Hoop en vrees in het Antropoceen

Over de stortvloed aan kennis die op de vierdaagse conferentie Planet under Pressure werd gehouden (Londen, eind maart) is bijna niet te berichten. Daarvoor was het aanbod aan wetenschappelijke inzichten te overweldigend. Maar een paar rode draden waren wel te ontdekken, alleen al aan de hand van de buzz words in de lezingen, op de site en op twitter: tipping points, planetary boundaries, ecosystem services, governance, anthropocene. Achter die woorden schuilt een hoge mate van overeenstemming onder wetenschappers over wat er met de aarde aan de hand is, over de invloed van de mens, én een hoge mate van frustratie en machteloosheid omdat het zo moeilijk is deze boodschappen voldoende tot de beleidsmakers en het brede publiek door te laten dringen. Dat is misschien wel het meest opmerkelijke: de gigantische kloof tussen de huidige wetenschappelijke kennis, en de percepties van wat er met de aarde aan de hand is bij politiek en publiek. Het begrip antropoceen is nu gemeengoed geworden in de wetenschap; daarmee wordt bedoeld dat de invloed van de mens op de processen die het aardsysteem beheersen en vormen nu onmiskenbaar is geworden. De mens zelf is nu een geologische kracht van formaat geworden, die de karakteristieken van een nieuw tijdvak vormgeeft. Hoe deze eruit zien werd op Planet under Pressure wel duidelijk.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 15-03-2022

Het aardappelschandaal

, door

Aardappelen zijn nieuws dezer dagen. Dat is de eerste keer niet, en dat komt elke keer door Krispijn van den Dries uit Ens. Gisteren zorgde hij weer dat de pieper een dubbele pagina had in de Volkskrant. Krispijn houdt namelijk na elke winter aardappelen over. Puike aardappelen. En hij raakt ze niet kwijt.

Een paar weken geleden stortte hij tonnen aardappelen uit op de Dam in Amsterdam, die elke voorbijganger gratis mee mocht nemen. Dat deed stof opwaaien en sindsdien willen we Krispijn wel horen. Of er ook nog iets met zijn verhaal gebeurt, valt af te wachten. De super wil graag “nieuwe oogst” kunnen aanbieden, en de “nieuwe oogst” komt uit verre landen–niet eens meer Malta, maar eerst en vooral Egypte waar men ook zo naarstig onze boontjes verbouwt.
Dat door moderne koeltechniek onze bewaaraardappelen even prima smaken als de nieuwe oogst en bovendien een stuk minder foodmiles maken, dat lijkt de super niet te deren en dat is voor de zoveelste keer een schande. Zal deze golf van aardappelnieuws er dan verandering in brengen? Dat hangt, vrees ik, van u af. Nou ja, niet zozeer van ú, maar van alle Nederlanders die boodschappen doen en waarvan verreweg de meesten zich helaas nog steeds niet afvragen waar hun voedsel vandaan komt en wat de milieu-effecten ervan zijn.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

IMF zoekt naar olie in een kristallen bol

, door

Afgelopen week publiceerde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) een een rapport, getiteld “The Future of Oil: Geology versus Technology” (pdf). Het rapport kijkt naar de toekomstige wereldproductie van aardolie aan de hand van economische modellen en vanuit geologisch oogpunt.

Volgens economische modellen wordt de aardolieproductie hoofdzakelijk bepaald door de vraag. En de vraag stijgt door economische groei. De economische modellen gaan ervan uit dat economische groei ertoe zal leiden dat er meer olie gevonden en gewonnen zal worden. De groei van de wereldproductie wordt bewerkstelligd door een stijgende olieprijs. Als de vraag en de prijs hoog genoeg oplopen, dan zal de industrie ook olieprojecten opstarten, die nu nog niet profijtelijk zijn.

In het afgelopen decennium heeft het Amerikaanse Energy Information Agency (EIA) prognoses gemaakt over de groei van de olieproduktie. Maar die prognoses moesten telkens naar beneden worden bijgesteld.

Tien jaar geleden voorspelde het EIA, op grond van economische modellen, nog dat de olieproduktie in 2012 100 miljoen vaten per dag zou bedragen. In 2010 had men die prognose aangepast naar 88 miljoen vaten per dag. De economische groei is tegengevallen en de vraag naar olie is niet zo hoog als men in 2000 nog verwachte. In deze economische benadering zit een zwakke plek. Het zou kunnen zijn dat de economische groei tegenvalt doordat de olieproductie niet verder groeit. Het hoger oplopen van de olieprijs doet de vraag juist dalen en leidt niet tot een productiegroei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Naar een rechtvaardige economie

, door

De huidige mantra van groei, groei, groei is niet vol te houden. We zouden daarom onderscheid moeten maken tussen twee vormen van economische activiteit: kerneconomie en preteconomie. Een gastbijdrage van architect Aad Breed.

In de natuur komt ongebreidelde groei niet voor, behalve bij kanker. Alle organismen kennen een periode van groei, die stopt zodra de volwassenheid is bereikt. Toch zijn alle huidige regeringen gericht op ongebreidelde economische groei, in de overtuiging dat daarmee de armoede in de wereld kan worden opgeheven.

Nergens in de Universele Verklaring van Rechten van de Mens wordt echter vermeld, dat ieder mens recht heeft op economische groei. Wel staat er dat ieder mens recht heeft op voedsel, kleding, zorg en een fatsoenlijk onderdak. Waarom is geen enkele regering met deze vorm van globalisering bezig?  

Economische groei

De huidige gerichtheid op economisch groei is uiteindelijk fataal voor de maatschappelijke stabiliteit. Door het voortdurend dreigen met banenverlies (en dus armoede), wordt iedereen momenteel gedwongen tot zijn 67e jaar te werken, louter en alleen om ten koste van de armen elders in de wereld de eigen nationale overvloed nog overvloediger te maken. In de overtuiging dat als het regent voor de bazen, het druppelt voor de knechten, moeten banken en grote bedrijven rijker worden dan ze al zijn. Alle heil moet komen van het ondernemerschap.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Nederlanders ‘landjepikken’ minstens 350.000 hectare

, door

DATA - Nederlandse ondernemingen hebben sinds 2000 minimaal 345.000 hectare grond aangekocht in onder meer Tanzania, Ethiopië en Costa Rica. Dat vormt bij elkaar een gebied iets groter dan de provincie Friesland.

Ons land is lang niet de enige die dit doet. Rijke landen hebben in toenemende mate behoefte aan uitbreiding van hun landbouw- en bosgronden. Het zuidelijk halfrond is hiervoor de klos. Bij onze investeerders zijn Afrikaanse landen het meest in trek, maar er zijn ook stukken grond aangekocht in Zuid- en Midden-Amerika en Azië. In Maleisië is het grootste stuk buitenlands land in Nederlands bezit te vinden: 62.000 hectare (ongeveer 4x de oppervlakte van de gemeente Amsterdam). Dit blijkt uit de Land Matrix, de online database over grote landaankopen die eind april gelanceerd is. 

Er woedt al lang een debat over de zogenaamde ‘land grabs’, het opkopen van land heeft veel invloed op de lokale samenleving. Al die tijd was echter niet geheel duidelijk door wie, wat, waar en wanneer land grabs precies plaatsvinden. Een aantal NGO’s heeft de handen ineen geslagen om dit in kaart te brengen. Op dit moment hebben zij een database met 1006 transacties beschikbaar gemaakt die sinds 2000 plaatsvonden. Dit is ongeveer de helft van de data die ze bezitten, de overige informatie zijn ze nog aan het checken en ze vullen de database gaandeweg aan.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

High-tech hell

, door

Shirtless boys rapidly pull the computer apart, discarding bits and pieces, until they expose the wires, yank them out, and toss them into a fire. Acrid, toxic smoke blooms as the boys prod the wires and the fire strips the plastic around the wires, leaving the sought-after copper. Welcome, to Agbogbloshie, where your technology goes to die.

A new film e-wasteland captures the horrors of the world’s largest e-waste slum through surreal and staggering images. Shot over three weeks by one-man guerrilla filmmaker, David Fedele, e-wasteland is an entirely visual experience without dialogue or voice-over.

“I wanted to visually present a particular environment, attempt to show it as truthfully as possible, and give people the responsibility to think about the issues themselves,” Fedele told mongabay.com in an interview. “I believe that images can be far more powerful than words, and can have a much bigger impact and remain in your memory longer.”

A slum of Ghana’s capital city, Accra, Agbogbloshie is home to some 40,000 people, mostly migrants from rural areas, and many eke out a living by breaking down and burning e-waste for raw materials that can be re-sold. The slum is a byproduct of what Fedele calls the western world’s “obscene obsession […] with consuming, discarding, then consuming again.”

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het einde van ‘het product’?

, door

In de Tegenlicht-uitzending van vorige week over ‘Cleantech’ kwam led-lamp-pionier Frans Otten aan het woord (40:00). Otten – achterkleinzoon van Anton Philips trouwens – gaf aan waarom hij zijn technologie deelde met een Chinees staatsbedrijf. De veelgehoorde redenering is dat Chinezen er meteen mee weglopen, maar Otten zette zijn angst overboord: zijn doel is immers dat China energiezuinige lampen gaat gebruiken, en of hij daar nou wel of niet financieel beter van wordt is van ondergeschikt belang. De toekomst van technologie is zo snel en zo veel mogelijk delen. Goed van Tegenlicht om dat nog eens te benadrukken.

Maar Otten hintte nog iets over de toekomst: aangezien een led-lamp 30 jaar meegaat, is het model van ‘zoveel mogelijk lampen produceren’ ook passé. Een bedrijf als dat van Otten zou misschien eerder de dienst ‘verlichting’ moeten gaan leveren, door bijvoorbeeld led-lampen te leasen. Een verschuiving van product naar dienst, van kwantiteit naar kwaliteit, van ‘output’ naar ‘outcome’. Is dat iets wat we meer gaan zien?

We leren allemaal op school dat meer economische ontwikkeling gepaard gaat met een verschuiving van de primaire- (grondstoffen) en secundaire- (industrie) naar de tertiaire- of dienstensector,  met de dienst als het ongrijpbare broertje van het goed, niet vast te pakken, niet te verplaatsen of op te bergen. Dat zou goed nieuws zijn: allemaal naar een gedematerialiseerde ‘ontkoppelde’ economie waarbij voor elke euro aan waarde steeds minder grondstoffen en uitstoot nodig is.

Foto: copyright ok. Gecheckt 29-09-2022

Schokkend! Nutella is niet gezond

, door

Is me dat schrikken voor die goedwillende Amerikaanse moeders! Dachten ze hun kind een gezond ontbijt voor te schotelen door ze dag in dag uit boterhammen met Nutella te geven, omringd met wat excuusspul om het minder erg te laten lijken, blijkt het nootjeslekkers toch ineens boordevol te zitten met suiker en onverzadigd vet. Dat gaat zo maar niet! In een schikkingwerd bedongen dat de misleide moeders 4 dollar per gekochte pot kunnen terugvorderen, tot 5 potten.

Voedselwaakhond Foodwatch vraagt zich meteen af of iets dergelijks in Nederland ook niet mogelijk is. Ook hier immers beantwoordt hazelnootpastagigant Ferrero de vraag “Is het wel verstandig om mijn kind Nutella te geven bij het ontbijt?” op identieke wijze als in de VS met “Met de juiste voedingsmiddelen en in de juiste hoeveelheden is Nutella ideaal voor een evenwichtig ontbijt. Een voorbeeld van een ontbijt met Nutella: twee sneden brood (60 g) met Nutella (30 g ofwel twee goed gevulde theelepels), een glas halfvolle melk (250 ml), een glas vers sinaasappelsap (100 ml) of een stuk fruit. Dit is een traditioneel ontbijt, dat niet vetter of zoeter is dan de klassieke boterhammen met boter en jam (60 g brood + 10 g boter + 30 g jam)”.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Peak-pijpleiding en regionalisering van de energiemarkt

, door

De mensheid gebruikte nog nooit zoveel energie als de afgelopen jaren. Tegelijkertijd lagen er nog nooit zoveel pijpleidingen voor olie en gas als nu. Fossiele brandstoffen worden getransporteerd naar de plek waar de vraag en de prijs het hoogst is. Aan de hoeveelheid pijpleidingen zit een maximum. Olie en gas zullen steeds vaker gebruikt worden op de plaats waar ze gewonnen worden.

Het is vervelend dat de grootste oliereserves gevonden worden op plaatsen waar weinig mensen wonen: in de Arabische woestijn, in Siberië en in Alberta in Canada. Om die aardolie naar de gebruikers te krijgen worden tankers gebruikt of pijpleidingen aangelegd. In de afgelopen 100 jaar is ruwweg de helft van de aardolie opgebruikt en we moeten ons afvragen of het nog de moeite loont om voor de resterende olie nog pijpleidingen te bouwen. In de VS besloot men onlangs om voorlopig nog geen pijpleiding aan te leggen vanuit de teerzanden in Canada naar de raffinaderijen in de VS.

Hetzelfde kunnen we concluderen voor aardgaspijpleidingen. Het gas wordt veelal gewonnen op plaatsen waar weinig gebruikt wordt (Turkmenistan, Algerije, Iran) Om het bij de gebruikers te krijgen worden leidingen aangelegd. Die gaspijpleidingen zijn kwetsbaar voor aanslagen. Dus politieke stabiliteit is een vereiste. De TAPI-gaspijpleiding tussen Turkmenistan, Pakistan en India werd al in de jaren 90 van de vorige eeuw bedacht, maar vanwege de oorlog in Afghanistan is er nog altijd niet aan de bouw begonnen. Sinds president Mubarak in Egypte tot aftreden werd gedwongen zijn er al 14 aanslagen gepleegd op de gaspijpleiding tussen Egypte en Israël.

Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Wereldtemperatuur | update maart 2012

, door

De laatste meetgegevens kwamen laat, daarom nu pas de update van het overzicht van de verschuivingen in de wereldtemperatuur.
Lijkt er op dat la Nina nu langzaam op haar einde loopt.
Vanwege drukte even weinig nieuws erbij. U moet het doen met de grafiek alleen.


Het overzicht van de wereldwijde temperatuur afwijkingen is gebaseerd op de metingen van UAH MSU, RSS MSU, GISS, Hadcrut3, NCDC en JMA. We nemen daar maandelijks het gemiddelde van en bepalen ook nog het lopende gemiddelde over alle metingen van 36 maanden (3 jaar) en 132 maanden (11 jaar).

Vorige Volgende