Servië tussen Rusland en de EU

De oorlog in Oekraïne zet in Servië de politieke verhoudingen op scherp. Het land opteert nog steeds  voor het EU-lidmaatschap. Maar het weigert mee te gaan in de sancties van de EU tegen Rusland, net als in 2014. Servische vrijwilligers vechten in Oekraïne aan de kant van de Russen. Op 3 april zijn er verkiezingen. Het is de vraag of de kiezers het Poetin-vriendelijke beleid van president Aleksandar Vučić en zijn  Servische Progressieve Partij (SNS) zullen afstraffen. Broedervolk Servië is naast Belarus het enige Europese land dat Rusland geen sancties op wil leggen. Ondanks de waarschuwingen voor de consequenties die dat standpunt kan hebben voor de verdere procedure voor toelating tot de EU. Vorige week verklaarde de parlementsvoorzitter Ivica Dacic na een gesprek met de Russische ambassadeur: 'Servië zal zich laten leiden door zijn nationale belangen, en dat impliceert dat Servië geen sancties zal opleggen aan Rusland. Servië zet zich in voor het respecteren van het internationaal recht en zal zich altijd inzetten voor vrede.' Russen worden met name door het orthodox-christelijke deel van de bevolking gezien als broedervolk met dezelfde Slavische roots. Daarnaast is er de afhankelijkheid van Russische energiebronnen en rekent Servië op de politieke steun van Rusland als lid van de VN-Veiligheidsraad in zijn geschil met de voormalige provincie Kosovo. Die verbondenheid met Rusland heeft er acht jaar geleden al toe geleid dat jonge Serviërs zich meldden om te vechten aan de kant van de separatisten in de Donbas regio. En dat gebeurt nu weer. De Servische nationalist Bratislav Zivkovic die in de regio is gebleven liet begin maart al weten dat de eerste nieuwe Servische vrijwilligers waren gearriveerd. In vreemde krijgsdienst treden is ook in Servië strafbaar, maar in 2014 kwamen de vrijwilligers er met voorwaardelijke straffen van af. Ook uit het Servische deel van Bosnië zijn toen vrijwilligers naar Donetsk gereisd. Het is zorgwekkend als we bedenken dat deze mannen met oorlogservaringen terugkeren in een land waar de conflicten tussen Serviërs en Bosniërs en tussen Serviërs en Kosovaren steeds hoger oplopen. Populisten en nationalisten De vervroegde parlementsverkiezing op 3 april kunnen worden gezien als een correctie op de vorige verkiezingen in 2020. Die werden geboycot door de oppositie vanwege het volledig gebrek aan vertrouwen in een eerlijk verloop. Daaraan vooraf ging een lange reeks massale protesten van de voltallige oppositie tegen het autoritaire regime van Vučić. Begin dit jaar zijn de kieswetten gewijzigd. Wie de lijst van negentien deelnemende partijen langs loopt ziet nogal wat populisten en nationalisten. Bij de extreemrechtse Servische Radicale Partij (SRS) doet Vojislav Seselj weer mee, een door het Haagse Joegoslavië tribunaal veroordeelde oorlogsmisdadiger. Volgens een Servische wet zou hij niet eens mee mogen doen, maar die wet is op hem nooit toegepast. Seselj verloor in 2020 zijn zetel omdat zijn partij de kiesdrempel niet haald. Hij hoopt nu terug te komen met vurige pleidooien voor steun aan Poetin. Vervuiling versus energietransitie Aan de linkerkant is er een recent gevormde groene coalitie onder de naam Moramo (Wij moeten). De coalitie geeft een stem aan de massa's die de afgelopen maanden hebben geprotesteerd tegen vergunning voor het Brits-Australische mijnbouwbedrijf Rio Tinto dat in de Jadarvallei de grootste lithiummijn van Europa wil vestigen. Servische milieu-organisaties en plaatselijke actiegroepen verwachten grote schade aan rivieren en landbouwgrond door de extreem vervuilende mijnbouw. Onder druk van het massale protest is begin dit jaar de vergunning ingetrokken. Maar milieuactivisten vrezen dat Vučić daar na de verkiezingen weer op terugkomt. Er wordt nu een onderzoek gedaan naar de milieueffecten. Pijnlijk is wel dat de zeldzame aardmetalen die Rio Tinto wil delven van groot belang zijn voor de energietransitie: lithium voor de accu's van elektrische auto's en boraten voor windturbines en zonnepanelen. De Servische regering hoopt een oplossing te kunnen vinden om te profiteren van deze ook in geopolitiek opzicht zo belangrijke bodemschatten. De buren werken niet mee Aan de vooravond van de verkiezingen maakte President Vučić zich deze week boos op zijn buren Montenegro en Kosovo. Servische inwoners van deze landen wordt het moeilijk gemaakt om daar hun stem uit te brengen. Montenegro wil niet verder gaan dan stemmen toelaten op de ambassade in Podgorica en een consulaat elders in het land. De Kosovaarse premier Kurti eist dat Servië eerst een verzoek indient bij zijn regering. Hij vindt dat Servië zijn land nog steeds behandelt als de provincie die het vroeger was. Westerse diplomaten hebben de weigering van Kurti veroordeeld. Zij zien het als een schending van de rechten van een minderheid. Vučić kondigde op een verkiezingsbijeenkomst sancties aan tegen beide landen. Nu wel.

Door: Foto: Terry Feuerborn (cc)
Quote du Jour

Quote du jour | Authoritarianism

, door

QUOTE - Authoritarianism is defeated by offering people the lives they want to live (not by prosecutors, scandals, judges, or celebrity tweets). So. How do we defeat authoritarianism? If you understand all the above, it’s pretty simple: offer people a sense of meaning, purpose, dignity, self-worth, community, belonging, optimism again. Craft a social contract made of public goods whose goal is to endow people with all the above. Nothing else is going to work — you might “bring down” one strongman, but broken people are seeking strength, and they’ll just turn to the next one.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Flickr ianus raadzaal Gemeenteraad Werkendam CC BY-NC-SA 2.0.

Amsterdam ontregelt Nationale dag van de Lokale Democratie

, door

COLUMN - door P.J. Cokema

Nog zeven dagen en dan (30 maart) worden in heel het land nieuwe gemeenteraden geïnstalleerd. Heel het land? Nee, één gemeente wenst de eeuwenoude reputatie van de eigenwijste in het land in ere te houden en heeft de beëdiging van de raadsleden een weekje eerder op de agenda van de raadsvergadering van 24 maart staan.

De gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart vallen nog onder de Tijdelijke wet verkiezingen covid-19 (Twv). Die wet is in december 2021 verlengd tot 1 juli 2022. Naast allerlei voorschriften betreffende vervroegd en veilig stemmen, is ook geregeld dat de installatie van de gemeenteraden niet acht maar veertien dagen na vaststelling van de uitslag zal plaatsvinden.

De periode tussen vaststelling van de uitslag en installatie van de gemeenteraad is verlengd om de gemeenteraden meer tijd te geven (tot en met 29 maart) voor het onderzoek van de geloofsbrieven (artikel C 4, tweede lid, Kieswet en artikel 1b Tijdelijke wet verkiezingen covid-19).

De “oude’, nu nog zittende raad moet het onderzoek ergens voor 29 maart afgerond hebben. Vervolgens moet er een raadsvergadering gepland worden waar de oude raad aftreedt.  Doorgaans zal de oude raad voor het laatst bijeenkomen op dinsdag 29 maart.

Foto: Marco Raaphorst (cc)

Kwetsbare democratie, weerbare democratie

, door

COLUMN - door Prof.Dr. Bert van den Braak

Partijen die de fundamentele zedelijke beginselen aantasten die in het Nederlandse volk leven, zijn vijanden en moeten met alle machtsmiddelen worden bestreden. Dat betoogde George van den Bergh in 1936 in zijn oratie bij het aanvaarden van het hoogleraarschap aan de Universiteit van Amsterdam. 1)
Hij doelde uiteraard vooral op antidemocratische, fascistische, nationaal-socialistische en revolutionair-socialistische groepen die in het Interbellum waren opgekomen.

Van den Bergh wees erop dat de tolerantie, die een vrije, democratische samenleving eigen is, tevens het gevaar inhield dat ruimte werd geboden aan groeperingen die diezelfde democratische samenleving ten gronde willen richten. Gewaakt moest worden voor naïviteit ten aanzien van hen die de democratie willen ondermijnen. En dat gevaar ligt ook nu weer op de loer. Buitenlandse beïnvloeding mag evenmin worden onderschat.

De Staatscommissie parlementair stelsel heeft zich volop beziggehouden met mogelijk onwenselijke activiteiten van politieke partijen 2). Zij stelde voor in een Wet op de politieke partijen (Wpp) heldere regels op te nemen over democratische inbedding, financiering en giften en (digitale) campagnevoering van partijen. Ook een eventueel partijverbod moet daarin worden geregeld. Minister Kajsa Ollongren ging daarmee wel aan de slag, maar liet in juni 2020 weten dat er eerst nieuwe regels over de partijfinanciering zouden komen. De behandeling van het betreffende wetsvoorstel daarover is nog gaande.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: dominiccampbell (cc)

De grenzen van het lokale bestuur

, door

Vorig jaar werd in Frankrijk een wet aangenomen die korte binnenlandse vluchten verbood waarvoor het alternatief per trein niet langer duurt dan twee-en-een-half uur. Wie van Parijs naar Bordeaux of Lyon wil reizen zou nu de TGV moeten pakken. De wet kwam deels tegemoet aan de aanbevelingen van de Klimaatconventie,  een nogal omstreden initiatief van president Macron. In december stak de Europese Commissie echter een stokje voor het plan. Luchtvaartbedrijven hadden bezwaar aangetekend omdat de wet in strijd zou zijn met de Europese dienstenrichtlijn (die van Bolkestein): de vrijheid om diensten aan te bieden, ‘een van de fundamentele waarden van de Europese Unie’. Ze bestrijden ook dat deze wet een noodzakelijke bijdrage is aan het terugdringen van de CO2 uitstoot. De luchtvaart draagt slechts 2.5 % bij aan de globale CO2 uitstoot, en dat zou dan vooral komen van de langere vluchten. De Commissie begon een onderzoek, de invoering van de wet is tot nader order uitgesteld.

Ook in Duitsland en Spanje wordt gesproken over het verbieden van korte vluchten in het kader van de bestrijding van de klimaatopwarming. De maatregel lijkt behalve voor binnenlandse vluchten ook voor grensoverschrijdende reizen kansen te hebben nu het gebruik van de trein op langere afstanden toeneemt met een uitgebreid internationaal spoornet. Maar dan moet er wel gebroken worden met die ‘fundamentele waarde’ van de EU: het zonder enige hindernis kunnen aanbieden van diensten. Op Social Europe schrijft Olivier Hoedeman van het onderzoeksinstituut Corporate Europe Observatory over de ‘gevaarlijke obsessie’ van grote bedrijven die blijven pushen om de Europese interne markt te vervolmaken. Absolute vrijheid voor het bedrijfsleven om zaken te doen betekent een onoverkomelijke hindernis in de strijd tegen klimaatopwarming en voor de oplossing van vele andere urgente problemen.

Foto: Patrick Rasenberg (cc)

De markt is geen natuurverschijnsel

, door

COLUMN - door P.J. Cokema

Ik ben voor een vrije markt, maar als die compleet losstaat van de realiteit moet je ingrijpen

Aldus de Belgische premier De Croo.

De Croo is lid van Open VLD, door de een vergeleken met “de VVD, al zijn er ook raakvlakken met D66”, door een ander bestempelt als “veel meer D66 dan VVD (…) zelfs iets linkser dan D66”. Volgens de VVD zelf is de VVD “op de meeste gebieden een rechtse partij”. Maar dat terzijde….

Ook de Belgische regering heeft besloten welke maatregelen genomen gaan worden om de energierekening minder hoog te doen uitvallen. De Croo ziet ook graag extra maatregelen om de energieproducenten aan te pakken, want…

onderliggend is er een ander probleem: de groothandelsgasmarkt is totaal irrationeel geworden. De prijzen die je nu ziet, reflecteren een schaarste op de markt, maar die schaarste is er niet

Hij pleit, op Europees niveau, voor het afromen van overwinsten van energieproducenten. Daarnaast wil hij laten bekijken of in Europees verband gezamenlijke aankoop van gas mogelijk is en of er een prijsplafond kan worden ingesteld.

Er komt een tijdelijke verlaging van btw op elektriciteit en gas van 21% naar 6%. Voor diesel en benzine worden de accijnzen verlaagd met 17,5 cent per liter.
De prijs van treintickets wordt bevroren zodat een geplande prijsverhoging in juni niet doorgaat.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Flickr ianus raadzaal Gemeenteraad Werkendam CC BY-NC-SA 2.0.

Let bij stemmen op de kleine lettertjes

, door

Vandaag gaan er al wat stembureaus open voor de gemeenteraadsverkiezingen. U gaat natuurlijk stemmen, een handeling waarbij u ook op de kleine lettertjes moet letten.

Leesbaar lokaal

Dat kan bijna niet anders. Zouden de letters van een fatsoenlijk leesbaar formaat zijn, dan kreeg u een stembiljet van niet te hanteren proporties in handen. In Amsterdam is het zeer de vraag of de kiezers wel kunnen lezen waarop ze gaan stemmen. Met zesentwintig partijen wordt dat het grootse stembiljet.

Kiezers in Maastricht (23), Den Haag (23), Rotterdam (21) en Utrecht (20) krijgen ook een moeilijk leesbaar stukje democratie te zien.
De best leesbare stembiljetten zijn waarschijnlijk te vinden in Hilvarenbeek, Rozendaal en Schiermonnikoog, met elk slechts drie politieke partijen op het stembiljet. Waarschijnlijk, want als respectievelijk 91, 35 en 24 kandidaten op een A4’tje worden gedrukt, is het nog behelpen.

Interlokaal

De allerkleinste lettertjes op het stembiljet zijn voor de woonplaatsen van de kandidaten. En laten dat nou de kleine lettertjes zijn waar wat mee is.

(…) alle leden van een gemeenteraad zijn “lokaal”, ze wonen allemaal in de gemeente waarin zij politicus zijn. Dat is namelijk verplicht.

Dat schreef collega Martijn eergisteren. Voor kandidaat-raadsleden geldt dat echter niet. Kandidaten die in een andere gemeente wonen dan waar zij gekozen wensen te worden, moeten een verklaring afleggen dat zij bereid zijn te verhuizen als ze in de raad worden gekozen.

Foto: peter hessels (cc)

Wonen en de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen 2022

, door

Wat betreft Wonen valt er bij de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam zeker wat te kiezen, ontdekten Harry Bleeker, René Hesse en Jan Kok.  Aan de hand van verkiezingsprogramma’s, de Amsterdamse Stemwijzer en het Kieskompas voor Amsterdam hebben zij voor de tien partijen die in de peilingen het hoogst scoorden op een rijtje gezet wat de de Amsterdamse kiezer van hen mag verwachten. Conclusie: Het verschil tussen links en rechts is groot als het om wonen gaat. Hierbij hun voornaamste bevindingen op een viertal thema’: (1) Nieuwbouw, sloop en verbouw, (2) Huursector, (3) Koopsector en (4) Verdelen van de schaarste.

Nieuwbouw, sloop en verbouw

De verschillende politieke partijen bieden flink tegen elkaar op wat betreft de nieuwbouwaantallen de komende vier jaar. Hoe rechtser, hoe meer: D66 9.000, VVD 10.000, JA21 zelfs meer dan 12.000.

Een heet hangijzer bij nieuwbouw is altijd de voorgestelde verhouding tussen de drie woningsegmenten (1) sociale huur, (2) middenvrijesectorhuur/middenkoop en (3) durevrijesectorhuur/dure koop.

Niet voor niets heeft de Amsterdamse StemWijzer naar aanleiding hiervan twee stellingen geformuleerd.

De eerste stelling gaat in op het goedkopere segment: ‘Van de nieuw te bouwen woningen moet minimaal 45% een sociale huurwoning zijn.’ De partijen scoren daarop als volgt, zie onderstaande tabel.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Alex Naanou (cc)

Stuur Russen een berichtje met echt nieuws, of bel met Rusland als je Russisch spreekt

, door

NIEUWS - Sommige initiatieven in deze tijd van oorlog zijn hoopvol. Al blijft het natuurlijk gissen wat ze uithalen. De Anonymous franchise genaamd squad303 bedacht een oplossing om de Russische staatspropaganda te omzeilen en Russen van een heel klein beetje echt nieuws te voorzien. Het is te vinden op de site 1920.in.

Het idee is eenvoudig. Je omzeilt de Russische staatsmedia door direct contact op te nemen met een Rus. Simpelweg door ze direct een berichtje te sturen met je telefoon. De site levert telefoonnummers aan en een boodschap in het Russisch, die je direct vanaf je telefoon kunt verzenden. Zoals deze: “In Oekraïne stierven meer zonen van het Russische volk dan in Afghanistan! Poetins oorlog zal Rusland vernietigen! Er is geen brandstof, er is geen geld op de banken. Poetin vernietigt Rusland! Het Kremlin liegt!”

Eén zo’n berichtje, dat zet misschien niet zoveel zoden aan de dijk denk je dan misschien. Maar op goede dagen is het internet in staat om veel mensen op de been te brengen. Er zijn ondertussen al meer dan 7 miljoen berichten verzonden. Speldenprikjes misschien, maar toch.

Nog beter is het natuurlijk om even te bellen met Rusland en direct contact te leggen. Nu houdt natuurlijk niet iedereen z’n Russisch even goed bij, en dan is het toch ingewikkeld om een Rus aan de andere kant van de lijn te overtuigen dat de staatsmedia niet deugen. Maar er wonen mensen in het westen die dat misschien wel kunnen. Namelijk miljoenen Russen die zelf de vrije westerse media kunnen volgen. Elk telefoontje is maar één telefoontje, maar als zij contact leggen met Russen in Rusland, dan zijn ze misschien in staat een klein beetje licht binnen te laten. En dat is een begin.

Foto: Jim Maurer (cc)

‘Het IJzeren Gordijn komt terug’

, door

De Finse oud-premier Alexander Stubb van de conservatieve Nationale Coalitiepartij ziet dat Poetin met de oorlog in Oekraïne bereikt wat hij juist wilde voorkomen: een eensgezind Europa en een versterking van de NAVO. Hij was er altijd al voor dat zijn land zou toetreden tot de NAVO. Nu blijkt uit opiniepeilingen dat voor het eerst een kleine meerderheid zijn standpunt deelt. Stubb:  ‘Na dit conflict zullen we een verdeeld Europa krijgen. Aan de ene kant het autoritaire Rusland en aan de andere kant een verbond van democratieën. Het IJzeren Gordijn is dan terug. Dat is de realiteit waar we mee moeten leven.’

Het juiste moment

De Finse regering heeft zich nog niet uitgesproken over een NAVO-lidmaatschap. De Zweedse wel. De Zweedse premier Magdalena Andersson verwierp deze week oproepen van de oppositie om nu ook toe te treden tot de NAVO. Dat zou volgens haar de veiligheid in Europa niet ten goede komen. De twee neutrale landen, die de afgelopen maand al wel bij NAVO-vergaderingen aan tafel zaten, hebben afgesproken het beleid op dit punt met elkaar af te stemmen. Dit verklaart wellicht de aarzeling van een meerderheid van Finse parlementariërs om zich nog niet uit te spreken over de kwestie. Voor Finland weegt de stap naar het NAVO-lidmaatschap zwaarder gezien de directe grens van 1340 kilometer met Rusland. En, zoals de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Anne Linde zei: “Op dit moment, midden in een crisis, is het niet het juiste moment om grote veranderingen door te voeren in ons veiligheidsbeleid”. De regering kondigde wel aan dat ze de defensie-inspanningen gaat verhogen tot de NATO-norm van 2% van het BNP. Dat zal de Zweedse wapenfabrikanten zoals Saab en Bofors goed doen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende