Wetenschap & Onderwijs Archives - Pagina 21 van 139

Foto: © Bron www.commissievanrijn.nl Aanbieding rapport wissels om. Minister I. van Engelshoven (links), voorzitter drs. M Van Rijn (rechts). copyright ok. Gecheckt 08-09-2022

Minister tegen onderwijs

19 september 2019 , 11:00 , door Marc van Oostendorp

COLUMN - Iets meer dan twee weken geleden zei minister Van Engelshoven tegen haar gehoor in de Leidse Pieterskerk: “U begrijpt dat ik hier niet vooruit mag lopen op Prinsjesdag (…) maar weet dat het kabinet scherp op het netvlies heeft staan hoe cruciaal wetenschap en innovatie zijn voor onze toekomst.”

Buiten stonden vele honderden wetenschappers te protesteren tegen haar desastreuze beleid. Ze had niet de moed en niet de beleefdheid die mensen te woord te staan, zoals ze ook bij vorige demonstraties in haar kantoor was blijven zitten. Maar dit leek toch waarlijk goed nieuws. Het nam bijna de angel uit het protest.

Salarissen

Nu weten we wat ‘vooruitlopen op Prinsjesdag’ zou hebben betekend: dat de minister had moeten toegeven dat de cruciale rol van de wetenschap in de samenleving zou worden beloond met nog meer bezuinigingen dan waar iedereen al boos om was.

De nood wordt niet gelenigd maar verhoogd.

Met zo’n minister valt niet te praten. Ze heeft geen idee wat ze wil, behalve ‘het regeerakkoord uitvoeren’ én ze is niet eerlijk. Voortdurend heeft ze beweerd dat er onder haar bewind extra geïnvesteerd werd, onderwijl grotere bedragen bezuinigend dan ze zogenaamd zou investeren.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Quote du Jour

Quote du Jour | Geen ruimte voor extra middelen

28 augustus 2019 , 08:00 , door Age Letor

Zoals ik al vaker heb gezegd, is er momenteel geen ruimte om nog extra middelen beschikbaar te stellen.

In de beantwoording van de kamervragen van Paul van Meenen (D66) geeft minister Slob aan geen geld vrij te kunnen maken om de problemen in het onderwijs op te lossen. Er is namelijk wél ruimte voor extra middelen voor het onderwijs; 11 miljard euro om precies te zijn. Wat het kabinet bij monde van minister Slob eigenlijk bedoelt is dat het geen prioriteit wil geven aan het oplossen van het tekort aan leerkrachten in met name het basisonderwijs.

Foto: Eric Wiebes Bron: Wikimedia

Het leven een verdienvermogen

18 september 2019 , 14:00 , door Marc van Oostendorp

OPINIE - Waar je bij minister van onderwijs Ingrid van Engelshoven kon vermoeden dat ze zomaar in het wilde weg wat aan het hakken is in de universiteiten omdat iemand tegen haar gezegd heeft dat dit nu eenmaal moest, en haar collega Arie Slob vorige week de euvele moed had te suggereren dat hij de leraren meer geld ging geven zonder dat dit waar bleek te zijn, leverde hun collega-minister Eric Wiebes gisteren in het Financieel Dagblad het ideologisch fundament achter het beleid van dit kabinet: “Onderwijs is een van mijn favorieten”, meldde hij, maar dat betekent niet dat de leraren hogere lonen moeten krijgen “want dat leidt niet tot een hoger verdienvermogen van de samenleving”. Zoals hij het ook onzin vond om op scholen nog Frans en Grieks te doceren: “Gaan we daar binnen twintig jaar nog de Chinezen mee verslaan?”

De Chinezen verslaan

Dat is kennelijk het ultieme doel van ons bestaan op aarde: de Chinezen verslaan. Wijsheid, aandacht voor het mooie en het goede, jezelf een leven lang blijven verdiepen en ontwikkelen als mens, steeds dieper doordringen in de mysterieën van het bestaan, dat alles valt natuurlijk in het niets bij het verslaan van de Chinezen. En daarbij bedoelen we natuurlijk niet: mooiere gedichten schrijven dan de Chinese dichters of hun kennis van de wijsbegeerte evenaren (er is geen aanwijzing dat de Chinezen het door Wiebes gepropageerde onderwijssysteem hanteren of dat zij net zo neerzien op de geesteswetenschappen als hij), maar ze verslaan door een “hoger verdienvermogen” te ontwikkelen.

Foto: Mick Talbot (cc)

Een huis vol beestjes

4 september 2019 , 14:00 , door Marcel Hulspas

RECENSIE - Een bioloog over onbekende medebewoners van ons huis

De Zoeloes hebben een bijzondere manier om vliegen te bestrijden. Ze halen spinnen in huis. Een grote bol spinrag, gemaakt door een sociale spinnensoort (de meeste spinnen kunnen elkaar niet luchten of zien) wordt hoog in de hut gehangen, met daaromheen wat takken waaraan ze hun webben kunnen weven. De Zuid-Afrikaanse bioloog J.J. Steyn vroeg zich af of deze methode ook in gebouwen toe te passen was, onder andere in het ziekenhuis waar hij werkte. En inderdaad. Naar eigen zeggen zorgden de spinnenkolonies ervoor dat de vliegenpopulatie in drie dagen tijd met 60 procent terugliep. Zijn conclusie luidde dat we kolonies van sociale spinnen zouden moeten ophangen in alle openbare ruimtes zoals markten, restaurants, cafés en hotelkeukens, en vooral in wc’s.

Is 60 procent genoeg? Zijn spinnen wel zo welkom op het toilet? Is het niet beter om ervoor te zorgen dat die vliegen geen voedsel meer vinden? Hoe dan ook, Steyns conclusie wordt van harte onderschreven door Rob Dunn, in zijn boek ‘Nooit allen thuis’. Dunn (hoogleraar aan North Carolina State) heeft nog wat aanvullende voorstelletjes. Bepaalde (heel kleine) wespensoorten leggen hun eitjes in kakkerlakkeneitjes en kunnen ons helpen de kakkerlakkenpopulatie in bedwang te houden. Ook die zouden we in onze huizen moeten verspreiden. En wat te denken van de zwam Beauveria bassiana? Eigenlijk zouden we in onze huizen de sporen van deze zwam moeten rondstrooien want ‘wanneer er een bedwants langskomt, hechten ze zich aan de vettige buitenlagen van diens exoskelet. Eenmaal vastgehecht groeit de zwam door het exoskelet van de wants naar binnen..’ (hierna volgen nog enige smerige details tot de dood van de wants erop volgt). Zo kunnen we volgens Dunn op natuurlijke wijze afkomen van een heleboel plaaginsecten.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Waan van de dag

“De verdeling van wetenschapsgeld is zo oneerlijk, laat een bingomolentje voortaan bepalen wie een beurs krijgt”

27 augustus 2019 , 14:07 , door Age Letor

Hoogleraar Marleen Kamperman betoogt dat loten eerlijker is in het toekennen van onderzoeksbeurzen dan de huidige procedure met commissies.

Goed, dat was de intro. Dan komt nu mijn punt. De verdeling van wetenschapsgelden door middel van beurzen is een ondoorzichtige, oneerlijke, te veel door toeval gestuurde aangelegenheid.

Laat een commissie het kaf van het koren scheiden, al te gammele voorstellen ertussenuit filteren, en gooi de rest in een bingomolentje. Dat is arbitrair, zeker, maar eerlijker en duidelijker dan hoe het nu vaak gaat.

Foto: mkhmarketing (cc)

‘Dat is toch ook maar een mening’

2 september 2019 , 11:00 , door Jos van Dijk

RECENSIE - Experts verliezen steeds meer gezag bij eigengereide burgers die geen deskundig advies meer nodig denken te hebben.

Tom Nichols, hoogleraar Nationale Veiligheidsvraagstukken, maakt zich boos over zijn Amerikaanse medeburgers die lak hebben aan experts, mensen die ergens voor gestudeerd hebben en het beter kunnen weten. Hij is boos op Trump die altijd alles beter weet. Voor hem heeft hij zelfs zijn lidmaatschap van de Republikeinse partij opgezegd. Hij maakt zich ook druk over het klimaat op de Amerikaanse universiteiten, de inflatie van diploma’s, de verstikkende politieke cultuur en het gebrek aan respect bij studenten voor de expertise van de docent. In The Death of Expertise: the Campaign Against Established Knowledge and Why it Matters laat hij zien hoe het internet en de journalistiek bijdragen aan de aftakeling van het het gezag van experts en publieke intellectuelen en hoe steeds meer Amerikanen uitsluitend vertrouwen op hun eigen mening en standpunten die hen daarin bevestigen.

Wie discussies op Sargasso of vergelijkbare platforms regelmatig volgt zal de problematiek herkennen.

Of het hier ook zo erg is als Nichols beweert dat het in zijn land is betwijfel ik, maar de tendensen die hij beschrijft zijn wel degelijk herkenbaar. ‘Deskundigheid – kennis van zaken, strategisch vernuft – heeft zijn publicitaire waarde vrijwel verloren,’ schrijft Binnnenhof-watcher Tom-Jan Meeus in de NRC. En, met verwijzing naar de tot amateurisme en entertainment vervallen Amerikaanse politiek: ‘…meestal duurt het geen vijf jaar voordat dit soort verschijnselen naar onze politiek overwaait.’

Foto: Christoph Scholz (cc)

5G heeft consequenties voor het milieu

3 augustus 2019 , 08:00 , door Studium Generale Universiteit Utrecht

ACHTERGROND - Waar denk jij aan als je ‘5G’ hoort? Misschien aan lekker snel internet, of Chinese spionage met Huawei-apparatuur. Maar er is één belangrijk onderwerp dat achterwege blijft: het milieu. Hoe zit het met de impact van 5G op het klimaat en waarom blijft dit onderbelicht?

Het is de nieuwste manier om data te versturen, het is vele malen sneller dan voorganger 4G en wordt in Nederland opgezet as we speak. 5G komt er in 2020 al aan en biedt veel mogelijkheden, van opereren op afstand tot het streamen van extreem zware games, of het creëren van een geautomatiseerd netwerk van zelfrijdende auto’s. Maar er zijn ook zorgen: 5G zal onze honger naar data alleen maar versterken en zo tot een toename in internetgebruik leiden. Dit gaat impact hebben op het milieu en daar lees je weinig over. Wat zegt dit over ons en onze drang naar vooruitgang?

Werking en voordelen

5G staat voor ‘5e generatie mobiele netwerk’. Na 3G en 4G is het de derde generatie van mobiele netwerken waarmee internetten mogelijk is. Door de veel hogere frequenties die 5G gebruikt is de verbinding echter een stuk sneller. Een nadeel van deze hoge frequenties is wel dat het signaal aanzienlijk minder ver komt dan 4G-straling, waardoor er door het hele land veel kleine, signaal-versterkende antennes moeten worden gemonteerd. Dat is een grote klus maar zodra het werkzaam is biedt het netwerk veel voordelen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Gerd Leonhard (cc)

Hoe gevaarlijk zijn nanobots?

31 juli 2019 , 08:00 , door Studium Generale Universiteit Utrecht

ACHTERGROND - Nanorobotica klinkt als scifi, maar in het laboratorium is het al werkelijkheid en overheden investeren er volop in. De mogelijkheden zijn mooi, maar kunnen ook vernietigend zijn in bijvoorbeeld oorlog.

In de Terminator-films zie je nanobots als ijzersterke, gedaanteverwisselende bepantsering. Ze herstellen direct en kunnen elk opgegeven wapen vormen dat ze willen. In de film Black Panther dienen nanobots als bescherming en kunnen ze klappen en kogels absorberen. Of dit soort toepassingen er ooit van komen is twijfelachtig, maar het gebruik van nanobots is wel degelijk realiteit. De mogelijkheden van deze technologie zijn volgens sommigen onuitputtelijk. Maar er zijn risico’s: een bestuurbaar ‘apparaatje’ dat niet te zien is met het blote oog kan in verkeerde of onbekwame handen veel schade aanrichten.

Nanobots?

In films zijn nanobots vaak zichtbare, kleine robotjes van mechanisch materiaal. Dat beeld klopt niet.

De bestaande nanobots zijn niet zichtbaar met het blote oog, en hebben een grootte variërend van 10 tot 10.000 nanometer: de kleinste zijn zo groot als een bacterie. In wetenschappelijke publicaties en media spreekt men ook van nanobots als het een microscopisch robotje betreft dat is opgebouwd uit nanotechnologisch geproduceerd materiaal. Een voorbeeld daarvan is de nanobot die is ontworpen om schadelijke stoffen uit de oceaan te verwijderen: deze heeft de breedte van een mensenhaar, maar wordt gemaakt van grafeen. Dat is een materiaal dat wordt geproduceerd met nanotechnologie.

Foto: UCL Mathematical & Physical Sciences (cc)

De schaduw van grafeen

23 juli 2019 , 11:20 , door Studium Generale Universiteit Utrecht

ACHTERGROND - Het werd aangekondigd als het wondermateriaal van de 21e eeuw: grafeen. Sterker dan staal, harder dan diamant en superlicht. Maar er kleven ook risico’s aan grafeen. Lopen we te hard van stapel?

Plakband was het simpele middel dat in 2004 een kleine wetenschappelijke revolutie veroorzaakte. Natuurkundigen Andre Geim en Kostantin Novoselov vonden dat jaar per toeval uit hoe grafeen kon worden geïsoleerd. Door plakband op een potloodstreep te plakken, te verwijderen en dit voorzichtig te herhalen deden ze wat al sinds medio twintigste eeuw werd geprobeerd: het isoleren van grafeen. De twee wetenschappers wonnen hier een Nobelprijs voor. Het materiaal is namelijk 200 keer sterker dan staal, harder dan diamant, en ook nog eens superlicht, superdun en supergeleidend. Vandaar dat het wordt gezien als de opvolger van plastic: een wondermateriaal dat een tijdperk vormgeeft.

Grafeen zelf is niet nieuw, maar dat het geïsoleerd kan worden wel. En daar is de wetenschap nogal enthousiast over. Maar enthousiasme kan gepaard gaan met naïviteit. Langzamerhand wordt namelijk duidelijk dat grafeen niet alleen zonnige kanten heeft. Sommige onderzoekers voorspellen dat de kleine deeltjes afkomstig van de productie van grafeen schade aan de natuur en de menselijke gezondheid zullen veroorzaken als er van tevoren geen maatregelen worden genomen. Moeten we ons zorgen maken?

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.