Overzicht

dossier

Ontgassen

Foto: John Loo (cc)

Binnenvaartschippers die benzeen of benzeenhoudende stoffen hebben vervoerd, ontdoen restanten van die lading door middel van het ontgassen van het varende schip aan de buitenlucht. De dampen die daarbij vrijkomen kunnen milieu- en gezondheidsschade veroorzaken. Met behulp van ontgasinstallaties op de wal of op het schip kunnen schepen echter gecontroleerd worden ontgast.


Sargasso toonde in 2013 aan dat de emissies van varend ontgassen een factor 10 hoger lagen dan het RIVM rapporteerde via emissieregistratie.nl

De emissies daalde ook niet, maar lagen juist een factor 10 hoger dan officieel werd gerapporteerd. De publicatie van Sargasso leidde tot Kamervragen van de SP en GroenLinks. De RIVM paste de emissiecijfers voor varend ontgassen aan.


Het is uiteindelijk tot een verbod op varend ontgassen gekomen, dat in 2020 in moet gaan.


Foto: John Loo (cc)

Internetconsultatie nationaal verbod varend ontgassen

, door

NIEUWS - Een stapje naar het landelijk verbod op varend ontgassen: het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft een internetconsultatie geopend over een wijziging voor van het Scheepsafvalstoffenbesluit Rijn- en binnenvaart waarmee het verbod op varend ontgassen wordt uitgebreid. Of beter gezegd eindelijk ingevoerd, nu hopen dat handhaving beter gaat dan van het verbod op varend ontgassen van benzine en diesel…

Met deze stap komt het door Minister Harbers aangekondigde landelijke verbod op varend ontgassen van zeer zorgwekkende stoffen, zoals benzeen, weer een stapje dichterbij. De vlag gaat nog niet uit, want de daadwerkelijk invoer is aan het huidige demissionaire of een volgend Kabinet.

Door de uitbreiding geldt het verbod vanaf 1 juli 2024 of “zo snel mogelijk daarna” niet alleen voor de stoffen bedoeld in fase I van het verbod uit het CDNI-verdrag, maar ook voor de stoffen bedoeld in fase II.

Het doel van de regeling is zo snel mogelijk tot een geldend verbod op varend ontgassen te komen voor meer stoffen dan op grond van de huidige regelgeving het geval is. Als wordt gewacht op de inwerkingtreding van het verbod op de stoffen die zijn opgenomen in het CDNI-verdrag, dan gaat het varend ontgassen van die stoffen langer door dan gewenst.

Foto: John Loo (cc)

Ontgassingsverbod: ere wie ere toekomt!

, door

BRIEF - Nu na jaren van strijd, het weerleggen van door onze overheid verkondigde onwaarheden en wachten eindelijk de exacte datum bekend is waarop een gedeeltelijk, landelijk ontgassingsverbod van kracht wordt, lijkt het mij niet meer dan gepast de feiten te benoemen die tot dit resultaat hebben geleid.

Reeds tien jaar geleden bleek uit onderzoek door CE Delft hoe groot de uitstoot van zeer schadelijke dampen door binnenvaarttankers was en waar deze dampen werden uitgestoten. Krispijn Beek was degene die op de site Sargasso.nl deze massale uitstoot op de kaart zette en onder meer aantoonde dat alleen al de uitstoot van benzeen minimaal 1.000 keer hoger was dan de norm gesteld door het RIVM. Hij was toen een roepende in een enorme woestijn.

Enkele provincies introduceerden een ontgassingsverbod, wat bij gebrek aan provinciale handhavingsmiddelen en een rijksoverheid die de rechtsgeldigheid van een dergelijk provinciaal verbod tot aan de uitspraak van een rechter halsstarrig betwistte, al ras slechts een papieren tijger bleek te zijn; het ontgassen naar de vrije atmosfeer ging onverminderd door.

Het probleem met de ontgassende tankers was als een overbeladen kar, die tot aan zijn assen in de Hollandse modder was weggezakt en waarvan bijna niemand wist dat deze daar stond. Het was professor Geerlings van de Erasmus Universiteit die in een gedegen, wetenschappelijk rapport verklaarde hoe deze kar daar verzeild was geraakt, wat er nodig was deze kar van zijn plaats te krijgen en waarom dit maar niet wilde lukken. Adequaat handelen door de rijksoverheid bleef echter helaas uit.

Waan van de dag

Schippers eisen nationaal verbod op varend ontgassen

, door

De Gelderlander meldt dat schippers van tankschepen willen dat minister Mark Harbers binnen drie weken een verbod instelt tegen varend ontgassen op de Waal en andere grote rivieren. Anders stappen ze naar de rechter, zegt Hans de Waard uit Arnhem, voorzitter van de recent opgerichte stichting Tankvaart Dampvrij. Die zet zich ook in voor een speciale ontgassingsinstallatie in Lingewaard.

 

Foto: John Loo (cc)

Open brief ronde tafel varend ontgassen 7 maart 2023

, door

BRIEF - Naar aanleiding van de motie d.d. 24 januari 2023 is er besloten op 7 maart een ronde tafelgesprek te organiseren. In dit debat dient U naar mijn mening goed beslagen ten ijs te komen. Dit is alleen mogelijk, wanneer U over voldoende kennis / feiten inzake het ontgassingsdossier beschikt. Staat U mij als ‘klokkenluider’ toe U bij dezen informeel en geheel vrijblijvend van de nodige kennis / feiten te voorzien. Deze informatie is een aanvulling op mijn open brief aan de heer Harbers d.d. 30 januari 2023.

Feiten m.b.t. de uitgestoten dampen

Ontgassen is het met behulp van veel lucht uitstoten van gevaarlijke dampen uit de ladingtanks van een tankschip, daar een volgende lading niet met de dampen van de vorige lading in aanraking mag komen. Alle door tankers naar de vrije atmosfeer uitgestoten dampen zijn afkomstig van stoffen, die in Tabel C van het ADN worden opgesomd. Deze hebben inzake minerale oliën alle het predicaat ‘milieugevaarlijk’ ( bijlage 1 ). Behalve dat deze dampen een gevaar voor het milieu opleveren, hebben veel stoffen bij de classificatie in kolom 5 van Tabel C tevens de letters CMR staan ( zie bijlage 2 ). Dit betekent dat de betreffende stoffen en inherent hieraan de van deze stoffen afkomstige dampen carcinogene, mutagene en reproductie-toxische eigenschappen hebben.

Foto: John Loo (cc)

Professor maakt gehakt van argumentatie tegen verbod ontgassen

, door

ANALYSE - Vorige week schreven we over het onderzoeksrapport ‘Floating Degassing in the Netherlands: Rights and Obligations under International Law.‘Dat professor Arcuri en phd-kandidaat Errol, beide van Erasmus School of Law, schreven met ondersteuning van The Erasmus Initiative ‘Dynamics of Inclusive Prosperity’. Ook hebben we aandacht besteed aan de reactie van minister Harbers, waarin hij uitlegde dat een nationaal verbod niet zou kunnen. Dinsdag publiceerde professor Arcuri een open brief aan de minister, waarin ze de argumenten van de minister weerlegt. Reden voor de Tweede Kamer om de stemmingen over de moties over varend ontgassen uit te stellen. Uit de wandelgangen hoort Sargasso dat er mogelijk een technische briefing georganiseerd gaat worden met professor Arcuri, zodat Tweede Kamerleden zich kunnen laten informeren over de (on)mogelijkheden van een nationaal verbod.

Brief professor Arcuri

In de open brief gaan Arcuri en Erol in op de drie argumenten die minister Harbers noemt als oorzaak om geen nationaal ontgasverbod in te kunnen of hoeven stellen. Op de eerste plaats hanteerde minister Harbers het argument dat artikel 18 van het Verdrag van Wenen inzake Verdragenrecht. Op de tweede plaats noemde de minister praktische bezwaren en ten derde beargumenteerde de minister dat de Nederlandse staat voldoet aan zijn mensenrechten verplichtingen door zich internationaal in te zetten voor een verbod op varend ontgassen.

Foto: John Loo (cc)

Varend ontgassen en internationaal vs nationaal recht

, door

Eerder deze week publiceerde Sargasso over het rapport van ‘Floating Degassing in the Netherlands: Rights and Obligations under International Law‘. De eerdere publicatie was vooral op basis van berichtgeving bij Omroep Flevoland en NRC. Inmiddels hebben we het rapport zelf doorgelezen, een presentatie over het rapport door de onderzoekers bijgewoond en de reactie van de minister gelezen. Tijd dus voor wat meer inhoudelijke duiding. Te beginnen bij het rapport van de Erasmus Universiteit. Kleine spoiler: de onderzoekers van de Erasmus Universiteit hebben nog niet gereageerd op de brief van Minister Harbers.

Ontstaansgeschiedenis van rapport

Het rapport is het gevolg van een vraag van Omroep Flevoland aan de Erasmus Universiteit. Een vraag die deels voort is gekomen uit overleg van ondergetekende met Omroep Flevoland over het ontbreken van de onderbouwing van het internationale verbod op een nationaal verbod op varend ontgassen. NRC heeft zich later aangesloten bij Omroep Flevoland. Sargasso is daarbij helaas buiten de boot gevallen, als vrijwilligersclub hebben we nou eenmaal niet het geld en de capaciteit om volop mee te draaien in een dergelijk onderzoekstraject. Niks mis mee, Omroep Flevoland en NRC hebben belangrijke informatie boven tafel gekregen.

Die informatie verder gaat dan enkel het rapport. Bijvoorbeeld dat binnenvaarttankers nog steeds ontgassen in Natura2000 gebied (De Biesbosch) in provincies met een provinciaal ontgasverbod. Dat schippers en hun bemanning last hebben van gezondheidsklachten tijdens het varend ontgassen en dat de Inspectie Leefomgeving & Transport de rol van de Arbeidsinspectie vervuld bij binnenvaarttankers. Een taak die volgens de Inspectie niet bovenaan hun prioriteitenlijst staat en waar je je van kunt afvragen of het bij hun kerntaken hoort. Vraag aan de politiek: hebben schippers en hun bemanning niet gewoon recht op een veilige, gezonde werkomgeving en een fatsoenlijke inspectie met verstand van arbeidsomstandigheden die daar op toe ziet? Het gaat om zeer zorgwekkende stoffen, stoffen waar in elke sector strikte voorwaarden voor blootstelling tijdens werk gelden. Voor benzeen is de maximale blootstelling 0,2 ppm of 8 mg/m3 gedurende 8 uur. Ik betwijfel of die concentratie gehaald wordt op binnenvaarttankers tijdens het varend ontgassen van benzeen…

Foto: John Loo (cc)

Hoogleraar internationaal recht: geen belemmering voor verbod ontgassen

, door

NIEUWS - Wat Sargasso in november 2021 al schreef op basis van informatie van Ton Quist is nu bevestigd door Professor Alessandra Arcuri van de Erasmus School of Law: een nationaal verbod op varend ontgassen kan, er is geen enkele internationale belemmering. Sterker nog: het lijkt erop dat Nederland op basis van mensenrechtenverdragen het varend ontgassen van zeer zorgwekkende stoffen juist wél moet verbieden. Kamerlid Susanne Kröger, GroenLinks, heeft bij Omroep Flevoland aangekondigd de minister vandaag om een landelijk verbod op varend ontgassen te vragen.

Wat is varend ontgassen ook al weer?

Varend ontgassen gebeurd in de tankvaart en is nodig omdat er in de tanks van binnenvaarttankers die chemicaliën en aardolieproducten vervoeren ladingrestanten en ladingdampen achterblijven nadat de tanks geleegd zijn. Deze ladingrestanten en ladingdampen moeten uit het ruim verdwijnen voordat er een nieuwe lading aan boord komt. Dat heet ontgassen. Bij ontgassen komen vluchtige organische stoffen vrij, waaronder gevaarlijke en zeer zorgwekkende stoffen, zoals benzeen. Deze stoffen zijn kankerverwekkend en kunnen onder andere leukemie veroorzaken. Volgens het RIVM is er geen veilige concentratie waaronder geen effecten voorkomen. Er kan altijd gezondheidswinst worden behaald door reductie van de uitstoot van benzeen. Daarom geldt voor de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen een minimalisatieplicht en vijfjaarlijkse informatieplicht.

Foto: John Loo (cc)

Cora, BEDANKT!

, door

COLUMN - 2022 is door de brute aanval van de Russen op Oekraïne nu al een gedenkwaardig jaar. Maar niet alleen door deze onacceptabele daad van agressie onderscheidt 2022 zich van voorgaande jaren.

Zelden was er in het land een breed gedragen gevoel van protest zo zichtbaar als dit jaar. Dit bleek en blijkt nog steeds uit het op veel plaatsen wapperen van een omgekeerde, Nederlandse vlag.

Ook opmerkelijk waren de momenten dat een rechter Onze Overheid moest corrigeren; tot de orde moest roepen. Dit geschiedde niet alleen ten aanzien van het Ministerie van Defensie, in het stikstofdossier, bij de Toeslagenaffaire en m.b.t. de asielopvang, maar ook inzake het ontgassen. De rechter vonniste in oktober (RBDHA : 2022 : 10721) dat het jarenlang door het Ministerie van I&W gebruikte argument dat de provinciale ontgassingsverboden niet op de Rijkswateren zouden gelden, onjuist is. Lariekoek.

De rechter veegde naar mening van ondergetekende daarmee niet alleen dit argument van tafel, maar tevens ook een andere, dikwijls genoemde reden, waarom Onze Overheid niet op het ontgassen zou kunnen handhaven: het nog in te voeren CDNI-Verdrag. Deze eveneens ‘hogere regeling’ ( gelijk het ADN ) zou een landelijk verbod op het ontgassen in de weg staan. De rechter stelt in paragraaf 5.4 van het vonnis echter dat er geen hogere regeling is, welke de provinciale ontgassingsverboden nietig zou kunnen verklaren. Wanneer geen ‘hogere regeling’ een provinciaal verbod nu onmogelijk maakt, kan een ‘hogere regeling’ in wording, het CDNI, dan momenteel wel een landelijk verbod dwarsbomen?

Foto: John Loo (cc)

Varend ontgassen: Kamer fout geïnformeerd over ontgasverbod

, door

Sargasso schreef in november 2021 al dat de Tweede Kamer onjuist geïnformeerd is over de mogelijkheid van een nationaal ontgasverbod op basis van een brief van schipper Ton Quist. Inmiddels geeft het Ministerie dit ook toe in een aanvullende reactie op de brief aan Harbers. Letterlijk schrijft het ministerie:

Ik zie dat een deel van mijn mail ontbreekt. In uw brief geeft u terecht aan dat het IJsselmeer geen Aktewater betreft. Deze fout is helaas in een Kamerbrief terecht gekomen, maar u heeft gelijk.

Voor wat betreft het uitstootverbod in Duitsland: het ministerie heeft jaren geleden uiteraard overwogen om de Regeling benzinevervoer in mobiele tanks te wijzigen. Met deze regeling is de Richtlijn nr. 94/63/EG van het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 20 december 1994 betreffende de beheersing van de uitstoot van vluchtige organische stoffen (VOS) als gevolg van de opslag van benzine vanaf terminals naar benzinestations, deels geïmplementeerd. In deze regeling is een ontgassingsverbod voor aardoliedestillaten volgens de EU definitie van de benzinedistributierichtlijn waaronder benzine (UN 1203), opgenomen. Met de wijziging kon dit ontgassingsverbod worden uitgebreid naar andersoortige stoffen zoals benzeen. De wijziging van de regeling is (mogelijk) een nationale kop op de Europese Richtlijn. De verantwoordelijkheid en de kosten voor het ontgassen zouden bij deze optie echter geheel komen te liggen bij de schippers. Het ministerie heeft daar expliciet niet voor gekozen, omdat we in het CDNI destijds juist toewerkte naar een verbod in lijn met het CDNI-principe van “de vervuiler betaalt”. Duitsland heeft deze keuze wel gemaakt door ook UN 1268 en UN 3475 toe te voegen.

De actie van Duitsland werd dus niet als illegaal gezien, zoals u het stelt. Duitsland is dan ook niet in die hoedanigheid erop aangesproken.

Foto: John Loo (cc)

Brief aan Harbers betreffende ontgassen van binnenschepen

, door

Onderstaande brief is in juni aan Ministers Harbers van Infrastructuur en Waterstaat gestuurd door Arie den Breejen, expert omgevingsrecht en in het verleden opsteller van de provinciale verordening waarmee varend ontgassen van benzeen en benzeenhoudende stoffen in de provincie Zuid-Holland werd verboden.

Update 23 augustus: De reactie van het ministerie is onderaan toegevoegd.

Wat is ontgassen ook al weer?

Bepaalde vloeistoffen verdampen snel. Deze zijn, zogezegd, vluchtig. Van dergelijke vloeistoffen blijven na het lossen van een tankschip dampen in de tank achter: restladingdampen. Deze dampen worden op weg naar een nieuwe belading vaak vrijelijk in de atmosfeer uitgestoten oftewel ontgast. Met deze uitstoot moet verontreiniging van de nieuwe lading worden voorkomen. Een dergelijke verontreiniging kan de lading onverkoopbaar en/of onbruikbaar maken. De uitstoot is niet zonder problemen. Veel van de uitgestoten stoffen zijn milieu- en gezondheidsschadelijk, bijvoorbeeld kankerverwekkend.

Brief aan Harbers

Geachte heer, mevrouw,

In juni 2022 is in het tijdschrift Vervoer & Recht een bijdrage van mij, in een grijs verleden medewerker van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, verschenen getiteld “Varen tussen juridische klippen: de omgang met restlading dampen van binnenschepen in de besluitvorming”. Deze bijdrage vormt een vervolg op een eerdere bijdrage in voornoemd tijdschrift verschenen in juni 2020 getiteld “Ontgassen van binnenschepen: klaart de lucht eindelijk op?”

Foto: John Loo (cc)

Varend ontgassen: Gelijke behandeling in gelijke gevallen??

, door

BRIEF - Gastbijdrage van Ton Quist, schipper in de binnentankvaart

29 maart jl. presenteerde het gerenommeerde accountantskantoor PricewaterhouseCoopers (PwC) zijn laatste, vernietigende onderzoeksrapport naar de handel en wandel van de Belastingdienst. De onderzoekers concluderen dat het toepassen van ontoelaatbare selectiecriteria door de Belastingdienst en inherent hieraan door het Ministerie van Financiën leidde tot een ongelijke behandeling van burgers in gelijke gevallen. In de woorden van staatssecretaris Van Rij was er sprake van “discriminatoir gedrag”. Dit is een schending van artikel 1 van de Grondwet (het recht op gelijke behandeling van burgers in gelijke gevallen). Tienduizenden belastingplichtigen werden hiervan het slachtoffer. Nederland was in rep en roer.

Is dit echter de eerste keer dat onze overheid haar burgers ongelijk behandelt? Dat onze Staat een niet acceptabele selectienorm ten aanzien van burgers toepast? Naar mijn bescheiden mening helaas niet. Een voorbeeld van ongelijke behandeling op een nog veel grotere schaal dan door de Belastingdienst met mogelijk nog ingrijpender gevolgen voor de burger en zijn leefomgeving.

Willem* woont in De Heen, Caroline* in Almere, Peer* in Terneuzen en Mark* in Hoek van Holland ter hoogte van Maasdijk. Corine* is woonachtig in Ammerstol, Lenny* in Nieuwersluis en Jos* in Maassluis. Bart* tot slot zit de helft van het jaar in zijn stacaravan op een camping aan de Waal in Herwijnen. Acht normale, keurige doorsnee Nederlandse burgers met oer-Hollandse namen, verspreid over een deel van het land.

Foto: John Loo (cc)

Tweede Kamer onjuist en onvolledig geïnformeerd over varend ontgassen

, door

ANALYSE - In een open brief gericht aan journalisten en politici doet schipper Ton Quist een dringende oproep om eindelijk een einde te maken aan varend ontgassen aan de buitenlucht. De brief is zondag 21 november gepubliceerd door Omroep Flevoland. In de brief geeft Quist meerdere voorbeelden van het onjuist en onvolledig informeren van de Tweede Kamer door opeenvolgende bewindslieden. Ooit was dat een hoofdzonde, tegenwoordig meer schering en inslag. Op woensdag 24 november is er een overleg van de Tweede Kamercommissie Maritiem, waar de stand van zaken met betrekking tot ontgassen een van de onderwerpen is. De grote vraag is of de Tweede Kamer nu eindelijk wel een doorbraak in dit al decennia slepende dossier weet te forceren, of dat verladers als Trafigura en Vitol wederom aan het langste eind trekken.

Wat is ontgassen?

Op 16 november ging de uitzending van De Hofbar over varend ontgassen. In die aflevering legde schipper Ton Quist simpel uit wat ontgassen is:

]

De hele aflevering is terug te zien op NPO Start.

Brief Ton Quist

In zijn brief gaat Ton Quist in op feitelijk onjuistheden en onvolledigheden van de minister bij het informeren van de Tweede Kamer en bij het beantwoorden van vragen. Ik behandel ze hier niet allemaal, maar haal de punten naar voren waar Sargasso ook al vaker op gewezen heeft.

Volgende