Max (en een paar daaronder). Ik zou je dolgraag een biertje (wijntje, whiskey, wat je wil) aanbieden. Bedankt voor je stukje. Goed te lezen in deze tijden.
Ik weet, weer niet inhoudelijk, nu tijd om te tiepen, naast kind, doe vast iets fout. ;)
@4: Joost, ik weet niet of ik je goed heb begrepen (mede vanwege je in/onder). Bedoel je dat anderen dan Hassan zich net zo stereotype zouden gaan gedragen, of zoiets?
Dan is het antwoord: ja, dat is gebeurd. Maar dat laat m.i. onverlet wat ik schreef over Hassan. En mijn vraag was: hoe exceptioneel of hoe maatgevend is zijn gedrag?
@1 Komt denk ik wel voor de bakker.
@2 Je ziet al aan Fatima dat niet elke moslim zo denkt en doet als Hassan. Zij houdt zich op de achtergrond en lijkt, op haar hoofddoekje na, geen enkele behoefte te hebben om haar geloof uit te dragen. Ik heb de eerste aflevering niet gezien, maar, afgaande op de openbare bidsessie en de openlijke afkeer tegen alcohol, vind ik het punt dat je maakte in jouw stukje begrijpelijk.
Verder vind ik het juist erg sterk dat ze zulke extreme stereotypen hebben weten op te trommelen. Zoals ik probeerde te betogen: het zet in eerste instantie de verhoudingen op scherp, maar uiteindelijk zie ik vooral die gemeenschappelijke deler en pogingen tot toenadering. Zo nemen ze het zelfs voor Hassan op, als die tijdens het wachten op de lunch een potje gaat bidden in de schaduw van de boom en door de uitbater weggestuurd wordt.