Verantwoord ontgassen: als er 1 schip over de dam is, volgen er dan meer?

NIEUWS - Gisteren mocht ik een presentatie geven over varend ontgassen door de binnenvaart op de beurs Maritime Industry 2019. Na afloop van de presentatie vertelde Ruud Cogels, secretaris van de Europese branchevereniging E-VRA, dat een van zijn leden in de Rotterdamse haven een binnenvaarttankschip verantwoord aan het ontgassen was met medeweten van de havenautoriteiten, maar zonder vergunning van DCMR. Burgerlijke ongehoorzaamheid van bedrijfsleven en havenautoriteiten samen.

Presentatie

Tijdens de beurs heb ik onderstaande presentatie gegeven.

In mijn presentatie heb ik aangegeven dat de emissiecijfers nog steeds met veel onzekerheden en vraagtekens zijn omgeven, ook al zijn ze in 2014 met een factor 10 omhoog bijgesteld door het RIVM. Ook heb ik aangegeven dat het een oud dossier is en dat de meeste schippers liever vandaag dan morgen een verantwoorde oplossing voor varend ontgassen gerealiseerd zien.

Om dat te realiseren zijn Nederlandse overheden aan zet. Zij zullen de vergunningen moeten verlenen aan ontgassingsinstallaties en de nieuwe regels uit het ADN moeten gaan handhaven. Anders dan het uitblijven van antwoorden op vragen van Sargasso doet vermoeden werkt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILenT) daar wel aan. Zo is ILenT bezig met het inzetten van drones met e-nose en camera om overtredingen op te sporen.

Met een #drone inspectie uitgevoerd op varend #ontgassen in #zeeland. Geconstateerd dat een schip voer met open ladingtanks. Onderzoek zal binnenkort uitwijzen of er wel of geen sprake is van een overtreding van het ADN. https://t.co/Eg7GKqSTxS ^GB pic.twitter.com/azSUFXJSyD

— Inspecteur Scheepvaart (@ILT_Scheepvaart) March 12, 2019

Dat betekent dat het voor schippers belangrijk wordt dat installaties voor verantwoord ontgassen op korte termijn beschikbaar komen. Vanaf 1 juli is ontgassen via de luiken niet meer toegestaan. Vanaf dan moet varend ontgassen via het manifold verlopen.

Voor opsporing en handhaving blijft het overigens lastig dat de gegevens uit IVS Next (de opvolger van IVS90) om privacy redenen niet gebruikt mogen worden om te controleren welke stof een schip vervoerd. Tegelijkertijd voeren binnenvaarttankschepen geen sein of bord waarop zichtbaar is welke lading ze vervoeren. Een praktische oplossing is om binnenvaarttankschepen, net als tankauto’s, te verplichten om een bord te voeren waarop hun lading duidelijk zichtbaar is voor omwonenden en hulpdiensten. Daar ligt een taak voor de beleidskern van het ministerie van I&W.

Situatie haven Antwerpen

In de Antwerpse haven geldt een totaal ontgassingsverbod op stoffen die hinder veroorzaken. Bij het vrij ontgassen komen immers vluchtige organische stoffen (VOS) vrij die niet alleen geurhinder kunnen veroorzaken, maar ook schadelijk kunnen zijn voor werknemers in de haven en omwonenden. Ontgassen is in de Antwerpse haven enkel toegestaan in daarvoor speciaal voorziene installaties. Een vijftal bedrijven biedt in de Antwerpse haven ontgassingsdiensten aan om restdampen van tankschepen en tanklichters te verwerken. Op die manier kunnen schepen tussen verschillende ladingen de scheepstanken veilig en milieuvriendelijk gasvrij maken (pdf).

Eddy Robles, voorzitter van de E-VRA, vertelde dat de  haven van Antwerpen, anders dan in Nederland, accepteert dat de ontgassingsinstallaties nog niet 100% voldoen aan de emissienormen voor landinstallaties. Het inzetten van de installaties zorgt echter al wel voor fors lagere emissies en de exploitanten moeten hun emissies meten en monitoren. Deze gegevens moeten gedeeld worden met de autoriteiten, zodat de autoriteiten kunnen beoordelen welke installaties het best werken.

Situatie Nederland

In Nederland is het nog steeds wachten op het kader om vergunningen te kunnen verlenen aan ontgassingsinstallaties. Verschillende regio’s vinden de Taskforce Varend Ontgassen te langzaam gaan en ontplooien inmiddels eigen initiatieven. Zowel in Rotterdam als in Amsterdam zijn door overheid, verladers, reders en E-VRA lokale werkgroepen gevormd om locaties te inventariseren, vergunningstrajecten op te kunnen starten en vooral praktijkervaring op te doen. De actie van gisteren om met medeweten van de Rotterdamse havenautoriteiten en brancheorganisaties een binnenvaarttankschip te ontgassen, zonder dat daar een vergunning voor was afgegeven past daarbij.