Masai wonen op de verkeerde plek

Vliegtuigen krijgen in de geglobaliseerde wereld van tegenwoordig overal voorrang. In Tanzania zijn vorig jaar 20.000 herders van het Masai volk onder dwang en in strijd met rechterlijke uitspraken van hun land verdreven voor de uitbreiding van Kilimanjaro Airport. Velen van hen wachten nog op de beloofde compensatie en komen nu in verzet. Eind oktober zijn er in Tanzania verkiezingen, maar het is de vraag of hun stem dan zwaar genoeg gaat wegen. Eerder zijn al tienduizenden Masai gedwongen te verhuizen uit het Ngorongoro natuurpark in het noorden van het land. Een rapport van Human Ritghts Watch met de titel "It's Like Killing Culture" documenteert het Tanzaniaanse overheidsprogramma dat in 2022 van start ging om hun land te gebruiken voor natuurbehoud en toerisme. Sinds 2021 hebben de autoriteiten de beschikbaarheid en toegankelijkheid van essentiële openbare diensten, waaronder scholen en gezondheidscentra, aanzienlijk beperkt. Deze inkrimping van infrastructuur en diensten, in combinatie met de beperkte toegang tot culturele locaties en weidegebieden en een verbod op het verbouwen van gewassen, heeft het leven voor de inwoners steeds moeilijker gemaakt, waardoor velen gedwongen zijn te verhuizen. In het overheidsprogramma is weinig aandacht besteed aan het consulteren van de bevolking, wat de schade alleen maar heeft verergerd volgens HRW.  Bewakers weigeren inwoners nu de toegang of dwingen hen een relatief hoge toeristenbelasting te betalen als ze niet over het vereiste type identificatie beschikken. Rangers hebben bewoners aangevallen, geslagen en lastiggevallen als ze zich niet aan de regels van de overheid hielden. Om hun uitzettingen te rechtvaardigen, beschuldigen ambtenaren de Masai regelmatig van stroperij en degradatie. Ze wijzen daarbij op de bevolkingsgroei en het aantal vee. Deze beschuldigingen worden door de gemeenschappen verworpen als valse excuses, die bedoeld zijn om hun aanwezigheid te ondermijnen. Een inwoner van het natuurgebied: 'Ze proberen ons op alle mogelijke manieren te verzwakken, om op te geven en te vertrekken. Ze proberen een einde te maken aan onze veeteelt. Wij jagen nooit op wilde dieren om ze uit te roeien. We zijn zeer goede natuurbeschermers; we haten de wilde dieren niet.' De Masai zijn een nomadisch volk met ongeveer anderhalf miljoen mensen dat leeft en Kenia en Tanzania. Het vee is het belangrijkst voor de Masai. Ze eten het vlees, drinken het bloed en melk, gebruiken de huiden voor huizen en hun botten voor bijvoorbeeld kammen. Hun bestaan staat al sinds de kolonisatie door de Britten onder druk. Halverwege de 19e eeuw verloren de Masai al het merendeel van hun land door de import van westerse ziektes, de runderpest en door een herverdeling van de gronden door de Engelse bezetters. In Kenia zijn de Masai in de loop van de tijd verdreven uit nationale parken als Serengeti, Masai Mara en Amboseli. Oppositie monddood Voor de verkiezingen op 29 oktober heeft de regerende Chama Cha Mapinduzi (CCM) de belangrijkste oppositiepartijen op voorhand uitgeschakeld. De leider van de belangrijkste oppositiepartij Chadema, Tundu Lissu, beoogd presidentskandidaat, was vorig jaar al gearresteerd in de aanloop naar de lokale verkiezingen in december. Hij wordt nu beschuldigd van verraad omdat hij oproept tot kieshervormingen. Ook de presidentskandidaat van de op één na grootste oppositiepartij, ACT Wazalendo, is gediskwalificeerd na het indienen van een petitie.De kandidaat van de CCM, zittend president Samia Suluhu Hassan, zal weinig concurrentie krijgen. Samia kondigde bij haar aantreden in 2021 hervormingen aan, maar daar is nog weinig van terechtgekomen. Het lijkt er op dat zij in haar beleid niet veel verschilt van haar repressieve voorganger Magufuli. Dat zal voor een deel ook te maken hebben met de conflicten binnen haar partij tussen verschillende facties. Een controverse ging over een havendeal tussen het in Dubai gevestigde DP World en de Tanzaniaanse overheid. DP World, actief langs de Oost-Afrikaanse kust, kreeg na een wisseling van de wacht in Samia's regering een contract voor 30 jaar voor het beheer van de haven van Dar es Salaam. De onderdrukking van de oppositie heeft ook geleid tot restrictie van het gebruik van sociale media. Kritiek via Whatsapp op regeringsfunctionarissen of de president heeft al geleid tot arrestaties. De regering heeft internetproviders en aanbieders van online content bij wet verplicht identificatie van de bron van online content mogelijk te maken. Exploitanten van internetcafés moeten gebruikers registreren met behulp van erkende ID's, statische IP-adressen toewijzen en camera's installeren om de activiteiten van gebruikers te monitoren. Criteria voor ingrijpen zijn vaag genoeg om naar willekeur oppositie monddood te maken. Human Rights Watch documenteerde 10 gevallen waarin de Tanzaniaanse autoriteiten sinds medio 2024 mensenrechtenactivisten, leden van oppositiepartijen, advocaten en religieuze leiders hebben lastiggevallen, aangevallen, ontvoerd of gemarteld. De Tanzaniaanse activiste Maria Sarungi Tsehai werd in Nairobi ontvoerd door mannen die haar naar verluidt wurgden en ondervroegen, waarbij ze toegang tot haar telefoon eisten. Tsehai, een uitgesproken criticus van de Tanzaniaanse president Samia Suluhu Hassan, gelooft dat het incident politiek gemotiveerd was. De onrust broeit in verschillende Oost-Afrikaanse landen. Jongeren spelen daarin een grote rol, zoals in Kenia het afgelopen jaar. Volgens  mensenrechtenactivist Edward Kambanje uit Malawi maken de gebeurtenissen in Kenia deel uit van een bredere continentale afrekening. "De activisten van Malawi volgen de situatie nauwlettend", vertelt hij aan The Africa Report. "De Generatie Z-beweging in Kenia heeft laten zien dat gedecentraliseerd, digitaal vaardig protest de fundamenten van de staatsmacht kan doen wankelen." In Malawi is onlangs de 85-jarige Peter Mutharika opnieuw gekozen tot president. De Nyasa Times waarschuwt hem: 'Dear Mr. President, Please Don’t Mess Up This Time.'  

Door: Foto: Paul (cc)
Foto: "Vraagtekens bij uitspraken Mona Keijzer" by Roel Wijnants is licensed under CC BY-NC 2.0

Over de eed/belofte, de Grondwet en constitutionele hoffelijkheid

COLUMN - van Aalt Willem Heringa

Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) werd geconfronteerd met een negatief advies van de Raad van State (RvS) over haar wetsvoorstel om te verbieden dat voorrang wordt gegeven aan statushouders bij de toekenning van huurwoningen. Het argument van de RvS was gebaseerd op artikel 1 van de Grondwet: het gelijkheidsbeginsel.

Kort gezegd was het argument van de RvS dat statushouders in een andere positie verkeren dan nationale ingezetenen, omdat zij geen inschrijfduur hadden kunnen opbouwen en daardoor op achterstand blijven staan als zij geen voorrang krijgen. Kortom, ongelijke gevallen die verlangen dat ze ongelijk worden behandeld. Het advies was om het voorstel niet bij de Tweede Kamer in te dienen.

Met zo’n advies moet je als minister, en ook als kabinet, iets. In de eerste plaats omdat een minister een eed/belofte heeft afgelegd waarin onder meer trouw aan de Grondwet.

In de tweede plaats omdat het de RvS is die in ons bestel als Hoog College van Staat de Grondwet interpreteert en beoordeelt of deze in voorgestelde wetgeving wordt geschonden. Dat is een belangrijke rol omdat – tenzij de Staten-Generaal ingrijpen – een rechter een eenmaal aangenomen wet niet meer mag toetsen aan de Grondwet. Daarmee is die voorfase van het advies uiterst belangrijk, om ongrondwettelijke misstappen te voorkomen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Quote du Jour | Terrorisme(???) in Nijmegen

QUOTE - Een fascinerend ooggetuigenverslag van een demonstratie verscheen gister op de site van het Nijmeegse universiteitsblad, VOX. Christenfundi’s kwamen demonstreren tegen abortus op de universiteit, een spontane tegendemonstratie ontstond, en wat er toen gebeurde… Hier volgen wat highlights uit het stuk:

Vol passie maar zonder geweld zongen we ‘Baas in eigen Buik’ (in 2025! zo retro) en ‘my body my choice‘, ‘wij zijn allemaal anti-fascisten’, ‘power to the people‘ en mijn favoriet: ‘Gay sex prevents abortion, have more gay sex‘. Ik maakte een geïmproviseerd bordje met mijn favoriete leus: “Show Some Love“.

Foto: De interruptie microfoon in de plenaire zaal van de Tweede Kamer Credit: www.tweedekamer.nl

Function creep als politiek tijdverdrijf

Vorige maand introduceerde de regering een nieuwe wet die verheerlijking van terrorisme strafbaar stelt. Klinkt stoer, alsof je met een juridische moker op jihadistische fanboys in Telegramgroepen slaat. Maar zoals wel vaker met dit soort wetten: de hamer ligt al klaar om ook op heel andere nagels te slaan.

Het probleem zit in de vaagheid. “Verheerlijking” en “steun” zijn woorden waar je alles mee kunt doen. Vandaag zijn het jihadisten, morgen klimaatactivisten, overmorgen iedereen die iets lelijks twittert over een NAVO-missie of over de haardracht van de premier. Een wet die bedoeld is om terrorisme te bestrijden, kan zo ineens veranderen in een wapen tegen politieke tegenstanders. Function creep in zijn engste vorm.

We kennen dit trucje inmiddels. Denk aan de ANPR-camera’s die overal langs de snelwegen hangen. Sargasso heeft het proces jaren gevolgd en daar een heel dossier over aangelegd. Ooit neergezet om de doorstroming te meten en misschien een parkeerboete te innen. Niets aan de hand, beloofden bestuurders, dit is géén opsporingsinstrument. Totdat de politie merkte dat die camera’s best handig zijn bij het opsporen van gestolen auto’s, voortvluchtigen, belastingontduikers en alles daar tussenin. Wat begon als verkeersmanagement is nu onderdeel van het opsporingsapparaat. En niemand die nog precies weet waar de grens ligt.

Foto: Taylor Brandon on Unsplash

Israël: het verplichte geloofsartikel

In bijna elk debat over Israël en de genocide die het pleegt komt vroeg of laat – meestal vroeg – die ene vraag: “Vind je dat Israël mag bestaan?” Het is een soort toegangsticket. Als je niet braaf ja zegt, hoef je verder niets meer te zeggen. In westerse media, parlementen of praatprogramma’s ben je meteen af. Je wordt weggezet als extremist of antisemiet. De discussie is dood voordat hij begonnen is.

Maar het is een bizarre vraag. Israël bestaat namelijk al. Het land heeft kernwapens, een van de machtigste legers ter wereld en een hecht netwerk van internationale steun. Er is geen enkele denkbare situatie waarin Israël van de kaart geveegd zou kunnen worden, waar veel interviewers zich zorgen om lijken te maken. Zelfs als elke Palestijn, elke Iraniër en elke activist ter wereld het zou willen, is het praktisch onmogelijk. Het land is dé regionale supermacht. De vraag of Israël mag bestaan is daarom niet meer dan een retorische valstrik: wie hem ontkent, diskwalificeert zichzelf. Tegelijk: wie hem bevestigt, accepteert impliciet de status quo.

Want de werkelijke vraag is niet of Israël mag bestaan, maar hoe het mag bestaan. Israël is opgericht zonder rekening te houden met de mensen die er al woonden. Het verdrijven van Palestijnen was geen bijeffect, het was een voorwaarde voor de oprichting van ‘de joodse staat’, zoals het zich sinds een aantal jaar officieel noemt. Vanaf die oprichting is dat patroon niet veranderd: annexatie, nederzettingen, militaire overheersing en een systeem dat niet anders dan apartheid genoemd kan worden.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Enough Project (cc)

Europa mist de boot voor kostbare mineralen

In Afrikaanse landen bevinden zich de voornaamste vindplaatsen voor kobalt, platina, tantaal, mangaan en andere mineralen die van groot belang zijn voor computers, elektrische auto’s, windturbines, robots en, niet te vergeten, moderne wapensystemen. Het winnen van deze mineralen gaat gepaard met milieuverontreiniging, uitbuiting van mijnwerkers en gewelddadige conflicten. Het grootste deel van de export gaat naar China. Journalisten van Deutsche Welle analyseerden de stand van zaken aan de hand van de database van World Mining Data. Conclusie: Afrika raakt overbelast door de jacht op kostbare mineralen terwijl Afrikaanse landen uit de winning daarvan naar schatting van VN-wereldhandelsorganisatie UNCTAD in 2024 slechts 40% van de potentiële inkomsten genereerden. 

Naast de Democratische Republiek Congo waar meer dan 70% van de kobalt vandaan komt zien we voor de kostbare mineralen een rol voor onder andere Zuid-Afrika (mangaan, platinum), Guinea (bauxiet), Marokko (fosfaat) en Mozambique (titanium). Een van de redenen waarom deze landen zo weinig profiteren van de rijkdommen in hun bodem is dat ze een verwerkingsindustrie missen. Verwerking van de mineralen tot een voor de technologie bruikbaar product vindt vooral plaats in China. Een paar jaar geleden begon Congo zelf de kobalt te verwerken in een lokale fabriek. De waarde van de export steeg met een derde van de prijs voor de onbewerkte stof.

Foto: PhareannaH[berhabuk] (cc)

Kan ‘Klein Links’ ‘Groot Links’ worden?

De Tweede Kamerverkiezingen van 2023 waren een grote tegenslag voor links. Niet alleen was de nieuwe centrumlinkse formatie GroenLinks-PvdA kleiner geworden dan gehoopt. Op een kleine winst bij DENK na verloren alle andere linkse partijen (SP, PvdD en BIJ1) stemmen. In 2021 behaalden deze vier partijen nog 13% van de stemmen (19 zetels). In 2023 was daar 8% van over (11 zetels). Waarom zijn de partijen aan de linkerflank zo klein? En welke perspectieven zijn er voor hen in 2025? Een analyse van Simon Otjes.

De partijen aan de linkerflank vertegenwoordigen verschillende smaken van links en zijn lang niet allemaal consistent links op alle politieke thema’s. De SP is in de eerste plaats economisch links, maar neemt op bijvoorbeeld Europese integratie een heel andere positie in dan andere linkse partijen. De PvdD positioneert zich bewust als ‘links noch rechts’, maar tegelijkertijd staat zij op veel thema’s aan de linkerkant van het spectrum. DENK is links op culturele thema’s als immigratie en gelijke behandeling van mensen ongeacht afkomst. Op morele thema’s, zoals de behandeling van transpersonen, is DENK juist eerder rechts. De buitenparlementaire partij BIJ1 heeft een intersectionele visie waarbij ze het opneemt tegen allerlei vormen van onderdrukking en ongelijke behandeling. Daarmee staat de partij consistent aan de linkerkant.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Nabil Saleh on Unsplash

De terugkeer van Kimmel en de zelfmoord van de FCC

Jimmy Kimmel is terug. Niet alleen achter zijn bureau en op het scherm, maar ook in het centrum van een rel die de FCC (Federal Communications Commission) volledig heeft ontmaskerd. De man maakte een paar vileine opmerkingen over MAGA-aanhangers die de moord op Charlie Kirk zouden proberen uit te buiten, waar hij door wat volgde per direct gelijk in kreeg. Brendan Carr, de Republikeinse voorzitter van de FCC en loyaal Trumpfan, rook namelijk zijn kans en suggereerde dat Disney/ABC met “news distortion” bezig was. Hij gooide er meteen een dreigement achteraan: boetes, intrekking van licenties, de hele trukendoos.

De betrokken bedrijven, Disney/ABC en o.a. Nexstar en Sinclair, knikten vervolgens braaf en haalden Kimmel “indefinitely” van het scherm, een laffe buiging voor politieke intimidatie. Want de FCC is niet alleen de ‘neutrale’ scheidsrechter van scheldwoorden en ‘news distortion’ (oh hoi FOX News) op televisie, maar ook de poortwachter bij fusies en overnames van dezelfde mediabedrijven. En dat is relevant, omdat een voorgestelde fusie tussen Nexstar en Sinclair bijvoorbeeld een bedrijf oplevert dat 80% van de Amerikaanse huishoudens bedient, het dubbele van wat officieel is toegestaan. En natuurlijk was dit het belang dat moest worden beschermd, en de ‘leverage’ die de regering Trump heeft over dit soort marktpartijen.

Foto: Eugene Chystiakov on Unsplash

Waarom zo veel pessimisme over patstellingen?

INTERVIEW, OPINIE - door Martin Jansen

Zet radicaal-rechts schaakmat!

Twee weken geleden bleek uit een onderzoek onder een representatief panel van 11 duizend respondenten, dat nog maar 4 procent van de bevolking vertrouwen heeft in de politiek. RTL berichtte:

Na de val van het kabinet in juni, bleek al dat een kwart van de kiezers (24 procent) het vertrouwen in alle politieke partijen kwijt was. Dat gevoel was vooral sterk bij kiezers die bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen in 2023 nog op Nieuw Sociaal Contract stemden (32 procent), maar ook bij mensen die toen voor de BBB (28 procent) of PVV (26 procent) kozen.

NSC

NSC houdt na 29 oktober mogelijk niet eens meer één zetel over (https://nos.nl/collectie/13999/artikel/2581100-peilingwijzer-vvd-zakt-verder-weg-cda-naast-groenlinks-pvda). Dan zouden we zelfs het zwakke verhaal van Eddy van Hijum niet meer hoeven aanhoren, die vindt dat het vooral aan politieke spelletjes ligt dat zijn partij niet heeft kunnen brengen wat zij in 2023 nog onder aanvoering van Pieter Omtzigt beloofde. Zijn introspectie beperkt zich vrijwel uitsluitend tot de constatering dat zijn mensen te weinig ervaring meebrachten om te kunnen omgaan met een kabinet zonder samenhang en wil tot samenwerken en met de tegenwerking door de coalitiegenoten in zowel de regering als de Kamer. Vooral anderen de schuld geven voor je échec als partij en bestuurders. Dag, NSC.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Cees de Boer, CC0, via Wikimedia Commons.

Een journalist economie in de volkshuisvesting

ANALYSE, LONGREAD - Jesse Frederik schreef een lezenswaardig artikel over betaalbaar wonen. Het is veel te lang. Het meandert door de data en geschiedenis van de volkshuisvesting, zonder uiteindelijk de touwtjes van z’n argumenten in een heldere conclusie samen te trekken. Het slaat soms op een grappige manier de plank volledig mis. Het lijkt politiek stelling te nemen tegen GroenLinks-PvdA terwijl juist de VVD (ook hierin) z’n zaakjes niet op orde heeft. Op de momenten dat de schrijver afdaalt uit de digitale wolk van z’n spreadsheet en voet zet in de wereld van volk en huisvesting, landt hij steevast in Amsterdam. De stad die daarmee de maat der dingen wordt, terwijl ze eerder uitzondering dan regel is. [1] Tevens de stad waar 95% van de Nederlandse bevolking niet woont. Een lezenswaardig artikel, zonder meer, maar geen goed artikel.

Nu wek ik misschien de indruk geen fan te zijn, maar het omgekeerde is waar. Ik waardeer juist de selfmade economisch journalist, die meestal goede vragen stelt, omdat hij geen last lijkt te hebben van de remmende voorsprong van een economische opleiding. Hier begaat hij echter economenfouten, door te denken dat de wereld van de getallen de werkelijkheid goed weergeeft. Natuurlijk heeft de volkshuisvesting een cijfermatige kant, maar ze heeft bijvoorbeeld ook veel te maken met allerlei schaalniveau’s van ruimtelijke ordening. Aan dat vakgebied is Frederik duidelijk nog niet toegekomen. Hij begeeft zich zo in een landschap, waarvan je hoopt dat hij het met de penseel en het geraffineerde ruimtelijke begrip van Escher weergeeft, maar we moeten het doen met de primaire kleuren en lijntjes uit zijn excel-tabel. Daarnaast laat hij trouwens ook aan de economenkant steken vallen.

Volgende