Als de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer stijgt, gaat de temperatuur omhoog. Maar hoe komt dat eigenlijk? En waarom hebben sommige gassen wel deze werking, en andere niet? Broeikasgassen zijn gassen die warmtestraling opnemen. Die warmte wordt vervolgens weer teruggestraald naar de omgeving. Oók terug naar de aarde, die daardoor een hogere temperatuur krijgt. Dit noemen we het broeikaseffect. Als de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer toeneemt, dan stijgt de temperatuur. Maar wat maakt een gas dan een broeikasgas? Verreweg het grootste deel van de lucht, stikstof en zuurstof, is niet alleen doorzichtig voor zichtbaar licht (blauw, geel en rood), maar ook voor warmtestraling (infrarood). Die straling gaat er dus net als zichtbaar licht dwars doorheen. Een aantal andere gassen laat warmtestraling niet zomaar door. Dat zijn broeikasgassen: gassen die een deel van de warmtestraling absorberen. Hoewel hun concentratie in de lucht relatief laag is, is hun effect op de temperatuur groot.
NIEUWS - Het wordt een warm Pasen. Terwijl hogere temperaturen en gebrek aan neerslag nu al een bedreiging vormt voor graanoogsten en kievitskuikens, zijn klimaatsceptici wonderbaarlijk stil over hoe klimaatopwarming een actuele bedreiging vormt voor eeuwenoude Nederlandse tradities.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
OPINIE - Afgelopen vrijdag hebben klimaatwetenschappers een brief gepubliceerd in Science waarin ze aangeven dat de zorgen van de klimaatstakers gerechtvaardigd zijn, evenals hun roep om snelle maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
Bijna elk land heeft het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015 ondertekend en geratificeerd. Waarmee ze zich hebben gecommitteerd aan het beperken van de wereldwijde temperatuurstijging tot 2°C boven pre-industrieel niveau en om zich in te spannen om de temperatuurstijging te beperken tot 1,5 °C. Wetenschappers hebben vorig jaar ook duidelijk laten zien dat een wereldwijde opwarming met 2°C in plaats van 1,5°C de impact van klimaatverandering fors zou vergroten en het risico vergroot dat sommige effecten onomkeerbaar worden. Doordat veel effecten van klimaatverandering wereldwijd niet gelijk verdeeld is zorgt een 2°C warmere wereld bovendien voor een stijging van de wereldwijde ongelijkheid.
Volgens de briefschrijvers zijn er al veel sociale, technische en natuurlijke oplossingen voorhanden. De jonge actievoerders vragen volgens de wetenschappers terecht dat deze ingezet worden om een duurzame samenleving te bereiken. Dat vergt wel doelgerichte en snelle actie. De tijd ontbreekt om te wachten tot de jongere generatie aan de macht is. Er rust een grote verantwoordelijkheid op politici om de benodigde randvoorwaarden en beleidsvoorstellen tijdig te implementeren.
ANALYSE - Zondagavond 24 Maart was er een reportage bij Nieuwsuur over mensen die geen kinderen willen, omdat je de planeet ermee belast, of omdat de effecten van klimaatverandering steeds zichtbaarder worden en zij daar hun toekomstige kinderen niet mee willen belasten. Ik werd gevraagd hoe ik hierover denk.
Mijn eerste reactie was dat dit een hoogstpersoonlijke beslissing is, en ik niet oordeel over de keuze die mensen hierin voor zichzelf maken. Dat moeten ze helemaal zelf weten. Maar of ik dan als wetenschapper iets kon zeggen over waar het heen gaat met klimaatverandering, en wat de rol van (over-)bevolking nu eigenlijk is? En zo geschiedde. Dit is natuurlijk een ontzettend heikel onderwerp, en het was tegelijkertijd mijn vuurdoop voor de televisie. Hieronder enige context bij het interview en over de rol van (over-)bevolking in het bijzonder.
Angst is een subjectieve ervaring, dus daar kan ik als klimaatwetenschapper niet zo veel over zeggen. Maar het is wel duidelijk dat als de uitstoot van broeikasgassen ongebreideld door blijft gaan er flink negatieve effecten zullen optreden die niet allemaal omkeerbaar zijn op menselijke tijdschaal. Denk bijvoorbeeld aan zeespiegelstijging. En tot nu toe ziet het er niet naar uit dat we de uitstoot heel snel naar nul zullen hebben teruggeschroefd, zoals we onszelf wel tot doel hebben gesteld in Parijs.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
In een emotionele toespraak riep Greta Thunberg het Europees Parlement op te handelen alsof hun huis in brand staat:
‘De hele wereld was getuige van de brand in de Notre-Dame, maar de Notre-Dame wordt heropgebouwd’, aldus Thunberg. ‘Ik hoop dat het sterke fundamenten heeft, en ik hoop dat ook wij sterke fundamenten hebben, maar daar ben ik niet zo zeker van.’
‘Ik wil dat jullie handelen alsof jullie huis in brand staat’, vervolgde ze haar speech. ‘Veel politici zeggen me dat panikeren niets oplost. Akkoord, maar wanneer je huis in brand staat en je wil voorkomen dat het helemaal instort, is het beter om een beetje te panikeren.’
Als de wereld in een dag een miljard bij elkaar kan harken om de Notre-Dame te herstellen, hoe kun je dan beweren dat het voorkomen van een te grote opwarming van de aarde te veel geld kost?
Windmolens, torens van Mordor (of Kankor). Althans, als je een klimaatontkenner bent. Sinds die dingen subsidieloos door het leven zwieren wordt hen de ene na de andere dierlijke holocaust in de wieken geschoven. Een jaar of vijf geleden waren het de vogels die massaal slachtoffer werden van deze moderne guillotines (wat natuurlijk bullshit was), nu zijn het de insecten. Want het gaat slecht met insecten op de wereld. Combineer dat met een studie die zegt dat jaarlijks 1200 ton insecten sterft door windmolens, en klimaatontkenners hebben hun nieuwe gelegenheidsargument: weg met windmolens, want denk aan de insecten. Niet dat het hen ook maar een zak interesseert, maar hey, ze weten dat windmolenknuffelaars vaak ook insectenknuffelaars zijn, en daarmee kan je misschien mooi wat tweespalt aan de andere kant veroorzaken. Geholpen door onder andere De Telegraaf, Het AD en het Dagblad van het Noorden verspreidde het nieuws zich razendsnel.
En ja, het klínkt erg, die 1,2 miljoen kilo per jaar, maar is het ook zo dat windmolens daarmee bijdragen aan de zorgwekkende insectensterfte? Dat is totaal onduidelijk, want de artikelen bieden geen context. Dus laten we dat eens gaan bekijken door middel van de beproefde bierviltjesmethode. Want hoeveel insecten zijn er eigenlijk? Volgens dit artikel is er op de wereld per kilo mens zo’n 300 kilo aan insect. Dan nemen we 80 miljoen Duitsers die we, laten we even voorzichtig zijn, gemiddeld zo’n 40 kilo wegen. Dat is dus 3,2 miljard kilo Duitser, maal 300 kilo insect. Dan komen we op ongeveer 1000 miljard kilo insect. In Duitsland alleen al. Gemiddeld gaat dus jaarlijks zo’n 1 op de 800.000 insecten door de gehaktwindmolen, en dan laat ik nog buiten beschouwing dat er binnen een jaar vaak meerdere generaties insect zijn. De eerste voorzichtige conclusie is dan ook dat het gierende stierenpoep is.
NIEUWS - Milieudefensie kondigde vorig jaar een klimaatzaak tegen Shell aan en stelde de volgende eisen aan Shell om dagvaarding te voorkomen:
Shell kreeg 8 weken om tegemoet te komen aan de eisen van Milieudefensie, maar deed dat niet. Daarom overhandigt Milieudefensie vandaag de dagvaarding met als inzet dat Shell zijn plannen en strategie aanpast zodat die in lijn komen met het klimaatakkoord van Parijs uit 2015. Er wordt geen schadevergoeding geëist.
Shell stelt de klimaatafspraken te ondersteunen. Tegelijkertijd heeft het bedrijf sinds 2015 ook forse bedragen uitgegeven om klimaatbeleid te vertragen of voorkomen. Shell kondigde recent wel aan zijn lidmaatschap van de invloedrijke Amerikaanse lobbyclub AFPM heeft opgezegd. De AFPM is het niet eens met de klimaatdoelen die afgesproken zijn in Parijs, die Shell wel zegt te omarmen. Daarnaast heeft de AFPM zich de afgelopen jaren ingezet om de uitstootregels voor nieuwe auto’s in de Verenigde Staten te verruimen. Shell zegt die ruimere uitstootregels niet te steunen, maar zat nog wel in het bestuur van de American Fuel & Petrochemical Manufacturers (AFPM) die volgens Influence Map waarschijnlijk een belangrijke rol speelde bij de verruiming van de uitstootregels. Bij het aanpassen van de eisen aan methaanemissies in de VS is een zelfde beeld zichtbaar. Voor de schermen stelt Shell daar tegen te zijn, terwijl het bedrijf in 2017 en 2018 samen met het American Petroleum Institute (API) diverse ontmoetingen heeft gehad met de Amerikaanse overheid om de regels voor methaanemissies, die Obama heeft ingevoerd, te verzwakken.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Thijs ten Brinck houd klimaatsceptici een spiegel voor. In zijn eigen woorden:
Electoraal is de nieuwe golf van klimaatscepsis wel een groot succes. Met kritisch denken heeft dat echter niets te maken. De kritische denker van vandaag lijkt zo druk met kritisch zijn dat hij vergeet te denken. Zonde. Zo word je nooit een Galileo.
Of dit klimaatsceptici over de streep gaat halen om eens kritisch naar hun argumenten te kijken? Twijfelachtig, maar het valt te proberen.
ACHTERGROND - De Duitse denktank Agora Energiewende heeft onderzoek gedaan naar de Franse protesten van de gele hesjes tegen de CO2 heffing. De Duitse denktank geeft aan dat het protest een diepere oorzaak heeft dan enkel de CO2 heffing. In het onderzoek geeft de denktank aanbevelingen voor toekomstig beleid. Waarbij ook gekeken wordt naar voorbeelden van succesvol beleid, zoals in Zwitserland.
Brand maar los in de commentaren over wat Nederland hiervan kan leren.
NIEUWS - In De Volkskrant van 1 april besteedde Toine Heijmans aandacht aan varend ontgassen, of beluchten van de tanks zoals de branche het liever lijkt te noemen.
Nu is ontgassen verboden door de provincie maar de schepen ontgassen door. De Lek is rijkswater en het rijk handhaaft niet omdat eerst een internationaal verdrag moet geratificeerd – zo zit het ongeveer.
Maanden, jarenlang melden bij DCMR zorgde er voor de bewoners enkel voor dat ze werden verwezen van het kastje naar de muur. Ook contact met het ministerie leidde niet tot een oplossing voor de overlast. Een voor mij bekende situatie, want voordat ik mijn eerste publicatie over varend ontgassen op Sargasso plaatste was ik al zeker twee jaar bezig met autoriteiten aanspreken op hun verantwoordelijkheden. Wat niet lukte, want de verantwoordelijkheid in dit dossier is vakkundig weggewerkt.