Donner zet coalitie verder onder druk

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,
Werkeloos (Foto: Flickr/inoneear)

Leek Donner als minister van Justitie nog de vertegenwoordiger van politieke degelijkheid, sinds hij op Sociale Zaken zit is hij de minister van proefballonnetjes geworden. Tekenend hiervoor is het interview dat hij dit weekeinde met de Telegraaf had waarin hij vanuit het niets pleitte voor doorwerken tot het 70ste jaar (alleen voor de huidige generatie jongeren natuurlijk, die arme babyboomers die het al zo moeilijk hebben gehad kunnen we dat niet aandoen..).

Hiermee neemt Donner een nog veel verdergaand standpunt in dan de Commissie-Bakker, die maar tot 67 wilde laten doorwerken. Eveneens trapt hij daarmee tegen het zorgvuldig verkregen politieke compromis. Na de discussie over ontslagrecht en langer doorwerken via de Commissie-Bakker een tijdje op de plank te hebben gelegd, leek er nu een mogelijkheid voor een oplossing. De commissie stelde een aantal korte termijnvoorstellen voor waar de PvdA (en de FNV) positief over waren, en het leek mogelijk dat de PvdA in ruil daarvoor toch zou kunnen instemmen met pijnlijke punten als een verkorting van de WW en doorwerken tot 67.

Dat roept de vraag op wat Donner bezielt om de zaken weer zo op scherp te zetten. Mogelijk wil hij op deze manier de PvdA dwingen zich expliciet uit te spreken voor doorwerken tot 67. Donner weet dat hij een sterke positie heeft. Op grond van de peilingen zouden verkiezingen voor de PvdA rampzalig zijn. Een coalitie zonder het CDA is vrijwel onmogelijk. Met de Paarse partijen electoraal in de touwen (met uitzondering van D66, maar dat staat dan weer geheel achter de voorstellen van Donner) is een herhaling van het horrorscenario voor de christen-democraten van 1994 uigesloten. En een PvdA die met SP of Verdonk gaat regeren lijkt voorlopig volstrekt onmogelijk.

Toch brengt Donners strategie risico’s met zich mee. Het is maar zeer de vraag hoe lang de PvdA, terwijl het al gebukt gaat onder een enorm geloofwaardigheidsprobleem, op deze manier met zich laat sollen. Weer een paar maanden woedende protesterende vakbondsleden bij PvdA-congressen, radicale moties van linkse noordelijke afdelingen en kritische columns van Marcel van Dam kan geen prettig vooruitzicht zijn voor Wouter Bos. Dan is het misschien toch het risico waard om terug naar de kiezer te gaan. Zeker omdat zo langzamerhand getwijfeld kan worden aan de kundigheid van premier Balkenende een kabinet daadwerkelijk tot de eindstreep te leiden. Als de PvdA dàt element electoraal zou kunnen uitbuiten, zou het CDA nog wel eens lelijk verrast kunnen worden met deze strategie.

Reacties (17)

#1 David Rietveld

Dat doet-ie slim hoor. Meteen de lat lekker hoog leggen. Wat er ook gebeurt, Donner haalt hier op de een of andere manier winst uit. Dat weet ik bijna zeker.

Ondertussen wordt de PvdA keer op keer in het pak genaaid. Zie ook hier en check dan vooral de link naar de Hyves van Martijn van Dam.

  • Volgende discussie
#2 David Rietveld

Ik zie nu dat hij van ellende zijn hele hyvesaccount maar heeft verwijderd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Basszje

Het scheelt in elk geval wel dat het nu duidelijk is dat de huidige generatie niet hoeft te vrezen voor de pensioenopbouw. Die is tegen die tijd afgeschaft of de fondsen zijn de boot ingegaan met een nieuwe kredietcrisis ergens.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Bismarck

Ik snap het echt niet… We willen de werkloosheid terugdringen, dus komen we met voorstellen om mensen meer uur per week te laten werken en langer door te laten werken?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 gronk

Top. Donner heeft prima in de gaten dat de verhouding actieven/inactieven door de aanstaande vergrijzing aardig in de verdringing komt.

Overigens, voor degenen die roepen dat het allemaal een schande is, kijk even naar de tijd dat pensioen en AOW zijn opgezet. In die tijd lag de levensverwachting een stuk lager; op 70 jaar tov 77 nu. Als je daarmee rekening houdt zou Donner eigenlijk naar 72 moeten gaan. Daarnaast gaan mensen (door lichter werk en betere arbo-maatregelen) ook een stuk gezonder met pensioen.

En, afgezien daarvan, ik denk dat iedere pensionado zich nog wel twee keer bedenkt over een jaar of wat over z’n pensioen. Ga maar na: de pensioenfondsen hebben miljarden opgepot in investeringen, die ze ooit eens te gelde moeten gaan maken. En wat gebeurt er met de prijs van dingen als je weet dat iemand iets moet verkopen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 bougeluk

pas geleden (bij ontvangst van het advies bakker?) hoorde ik zelfde donner roepen dat werken tot 67 geen issue is! het zou gaan om mensen tot hun 65 ste aan het werk te houden. idd een hele opgave, zou je zeggen! Er is geen werkgever die op een bejaard achter leptop, stuur, bezem, lopende band, bureau, de boeven, zit te wachten.

de positieve reacties van FNV en PvdA op advies bakker zijn onbegrijpelijk. Het ontslagrecht zoals die door donner geregeld wild hebben, is in het rapport opgenomen, blz. 80. de werkgever ontslaat werknemer en werknemer kan het ontslag via de rechter aanvechten!
Weliswaar niet opgenomen in samenvatting en advies. En kennelijk wordt dit door FNV& pvda als winst aangemerkt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Teun

De PvdA heeft inderdaad een geloofwaardigheidsprobleem als ze toegeven, maar het is wel het juiste om te doen. De boel moet nu eenmaal hervormd worden en veel beschermender dan dat het nu is, kan het niet worden. De socialisten/sociaal democraten moeten dus sowieso toegeven. Als Bos het slim speelt, ruilt hij het uit tegen een plafond op de hypotheekrenteaftrek of fiscalisering van de AOW (evt icm verhoging voor armeren) zodat de hogere midden stand en rijkere bejaarden ook wat voelen en hij zijn achterban het gevoel kan geven dat het niet voor niets is.

@4 het gaat niet alleen daarom. Het gaat er ook om om beweging in de arbeidsmarkt te krijgen en iets aan vergrijzing te doen. zoals Bakker stelt: als we het slim oplossen, is werkloosheid geen issue meer over een tijdje. als we niks doen, stagneert de boel en wordt/blijft het wél een probleem.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Basszje

Juist in landen met een weinig soepel ontslagrecht is de werkloosheid lager en de productiviteit hoger in tegenstelling tot volledig flexibele landen

Werkloosheid zal altijd een issue blijven, al was het maar de frictiewerkloosheid. Het is onzinnig te veronderstellen dat en langer werken en meer mensen aan het werk en het verlagen van de werkloosheid een reeel streven is.

De vergrijzing is prima betaalbaar en bovendien een korte stuip ivm de babyboomers. Daarna is er op vrijwel alle vlakken een tekort aan werknemers en zullen we uitgebreid de grenzen opengooien voor arbeidsmigratie of rekening houden met een krimp in de behoefte.

De leeftijd verhogen ( wie wil mag gerust door lijkt mij overigens ) en het ontslagrecht versoepelen zijn dus averechtse maatregelen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 wout

Ach, gewoon de Becel verbieden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Eurocraat

@7: het zou misschien inderdaad wel slim zijn als Bos nu gaat roepen dat er een maximum aan de hypotheekrenteaftrek moet worden gesteld, om het CDA te laten zien dat hij ook hoog spel kan spelen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 jan

Ik denk dat ik mijn 55-jarig jubileum als journalist nog haal. Tegen die tijd vertel ik de jonkies dan dat ik nog heb geschreven over de oprichting van het CDA. Benieuwd over ze geloven dat daarvoor iets anders heeft bestaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Ernst

Onbegrijpelijk dat de PvdA dit kabinet maar blijft steunen, onbegrijpelijk ook dat er steeds wordt gesproken over de kosten van de vergrijzing, en nooit over waat het werkelijk om gaat: de scheve verhouding tussen het aantal actieven en niet actieven. Kennelijk is het makkelijker mensen die altijd al blijk hebben gegeven aan het werk te houden, althans hen hun uitkering te ontzeggen, dan mensen die nog nooit een vinger hebben uitgestoken, aan het werk te zetten.

Als altijd wordt weer de makkelijkste weg gekozen, en niet de weg die leidt tot werkelijke oplossingen van het werkelijke probleem.

De PvdA doet me denken aan een groep lemmingen, blind voorwaarts en de afgrond in. Ik had al geen hoge pet op van de sociaal democratie, maar dat men zich zo willig naar de slachtbank laat leiden (sterker nog, er enthousiast naar toe rent en zelf het mes meebrengt), dat had ik toch werkelijk niet verwacht. Verbazend, misschien zelfs wel verbijsterend.

Het voorstellen om de (overigens al beperkte) hypotheekaftrek verder te beperken, zal de PvdA niet helpen (en ook overigens verder niemand). Het ene slechte idee beantwoorden door met een ander slecht idee te komen, leidt er namelijk niet toe dat beide ideeen opeens goed worden.

En tot slot: wie gelooft er nog dat de PvdA (op allerlei principiële punten al door de pomp gehaald) de rug recht zal houden? Balkenende cs hebben inmiddels genoeg andere ervaringen om lachend aan de PvdA voorbij te gaan.

Voor alle duidelijkheid, leuk vind ik dit alles niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 gronk

@8: iemand die productiviteitscijfers serieus neemt kan ik niet serieus nemen. Die dingen zijn *zo* gevoelig voor bias op allerlei niveaus, dat er een systematische ruis op zit van tientallen procenten. Terwijl er op procentpuntniveau wordt gekeken naar verschillen.

Voor werkloosheidscijfers geldt zo’n beetje hetzelfde: je hebt zoveel verschillende manieren om werkloosheid te verbergen dat je een kei moet zijn in arbeids- en sociale zekerheidsstatistieken wil je het soort conclusies kunnen trekken die jij doet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Basszje

@13 Prima, maar dan is je eigen punt ook volstrekt invalide geworden daarmee. Het hangt er nl allemaal mee samen. En eigenlijk kan je dan beter de hele discussie maar niet voeren.

Je kan niet met droge ogen beweren mijn argumenten niet serieus te nemen om vervolgens te pleiten voor het verhogen van de pensioensleeftijd om dat ‘noodzakelijk’ is. Maak dat eerst maar onomstotelijk aannemelijk dan.

Persoonlijk zou ik liever zien dat de regering wat meer oog heeft voor het Bruto nationaal geluk / welvaart wat men hier heeft dan die paar procent extra economisch groei ( en dat valt dan nog maar af te vragen ).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 gronk

@14: Prima als je aan holle rethoriek wilt doen. Maar ik mag aannemen dat je zelf ook wel begrijpt dat als iemand zegt dat een bepaald econometrisch begrip een nogal ruime marge heeft, doordat ’t nogal problematisch is qua definitie en operationalisatie, dat dat dan niet betekend dat andere statistische begrippen ook onbruikbaar zijn. Strooien met kreten als ‘frictiewerkloosheid’ staat natuurlijk wel stoer, maar ’t helpt wel als je ook weet waar je ’t over hebt.

Maar goed, ik ben ook de beroerdste niet: als je kijkt naar hoe arbeidsproductiviteit gedefinieerd is, dan is dat iets als ‘de hoeveelheid producten die per tijdseenheid geproduceerd worden per arbeider’. Da’s een hartstikke leuke definitie voor stukgoed, maar met diensten ga je dan vreselijk de mist in: Tel je dan een website als een item, ongeacht of-ie groot of klein is? En wat doe je met servicecontracten?

Je kunt natuurlijk zeggen ‘nou, dan neem ik omzet of arbeidskosten als proxy voor het aantal producten, en dat deel ik door het aantal gewerkte uren’. Leuk bedacht, maar die variabelen zijn redelijk boterzacht. Een 40-uurs contract wil niet zeggen dat je ook 40 uur *werkt* aan project X of Y. En begin al helemaal niet over zaken als ‘kwaliteit’, want da’s een hele andere kan wormen. Ja, op aggregaatniveau middelt er wel het een en ander uit, maar dan nog: het gemiereneuk achter de procentpunt ‘dat de VS een 3% hogere arbeidsproductiviteit heeft dan de EU’ is echt volslagen ridicuul. Bij definitie.

Vergelijk dat met de sterftetafels waarop levensverwachtingen zijn gebaseerd, en dan zijn die een toonbeeld van precisie. Op basis daarvan kun je aannemen dat iemand die in 1950 geboren is, een levensverwachting had van 70 jaar, terwijl iemand anno nu een levensverwachting heeft van 77 jaar. Goed, daar zitten ook nog wel de nodige aannames aan waar je zo je bedenkingen bij kunt hebben, maar allez: ook als je kijkt naar de gemiddelde leeftijd waarop mensen doodgaan, dan is die alleen maar gestegen de afgelopen vijftig jaar.

Maar goed, dan nog blijft m’n punt staan: in 1950 had je een verwachting op een pensioen/AOW waar je gemiddeld 5 jaar gebruik van maakte (gezien de levensverwachting van toen). Dat zijn nu al 12 jaren. Mensen anno nu verwachten (en krijgen) meer pensioenjaren, en uiteindelijk moet dat wel betaald worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Basszje

@gronk Dat volg ik allemaal wel, maar je aanname dat we niet meer pensioenjaren kunnen betalen dan in de jaren ’50 is evengoed boterzacht. Daar ging het me meer om.

In de jaren ’50 hadden de fondsen veel minder reserves om maar wat te noemen. Bovendien wordt er voorbij gegaan dat mensen wel jarenlang pensioen hebben betaald en lang niet iedereen maakt volledig tot de gemiddelde leeftijd gebruik van dit recht.

De aanname dat het pensioen dus onbetaalbaar zou worden is net zo goed een stelling die weinig onderbouwd is.

En dat is nog maar afgezien van het probleem dat oudere werknemers helemaal niet goed in de markt liggen.

Mijn stelling is dus dat uw stelling wat te kort door de bocht is en dat is ook het probleem bij de voorgestelde regeling.

Bovendien blijft mijn punt onverkort staan dat de vergrijzing een tijdelijk probleem is. Wat daarna komt is krimp bevolking of stijging immigratie. Dat kan economisch gezien het vrijwel geheel opvangen. Het enige wat zal gebeuren is dat pensioenfondsen in hun reservepositie (van miljarden overigens) achteruit zullen gaan omdat de spaarpot nu gebruikt moet worden. Ik vermoed dat daar eerder het probleem ligt. Bij enkele bestuurders welteverstaan.

Dan kunt u mij wel holle retoriek verwijten, maar dat lijkt mij niet geheel terecht.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 gronk

Volgens mij haal je pensioenfondsen (die je zelf volstort) en AOW door elkaar. Pensioenfondsen gaan ervanuit dat je AOW krijgt (=een bedrag ter hoogte van een stevige bijstandsuitkering). Dat bedrag wordt door de staat betaald, op omslagbasis, op basis van premies die iedereen onder de 65 jaar betaald.
Iedereen boven de 65 krijgt AOW, onafhankelijk van de hoogte van een aanvullend pensioen; het enige wat je er voor moet hebben gedaan is legaal in nederland wonen.

De bedragen die de overheid nu moet uitgeven aan AOW zijn al dermate groot dat er steeds meer moet worden ‘bijgestort’ via algemene middelen; dat tekort moet op de een of andere manier worden opgevuld. Je kunt ervoor kiezen om dat impliciet te doen, door bv de BTW te verhogen, of meer inkomstenbelasting te vragen, waardoor ‘impliciet’ ook 65+-ers meebetalen aan hun eigen AOW-uitkering; je kunt er ook voor kiezen om dat expliciet te doen, zoals wat de PvdA voorstelde voor de verkiezingen.

Daarnaast heb je nog het probleem — wat los staat van de hele AOW-discussie, maar wat er wel mee te maken heeft, dat het momenteel lang niet altijd mogelijk is om door te werken na je 65e. Ook al zou je het willen.

En je kunt natuurlijk wel leuk roepen ‘dat de vergrijzing een tijdelijk probleem is’, maar dat ’tijdelijke probleem’ neemt wel vijftien tot vijventwintig jaar de tijd om zichzelf op te lossen. Dat zijn, erm, ruwweg 5 tot 10 kabinetten, en daarna zit je wel met het ‘probleem’ dat je een staatsschuld hebt die je alleen weggepoetst krijgt door een stevige dot inflatie.

  • Vorige discussie