In de Spaanse burgeroorlog (1936-1939) hebben tienduizenden vrijwilligers meegevochten aan de kant van de Republiek tegen het leger van generaal Franco. Ze kwamen uit alle Europese landen en uit de Verenigde Staten en Canada. Onder hen naar schatting ongeveer 650 Nederlandse anti-fascisten. Voor hen was de 'burgeroorlog' vooral een oorlog tegen het opkomend fascisme in Europa. Het was wat nu wel wordt genoemd een proxy war, en als zodanig een voorbode van de Tweede Wereldoorlog. Franco kreeg de steun van fascistisch Italië en Portugal en van nazi-Duitsland dat vandaag precies 85 jaar geleden het stadje Guernica platbombardeerde. De Republiek kreeg alleen steun van de Sovjet-Unie en Mexico. Alle democratische Europese landen stelden zich neutraal op. De linkse beweging en met name de communisten verzetten zich tegen deze non-interventiepolitiek. Comités voor hulp aan Spanje waren overal actief en er werden vrijwilligers geworven om deel te nemen aan de strijd tegen Franco, volgens de 'brigadisten' hoogst urgent om de dreigende opmars van de fascisten in Europa te keren. Een van de Nederlandse vrijwilligers was Evert Ruivenkamp uit Den Haag. Van hem is nog niet zo lang geleden een dagboek gevonden dat nu met een inleiding en nawoord van Yvonne Scholten integraal is gepubliceerd onder de titel Een Hollandse jongen aan de Ebro. Het dagboek is in de woorden van Geert Mak 'een unieke vondst'. Er is veel geschreven over de Spaanse Burgeroorlog. Bekende schrijvers zoals Orwell, Hemingway en de Nederlandse Jef Last waren in Spanje en getuigden van de inzet van de internationale brigades. Joris Ivens maakte er zijn documentaire Spaanse aarde. Er zijn in de loop van de jaren vele getuigenissen van vrijwilligers verschenen. 'De oorlog begon in Spanje' is een boek gebaseerd op interviews uit de jaren tachtig met Nederlandse oud-Spanjestrijders. Het dagboek van Ruivenkamp is het eerste verslag van het dagelijks leven van een Nederlandse brigadist in de oorlog dat in dezelfde tijd is geschreven. Het is ook uniek omdat het tot nu toe het enige dagboek is van een van de 'gewone jongens' die naar Spanje gingen, schrijft Scholten. 'Het gros had ook nauwelijks enige scholing, soms niet meer dan een paar jaar lagere school. Ook Evert had maar een beperkte opleiding gehad,maar zijn Nederlands is voortreffelijk en zijn verslag zeer levendig.' Ze veronderstelt dat hij het dagboek heeft geschreven na thuiskomst op basis van aantekeningen die hij in Spanje heeft gemaakt. Slag aan de Ebro Ruivenkamp was ruim een half jaar in Spanje, van maart tot oktober 1938. Hij had er wel eerder heen willen gaan, schrijft hij, samen met zijn vriend Willi, die nazi-Duitsland was ontvlucht. Maar zijn ouders hadden hem tegengehouden. In 1938 ging hij zonder hun toestemming alsnog. Hij is dan 23. Via België en Frankrijk, zijn eerste buitenlandse reis. Hij verbaast zich over de Franse hurktoiletten en beschrijft een illegale nachtelijk tocht over de grens in de Pyreneeën. In Spanje belandt Ruivekamp al snel in de buurt van de Ebro waar in de zomer van 1938 de beslissende slag plaatsvindt, die het einde van de oorlog inluidt met uiteindelijk de overwinning van Franco. Op 28 juli voert Evert het commando over zijn compagnie als die wordt ingezet voor het Ebro-offensief. Hij beschrijft het afscheid van de soldaten in het dorp waar ze gelegerd zijn. De Spaanse soldaten nemen afscheid van hun meisjes, de 'internationalen' van hun gastouders, die ze 'vader en moeder' noemen. Moeder drukt me een zoen op het voorhoofd (...) Ik slik een traan terug en met overmatig scherpe stem commandeer ik 'Compania firmes'. Gevolgd door 'Compania adelante...arr'. Hard klinken mijn commando's. Ik schrik er zelf van en een rilling gaat over mijn rug. Maar de spanning is gebroken en de compagnie stelt zich in beweging. Nog enkele hartverscheurende kreten van een paar meisjes en het hele bataljon marcheert af. Nu zitten wij hier en blijven zij achter in de dorpen. Dat is overal, de vrouwen blijven achter. De mannen zitten voor. Allen strijden echter voor de onafhankelijkheid van de natie. De onafhankelijkheid van de republiek. De republiek van de vrije arbeiders die bereid zijn hun vrijheid met hun bloed te betalen. Een van Everts Nederlandse kameraden, Willy de Lathouder, sneuvelt aan de Ebro. Hij was pas getrouwd met een Spaanse verpleegster, Rosario. In maart was hun kind geboren, die naar zijn vader Willy wordt genoemd. Rosario gaat na de dood van haar man naar zijn familie in Nederland. Na zijn terugkeer in Nederland trouwt Evert met haar. Brand bij de Wehrmacht De kleine Willy heeft zijn stiefvader maar kort meegemaakt. Als de Duitsers Nederland binnenvallen sluit Evert zich aan bij een Haagse verzetsgroep om de strijd tegen het fascisme voort te zetten. In november 1942 steekt hij een voorraad hooi van de Wehrmacht in de brand als teken dat het verzet tegen de Duitsers nog levend is na reeksen van arrestaties. De fiets die hij van een verzetsman uit Rotterdam heeft overgenomen om snel te kunnen vluchten moet hij in de haast achterlaten en dat wordt hem fataal. Het fietsplaatje zet de politie op het spoor naar de Rotterdammer bij wie een hele administratie van verzetsgroepen wordt ontdekt. Ruivenkamp wordt gearresterd, in de gevangenis mishandeld, veroordeeld en op 30 juni 1943 op de Waalsdorpervlakte gefusilleerd. Het dagboek van Evert Ruivenkamp geeft een uniek beeld van het dagelijks leven van de brigadisten. Het is tachtig jaar oud maar zeer goed leesbaar, vlot geschreven en ontroerend in een zeer persoonlijke stijl. Samen met de context die Yvonne Scholten er na uitvoerig onderzoek bij levert is Een Hollandse jongen aan de Ebro een buitengewoon waardevolle uitgave. [boeklink]9789083210827[/boeklink]
Extreme polarization on “trust in science” is a recent and very troubling trend. pic.twitter.com/jgtYbiqVo7
— Alec Stapp (@AlecStapp) May 8, 2022
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
VERSLAG - Afgelopen najaar sloot de directie van het Noordbrabants Museum (Den Bosch) een voor musea jaloersmakend contract met de JK Art Foundation. Een Brabantse Quote 500-ondernemer verzamelde in dertig jaar 550 kunstwerken. De eerste selectie van 100 werken is nu te zien op zaal in de tentoonstelling ‘De ontdekking van het HEDEN’. De museumdeuren staan open t/m 19 juni 2022.
JK zijn de initialen van ondernemer Jos Koster. Nadat hij zijn koffiebranderij verkocht, schreef hij in 2019 zijn kunstcollectie in onder de naam JK Art Foundation. Charles de Mooij, de directeur van het Noordbrabants museum zal 15 november 2021 niet snel vergeten. Dat is de dag waarop Koster het Bossche museum de collectie van 550 kunstwerken schonk. De verzameling bevat onder andere kunstwerken uit de 16de en 17de eeuw, afkomstig uit de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. De drie bestuursleden, waar onder de museumdirecteur, zetten het beleid van de stichting uit. Een van de gevolgen van dit gulle cadeau is een jaarlijkse tentoonstellingsplicht. Het museum denkt hiermee jaarlijks twintig procent meer bezoekers mee te trekken.
Zaaloverzicht 21ste eeuw © foto Wilma Lankhorst.
De eerste tentoonstelling op basis van de JK Art Foundation is nu te zien onder de naam ‘De ontdekking van het HEDEN’. Hiervoor zijn 100 kunstwerken geselecteerd uit de Europese kunstgeschiedenis van de 20ste en 21ste eeuw. Om deze expositie te realiseren zocht het team in Den Bosch contact met de collages van Museum Singer in Laren. Mede hierdoor zijn in ‘De ontdekking van het HEDEN’ vrijwel alle grote Europese stromingen uit de 20ste en 21ste eeuw te zien. Je zou kunnen zeggen: er is voor elk wat wils. En dat verklaart direct ook de lange rij op het museumvoorplein als we ons melden voor een bezoek.
ANALYSE - In ons artikel van gisteren constateerden we dat van de vijftien rijkste gemeenten, er slechts één een (tijdelijke) noodopvang voor (zieke) asielzoekers had.
De aanleiding tot dit onderzoekje was tweeledig:
1) In het NOS Kiezersdebat voor de gemeenteraadsverkiezingen (16 maart) stelde Lilian Marijnissen (SP) voor om de Oekraïense vluchtelingen op te vangen “in de rijke buurten, in de rijke gemeenten”. Ze is van mening dat niet de armste gemeenten de zwaarste lasten moeten dragen, zoals in 2015 het geval was bij de opvang van duizenden Syriërs die de oorlog ontvluchtten.
2) EenVandaag (AvroTros) zocht het uit en zag dat Marijnissen gelijk had:
De armste 25 procent namen zo’n 11.000 vluchtelingen op, terwijl de 25 procent rijksten maar 3.300 vluchtelingen opnamen.
Om ons artikel van gisteren volledig te maken, hebben we nu naar alle huidige gemeenten gekeken. Is er wat er veranderd sinds 2015? Nee, nog steeds vangen de rijkste gemeenten maar zuinigjes asielzoekers op. We kunnen vandaag concluderen dat:
De armste 25 procent nemen zo’n 9.668 vluchtelingen op, terwijl de 25 procent rijksten maar 215 vluchtelingen opnemen.
Het verschil is dus groter geworden. Verdelen we de 344 gemeenten in 172 gemeenten met minder vermogen dan de andere 172, dan dragen ook hier de minder vermogende gemeenten de zwaarste lasten:
De ‘armere’ 50 procent nemen zo’n 28.375 vluchtelingen op, terwijl de 50 procent ‘rijkere’ maar 8.378 vluchtelingen opnemen.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
De Russische dichter, vanaf 1972 wonend in Amerika, overleden in 1996, Joseph Brodsky, winnaar van de Nobelprijs van de literatuur, blijkt een controversieel gedicht over de onafhankelijkheid van Oekraïne te hebben geschreven, (maar niet gepubliceerd), dat niet helemaal past in het plaatje van nu. En ook niet bij Brodsky zelf.
Het gedicht is geschreven in 1991, en er wordt bepaald niet vleiend in gesproken over Oekraïne. De toon is kwetsend, neerbuigend, beschuldigend en verachtend. Het gedicht klinkt en leest als een grote vervloeking van het land en zijn inwoners: ‘moge je verkracht worden, moge je opgehangen worden, dat is leuk. We willen je koren en zonnebloempitten niet meer, ik zal spugen in de Dnjepr.’
In het NOS Kiezersdebat voor de gemeenteraadsverkiezingen (16 maart) stelde Lilian Marijnissen (SP) voor om de Oekraïense vluchtelingen op te vangen “in de rijke buurten, in de rijke gemeenten”.
Ze onderbouwde die opvatting met een verwijzing naar de opvang van Syrische vluchtelingen in 2015:
De vorige keer dat er veel vluchtelingen hierheen kwamen, waren het gemeenten met laagste inkomens die drie keer meer vluchtelingen opvingen dan de gemeenten met de hoogste inkomens
EenVandaag (AvroTros) zocht dat uit. En jawel:
De armste 25 procent namen zo’n 11.000 vluchtelingen op, terwijl de 25 procent rijksten maar 3.300 vluchtelingen opnamen.
Hoe gaat het nu?
We keken naar de gemeenten waar het doorsnee vermogen van huishoudens (CBS 2019) boven de zogenaamde ‘Balkenendenorm’ ligt. Dat zijn vijftien gemeenten:
Bloemendaal, Laren (NH.), Rozendaal, Heemstede, Alphen-Chaam, Hilvarenbeek, Bunnik, Oirschot, Bergen (NH.), Heeze-Leende, Blaricum, Bergeijk, Staphorst, Reusel-De Mierden en Landsmeer.
Vervolgens keken we welke van die gemeenten momenteel een COA-locatie hebben. Dat bleek alleen in de gemeente Bergeijk het geval. Daar is een tijdelijke noodopvang voor asielzoekers die besmet zijn geraakt met Covid.
Volgens de COA-informatie loopt het contact met de gemeente tot 31 maart. Of de opvang inderdaad gesloten is of misschien verlengd, konden wij nergens vinden.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
En zo is-t-ie begonnen. Met een wat Doe Maar-achtige sound. Zijn eerste hitje.
Wat een ontwikkeling heeft die man doorgemaakt. Zijn finale album – I.p.v. kaarten – net op tijd klaar en uitgebracht.
Nu is hij dood. Daar valt weinig meer aan toe toe voegen dan “Bedankt Jan!”
P.S. Wie zijn leven eens als een film voorbij wil zien gaan: kijk op zijn youtube kanaal.
De crisis in de opvang van vluchtelingen konden we zien aankomen, schrijft Arie Theisens vandaag op de opiniepagina van Trouw:
Toch is dit allemaal begrijpelijk als je je realiseert dat al sinds mensenheugenis deze portefeuile vrijwel stilzwijgend door de VVD wordt geclaimd en gerund. Naar de redenen kunnen we wel raden, maar het is een partij die absoluut onbekwaam is voor dit dossier. En nu plukt Nederland daarvan de wrange vruchten.
Dat intro kent u natuurlijk! Maar de rest verbinden alleen kenners met Sly and the Family Stone. Want dat bandje is beroemd geworden met veel simpeler nummers als ‘Dance tot the music’ en ‘Everyday People’.
Underdog is het eerste nummer van hun debuutalbum ‘A Whole New Thing’ (1967). Een album met hier en daar stilistische kenmerken die we van Zappa kennen. Je hoort dat ook in ‘Underdog’.
Leningrad zagen we eerder voorbijkomen in Closing Time. Hun ster is in de tussentijd alleen maar gerezen in Rusland. Een paar dagen geleden postten ze een nieuw nummer. Het gaat over een man die zijn vrouw slaat en boos wordt als ze bescherming zoekt bij de buurman. Het heet ‘Geopolitiek’.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.