Jos van Dijk, auteur op Sargasso

Foto: Christliches Medienmagazin pro (cc)

Tony Blair adviseert Trump over toekomst Gaza

3 september 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

Het plan van Trump om Gaza na de oorlog te veranderen in een soort Riviera voor de rijken is inmiddels ondanks wereldwijde verbijsterde reacties verder uitgewerkt door de Amerikaanse regering. Het plan houdt in dat twee miljoen inwoners van Gaza vertrekken naar een ander land of naar omheinde gebieden binnen het grondgebied. De in puin gelegde enclave moet herbouwd worden tot een toeristische bestemming, en tot een centrum voor technologie. Minder bekend is dat ook de denktank van oud-Labour premier Tony Blair betrokken was bij de plannen. Vorige week was Blair in het Witte Huis om de plannen te bespreken met de Amerikaanse president. Diens schoonzoon en zakenpartner Jared Kushner was ook aanwezig. Kushner heeft al ervaring met een soortgelijk project. Hij gaat met zijn vrouw Ivanka op het Albanese eiland Sazan een luxe resort realiseren, het resultaat van een ‘vriendschapsgebaar’ van de Albanese premier Edi Rama aan Trump.

Begin juli werd bekend dat leden van Blairs denktank, Tony Blair Institute for Global Change (TBI), meewerkten aan Trumps Gazaplan. Het project wordt geleid door Israëlische zakenmensen en maakt gebruik van financiële modellen ontwikkeld door het Amerikaanse adviesbureau Boston Consulting Group (BCG). TBI zou een “Gaza Economic Blueprint” hebben ingebracht. Het instituut ontkende overigens betrokken te zijn geweest bij een in dia’s uitgewerkt plan dat aan Trump en rijke Arabische leiders zou worden voorgelegd. Onder de tien “megaprojecten” in het document vallen de snelwegen “MBS Ring” en “MBZ Central” – vernoemd naar de leiders van Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten – en een “Elon Musk smart manufacturing zone”. Bij de bespreking van het plan, vorige week, zou Blair tegen Trump hebben gezegd dat hij de hoop op een vredesakkoord nog niet moet laten varen. Blair verwees naar eigen onderzoek van zijn TBI onder Palestijnen waaruit gebleken zou zijn dat een meerderheid wel wat voelt voor een nieuw leiderschap voor Gaza in een constructie zoals van de Arabische Emiraten. Een soort nieuwe Golfstaat, dus.

Met geweld afgedwongen migratie

29 augustus 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

Sgarasta (foto) ligt aan westkust van Harris, een van de Hebriden eilanden in het noorden van Schotland. Waar nu golfers een balletje slaan vond in 1828 de eerste ontruiming plaats op de westelijke eilanden van dertig boerenfamilies. Ze werden gedwongen te verhuizen naar de veel minder aantrekkelijke oostkust. Hun huizen werden in brand gestoken om te voorkomen dat ze terug zouden keren. Schapenteelt op grote schaal leverde voor de landeigenaar meer op dan de pacht van de boeren. De operatie was onderdeel van de Schotse Highland Clearances, die tienduizenden gezinnen in de Highlands en de Hebriden vaak met veel geweld dwongen de plek te verlaten waar hun families eeuwenlang hadden gewoond. Vanaf het midden van de achttiende eeuw vonden ontruimingen plaats op gezag van de adellijke landeigenaren die hun land wilden exploiteren voor de wolindustrie. Dat gebeurde nadat de Engelsen aan de dissidente Schotse aanhangers van Jacobus II een definitieve nederlaag hadden toegebracht in de Slag bij Culloden. De landlords verengelsten en kozen voor een rijk leven in Londen in plaats van de zorg voor hun eigen mensen, schrijft Linda Bennet Pennel, een verre nazaat van een Schotse boerenfamilie.

De Clearances hadden een enorme impact op de arme boerenbevolking. Hun traditionele leven in een open ruimte met gemeenschappelijk gebruik van de beschikbare grond (de Commons) werd in één klap volledig verwoest. Op Skye was geoloog Sir Archibald Geike in 1852 aan het werk toen het dorp Suisnish ontruimd werd. Hij kon uit de eerste hand verslag doen:

Foto: Mark Vletter (cc)

Een herhaling van symbolische wetgeving

26 augustus 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

Twintig jaar geleden diende de toenmalige minister van Justitie Piet Hein Donner (CDA) een wetsontwerp in voor het strafbaarstellen van het verheerlijken van terrorisme. Na vele kritische reacties, met name ook uit de juridische hoek verdween het voorstel van tafel. In 2008 schreef Donner’s opvolger Hirsch Ballin (CDA): “Uit adviezen is gebleken dat het draagvlak voor strafbaarstelling van “apologie” in de rechtspraktijk niet groot is en dat het lastig is eventuele strafbaarstelling zodanig vorm te geven dat deze voldoende precies is zowel voor de rechtsgenoten als voor de rechtspraktijk, EVRM-proof is, voldoet aan de legaliteitsvereiste en ook nog relevante toegevoegde waarde heeft.” Het was -anders gezegd- niet meer dan symboliek in een tijd waarin politici met voorstellen voor terrorismebestrijding goede sier wilden maken.

Ook op zoek naar een punt om te scoren haalde CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma in 2014 het oud idee van partijgenoot en voormalig minister Donner weer van stal: verbied het verheerlijken van geweld. Hij kreeg er weinig steun voor, ook niet van VVD-minister Opstelten, doorgaans een hardliner op dit punt. Die vond dat de Nederlandse wet al voldoende mogelijkheden heeft om opruiing en haatzaaien aan te pakken.

Meer dan tien jaar later komt demissionair VVD-minister van Justitie David van Weel nu opnieuw met een vergelijkbaar wetsontwerp tegen terrorismeverheerlijking. De internetconsultatie over het ontwerp leverde 8500 reacties op. Critici vrezen dat het plan naar het voorbeeld van Duitsland en het Verenigd Koninkrijk gebruikt kan worden om vreedzame demonstranten op te pakken. Daarbij wordt gedacht aan demonstranten tegen Israël die leuzen roepen die geassocieerd zouden kunnen worden met Hamas. En Hamas is officieel een terroristische organisatie. De wet is buitengewoon vaag over welke uitspraken er precies onder vallen. Wat is verheerlijken? En wanneer mag een organisatie terroristisch genoemd worden? Ook wanneer je niet aanzet tot haat of geweld, kun je onder deze strafbaarstelling vallen. De straf kan oplopen tot drie jaar gevangenis of een geldboete.

Foto: Esquerda.net (cc)

De economie van de genocide

8 augustus 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

Alweer een maand geleden publiceerde VN-rapporteur voor Palestina Francesca Albanese een rapport waarin ze oproept tot internationale strafrechtelijke vervolging van bedrijven en stichtingen die zouden investeren in de Israëlische bezetting. Het rapport voor de VN-Mensenrechtenraad Van economie van de bezetting naar economie van genocide ‘onderzoekt de bedrijfsmachinerie die Israëls koloniale project van verdrijving en vervanging van de Palestijnen in de bezette gebieden in stand houdt. Terwijl politieke leiders en regeringen hun verplichtingen ontlopen, hebben veel te veel bedrijven geprofiteerd van de Israëlische economie van illegale bezetting, apartheid en nu ook genocide.’

De aanbeveling van Albanese aan het Internationaal Strafhof (ICC) om een onderzoek in te stellen naar 48 spelers in het internationale bedrijfsleven, van wapenfabrikanten tot financiële bedrijven, die zouden profiteren van de oorlog in Gaza wekte bij de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio grote woede op. Hij kondigde sancties aan tegen de VN-rapporteur, die eerder een rol heeft gespeeld bij de arrestatiebevelen die het ICC uitvaardigde tegen Netanyahu en zijn toenmalige minister van Defensie Galant.

De inhoud van het rapport van Albanese kreeg minder aandacht dan de Amerikaanse reactie. Veel was al bekend over de betrokkenheid van bedrijven bij de bezetting van de Westbank en de steun aan kolonisten. De BDS beweging voor boycot, desinvestering en sancties bestaat al twintig jaar. Tot oktober 2023 heeft de private sector al miljarden verdiend aan de levering van de wapens en machines om ‘huizen, scholen, ziekenhuizen, gebedshuizen en olijfgaarden te vernietigen, om gemeenschappen te segregeren en controleren, en om hen de toegang tot natuurlijke hulpbronnen te ontzeggen’. Daarmee heeft de private sector bijgedragen aan het creëren van de voorwaarden voor etnische zuivering en het ontnemen van het recht op zelfbeschikking van de Palestijnen, aldus Albanese in haar rapport.

Foto: Wilhelm Lappe (cc)

Israëls ankerpunt in Europa

1 augustus 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

Duitsland lijkt nu eindelijk ook bereid om na te denken over sancties tegen Israël. Gisteren bezocht minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadepul Jeruzalem, vandaag gaat hij naar Ramallah. Israël moet “onmiddellijk, alomvattend en duurzaam hulp bieden voor de catastrofale situatie in de Gazastrook”, zei hij bij zijn vertrek. Meer dan 200 acteurs, muzikanten en mediamensen hebben er deze week bij bondskanselier Friedrich Merz (CDU) op aangedrongen om de wapenleveringen aan Israël te stoppen en verdere sancties op te leggen. Voor coalitiepartij SPD is de erkenning van een Palestijnse staat geen taboe meer. Wadepul herhaalde voor zijn vertrek naar Israël het Duitse standpunt inzake de erkenning van Palestina als zelfstandige staat: dat ziet de Duitse regering pas als het eind van een proces naar langdurige vrede. Maar, voegde hij er aan toe, Duitsland zal unilaterale stappen niet onbeantwoord laten. Daarmee doelde hij kennelijk op een (niet-bindende) resolutie van de Knesseth waarin algehele inlijving van de West-Bank wordt geëist. We hebben duidelijkheid van Israël nodig dat het geen beleid van uitzetting of actieve annexatie voert, zei Wadepul donderdagavond tegen journalisten. Hij waarschuwde het land voor de dreigende internationale isolatie en bood Duitse hulp aan.

De Duitse steun aan Israël wordt doorgaans verklaard uit het verleden. Israël is voor Duitsland ‘staatsraison’, aldus Angela Merkel in 2008. Dat zou inhouden dat het land onder alle omstandigheden prioriteit geeft aan de veiligheid van de Joodse staat. De schuldgevoelens over verschrikkingen van de Holocaust hebben achtereenvolgende Duitse regeringen sinds de oorlog gemotiveerd tot een onvoorwaardelijke steun aan Israël. Kritiek werd steevast weggewuifd als antisemitisme. Duitsland was ook een van de eerste landen die de omstreden definitie van antisemitisme van de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) accepteerde. Eind vorig jaar heeft de Duitse Bondsdag nog een resolutie aangenomen om antisemitisme harder te straffen. Dit naar aanleiding van het toenemend protest tegen de oorlogsmisdaden van Israël in Gaza. Inmiddels blijkt uit een opinieonderzoek dat driekwart van de Duitsers van mening is dat de Duitse regering de druk op Israël moet verhogen. Ondanks, of -zo mag je hopen- juist vanwege het verleden.

Quote du Jour

Quote du Jour | De vloek van AI

26 juli 2025 , 12:38 , door Jos van Dijk

‘De impact van AI op de planeet is desastreus’, schrijft Roel Dobbe, universitair docent AI en algoritmische systemen aan de TU Delft en bestuurslid van PublicSpaces vandaag in de NRC. ‘Datacentra slurpen enorme hoeveelheden energie en moeten gekoeld worden met water dat steeds vaker aan ecosystemen, dorpen en steden wordt onttrokken. De grondstoffen die nodig zijn voor chips waar datacentra op draaien leiden nu al tot conflicten, zie bijvoorbeeld de strijd om neon- en palladiumvoorraden in Oekraïne. De komende jaren zal de opkomst van generatieve AI, dat is AI die zelf teksten en beelden genereert, ook nog eens leiden tot miljoenen tonnen aan extra elektronisch afval.’

Foto: Jerusha. G on Unsplash

China haalt grondstoffen uit Afrika – en meer

25 juli 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

De regering van Malawi heeft een overeenkomst getekend met het Chinese bedrijf Hunan Sunwalk voor een investering van 7 miljard dollar om de mijnbouwsector van het land te ontwikkelen. Een geweldig contract voor een van de armste Afrikaanse landen. Malawianen hebben al lange tijd te lijden onder een enorme inflatie (116% sinds december). Meer dan een derde van de bevolking is niet meer in staat om in de basisvoedselbehoeften te voorzien. De Chinese investering wordt een belangrijk keerpunt genoemd. Maar er moet nog veel worden uitgewerkt en de vraag is wie er het meest van deze investering gaat profiteren.

China heeft zich opgewerkt tot de belangrijkste handelspartner van Afrika. In tegenstelling tot het westen dat neerkijkt op hulphoevende landen die zich afkeren van de oude koloniale machten erkende China ‘niet alleen de economische waarde van Afrika vanwege zijn grondstoffen, maar ook de strategische waarde van Afrika’s vele VN-lidstaten, die invloedrijk zijn op het wereldtoneel’. China koopt vrienden. Met investeringen, kennis, expertise én leningen die natuurlijk ooit moeten worden terugbetaald. China kan ook wat vragen van Afrika.

Tegelijk met het nieuws over de investering van Hunan Sunwalk kwam het bericht dat president Lazarus Chakwera pardon heeft verleend aan Lin Yunhua, zijn vrouw Qin Hua Zhang en anderen die in Malawi vastzaten voor stroperij. Over het verband kan men speculeren. Maar natuurbeschermers zien er een slecht teken in voor het behoud van de nog bestaande biodoversiteit in Malawi. In 2019 werden de Chinezen gearresteerd vanwege het bezit van olifantstanden, nijlpaardtanden en neushoornhoorns die konden worden herleid tot dieren die waren gedood in het Liwonde National Park in Malawi. Het Openbaar Ministerie omschreef het Lin-Zhang-netwerk als een ‘gevaarlijk syndicaat’ dat in de hele regio criminaliteit in de natuur financierde en organiseerde, met smokkelroutes tot in China en andere illegale marktcentra. Lin en Zhang kregen respectievelijk 14 en 11 jaar gevangenisstraf. Dat ze nu al vrijkomen, nog voordat ze de helft van hun straf hebben uitgezeten is opmerkelijk.

Foto: HOerwin56 on Pixabay

Kafka in de polder

19 juli 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

COLUMN - Een onderdeel van ‘het strengste asielbeleid ooit’ dat nog weinig aandacht heeft gekregen is het besluit van het kabinet om ambtsberichten over de veiligheid van herkomstlanden van asielzoekers niet langer openbaar te maken. Het idee van de coalitie is dat asieladvocaten en mensensmokkelaars misbruik maken van de ambtsberichten; zij zouden asielzoekers hun vluchtverhaal erop laten afstemmen.

Sinds dit besluit in mei zonder enig overleg met de Kamer is genomen heeft de rechter in twee gevallen de overheid al op de vingers getikt. In het beroep dat een Syrische asielzoeker heeft aangespannen tegen het ministerie van Asiel en Migratie heeft de rechter bepaald dat het ambtsbericht over Syrië openbaar moet worden gemaakt. De rechtbank in Amsterdam heeft kort daarna geoordeeld dat de afwijzing van een asielaanvraag van een man uit Jemen onvoldoende zorgvuldig tot stand is gekomen, mede doordat geheime ambtsberichten zijn gebruikt die niet met de rechtbank zijn gedeeld.

De ambtsberichten van het Ministerie van Buitenlandse Zaken zijn erg belangrijk voor asielzoekers. Ze vormen de basis voor beslissingen van de IND. Voor advocaten zijn deze berichten onmisbare bronnen om gerechtelijke procedures tegen de IND te voeren. Wil Eikelboom, voorzitter van de Vereniging van Asieladvocaten Nederland: ‘Als je ambtsberichten geheim houdt ga je besluiten nemen op basis van geheime informatie en krijg je dus een soort geheim proces, waarbij de asielzoeker niet de toegang heeft tot de informatie die de minister wel heeft.’ De correctie van de rechter op het regeringsbesluit is dus niet zo vreemd. Daarmee wordt het kafkaiaanse perspectief van geheime processen in de kiem gesmoord.

Foto: Sreehari Devadas on Unsplash

India staakt tegen economische hervormingen van de regering-Modi

11 juli 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

In India legden miljoenen mensen woensdag het werk neer in een nationale staking tegen het economische beleid van de regering van Narendra Modi. De staking van werknemersorganisaties werd ook gesteund door boeren, studenten, vrouwen en verschillende beroepsvakbonden, zoals leraren, journalisten en IT-medewerkers in het land. Een brede coalitie van de tien grootste vakbonden had opgeroepen tot de eendaagse actie onder de leus Bharat Bandh, wat Hindi is voor zoiets als “Leg India plat”. Terwijl Modi zich voorzichtig beweegt tussen de grootmachten China en de Verenigde Staten en hij tegenover buurland Pakistan de vinger aan de trekker houdt neemt de binnenlandse onrust toe.

De belangrijkste aanklachten van de vakbonden betreffen de privatisering van publieke diensten, het afzwakken van werknemersrechten, stijgende werkloosheid en economische ongelijkheid, met gelijktijdige bezuinigingen op de uitgaven in de sociale sector. Verder keren de bonden zich tegen het uitblijven van centraal overleg met de regering, het criminaliseren van protest en het intrekken van burgerrechten, met name voor migranten. Stakers hebben op verschillende plaatsen wegen en openbaar vervoer geblokkeerd. In de deelstaat Kerala lag het openbare leven volledig stil.

De staking steunde ook de eisen van de grootste boerenorganisaties van het land voor een wettelijke minimumprijs voor alle landbouwproducten, het kwijtschelden van leningen voor boeren, een einde aan alle gedwongen landonteigening en betere kansen op werkgelegenheid. De boeren verzetten zich ook tegen de handelsakkoorden die Modi zonder enige betrokkenheid van belangenorganisaties afsluit met westerse landen. De Indiase regering heeft in mei een vrijhandelsovereenkomst met het Verenigd Koninkrijk afgerond, waardoor de Indiase markt voor Britse producten, waaronder landbouwproducten, vrijwel zonder tarieven of beperkingen wordt geopend. India bevindt zich volgens berichten in de Indiase media ook in de laatste fase van het bereiken van een bilaterale handelsovereenkomst met de VS. De besprekingen over de overeenkomst begonnen in februari, tijdens een bezoek van Modi aan de VS. Het verminderen of afschaffen van de invoerrechten op belangrijke landbouwproducten zal volgens de boerenorganisaties de bestaansmiddelen van miljoenen Indiase boeren in gevaar brengen. Ook zal hierdoor de groei worden gestuit van micro-, kleine en middelgrote ondernemingen, die de ruggengraat van de werkgelegenheid in het land vormen.

Foto: Liang Huang on Unsplash

Libanon: ‘een veelzijdig land met een fascinerend verleden’

8 juli 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

RECENSIE - Eind november vorig jaar kwam er een wapenstilstand in de oorlog tussen Israël en Libanon. Hezbollah was ernstig verzwakt nadat de leider Nasrallah om het leven was gekomen bij een bombardement dat het hoofdkwartier van de organisatie in Beirut volledig verwoestte. Maar van terugtrekking van Israël, onderdeel van de deal, is tot op heden nog niets terecht gekomen. De Libanese autoriteiten maakten maandag 30 juni bekend dat Israël de afgelopen acht maanden in totaal 3799 schendingen heeft begaan, waaronder schendingen op de grond, in het luchtruim en op zee. Deze schendingen hebben geleid tot meer dan 195 doden en meer dan 433 gewonden. Vorige week donderdag kwam iemand om het leven en werden drie anderen gewond bij een drone aanval op een civiel voertuig. Uren later voerden Israëlische gevechtsvliegtuigen een reeks luchtaanvallen uit op gebieden langs de Litani-rivier en verschillende steden in Zuid-Libanon en West-Bekaa, waarbij tot nu toe geen slachtoffers zijn gevallen. In de stad Kfar Kila in Zuid-Libanon bliezen de bezettingstroepen het huis van de Libanese burger Abbas Bdeir op, aldus het Libanese staatspersbureau NNA.

Eindeloos geweld en onrust. Dat is de associatie die velen zullen hebben bij Libanon. Burgeroorlog, geweld van Israël tegen de Palestijnen, tegen Hezbollah. En dan ook nog die miljoenen vluchtelingen uit Syrië. Komt er ooit rust in het land? In Libanon, een korte geschiedenis laat Jona Lendering* zien dat het nooit rustig geweest is in dit kleine landje. Lendering is oudheidkundige en besteedt aan de hand van nog zichtbare resten van bouwwerken, monumenten en gedenkplaatsen uitvoerig aandacht aan de geschiedenis van dit gebied. Hij begint bij de Bronstijd, verhaalt over de Feniciërs, de Mesopotamische grootmachten, de oude Grieken, Alexander de Grote, de Egyptenaren, de Romeinen, de Kruisvaarders uit Frankrijk, Engeland en de Nederlanden, de Mammelukken en de Ottomanen. En over een aaneenschakeling van oorlogen en gewapende conflicten tussen machthebbers van heinde en verre die zich de streek aan de Levant toe-eigenden. Met veel geweld en onmenselijke wreedheden.

Foto: JF Martin on Unsplash

Trump dreigt Cuba met regime change

4 juli 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

Trump haalt weer de duimschroeven aan voor Cuba. Maatregelen van de regering Biden om de druk op het communistische land te verlichten worden teruggedraaid. Met grote gevolgen voor de toeristenindustrie op het eiland, een van de belangrijkste inkomstenbronnen voor de Cubanen. Eerder al had Trump de beschermde status voor Cubaanse vluchtelingen ingetrokken.

Onder Biden kregen meer dan een half miljoen mensen uit Cuba, Haiti, Nicaragua en Venezuela onder voorwaarden een tijdelijke verblijfsvergunning. De regering-Biden betoogde dat deze regeling zou helpen bij het beteugelen van illegale grensoverschrijdingen aan de zuidelijke grens van de VS en zou zorgen voor een betere controle van degenen die het land binnenkomen. Ook de regeling voor een tijdelijke beschermde status (TPS) wordt beëindigd. TPS werd toegekend aan onderdanen van aangewezen landen die te maken hadden met onveilige omstandigheden, zoals gewapende conflicten of milieurampen. Trumps ‘strengste asielbeleid ooit’ stuurt hen nu weer terug naar armoede, geweld en onderdrukking in de ‘achtertuin van de VS’.

Trump verklaart zijn nieuwe stappen om Cuba economisch op de knieën te dwingen openlijk als een poging tot regime change. Hij zet zich in “voor het bevorderen van een vrij en democratisch Cuba, door het langdurige lijden van het Cubaanse volk onder een communistisch regime aan te pakken”. Het ’terroristische regime’ moet ook verdwijnen omdat Cuba “vluchtelingen voor de Amerikaanse justitie” huisvest. Cuba heeft politiek asiel verleend aan de zwarte bevrijdingsactiviste Assata Shakur, die ontsnapte uit het Amerikaanse gevangenissysteem nadat ze een “wrede en ongebruikelijke straf” had ondergaan, zoals de VN-Mensenrechtencommissie het noemde.

Foto: IoSonoUnaFotoCamera (cc)

Kruiperigheden en tegenspraak

29 juni 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

COLUMN - Het opmerkelijkste feit van de afgelopen NAVO-top was niet het besluit om de bewapeningsuitgaven drastisch te verhogen. We wisten dat dat ging gebeuren. Opmerkelijker was de manier waarop Rutte, Schoof, Willem-Alexander en vele anderen bereid waren voor Trump te knielen, hem stroop om de mond te smeren en hem te behandelen als een groot kind dat tevreden gesteld moet worden om te voorkomen dat hij stennis zou gaan schoppen. Alles ter wille van de welbehagen van koning Donald. In Nieuwsuur vroeg Eelco Bosch van Rosenthal, toch bepaald geen journalist die zijn mening uitvent, of het sms’je van Rutte waarin hij Trump de hemel in prees niet ‘kruiperig’ genoemd kon worden.

Het lijkt op een middeleeuwse sprookje waarin de hofhouding alles doet om het de koning naar de zin te maken en alles nalaat wat zijn boosheid op zou kunnen wekken. Maar het is 2025 en we leven in een democratie die het feodalisme achter zich heeft gelaten; althans dat was toch de bedoeling. Helaas zien we de afgelopen jaren een trend richting autoritair leiderschap van ‘grote kinderen’ die met hulp van uitgekiende en kostbare mediacampagnes de macht weten te veroveren waarna ze zich alleenheerser wanen. En een van de kenmerken van zo’n alleenheerser is dat hij net als zijn pre-moderne voorgangers geen enkele tegenspraak duldt.