Vivat proximus nestor

De huidige nestor van de Tweede Kamer vertrekt. Lang leve de nieuwe nestor. Tenminste.... De heer van der Staaij (SGP) neemt op 6 december definitief afscheid van de Tweede Kamer. Met ruim 9300 dagen als lid van de Tweede Kamer was hij al lange tijd de nestor. Zes jaar lang, bijna net zo lang als een van zijn voorgangers, Bas van der Vlies. Nou is de nestor in de Tweede Kamer geen officiële rol. Maar de nestor is wel de persoon met de meeste ervaring. En ervaring met het werk van de Tweede Kamer en de kennis over de rechtstaat zijn al lang een steeds grotere uitdaging voor de gezamenlijke leden. Maar je kan de nestor wel zien als een soort geweten voor de Tweede Kamer. Dus niet geheel onbetekenend. Dus.... wie zal in de nieuwe Tweede Kamer de nieuwe nestor zijn? Dat is eenvoudig, als hij gewoon met zijn partij weer zetels haalt op 22 november is dat de heer Wilders. Hij is maar vijf maanden later in de Tweede Kamer gekomen dan dhr van der Staaij. Nou, dat geeft wel een interessant perspectief op "geweten", gegeven een deel van de interactie van dhr Wilders met de overige leden van de Tweede Kamer. Overigens zijn de volgende vier meest seniore leden van de Tweede Kamer na dhr Wilders ook lid van de PVV en allen verkiesbaar: Agema, Graus, Bosma en de Roon. Op dit moment nog gevolgd door mvr Kuiken (PvdA). Maar zij is niet verkiesbaar. Daarna komt dhr Omtzigt. Die schijnt wel terug te komen. Mooi moment om ook even een blik in het verdere verleden van de Tweede Kamer te werpen. Zoals u kunt zien, het politieke uithoudingsvermogen was ruim een eeuw geleden aanzienlijk hoger. Maar het is wel goed om te weten dat de Tweede Kamer gedurende de tweede wereldoorlog officieel nooit opgeheven is, maar niet bij elkaar kwam. De dagen tellen wel mee voor de mensen die toen lid waren.

Door: Foto: Achilles gives Nestor the prize for wisdom. Joseph-Désiré Court, Public domain, via Wikimedia Commons.
Waan van de dag

Update overzicht stemwijzers TK2023

, door

Vanaf vandaag kan het Kieskompas weer ingevuld worden en daarmee telt ons overzicht van stemwijzers 20 actieve stemhulpen. In tegenstelling tot de StemWijzer en veel andere stemhulpen geeft het Kieskompas geen ranking van partijen maar laat het je eigen positie en de positie van partijen zien in het ‘politieke landschap’ dat wordt weergegeven als een assenstelsel met twee dimensies: een sociaal-economische dimensie (links/rechts) en een sociaal-culturele dimensie (progressief/conservatief). Er zijn aparte Kieskompassen voor de thema’s wonen, zorg en energie en er is een Kieskompas met gesproken tekst en uitleg van moeilijke begrippen. Nieuw is ‘KiesHart’ waarmee je kunt ontdekken op welke politicus je het meest lijkt qua ’type mens’. Aan het overzicht van stemwijzers hebben we ook diverse overzichten en analyses van standpunten over specifieke thema’s toegevoegd (o.a. feministische onderwerpen, duurzame economie en beleid rondom ongedocumenteerde mensen).

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Logo's nieuwe politieke partijen TK Verkiezingen 2023

Wie van de acht – nieuwe partijen bij TK-verkiezingen 2023

, door

De Tweede Kamer ging vorige week vrijdag met reces om de partijen in staat te stellen vol op verkiezingscampagne te gaan. Dat zal even onderbroken moeten worden want er zijn in de wereld wel verschrikkelijker dingen gaande dan de Tweede Kamerverkiezingen.

De SP en D66 hebben een spoeddebat aangevraagd over de stemonthouding die Nederland in de VN uitsprak over de resolutie die een humanitair staakt-het-vuren oproept. De Kamerleden moeten de komende week over de aanvraag van SP en D66 stemmen.

Geen nood: partijkopstukken schuiven ondertussen aan bij de tv-tafels, worden in landelijke dagbladen ondervraagd en bereiden zich voor op de komende verkiezingsdebatten op televisie. Allemaal ten dienste van de kiezer die zich natuurlijk goed wil informeren teneinde op 22 november een weloverwogen en verantwoorde keuze uit alle 26 partijen te maken.

Alle 26? Nee, een achttal partijen worden behoorlijk genegeerd. Niet alleen door de NOS, die ‘de 17 grootste partijen’ vlotjes uitlegt aan het publiek.  Daarmee wordt bedoeld de 17 partijen die nu in de Tweede Kamer zitten en meedoen aan de verkiezingen.

Maar er doen 26 partijen mee. De NOS laat 50PLUS buiten beschouwing. De partij had na de vorige verkiezingen wel een zetel, maar die werd ‘meegenomen’ door mevrouw Den Haan toen zij uit de partij stapte. Zij (i.c. de door haar opgerichte partij GOUD) doet niet mee aan de verkiezingen.

Foto: Raúl Urbina (cc)

Sanchez heeft nog een maand voor de vorming van een nieuwe regering

, door

De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft opgeroepen tot een humanitair staakt-het-vuren in de strijd tussen Israël en Hamas zodat de Palestijnse bevolking de noodzakelijke hulp kan krijgen. Hij sluit zich aan bij een gelijkluidende oproep van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties Guterres. De meeste Europese collega’s zijn nog niet zover. Zij aarzelen over een aanpak die hulp mogelijk maakt maar die tegelijkertijd niets afdoet aan de inzet van Israël om Hamas te vernietigen. Sanchez en Guterres hebben eerder de terreuraanval van Hamas veroordeeld. Maar een eerdere opmerking van Guterres dat deze aanval ‘niet in een vaccuum’ plaatsvond heeft er toe geleid dat Israël het visum van een VN-functionaris heeft geweigerd ‘om ze een lesje te leren‘. Nadat inmiddels vele regeringsleiders een bezoek hebben gebracht aan Israël is gisteren in Brussel gepoogd om een gezamenlijk standpunt te formuleren. De verwachtingen waren niet hooggespannen. De EU loopt in de pas met het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, die zich dinsdag in de vergadering van de VN-Veiligheidsraad ook uitspraken voor de installatie van zogenoemde ‘humanitaire pauzes’. Het woord ‘staakt-het-vuren’ dat Sánchez wel durfde te gebruiken wordt nadrukkelijk vermeden – een ‘pauze’ is korter dan dat (zie voor het resultaat de Update).

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Waan van de dag

Website en historisch archief Parlement.com gered

, door

De Tweede Kamer heeft met grote meerderheid een motie aangenomen om Parlement.com jaarlijks 400.000 euro subsidie toe te kennen.

Parlement.com werd opgericht door het Parlementair Documentatie Centrum (PDC) en trekt jaarlijks tussen de twee en drie miljoen bezoekers. De website dreigde nog voor de Tweede Kamerverkiezingen op zwart te gaan toen het Montesquieu Instituut, waaronder het PDC valt, de financiering niet meer rond kreeg.

Eerder wees de Kamer een subsidie voor het Montesquieu instituut af waarmee ook de website Europa-nu.nl gered had kunnen worden. Die site is inmiddels gestopt. Voor Parlement.com, de veel gebruikte informatiebron voor de binnenlandse politiek, is dat onheil nu afgewend. “Veel Kamerleden zagen de toegevoegde waarde van europa-nu.nl niet in. Er zijn immers verschillende websites met dezelfde informatie over Europese politiek”, zegt Joost Sneller van D66 die samen met Hawre Rahimi (VVD) de motie indiende voor het toekennen van de subsidie. Alleen SP en FvD stemden tegen.

Foto: Villy Fink Isaksen, CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons, stembiljetten Denemarken

BBB wil een Deens kiesstelsel. Wat houdt dat in?

, door

De verkiezingsprogramma’s zijn binnen. Recent blogde ik al over het Zweedse kiesstelsel dat Pieter Omtzigt zo passioneert. Deze keer duik ik dieper in het Deense kiesstelsel dat Caroline van der Plas enthousiasmeert. Een gastbijdrage van Kristof Jacobs, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

Uit mijn analyse blijkt dat het Deense model inderdaad de regio een beetje meer vertegenwoordiging zou geven in Den Haag. Het verschil is echter beperkt en het systeem zou behoorlijk complex worden.

BBB wil kiesdistricten zoals in Denemarken

Laten we beginnen met wat BBB wil. Dit zegt de partij in haar verkiezingsprogramma:

“Om de democratie, politiek en het parlement dichter bij de mensen te brengen, wil BBB de wijze van verkiezing van de Eerste en Tweede Kamer aanpassen. De Eerste Kamer wordt nu gekozen door de Provinciale Staten, maar wordt straks direct door de inwoners van de provincies gekozen. De Eerste Kamer en Tweede Kamer worden straks via kiesdistricten gekozen (hierbij kan geleerd worden van het Deense model).”

BBB, 2023: 107, vet toegevoegd.

Zoals je ziet, is het voorstel best wel vaag. Zowaar nog vager dan het voorstel van Omtzigt.[1] Daar waar je bij Omtzigt een vrij aardig beeld kreeg van de gevolgen van het kiesstelsel, zal ik het in dit blog met name moeten doen met de ietwat cryptische omschrijvingen moeten doen die ik in vet in het citaat heb aangegeven. Beter dan niets.  Cruciaal is het stukje: hierbij kan geleerd worden van het Deense model. Eerst moeten we even kijken naar dat Deense model dus.

Foto: Ed van Thijn foto Ron Kroon - Anefo, CC0, via Wikimedia Commons.

De profetie van Ed van Thijn

, door

COLUMN - van Prof. Dr. Joop van den Berg

Meer dan een halve eeuw geleden leverde Ed van Thijn, toen nog aanstormend talent in de PvdA, een bijdrage aan een boek over partijvernieuwing die heel lang als profetisch is beschouwd. [1]

Gebruik makend van zijn ervaringen als student in Parijs zag hij hoe de naoorlogse Franse democratie niet bleek opgewassen tegen de dekolonisatie van Algerije. Van Thijn ging ervan uit dat een stabiele democratie zich kenmerkt door periodiek wisselende meerderheden van één partij of coalitie, zoals dat in Engeland het geval is en in de Verenigde Staten. ‘Penduledemocratie’ noemde hij dat beeldend. De Franse Vierde Republiek (1944–1958) zag er heel anders uit: dat was een volledig versplinterd geheel van partijen die als snippers van links naar rechts lagen uitgespreid. Zij was nauwelijks in staat een stabiele meerderheid te vormen die langer dan een jaar aan het bewind bleef. ‘Waaierdemocratie’ noemde Van Thijn dat.

Wat er in Frankrijk gebeurde: aan de uiteinden van de waaier groeiden uit ongenoegen partijen met extreme, antidemocratische opvattingen: links de communisten, rechts de aanhangers van de fascistoïde André Poujade. Die drukten het gematigde midden samen tot een steeds moeizamer opererend geheel van coalitie en oppositie, dat tot weinig in staat bleek. In 1958 werd deze niet meer functionerende Vierde Republiek vervangen door de presidentiële Vijfde Republiek van generaal De Gaulle. Daarin zag Van Thijn toen ondermijning van de democratie. Dat bleek later mee te vallen, maar rond 1960 was het optreden van De Gaulle toch een schrikbeeld voor de oprechte liefhebbers van de parlementaire democratie, Van Thijn voorop.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Waan van de dag

Overzicht stemwijzers TK-verkiezingen 2023

, door

De StemWijzer van ProDemos is weer gelanceerd en dat is een goed moment om ook onze handige overzichtspagina te lanceren van alle stemwijzers, stemhulpen en andere behulpzame initiatieven rondom de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november 2023. Momenteel tellen wij negen actieve stemwijzers, waarvan vier op basis van historisch stemgedrag van partijen in de Tweede Kamer. Ook zijn er al enkele stemhulpen over specifieke onderwerpen (klimaat, seksualiteit, technologie) online. Een nieuw initiatief is de AI-chatbot waarmee je met verkiezingsprogramma’s kunt chatten, hoewel die helaas wat kuren heeft. Op 30 oktober wordt ook het KiesKompas weer gelanceerd. Aanvullingen en correcties ontvangen we graag via ons contactformulier, dan passen wij de lijst aan. We wensen een ieder veel stemwijsheid!

Foto: European Parliament (cc)

De onmacht van Europa

, door

Hoe staat Europa tegenover het geweld in Israël/Palestina? Het Europees parlement stemde gisteren voor een motie die ondersteund werd door alle grote partijen. Het parlement veroordeelt het optreden van Hamas, Hezbollah en Iran, erkent het recht van Israël zich te verdedigen en spreekt zijn zorgen uit over de situatie in Gaza. Over de acties van Israël wordt geen expliciete veroordeling uitgesproken. Wel dringt het parlement aan om het internationaal humanitair recht strikt na te leven. ‘Het aanvallen van burgers, waaronder VN-werknemers, medisch personeel en journalisten, en de civiele infrastructuur is een ernstige schending van het internationaal recht.’ In onderscheid met een eerdere versie van de motie van de Europese Volkspartij wil het parlement met deze gezamenlijke motie zijn ‘diepste verdriet en volledige solidariteit uitspreken met de onschuldige slachtoffers aan beide kanten, hun families en dierbaren.’ PvdA en GroenLinks stemden voor de resolutie, maar hadden graag een veel sterkere inzet gezien op het vlottrekken van het vredesproces met als doel een tweestatenoplossing en dus ook het einde van de bezetting van de Palestijnse Gebieden, en per direct zou oproepen tot een staakt-het-vuren, maar deze inzet is volgens hun persbericht helaas gesneuveld tijdens de eindstemming.

Wie is Europa?

Over Henry Kissinger, de beroemde Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, gaat het verhaal dat hij zo’n vijftig jaar geleden eens gevraagd zou hebben: Wie moet ik bellen als ik Europa wil spreken? Het schijnt niet waar te zijn, maar het tekent nog steeds de situatie. Europa is een confederatie van staten. Als de regeringen van die staten het met elkaar eens zijn kun je van een gezamenlijk Europees standpunt spreken. Maar dat is zelden het geval. Meerderheden in het Europarlement hebben zeker zeggingskracht. Maar voor het omzetten van standpunten in wetgeving of andere acties is de instemming nodig van de Europese Raad van regeringsleiders of de Raad van ministers van de lidstaten. De Europese Commissie speelt daarbij als derde partij absoluut een belangrijke rol. Maar Ursula Von der Leyen is geen staatshoofd of premier van de EU. Europa is geen (super)staat. De EU heeft anders dan in de jaren zeventig nu wel een vertegenwoordiger voor buitenlandse betrekkingen. Dat is nu de Spanjaard Josep Borrell. Die kan gebeld worden. Maar hij zal zich dan altijd verstaan met de ministers van Buitenlandse Zaken van de 27 lidstaten.

Foto: Enric Borràs (cc)

De Palestijnse tragedie en het recht op verzet

, door

Als er geen Palestijnse tegenreactie is die de wereld voldoende choqueert, dan wordt de koloniale situatie gewoonlijk genegeerd. Dat is de tragedie, volgens Koenraad Bogaert*.

Noot vooraf: hier gaan we weer. Het ‘conflict’ tussen Israël en Palestina is weer in alle hevigheid losgebarsten. Nieuwswebsites slaan op hol, journalisten rollen over elkaar met de laatste updates, politici en opiniemakers moeten om ter snelst hun statements en reflecties op de wereld loslaten. Iedereen wil zijn zeg doen… moet precies zijn zeg doen. Ik ook dus voor alle duidelijkheid. Maar laat het even bezinken. De nieuwswaardigheid van de frontale aanval van de radicaal-islamistische terreurgroep Hamas is zeer tragisch. Niet alleen vanwege het hoge aantal burgerslachtoffers aan beide kanten, maar ook omdat enkel extreem geweld aan Palestijnse zijde de wereld nog lijkt wakker te schudden.

Het afgelopen jaar was nochtans één van de dodelijkste jaren sinds zeer lange tijd. Het Israëlische leger valt met de regelmaat van de klok Palestijnse steden en vluchtelingenkampen binnen. Er is sinds kort een extreemrechtse regering aan de macht in Israël die openlijk uitkomt voor de verdere annexatie van de overgebleven Palestijnse gebieden. Deze regering geeft kolonisten de vrije baan om nieuwe illegale buitenposten op te zetten en raids te organiseren op Palestijnse steden en dorpen. De kolonisten zelf worden ook geen strobreed in de weg gelegd door het Israëlische leger wanneer ze Palestijnen doden of verminken die hun huizen proberen te verdedigen.

Vorige Volgende