Kasjmir: ‘een instrument in nationale verhalen’

Dinsdag overleed op bijna 90-jarige leeftijd de voormalige Uruguyaanse president José Pepe Mujica. In de jaren zestig stond hij aan de wieg van de guerillabeweging Tupamaros die vocht tegen de militaire dictatuur. Hij werd gevangen genomen, ontsnapte en werd weer gepakt. Hij zat dertien jaar vast. Na het herstel van de democratie in 1985 sloot hij zich aan bij de linkse beweging MPP (Movimiento de Participación Popular). Mujica, in de volksmond Pepe, werd in 1994 gekozen als parlementslid. De brede linkse beweging waarin de MPP de grootste partij was groeide in de jaren daarna onder zijn populariteit. In 2005 benoemde de linkse president Vázquez hem tot minister van Landbouw. Eind 2009 won Mujica de presidentsverkiezingen van de conservatief Lacalle.

Als president viel Mujica op door zijn bescheiden leefstijl. Hij gaf bijna zijn hele presidentiële salaris weg aan goede doelen, arme Uruguayanen en kleine ondernemers. Hij bleef wonen in zijn kleine boerderij op het platteland, waar hij bloemen kweekte. Hij reed in een oude Volkswagen naar Montevideo (zie de foto, naast Pepe de Braziliaanse president Lula) en deelde daar op straat pamfletten uit tegen de machocultuur. NOS correspondent Marc Bessems ging in 2014 bij hem op bezoek. Pepe liet hem zijn tomatensaus van zelfverbouwde tomaten proeven.  ‘Ik ben niet arm, ik leef sober’, zei de president. Over geld zei Mujica: „We zijn te gefocust op rijkdom en niet op geluk. We zijn alleen maar bezig met dingen doen en voor je het weet is het leven aan je voorbijgegaan”.

Vorige week waren er in Engeland gemeenteraadsverkiezingen. De landslide overwinning van Labour bij de parlementsverkiezingen van vorig jaar juli kreeg geen vervolg, integendeel. Labour verloor meer dan 180 raadszetels en raakte in een tussentijdse verkiezing voor het Lagerhuis ook nog eens een parlementszetel kwijt. De vorig jaar op de Conservatieven teruggewonnen Labourkiezers in de Midlands gingen voor een groot deel naar Reform UK, de partij van Brexit-aanjager Nigel Farage. Hij was de grote winnaar van deze verkiezingen met meer dan 650 raadszetels, een meerderheid in tien gemeenten, twee nieuwe burgemeesters en ook nog die ene parlementszetel die Labour verloor.

Ook de Liberalen en de Groenen deden het goed bij deze verkiezingen. De Conservatieven verloren bijna net zoveel zetels als Reform UK er won. Volgens hun nieuwe voorzitter Kemi Badenoch was dat min of meer verwacht. Zij had eerder al gezegd dat ze meer tijd nodig heeft om de partij na het grote verlies vorig jaar weer op de rails te krijgen. Maar waarom wist Labour de winst van vorig jaar niet vast te houden? Partijleider Keir Starmer ligt onder vuur, schrijft The Guardian. Backbenchers beschuldigen de premier en zijn team van zelfgenoegzaamheid over de tussentijdse verkiezingen voor de parlementszetel in Runcorn en Helsby en vragen zich af waarom hij het kiesdistrict niet heeft bezocht tijdens de campagne. Een kritisch Lagerhuislid zegt: “Mensen hebben de verandering die we beloofd hebben niet gevoeld en zijn het zat na 14 jaar van zware tijden onder de Tories. Ze gaan elders naar antwoorden zoeken. Ik maak me zorgen dat we de mensen met wie we de partij hebben opgericht – de arbeidersklasse – als vanzelfsprekend beschouwen. We zijn gekozen om de publieke dienstverlening te verbeteren en de levensstandaard te verhogen, en daar moeten we echt mee beginnen.”

Op 8 december 2024 viel het regime Assad in Syrië. Het westen neemt tot nu toe een afwachtende houding aan tegenover de nieuwe regering van rebellenleider Ahmed al-Sharaa. Al-Sharaa heeft een verleden in diverse soennitische strijdgroepen. Hay’at Tahrir al-Sham (HTS), de organisatie waarmee hij Assad wist te verdrijven, stond op alle lijsten van als terroristisch aangemerkte groepen. Inmiddels zijn er tekenen dat HTS de situatie in het land ondanks de tegenstellingen tussen allerlei minderheidsgroepen voldoende weet te stabiliseren. Het CBS meldde deze week een halvering van eerste asielaanvragen uit Syrië, een trend die ook in omringende landen wordt waargenomen. De EU heeft beloofd de sancties stap voor stap te zullen opheffen. Een verdere stabilisering van het land blijft nog steeds wel afhankelijk van internationale steun voor het nieuwe regime.

Rustig is het zeker nog niet in Syrië. Deze week waren er rellen in een voorstad van Damascus waar veel Druzen wonen. Aanleiding was een geluidsband die circuleerde op sociale media waarin een Druzische geestelijke volgens soennieten de profeet Mohammed beledigde. De Druzen ontkennen alles en ook het Syrische ministerie van Binnenlandse Zaken heeft verklaard dat zij er niet voor verantwoordelijk zijn, maar het is onduidelijk wie dan wel. Bij het geweld zijn twaalf mensen omgekomen. In maart vielen honderden burgerdoden bij clashes in steden langs de Middellandse Zee tussen aanhangers van het oude regime van Assad en het nieuwe regeringsleger.