Function creep als politiek tijdverdrijf

Vorige maand introduceerde de regering een nieuwe wet die verheerlijking van terrorisme strafbaar stelt. Klinkt stoer, alsof je met een juridische moker op jihadistische fanboys in Telegramgroepen slaat. Maar zoals wel vaker met dit soort wetten: de hamer ligt al klaar om ook op heel andere nagels te slaan. Het probleem zit in de vaagheid. “Verheerlijking” en “steun” zijn woorden waar je alles mee kunt doen. Vandaag zijn het jihadisten, morgen klimaatactivisten, overmorgen iedereen die iets lelijks twittert over een NAVO-missie of over de haardracht van de premier. Een wet die bedoeld is om terrorisme te bestrijden, kan zo ineens veranderen in een wapen tegen politieke tegenstanders. Function creep in zijn engste vorm. We kennen dit trucje inmiddels. Denk aan de ANPR-camera’s die overal langs de snelwegen hangen. Sargasso heeft het proces jaren gevolgd en daar een heel dossier over aangelegd. Ooit neergezet om de doorstroming te meten en misschien een parkeerboete te innen. Niets aan de hand, beloofden bestuurders, dit is géén opsporingsinstrument. Totdat de politie merkte dat die camera’s best handig zijn bij het opsporen van gestolen auto’s, voortvluchtigen, belastingontduikers en alles daar tussenin. Wat begon als verkeersmanagement is nu onderdeel van het opsporingsapparaat. En niemand die nog precies weet waar de grens ligt. Wie denkt dat dit doemdenken is, kan een blik over de grens werpen. In Frankrijk is “apologie du terrorisme” al jaren strafbaar. Dat leverde na de aanslagen van 2015 niet alleen vervolging op van jihadistische sympathisanten, maar ook van mensen die domme grappen maakten op Facebook of boze rapteksten schreven. In Turkije is “steun aan terrorisme” de standaardformule om journalisten, academici en oppositieleden achter de tralies te krijgen. En in het Verenigd Koninkrijk wordt onder de vlag van contraterrorisme steeds vaker vreedzaam protest aan banden gelegd, vooral als het de gevestigde orde (lees: kapitaal) bedreigd. Het patroon blijft hetzelfde. De staat zet een middel in “voor een heel specifiek doel”, en dat doel blijkt elastisch. De techniek of de wet groeit, wordt breder ingezet, en uiteindelijk is de uitzondering de nieuwe regel. Wie dan nog moppert over privacy of rechtszekerheid, krijgt te horen dat alleen terroristen of criminelen iets te vrezen hebben. Tot je zelf ineens verdachte wordt. Function creep is geen ongeluk, het is beleid. Het is de politiek die steeds weer kiest voor instrumenten die makkelijk op te rekken zijn. En het is een samenleving die die rek normaal gaat vinden. Vandaag gaat het over verheerlijking van terrorisme. Morgen over verheerlijking van “radicale” ideeën. En voor je het weet is de meningsuiting zelf het bewijsstuk.

Door: Foto: De interruptie microfoon in de plenaire zaal van de Tweede Kamer Credit: www.tweedekamer.nl

Quote du Jour | Terrorisme(???) in Nijmegen

QUOTE - Een fascinerend ooggetuigenverslag van een demonstratie verscheen gister op de site van het Nijmeegse universiteitsblad, VOX. Christenfundi’s kwamen demonstreren tegen abortus op de universiteit, een spontane tegendemonstratie ontstond, en wat er toen gebeurde… Hier volgen wat highlights uit het stuk:

Vol passie maar zonder geweld zongen we ‘Baas in eigen Buik’ (in 2025! zo retro) en ‘my body my choice‘, ‘wij zijn allemaal anti-fascisten’, ‘power to the people‘ en mijn favoriet: ‘Gay sex prevents abortion, have more gay sex‘. Ik maakte een geïmproviseerd bordje met mijn favoriete leus: “Show Some Love“.

Foto: Taylor Brandon on Unsplash

Israël: het verplichte geloofsartikel

In bijna elk debat over Israël en de genocide die het pleegt komt vroeg of laat – meestal vroeg – die ene vraag: “Vind je dat Israël mag bestaan?” Het is een soort toegangsticket. Als je niet braaf ja zegt, hoef je verder niets meer te zeggen. In westerse media, parlementen of praatprogramma’s ben je meteen af. Je wordt weggezet als extremist of antisemiet. De discussie is dood voordat hij begonnen is.

Maar het is een bizarre vraag. Israël bestaat namelijk al. Het land heeft kernwapens, een van de machtigste legers ter wereld en een hecht netwerk van internationale steun. Er is geen enkele denkbare situatie waarin Israël van de kaart geveegd zou kunnen worden, waar veel interviewers zich zorgen om lijken te maken. Zelfs als elke Palestijn, elke Iraniër en elke activist ter wereld het zou willen, is het praktisch onmogelijk. Het land is dé regionale supermacht. De vraag of Israël mag bestaan is daarom niet meer dan een retorische valstrik: wie hem ontkent, diskwalificeert zichzelf. Tegelijk: wie hem bevestigt, accepteert impliciet de status quo.

Want de werkelijke vraag is niet of Israël mag bestaan, maar hoe het mag bestaan. Israël is opgericht zonder rekening te houden met de mensen die er al woonden. Het verdrijven van Palestijnen was geen bijeffect, het was een voorwaarde voor de oprichting van ‘de joodse staat’, zoals het zich sinds een aantal jaar officieel noemt. Vanaf die oprichting is dat patroon niet veranderd: annexatie, nederzettingen, militaire overheersing en een systeem dat niet anders dan apartheid genoemd kan worden.

Foto: Enough Project (cc)

Europa mist de boot voor kostbare mineralen

In Afrikaanse landen bevinden zich de voornaamste vindplaatsen voor kobalt, platina, tantaal, mangaan en andere mineralen die van groot belang zijn voor computers, elektrische auto’s, windturbines, robots en, niet te vergeten, moderne wapensystemen. Het winnen van deze mineralen gaat gepaard met milieuverontreiniging, uitbuiting van mijnwerkers en gewelddadige conflicten. Het grootste deel van de export gaat naar China. Journalisten van Deutsche Welle analyseerden de stand van zaken aan de hand van de database van World Mining Data. Conclusie: Afrika raakt overbelast door de jacht op kostbare mineralen terwijl Afrikaanse landen uit de winning daarvan naar schatting van VN-wereldhandelsorganisatie UNCTAD in 2024 slechts 40% van de potentiële inkomsten genereerden. 

Naast de Democratische Republiek Congo waar meer dan 70% van de kobalt vandaan komt zien we voor de kostbare mineralen een rol voor onder andere Zuid-Afrika (mangaan, platinum), Guinea (bauxiet), Marokko (fosfaat) en Mozambique (titanium). Een van de redenen waarom deze landen zo weinig profiteren van de rijkdommen in hun bodem is dat ze een verwerkingsindustrie missen. Verwerking van de mineralen tot een voor de technologie bruikbaar product vindt vooral plaats in China. Een paar jaar geleden begon Congo zelf de kobalt te verwerken in een lokale fabriek. De waarde van de export steeg met een derde van de prijs voor de onbewerkte stof.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: PhareannaH[berhabuk] (cc)

Kan ‘Klein Links’ ‘Groot Links’ worden?

De Tweede Kamerverkiezingen van 2023 waren een grote tegenslag voor links. Niet alleen was de nieuwe centrumlinkse formatie GroenLinks-PvdA kleiner geworden dan gehoopt. Op een kleine winst bij DENK na verloren alle andere linkse partijen (SP, PvdD en BIJ1) stemmen. In 2021 behaalden deze vier partijen nog 13% van de stemmen (19 zetels). In 2023 was daar 8% van over (11 zetels). Waarom zijn de partijen aan de linkerflank zo klein? En welke perspectieven zijn er voor hen in 2025? Een analyse van Simon Otjes.

De partijen aan de linkerflank vertegenwoordigen verschillende smaken van links en zijn lang niet allemaal consistent links op alle politieke thema’s. De SP is in de eerste plaats economisch links, maar neemt op bijvoorbeeld Europese integratie een heel andere positie in dan andere linkse partijen. De PvdD positioneert zich bewust als ‘links noch rechts’, maar tegelijkertijd staat zij op veel thema’s aan de linkerkant van het spectrum. DENK is links op culturele thema’s als immigratie en gelijke behandeling van mensen ongeacht afkomst. Op morele thema’s, zoals de behandeling van transpersonen, is DENK juist eerder rechts. De buitenparlementaire partij BIJ1 heeft een intersectionele visie waarbij ze het opneemt tegen allerlei vormen van onderdrukking en ongelijke behandeling. Daarmee staat de partij consistent aan de linkerkant.

Foto: Nabil Saleh on Unsplash

De terugkeer van Kimmel en de zelfmoord van de FCC

Jimmy Kimmel is terug. Niet alleen achter zijn bureau en op het scherm, maar ook in het centrum van een rel die de FCC (Federal Communications Commission) volledig heeft ontmaskerd. De man maakte een paar vileine opmerkingen over MAGA-aanhangers die de moord op Charlie Kirk zouden proberen uit te buiten, waar hij door wat volgde per direct gelijk in kreeg. Brendan Carr, de Republikeinse voorzitter van de FCC en loyaal Trumpfan, rook namelijk zijn kans en suggereerde dat Disney/ABC met “news distortion” bezig was. Hij gooide er meteen een dreigement achteraan: boetes, intrekking van licenties, de hele trukendoos.

De betrokken bedrijven, Disney/ABC en o.a. Nexstar en Sinclair, knikten vervolgens braaf en haalden Kimmel “indefinitely” van het scherm, een laffe buiging voor politieke intimidatie. Want de FCC is niet alleen de ‘neutrale’ scheidsrechter van scheldwoorden en ‘news distortion’ (oh hoi FOX News) op televisie, maar ook de poortwachter bij fusies en overnames van dezelfde mediabedrijven. En dat is relevant, omdat een voorgestelde fusie tussen Nexstar en Sinclair bijvoorbeeld een bedrijf oplevert dat 80% van de Amerikaanse huishoudens bedient, het dubbele van wat officieel is toegestaan. En natuurlijk was dit het belang dat moest worden beschermd, en de ‘leverage’ die de regering Trump heeft over dit soort marktpartijen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Eugene Chystiakov on Unsplash

Waarom zo veel pessimisme over patstellingen?

INTERVIEW, OPINIE - door Martin Jansen

Zet radicaal-rechts schaakmat!

Twee weken geleden bleek uit een onderzoek onder een representatief panel van 11 duizend respondenten, dat nog maar 4 procent van de bevolking vertrouwen heeft in de politiek. RTL berichtte:

Na de val van het kabinet in juni, bleek al dat een kwart van de kiezers (24 procent) het vertrouwen in alle politieke partijen kwijt was. Dat gevoel was vooral sterk bij kiezers die bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen in 2023 nog op Nieuw Sociaal Contract stemden (32 procent), maar ook bij mensen die toen voor de BBB (28 procent) of PVV (26 procent) kozen.

NSC

NSC houdt na 29 oktober mogelijk niet eens meer één zetel over (https://nos.nl/collectie/13999/artikel/2581100-peilingwijzer-vvd-zakt-verder-weg-cda-naast-groenlinks-pvda). Dan zouden we zelfs het zwakke verhaal van Eddy van Hijum niet meer hoeven aanhoren, die vindt dat het vooral aan politieke spelletjes ligt dat zijn partij niet heeft kunnen brengen wat zij in 2023 nog onder aanvoering van Pieter Omtzigt beloofde. Zijn introspectie beperkt zich vrijwel uitsluitend tot de constatering dat zijn mensen te weinig ervaring meebrachten om te kunnen omgaan met een kabinet zonder samenhang en wil tot samenwerken en met de tegenwerking door de coalitiegenoten in zowel de regering als de Kamer. Vooral anderen de schuld geven voor je échec als partij en bestuurders. Dag, NSC.

Foto: Cees de Boer, CC0, via Wikimedia Commons.

Een journalist economie in de volkshuisvesting

ANALYSE, LONGREAD - Jesse Frederik schreef een lezenswaardig artikel over betaalbaar wonen. Het is veel te lang. Het meandert door de data en geschiedenis van de volkshuisvesting, zonder uiteindelijk de touwtjes van z’n argumenten in een heldere conclusie samen te trekken. Het slaat soms op een grappige manier de plank volledig mis. Het lijkt politiek stelling te nemen tegen GroenLinks-PvdA terwijl juist de VVD (ook hierin) z’n zaakjes niet op orde heeft. Op de momenten dat de schrijver afdaalt uit de digitale wolk van z’n spreadsheet en voet zet in de wereld van volk en huisvesting, landt hij steevast in Amsterdam. De stad die daarmee de maat der dingen wordt, terwijl ze eerder uitzondering dan regel is. [1] Tevens de stad waar 95% van de Nederlandse bevolking niet woont. Een lezenswaardig artikel, zonder meer, maar geen goed artikel.

Nu wek ik misschien de indruk geen fan te zijn, maar het omgekeerde is waar. Ik waardeer juist de selfmade economisch journalist, die meestal goede vragen stelt, omdat hij geen last lijkt te hebben van de remmende voorsprong van een economische opleiding. Hier begaat hij echter economenfouten, door te denken dat de wereld van de getallen de werkelijkheid goed weergeeft. Natuurlijk heeft de volkshuisvesting een cijfermatige kant, maar ze heeft bijvoorbeeld ook veel te maken met allerlei schaalniveau’s van ruimtelijke ordening. Aan dat vakgebied is Frederik duidelijk nog niet toegekomen. Hij begeeft zich zo in een landschap, waarvan je hoopt dat hij het met de penseel en het geraffineerde ruimtelijke begrip van Escher weergeeft, maar we moeten het doen met de primaire kleuren en lijntjes uit zijn excel-tabel. Daarnaast laat hij trouwens ook aan de economenkant steken vallen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Ash Hayes on Unsplash

Het failliet van het CIDI

Het Centrum Informatie en Documentatie Israël, beter bekend als het CIDI, werd ooit gezien als serieuze speler in de strijd tegen antisemitisme. Een organisatie die cijfers bijhield, rapporten uitbracht en de politiek van broodnodige data voorzag. In een land waar antisemitisme nog altijd gestaag rondsluimert, was dat geen overbodige luxe. Maar die rol is intussen uitgehold tot een klucht. Achter de schijn van waakzaamheid gaat steeds vaker iets anders schuil, namelijk de schaamteloze verheerlijking van Israëlisch geweld.

“IDF imponeert opnieuw”

Op de website van CIDI verscheen recent een lofzang op het Israëlische leger met de titel “IDF imponeert opnieuw”. Daar staat het dan, zonder schaamte: een leger dat systematisch Palestijnse burgers bombardeert en een genocide pleegt, wordt gepresenteerd als indrukwekkend. Alsof het een sportwedstrijd betreft en niet de vernietiging van huizen, ziekenhuizen en levens. De framing is niet kritisch, niet analyserend, maar jubelend. Propaganda, verpakt als verslag.

Een organisatie die pretendeert antisemitisme te registreren en aan te pakken, kan niet tegelijkertijd het PR-bureau van een genocidaal bezettingsleger spelen. Wie slachtoffers van antisemitisme verdedigt en de daden van een leger goedpraat, maakt zichzelf ongeloofwaardig.

De hypocrisie in vol ornaat

CIDI beroept zich graag op de noodzaak antisemitisme te bestrijden. Dat is terecht. Maar ondertussen gebruikt het de fel bekritiseerde IHRA-definitie van antisemitisme om vrijwel elke stevige kritiek op Israël in de verdachtenbank te plaatsen. Het resultaat? Palestijnse stemmen worden verdacht gemaakt, activisten worden gecriminaliseerd, en het publieke debat wordt gemanipuleerd. Het werpt de vraag op: in hoeverre zijn de cijfers van het CIDI betrouwbaar? In hoeverre wordt de antisemitismemonitor een instrument om tegenstanders van de staat Israël monddood te maken?

Foto: Ahmad Ajmi on Unsplash

Wie gaat er over de Nijl?

De Grote Ethiopische Renaissance Dam (GERD) is vorige week officieel geopend door president Abiy Ahmed Ali. De trots van het land gaat straks miljoenen huishoudens van stroom voorzien. Een deel van de opgewekte energie kan zelfs worden geëxporteerd. De bouw begon in 2011 en heeft meer dan 5 miljard dollar gekost, grotendeels opgebracht door Ethiopië zelf uit eigen middelen en via crowdsourcing, wat de trots van de president ongetwijfeld nog zal hebben verhoogd. De bouw van de dam heeft geleid tot spanningen tussen Ethiopië en de stroomafwaarts gelegen landen Egypte en Sudan. Op de achtergrond speelt een koloniale erfenis die de zeggenschap over de Nijl nog steeds beïnvloedt.

Egypte heeft zich fel verzet tegen de Ethiopische dam. Het land is voor de watervoorziening vrijwel volledig afhankelijk van het water van de Nijl. Dat komt in twee stromen: van de Blauwe Nijl uit Ethiopië, en daar ligt nu de nieuwe dam, en van de Witte Nijl uit zuidelijker gelegen landen. Onderhandelingen tussen Egypte en Ethiopië over aanpassingen van de GERD hebben niets opgeleverd. Egypte heeft er een nationale veiligheidskwestie van gemaakt en zelfs gedreigd met bombardementen (met steun van Trump). Vele pogingen om via onderhandelingen de spanningen te verminderen faalden.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende