In haar ’troonrede’ over de toekomst van de EU heeft Commissievoorzitter Van der Leyen er maar liefst elf keer op gehamerd: solidariteit tussen de lidstaten is in de energiecrisis essentieel. Als we niet langer afhankelijk willen zijn van Russisch gas moeten we er samen voor zorgen dat we straks niet in de kou komen te zitten. En dat de energiekosten binnen de perken blijven. ‘Om de energiecrisis het hoofd te bieden is het van essentieel belang dat de EU-lidstaten een eenheid vormen’, zegt ook de Europese Raad namens alle regeringsleiders. Volgens de Raad zijn ‘de EU-landen verenigd en stemmen zij hun maatregelen nauw op elkaar af in reactie op de stijgende prijzen en het verstoorde energiemarktevenwicht.’ Toch ligt juist de man die zich als geen ander heeft uitgesproken voor Europese eenheid dwars bij de uitvoering van een plan voor gasleveranties uit Spanje en Portugal aan Duitsland. De Franse president Macron weigert de medewerking van zijn land aan de MidCat pijplijn. Via deze weg zou gas uit Noord-Afrika en acht LNG-terminals geleverd kunnen worden aan Duitsland, het zwaarst getroffen land in deze crisis.
Een oud plan
Het MidCat-project is al tien jaar oud. Het is interessant om in een bericht uit het najaar van 2018 te lezen dat MidCat aanvankelijk gelanceerd werd ‘als onderdeel van de bredere EU-inspanning om de afhankelijkheid van het blok van Russische energie-invoer te verminderen door meer gas van het Iberisch schiereiland naar de rest van Europa te verschepen.’ De Europese Commissie zag er wel wat in en droeg fianciëel bij aan het project. Frankrijk lag ook toen al dwars vanwege de kosten. De Fransen vonden dat Spanje er in verhouding te veel van zou gaan profiteren. Het project is in 2019 stilgelegd. Het Spaanse deel is klaar, wat ontbreekt is de verbinding met het Franse netwerk over de Pyreneeën. Nu willen Duitsland, Spanje en Portugal er toch mee verder gaan. Macron verwijt hen een valse voorstelling van zaken. Hij wees begin deze maand op bestaande pijplijnen tussen Spanje en Frankrijk die maar voor de helft worden gebruikt. En op milieuschade in de Pyreneeën. De Europese Commissie houdt zich nu even op de vlakte in afwachting van de uitkomst van verdere onderhandelingen. Begin oktober is er een overleg gepland van de landen die de MidCat pijplijn weer in leven willen roepen.
Waterstof
Het gaat in eerste instantie om een oplossing voor de kortere termijn om in Duitsland het tekort aan te vullen dat is ontstaan door het wegvallen van Russisch gas. Op de langere termijn, zeggen de voorstanders van de nieuwe pijplijn, zou de leiding gebruikt kunnen worden voor groene waterstof, die gas en olie zou moeten vervangen. Spanje en Portugal zeggen dat hun overvloedige wind- en zonne-energie ideaal zijn om de schone brandstof tegen een concurrerende prijs te produceren. Zo kan op termijn de leveringszekerheid van gas in Europa worden gegarandeerd.
Frankrijk heeft volgens ingewijden echter concurrerende plannen voor zowel de korte als de lange termijn. Macron wil nu zelf vanaf begin oktober LNG verkopen aan Duitsland. En het land hoopt op termijn waterstof gemaakt met kernenergie te kunnen verkopen, vertelde een hoge Franse functionaris aan Politico. Critici zeggen dat Frankrijk door de blokkade van MidCat de concurrentie van het Iberisch schiereiland effectief buitensluit. Duitsland, Spanje en Portugal overwegen nu Frankrijk te omzeilen via de Middellandse Zee, Italië en de Alpen. Een nieuwe Camino Espagnol schrijft Politico met verwijzing naar Filips II die deze route in de zestiende eeuw gebruikte om troepen en zilver naar het oorlogvoerende noorden te vervoeren en die daarbij niet afhankelijk wilde zijn van rivaal Frankrijk.