Wereldtemperatuur | Update juni 2022

Zo kort na een hittegolf en midden in nog steeds een extreem droge periode is het klimaat ineens weer onderwerp van debat. Dat is jammer natuurlijk. Want als alleen de uitschieters de stemming bepalen, komen we nergens. Daarom maar weer de onderliggende trend van een update voorzien. In afwezigheid van een El Nino, gaat ook de opwarming nog steeds door, alleen in iets lager tempo. Hoewel, in een van de reeksen was juni de warmste juni maand sinds start metingen. Maar goed, de trend dus:

Door: Foto: Toshiyuki IMAI (cc)
Foto: Jan Ubels (cc)

Dubbeldoelkoe

een gastbijdrage van Hugo Durieux

Schrijft een filmrecensent: “Filmmakers vragen ons om te kijken door de ogen van varkens, schapen en koeien. Ook in de rechtspraak wint het idee terrein dat dieren geen figuranten zijn in het leven van de mens.” Aardig van die filmmakers, maar intussen zijn er veehouders die hun dieren zonder schroom als  ‘dubbeldoelkoeien’ beschouwen – en dan gaat het nog om boeren die het goed voor hebben.

De lachende koe

Het blijft toch raar, zo over dieren praten, alsof het alleen maar productiemiddelen zijn. Ik ben gek op koeien. Het zijn zo’n leuke beesten, met dat grote logge lijf, altijd nieuwsgierig als je aan de rand van de wei komt staan, en altijd schrikachtig als je voorzichtig je hand naar ze uitsteekt. (Ja, voor mij horen koeien in de wei, niet in fabriekshallen.) Het mooist zijn ze als hun horens niet verwijderd zijn (overigens bijzonder pijnlijk voor de dieren), maar vooral bij het begin van de lente, als zij na een lange winter in de stal voor het eerst weer in de wei de zon zien. Dan zie je die grote logge beesten uitgelaten rennen en springen met hun paar honderd kilo. De lachende koe.

Quote du jour | verantwoordelijk onderwijs

QUOTE - Doorgaan op deze weg is daarom geen optie; er is verandering nodig, en het onderwijs moet daarin het voortouw nemen, betoogt Aldo van Duivenboden. “Wat mij betreft is de tijd aangebroken dat het onderwijs het juk van de brave volger van economie en arbeidsmarkt afwerpt en het voortouw neemt als aanjager van de transitie naar een duurzame en inclusieve wereld”, schrijft hij.

Ok, het heeft misschien een beetje ’60’s vibes (Kritiese Universiteit iemand?), maar Aldo van Duivenboden van de OnderwijsInnovatie Hub van Hogeschool Saxion heeft hier natuurlijk wel 100% gelijk. Hadden ze in de jaren 60 trouwens ook wel, dat je een beetje systeemkritiek best mag verwachten vanuit het hoger onderwijs en dat het uitblijven daarvan gelijk staat aan het dienen van de status quo. Maar dat terzijde.

Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Wereldtemperatuur | Update april 2022

DATA - Het gaat al een gewoonte worden, dat tweemaandelijks updaten. Maar jammer is het wel. Maar goed, blame it on Brexit.
We zitten nog steeds in een rustige periode. Hoewel de zon alweer wat actiever aan het worden is, blijft het toch vooral wachten op een El Nino voor we naast de structurele opwarming weer een uitschieter zullen zien. Maar intussen zien we wel perioden met extreme hitte opduiken zoals recent in India en Pakistan.
Maar goed, dit is de huidige trend:


In de categorie nieuws dan maar even een positief bericht. Een onderzoek uit Zweden laat zien dat er bij het ontdooien van de permafrost aldaar minder methaan vrijkomt dan verwacht. Gezien het feit dat methaan een enorm krachtig broeikasgas is, gunstige constatering. Maar goed, het komt dus nog wel vrij. Dus het maakt het allemaal niet makkelijker.

Verder is het orkaanseizoen op de Atlantische ocean begonnen met storm Alex. Eens kijken of het alfabet dit jaar wel toereikend is.


Het overzicht van de wereldwijde temperatuurafwijkingen is gebaseerd op de metingen van RSS MSU TLT 4.0, GISS – gistemp v4, Hadcrut5 (5.0.1), NOAA/NCEI (NOAAGlobalTemp v5), Copernicus ERA5 en JMA.
We nemen daar maandelijks het gemiddelde van en bepalen ook nog het lopende gemiddelde over alle metingen van 36 maanden (drie jaar), 132 maanden (elf jaar) en dertig jaar. Let op: het gaat hier om gemiddelde afwijkingen over meerdere reeksen met verschillende referentieperiodes. Getallen bieden dus alleen een indicatie van de trend. De metingen zijn boven het zee en aardoppervlak (leefniveau).
Individuele grafieken van genoemde datasets zijn hier te vinden.

Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Wereldtemperatuur | Update februari 2022

DATA - Door de Britten lijkt een tweemaandelijks ritme voor deze maandelijkse update gewoon te worden. Maar dat maakt voor de ontwikkeling verder niets uit natuurlijk.
Afgelopen maanden weinig verandering in de mate van opwarming, mede door ontbreken invloed van een echte El Nino of La Nina.

Sargasso wereldtemperatuur grafiek

Grafiek ontwikkeling gemiddelde afwijking temperatuur aarde. CC BY-SA 4.0

Omdat afgelopen weken de Zuidpool even in de belangstelling was vanwege een tijdelijke afwijking van de temperatuur op een deel daarvan van maar liefst 40 (te hoog), even een grafiek over het zeeijs. In het verleden was er nogal wat gedoe over groeiend zeeijs rond de Zuidpool terwijl de aandacht uitging naar het krimpende ijs op de Noordpool. Die trend op de Zuidpool heeft niet doorgezet.
Maar vanuit klimaatoogpunt is het totale zeeijsoppervlak van beide polen samen veel relevanter. Immers, minder zeeijs betekent meer warmteabsorptie door de zee en dus mogelijk een extra versnelling in de opwarming. Daarom onderstaande grafiek op basis van de data van NSIDC.
Sargasso wereldtemperatuur grafiek zeeijs
Daar is te zien dat dit jaar zich aan de onderkant van alle eerdere minima beweegt. Met name de Noordpool kent na afgelopen winter een relatief klein oppervlak. We gaan het volgen.


Het overzicht van de wereldwijde temperatuurafwijkingen is gebaseerd op de metingen van RSS MSU TLT 4.0, GISS – gistemp v4, Hadcrut5 (5.0.1), NOAA/NCEI (NOAAGlobalTemp v5), Copernicus ERA5 en JMA.
We nemen daar maandelijks het gemiddelde van en bepalen ook nog het lopende gemiddelde over alle metingen van 36 maanden (drie jaar), 132 maanden (elf jaar) en dertig jaar. Let op: het gaat hier om gemiddelde afwijkingen over meerdere reeksen met verschillende referentieperiodes. Getallen bieden dus alleen een indicatie van de trend. De metingen zijn boven het zee en aardoppervlak (leefniveau).
Individuele grafieken van genoemde datasets zijn hier te vinden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Klimaatspel

Omdat het eigenlijk elke dag Earth Day is kan deze vandaag ook nog wel: speel het Klimaatspel en red de aarde. Je bent wereldminister van Toekomstige Generaties en je doel is om ervoor te zorgen dat de aarde in 2050 niet meer dan 1,5 C is opgewarmd (je hebt dus nog 0,3 C speelruimte). Het spel is gemaakt door de Financial Times, gebaseerd op wetenschappelijke inzichten.

Foto: Michael Coghlan (cc)

Recycling van plastic: schone schijn?

ACHTERGROND - door Ellen Mohlmann

De geringe recycling van plastic legt de moeilijkheden van de circulaire economie bloot. Waarom is recycling zo moeilijk? Wat doen we nu, en wat moeten we verbeteren voor de toekomst?

Wie wel eens heeft geprobeerd om minder plastic te gebruiken zal herkennen dat dit frustrerende momenten kan opleveren. Plastic is moeilijk te vermijden, het zit om iedere komkommer in de supermarkt. Tegelijkertijd luidt de noodklok, want we vinden microplastics overal terug: van op de hoogste toppen van de Himalaya tot in de diepste krochten van de oceaan. Zelfs in ongeboren baby’s worden al microplastics gevonden, die zijn doorgegeven door de moederkoek. Nu de vergaande gevolgen van plastics tot ons beginnen door te dringen, wordt er volop ingezet op recycling, zou je denken. Toch zijn we niet zo goed in recycling als we graag zouden willen. Recycling is het fundament van de circulaire economie: je kunt lang producten hergebruiken, maar uiteindelijk moet alles een keer worden gerecycled. Hoog tijd dus, om dit probleem onder de loep te nemen.

Waarom is recycling zo moeilijk?

Van al het plastic wordt slechts twee procent gerecycled. Waarom is dit percentage zo schrikbarend laag? Hier zijn verschillende redenen voor, recycling is namelijk niet zo makkelijk als het lijkt. Ten eerste: het ene plastic is het andere niet, maakt chemicus dr. Ina Vollmer (UU) duidelijk. Plastic is heel veelzijdig en kan voor veel verschillende toepassingen worden gebruikt. Hoewel dit één van de grote voordelen van plastic is, is het een groot nadeel wanneer het aankomt op recycling. Een wegwerpflesje bevat bijvoorbeeld al drie verschillende soorten plastic: één voor het flesje, één voor de dop, en één voor het etiket. Je kunt je misschien voorstellen dat het lastig is om dit te scheiden. Maar als verschillende soorten plastic bij elkaar worden omgesmolten, zal het plastic zijn eigenschappen verliezen en voor geen van deze toepassingen meer geschikt zijn.

Foto: Still uit De Prijsknaller, KRO-NCRV copyright ok. Gecheckt 12-10-2022

Kleding als wegwerpproduct

DOCUMENTAIRE - Deze week zag ik de eerste aflevering van De Prijsknaller, waarin Eva Cleven en Ersin Kiris onderzoek doen naar de consequenties van fast fashion. In een halfuur worden alle problemen die onze huidige kledingindustrie veroorzaakt aangestipt.

De kern van het probleem, zoals in de documentaire naar voren komt, is dat kleding een wegwerpproduct is geworden. Kleding is goedkoper dan ooit en we kopen per persoon meer kleding dan ooit. Ook gooien we het sneller weer weg om het te vervangen voor nieuwe items uit de winkel. Het is alsof we minder waarde zijn gaan hechten aan individuele kledingstukken. Ze kosten niet veel, dus ze zullen wel niet veel waard zijn, toch?

Dat kleding goedkoper is dan eerder heeft te maken met de kwaliteit van de kledingstukken. De materialen zijn goedkoper. In De Prijsknaller wordt genoemd dat er in toenemende mate polyester in kleding zit en dat dit bijdraagt aan de slechte kwaliteit ervan. Een slechte kwaliteit kleding heeft niet alleen invloed op hoe snel wij in Nederland onze kleding wegdoen, maar ook op in hoeverre het nog hergebruikt of gerecycled kan worden.

In De Prijsknaller wordt pijnlijk duidelijk wat er gebeurt met kleding die je in de textielbak stopt. Eerder konden wij onszelf nog vertellen dat onze kleding via deze weg een tweede leven krijgt bij iemand die kleding nodig heeft en er blij mee is. Na het zien van de documentaire kan dat echt niet meer. Als jij jouw kleding niks waard vindt, is de kans namelijk groot dat ieder ander er net zo over denkt en het dus helemaal niet goed terechtkomt.

OM start strafrechtelijk onderzoek Tata Steel

Het OM start een strafrechtelijk onderzoek naar het “opzettelijk en wederrechtelijk in de bodem, lucht of oppervlaktewater brengen van gevaarlijke stoffen, met als mogelijk gevolg gevaar voor de openbare gezondheid” door de bedrijven Tata Steel en Harsco Metals. Dit naar aanleiding van de aangifte van ruim 800 omwonenden en belanghebbenden (verenigd in stichting Frisse Wind.nu). Strafrechtadvocaat Bénédicte Ficq heeft de aangiften in mei 2021 aan het OM overhandigd.

Ficq noemt het onderzoek woensdag geweldig nieuws. “Dit betekent dat vervuilers niet meer onverschillig kunnen blijven over de vervuiling die zij veroorzaken. Als er een gevaar is voor de volksgezondheid, dan ben je de sjaak en kun je dus een opsporingsonderzoek verwachten”, aldus de advocaat.

Foto: - Adam Reeder - (cc)

De vergeten klimaatcrisis

PODCAST - Journalist John Samson bezoekt in de podcast ‘De vergeten klimaatcrisis’ de zes Caribische eilanden en praat met lokale experts en bewoners over wat klimaatverandering daar betekent.

“Klimaatverandering kwam deze zomer dichtbij in Limburg”, hoorden we de Koning zeggen in zijn troonrede vorig jaar, maar hebben we het wel genoeg over hoe dichtbij klimaatverandering is in Caribisch Nederland, vraagt Samson zich af in de eerste aflevering. In zeven afleveringen, met steeds een ander thema, onderzoekt hij of en hoe klimaatverandering leeft op de eilanden zelf.

Samson is opgegroeid op Curacao en verbaast zich over hoe de eilanden recent zijn veranderd. Op Bonaire constateert hij dat het eiland helemaal is volgebouwd, wat niet alleen het zicht op de kust ontneemt maar het eiland ook kwetsbaar maakt voor de toenemende dreiging van orkanen, tsunami’s en extreme regenval. Volgens het KNMI is de kans dat een orkaan langs het benedenwindse eiland Bonaire trekt veel kleiner dan voor de bovenlandse eilanden, maar toch nog steeds “in de orde van eens in de 10 jaar.” Zoek online op ‘hurricane’ en Bonaire, en je vindt talloze (toeristische) sites die je vertellen dat je met een gerust hart op vakantie kunt naar de ABC-eilanden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende