Stel dat we het veroorzaken van klimaatverandering en de schade die daaruit volgt criminaliseren, wat voor straffen willen we dat de rechter gaat opleggen? En met criminaliseren bedoel ik het langs democratische weg strafbaar maken met inachtneming van de rechtsstatelijke beginselen. Dat moet ik blijkbaar expliciet zeggen, want op Twitter schijnen sommigen te denken dat ik in mijn serie over klimaatcriminelen opriep tot een volksgericht of een dictatuur. Bij Climategate lijken ze te denken dat mensen die klimaatontkenning willen criminaliseren het normaal vinden dat er bij ‘sceptische’ wetenschappers zeven kogels door de kantoorruit gaan.
Ik had toch iets anders in gedachten. Als schade de basis is voor criminalisering, zoals groene criminologen bepleiten, dan lijkt me een goed uitgangspunt dat schade ook de basis is voor de bestraffing. In het huidige Nederlandse strafrecht staat vergelding centraal, waarbinnen ook ruimte kan zijn voor resocialisatie. Maar er zijn meer opties, zoals het herstellen van schade. Nu kan een rechter in het kader van de straf al opleggen dat een veroordeelde (rechts)persoon een schadevergoeding betaalt, maar in plaats van een bijkomstigheid zou dat ook juist centraal kunnen staan in het strafrechtelijk proces.
Restorative justice
In de criminologische literatuur wordt gesproken over restorative justice, in Nederland spreken we ook wel over herstelrecht. Kern van deze aanpak is dat dader en slachtoffer met elkaar om de tafel zitten en samen beslissen wat er moet gebeuren na een delict. Het is belangrijk dat de dader schuldbewust is en dat het slachtoffer in staat is tot het accepteren van excuses. Wat er vervolgens moet gebeuren hangt mede af van de mogelijkheden die de dader heeft en de behoeften van het slachtoffer.
Bij het veroorzaken van klimaatschade zal er meestal niet één of een duidelijk slachtoffer zijn en er zijn slachtoffers die niet voor zichzelf kunnen spreken (natuur, dieren). Dat laatste hoeft geen probleem te zijn, want ook nu al worden mensen of bedrijven veroordeeld voor dierenmishandeling of milieudelicten. Als we het hebben over de maatschappij als slachtoffer dan zouden we een jury kunnen aanwijzen die de maatschappij vertegenwoordigt en een voorstel doet hoe de veroordeelde partij de schade kan herstellen – en vooral: voorkomen in de toekomst.
Het lijkt me dat de maatschappij er het meest aan heeft als de veroordeelde klimaatcrimineel stopt met schade aanrichten en de al aangerichte schade zo goed mogelijk herstelt. Wat hebben we aan daders achter de tralies of opgedoekte bedrijven waarvoor andere in de plaats komen, terwijl de aarde verder opwarmt en maatregelen om mensen te beschermen tegen klimaatverandering uitblijven?
Laatste redmiddel
Ik herhaal nog maar eens dat het strafrecht een zwaar middel is en niet voor niets als ultimum remedium gezien wordt. Criminoloog Louk Hulsman schreef ooit een kritisch stuk over criminalisering met de strekking: wanneer je enige gereedschap een hamer is, zie je overal spijkers. Laat je het strafrecht los op bepaalde problemen, dan is het moeilijk om die problemen nog in andere termen te interpreteren en met andere oplossingen dan straffen te komen. Hulsman pleitte voor een geheel ander systeem, waarbij herstel centraal staat en vrijheidsstraffen überhaupt geen rol spelen vanwege hun schadelijke effecten voor mensen (stigma) en maatschappij (recidive).
Dat gezegd hebbende: het is echt niet radicaal of absurd om je voor te stellen dat we als maatschappij zouden kunnen besluiten dat het strafrecht voor de klimaatproblematiek het enige redmiddel is. Milieucriminaliteit was niet altijd strafbaar. Dierenmishandeling was niet altijd strafbaar. Organisaties (rechtspersonen) konden niet altijd worden vervolgd. Wetgeving verandert constant. En soms verandert ook de manier waarop we willen omgaan met veroordeelde criminelen.
Reacties (41)
Wie schade maakt moet de schade vergoeden. Wie maakt de schade? Dat doen we allemaal. We kunnen aansprakelijk gesteld worden voor dat deeltje schade die we gemaakt hebben. Zo wordt een grote Duitse energie gigant aansprakelijk gesteld voor schade t.g.v overstromingen in een Zuid Amerikaans dorp. Alleen voor dat theoretisch aandeel in de uitstoot. Een logische gedachte.
Wij allen veroorzaken de schade. Maar maakt dat ons criminelen? Ik dacht dat je een crimineel bent als je een misdrijf pleegt. Een daad is een misdrijf als dat als zodanig omschreven staat in een wet of internationaal verdrag. Is dat het geval?
Is het radicaal of absurd om je voor te stellen dat we als maatschappij zouden kunnen besluiten dat het strafrecht voor de klimaatproblematiek het enige redmiddel is?
Nou, in een sciencefiction film is dat heel goed voor te stellen. Maar het punt is dat er maar een kleine groep is die denkt dat de wereld vergaat t.g.v. klimaatverandering. Zou de groep die een beetje de weg kwijt is heel veel groter worden dan kunnen er natuurlijk enge dingen gebeuren.
Goed, misschien niet het belangrijkste punt uit dit verhaal, maar toch even de achtergrond hierbij. In 2017 is er geschoten op een gebouw van de Universiteit van Alabama in Huntsville. De kogels sloegen in op de etage waar de werkkamer van pseudoscepticus John Christy is. Dat gebeurde ’s avonds of ’s nachts. Er is nooit een dader of verdachte opgepakt en geen enkele aanwijzing voor een motief, of voor de hoek waar de dader of daders gezocht moeten worden.
Er is dus geen enkel bewijs dat dit tegen Christy of zijn team was gericht. Voor pseudosceptici maakt dat niet uit, natuurlijk. Die gebruiken het gewoon om critici verdacht te maken.
@2: Die schade is natuurlijk heel makkelijk (globaal) vast te stellen, namelijk de uitgestoten hoeveel CO2 maal de prijs per ton.
@4: De schade is vast te stellen. Wie schade lijdt zal dat moeten verhalen op degene die de schade veroorzaken. En dan wordt het lastig. In zekere zin veroorzaken we allemaal een heel klein beetje schade. Wie moet nu wie aansprakelijk stellen?
straffen is terugkijken.
wellicht dat we een soort van contract voor de toekomst kunnen sluiten.
om het tij van klimaatverandering te keren zullen we niet moeten kiezen uit welke maatregelen, maar n.a.w. allen proberen.
diegenen die twijfel blijven zaaien en het proces van verduurzaming frustreren mogen wat mij betreft kaal geplukt worden zodra de consequenties van klimaatverandering daar zijn en die personen/organisaties zullen geen bezwaar hebben dit contract want volgens hen is er geen probleem, dus ook geen consequenties.
Jullie zijn je er allemaal van bewust dat het gros van jullie bezitting door kinderarbeid geproduceerd zijn. Toch gaan jullie allemaal vrijuit en blijven jullie dergelijke praktijken gedogen. En zelfs al zou je ervoor vervolgd willen worden, het zou je niet lukken.
Het was Tony( die van de Chocolonely) ook niet gelukt om hemzelf achter tralies te krijgen na het consumeren van chocolade waarvan met zekerheid kon worden vastgesteld dat die door kindslavernij tot stand was gekomen.
Ik denk dat nu zo’n beetje iedereen een klimaatcrimineel is.
Als je een auto hebt, met het vliegtuig op vakantie gaat of wel eens iets koopt dat in een ander continent gemaakt is. Dat zijn allemaal misdaden tegen het klimaat.
Er zijn vast verzachtende omstandigheden aan te voeren: “ik moet wel met de auto naar mijn werk of mijn vliegreis heb ik gecompenseerd door een half jaar geen vlees te eten.”
Maar het lijkt mij ondoenlijk om alle klimaatmisdaden te gaan bestraffen.
Ben je een voorstander van klimaat-klasse-justitie, waarbij het gebruik van fossiele brandstoffen door consumenten wordt gedoogd, maar de winning van de fossiele grondstoffen (kolen, olie en gas) door bedrijven wel bestraft wordt?
Kun je hier een praktijkvoorbeeld van geven?
Alles komt weer terug. Toen ik bij een vriend was met roots in de bijbelbelt preekte zijn zus bloedje-serieus tegen mij “we zijn in zonde geboren”
@5: Simpel. De staat “stelt iedereen aansprakelijk” en incasseert alle “boetes”. Bijvoorbeeld door verlaging van andere belastingen komt het geld weer bij ons terug.
In feite dus een CO2-heffing als je het woord “criminaliteit” wilt vermijden.
Damn, you are all so missing the point. Ja, we zijn allemaal een beetje schuldig aan de klimaatverandering, door ons consumptiepatroon. Maar dat patroon is niet uit de lucht komen vallen. Het idee dat de economie altijd maar moet groeien is hier de oorzaak, en dat is ons met de paplepel ingegoten. En daar kun je uiteraard geen directe schuldige voor aanwijzen. Of nou ja, bepaalde “denkers” zoals Friedman natuurlijk, maar die is dood, dus daar hebben we nix aan.
Het is een groeiproces geweest, waarbij wij, de consument, aan de lopende band zijn misleid en verleid, tot het punt waar we nu gekomen zijn. Als je denkt dat het allemaal aan de consument te wijten is, dan heb je niets begrepen van de (psychologische en geopolitieke) processen die hier aan ten grondslag liggen.
Wat niet wil zeggen dat wij consumenten er nu geen reet meer aan kunnen veranderen. Juist nu kunnen we er iets aan doen, omdat we beter geïnformeerd zijn en ons beter kunnen organiseren.
Mijn kleine aanpassingen in mijn consumptiepatroon zijn een druppel in de oceaan. Maar iedereen die ik daardoor meekrijg, is weer een druppel meer.
@11
Zolang de bevolking groeit zal de economie moeten groeien anders worden we armer.
@11:
https://twitter.com/motherjones/status/1169462971535450113?s=12
@12: Dat is een keuze
@10: Hmmm ja, De ODE en de CO2 tax zijn al een soort boete die wij als burgers en als bedrijfsleven moeten betalen. Zo had ik het nog niet bekeken. We zijn allemaal schuldig, dus we betalen allemaal al onze boete. Probleem opgelost?
@7: Kijk, dit zaagt hout. Zij het een klein stuk.
* Noot redactie: Rene is geband, maar lijkt de boodschap niet helemaal door te hebben *
@12 armer? tis maar hoe je het bekijkt. de zogenoemde vooruitgang en welvaart heeft geleid tot een consumptie wegwerp maatschappij.
rijkdom is niet gelijk aan spulletjes. en zeker niet aan spulletjes die je elk jaar moet vervangen.
pak nu zoiets als een telefoon. elk jaar een nieuwe iphone. een die nog betere foto’s maakt , nog meer functionaliteiten waarvan 95% van de gebruikers geen gebruik van maakt. waarom dan toch? status. Gevolg : nog meer telefoons die niet meer gebruikt worden.
sinds de jaren 80 wordt de levensduur van producten steeds korter! bewust, want dan moet men het opnieuw aanschaffen, goed voor de economie.
onze maatschappij heeft als grondbeginselen onbeperkte groei en oneindige beschikbaarheid van (fossiele) grondstoffen.
beide zijn irreëel, maar toch gaan we door.
en dat leidt tot een spiraal naar beneden. ik zie Primark als het perfecte voorbeeld. iedereen wil blijkbaar elke maand nieuwe kleren. Dat kost geld, is er bij veel mensen eigenlijk niet. toch wil men het (hebzucht). zodoende ontstaat de Primark. slechte kleding zonder kwaliteit gemaakt met kinderarbeid en geen aandacht voor milieu. Verkocht door personeel tegen laag salaris. en zo is de cirkel rond.
we willen allemaal veel verdienen, maar gaan altijd voor de laagste prijs.
supermarkten ook zo’n voorbeeld. in de jaren tachtig werkten er bij AH vele volwassenen die daar hun gezin mee konden onderhouden. toen kwam de prijzenoorlog, nu werken er nagenoeg alleen maar tieners.
fotografie winkels idem, we kennen (of doen het zelf) allemaal de verhalen over informatie inwinnen, advies vragen bij de experts om vervolgens de winkel uit te lopen en het toestel voor 10 euro minder via internet te bestellen. o wat was men slim als consument.
ik walg daarvan. ik hoef niet de laagste prijs als dit de uitwerking is. van mij mag de bakker op de hoek, de kleine zelfstandige wel geld verdienen. ik betaal graag wat meer als dat zorgt dat iemand zijn gezin kan onderhouden, als het betekend dat er duurzamer en kwalitatief beter geproduceerd wordt.
wet van de grote getallen. verbeter de wereld, begin bij jezelf. alle beetjes helpen
je wordt niet rijk door je inkomsten te vergroten, maar door je hebzucht te verminderen!
@8: “Ben je een voorstander van klimaat-klasse-justitie, waarbij het gebruik van fossiele brandstoffen door consumenten wordt gedoogd, maar de winning van de fossiele grondstoffen (kolen, olie en gas) door bedrijven wel bestraft wordt?”
Oh heet dat ook al klassenjustitie tegenwoordig? Op andere terreinen is dat toch doodnormaal. Neem drugs: Consumenten worden (afhankelijk van de jurisdictie) doorgaans licht of zelfs niet gestraft, terwijl handelaars en producenten vaak aanmerkelijk zwaardere straffen te wachten staan.
Verder, omdat het hier feitelijk om een vorm van vervuiling gaat, is aanpak bij de bron vaak aanmerkelijk effectiever. Als je de productie van olie zou weten te stoppen, is het heel rap gedaan met de verbranding ervan.
@19: “Als je de productie van olie zou weten te stoppen, is het heel rap gedaan met de verbranding ervan”.
Lekker makkelijk; Je vergeet dat het klimaat/energieprobleem een “wicked” probleem is. D.w.z als je het ene probleem hebt opgelost, krijg je er tien terug voor in de plaats.
We leven niet meer in de steentijd of middeleeuwen, maar in super complexe, technologische samenlevingen, waar alles met elkaar verbonden is en systemisch is gestructureerd en waar (in toenemende mate) niemand nog een jota van snapt.
@20: Het was een voorbeeld, geen beleidsvoorstel
Het clubje van Guus Berkhout en Marcel Crok – naar eigen zeggen opgericht om objectief te berichten over klimaatverandering en klimaatbeleid – blijkt druk bezig te zijn met de organisatie van een Europese desinormatie-campagne, volgens DeSmog UK.
@22: Klimaatcrook(s) dus.
@22 ouch, dat is wel een heel pijnlijke als Marcel Crok z’n naam daar onder zet. Vooral de eerste zin van het tweede punt uit de brief:
“There is no proof that anthropogenic carbon dioxide (CO2) emissions are the major cause of global warming. ”
Gaat z’n hele verhaal dat ie gewoon kritisch is en echt wel geloofd in menselijke klimaatverandering.
@24: De zogenaamde sceptici zijn dol op woordspelletjes. ” Proof & evidence ” Is er hard bewijs dat de factor CO2 de grootste veroorzaker is van de huidige opwarming? Nou, dat denk ik niet. De basis in de natuurkunde is rock solid, maar de respons in de werkelijke wereld blijft een inschatting. De klimaatwetenschap komt met een “best estimate” van 100%, maar het blijven natuurlijk best fit methodieken op basis van toch ook nog steeds een klein beetje natte vingerwerk. Zo kan afkoelend antropogeen aërosol veel kleiner zijn dan aangenomen en opwarmend antropogeen aërosol een stuk groter.
Als we kijken naar risico’s van klimaatverandering is dit ‘gezeur’ over bewijs nauwelijks van belang. Maar dat is het moment dat de zogenaamde sceptici snel hun vingertjes in de oren stoppen.
@25
[
De zogenaamde sceptici zijn dol op woordspelletjes. ” Proof & evidence ” Is er hard bewijs dat de factor CO2 de grootste veroorzaker is van de huidige opwarming? Nou, dat denk ik niet.
]
Kom je uit de kast Hermie? ;-)
@26: Wat een vreemde reactie. Wil je zeggen dan dat je wel keihard bewijs hebt dat CO2 de grootste factor is van de opwarming?
Misschien de tekst van de rijksoverheid er bijhalen. Zal vast meer indruk maken dan Hermie.
https://www.klimaatakkoord.nl/klimaatakkoord/vraag-en-antwoord/menselijke-invloed-opwarming-aarde
” Toch blijven veel wetenschappers kritisch op hoe groot de invloed van de mens is en welke factoren een rol spelen. “
@26: Ik zal je even voor zijn, zodat je er niet in trapt. Hermie schrijft 2 keer “hard bewijs”. 1 keer zelfs keihard bewijs. Dat is waar hij je wilt naaien, wetend dat wetenschap niet zo werkt. Hij zet in op semantische spelletjes, goed voor zo’n 30-50 commentaren op niks af.
Als je ‘m terug wilt naaien, vraag hem dan eens naar deze visualisatie (gebaseerd op wetenschappelijke data). Kijken of ‘ie weer wegloopt. https://www.bloomberg.com/graphics/2015-whats-warming-the-world/
@28: Wat een onterechte nare reactie. Ik heb het prima uitgelegd in #25. Hoe komt het dat er mensen zijn zoals jij die zo giftig worden als je een goede neutrale uitleg geeft. Nee, ik geef geen reactie om iemand te naaien.
@29: Ik wil slechts dat deze shit show (link straks) niet weer opnieuw gedaan wordt en iedereen moedeloos wegloopt uit de reaguurbankjes.
https://sargasso.nl/de-aarde-warmt-op-door-de-mens-dat-is-overvloedig-aangetoond-en-derhalve-is-er-binnen-de-klimaatwetenschap-brede-consensus-over/
@30: Uh ja, verreweg de meeste klimaatwetenschappers zijn het eens dat de aarde opwarmt door toedoen van de mens. Daar is iedereen het toch wel over eens? Ook de meeste zogenaamde sceptici zijn het daar wel over eens.
Wat ik Krispijn uitleg is hoe de sluwe brein der zogenaamde sceptici werkt.
@31: Oh, dus aan komen zetten met een pamflet uit de politiek, en doen alsof dat gelijk staat aan wetenschap, is advocaat van de duivel spelen?
@29: “neutrale uitleg” over wetenschappelijkheid vind ik wat ingewikkeld. Zo werkt wetenschap juist helemaal niet. Wetenschap gedijt vanwege disciplinaire en methodologische diversiteit en open debat. Omdat er geen absolute waarheden bestaan, moeten kennis en hypothesen voortdurend worden vervangen door nieuwe. Dat proces kan uiteraard alleen zuiver gebeuren, wanneer het volledig vrijgemaakt is van politieke, sociale of andere invloeden.
Over CO2 is wel wetenschappelijke consensus, maar die moet je wel relativeren en nuanceren.
Wat nogal eens wordt vergeten is, dat een wetenschappelijke consensus (ook) een verdeling van opvattingen vertegenwoordigt, met een identificeerbare centrale neiging. Het is volkomen redelijk dat sommige wetenschappers legitieme opvattingen hebben die aan de rand van een dergelijke consensus liggen. Dat media met name die opvattingen die buiten de centrale neiging liggen benadrukken of denigreren, heeft gelukkig niks met wetenschap te maken.
@32: Bedoel je met pamflet van de politiek soms de informatie van de overheid? https://www.klimaatakkoord.nl/klimaatakkoord/vraag-en-antwoord/menselijke-invloed-opwarming-aarde Denk je soms dat de KNMI dit zal tegenspreken dan?
@34: Ja, dat is een politiek pamflet. “De overheid” is deze keer een rechtse coalitie die hier expliciet politiek correct doet, door de tere zieltjes der ontkenners een handreiking te doen middels een formulering die interpretatie mogelijk maakt.
Het KNMI doet niet aan politiek.
@35: Informatie van de Rijksoverheid moet geheel correct zijn. Denk je dat deze informatie niet klopt?
De KNMI doet zeker niet aan politiek. Inderdaad. Voor zover ik kan nagaan is er geen informatie van de KNMI die de informatie die ik heb laten zien tegen spreekt. Of denk jij van wel?
@36: Ben al weer moe aan het worden, maar vooruit.
Oftewel een ontkenner kan er iets mee doen en zij die conclusies trekken op basis van wetenschap kunnen het lezen als juist.
Het is dus een duidelijk een politiek pamflet en waarom zou je dat aandragen om je punt te maken? Ik heb in al die jaren dat ik discussie voer geen enkele keer een link gemaakt naar een overheidsdocument.
Je kunt beter die Bloomberg link gebruiken, waar jij doodsbenauwd voor bent.
@37: In #25 heb ik uitgelegd dat het gaat om best fit methodieken. De Bloomberg link is daar een mooi voorbeeld van. Ik zou niet weten waarom ik daar doodsbenauwd van moet worden. Bovendien ondersteun ik de 100% ‘best estimate.’ Ik leg alleen uit dat een best estimate nog geen “proof” maakt. Het kan wel degelijk ook anders zijn en er is nog steeds discussie over in de klimaatwetenschap zoals dat goed wordt uitgelegd door de informatie van de overheid. Jij ziet die informatie als een politiek pamflet en maakt nooit een link naar een overheidsdocument. Wat moet ik nog zeggen: Het doet mij denken aan complot denken.
Volgens mij hebben wij alles wel besproken niet?
Ik ben het deze keer wel voor een flink deel eens met #25. Het woordspelletje dat ze met “proof” spelen is een slinkse truc om het publiek te misleiden. Als je het letterlijk neemt klopt het volgens mij, want “proof” staat voor het soort bewijs dat alleen in de wiskunde bestaat: zo’n afleiding die je kunt eindigen met QED. Maar ze willen natuurlijk dat het wordt gelezen als “evidence”. Het is net niet liegen, maar wel (bewuste) misleiding.
Net zoals de truc van sommige ondertekenaars om zichzelf “IPCC expert reviewer” te noemen. Iedereen kan zich aanmelden voor de open review van IPCC-rapporten en wie dat doet wordt expert reviewer. Het zegt helemaal niets over iemands deskundigheid.
@11: ben ik helemaal met je eens, Karin
@14: kom op Joost. Armer worden en daardoor niet meer kunnen tanken en vliegen is goed voor het klimaat. Een economische recessie zorgt voor een daling van de CO2-uitstoot. Ik verwacht dat een klimaatheilige als jij juicht voor elk procentje krimp van het BNP.
@19:
Andersom werkt het net zo, Bismarck:
Als je de verbranding van olie weet te stoppen, is het heel rap gedaan met de winning ervan.
De vraag is dus: is het makkelijker om de verbranding door consumenten te stoppen of om de winning van olie door oliemaatschappijen te stoppen?
Ik denk dat het makkelijker is om de consumenten armer te maken zodat ze vanzelf stoppen met aardolieproducten te kopen. Dat verarmingsproces is in volle gang. #recessie
@29 je hebt gelijk, was een flauw grapje van me. De passage waar het om gaat uit je reactie onder #25 en waar ik het volmondig mee eens ben:
”
Als we kijken naar risico’s van klimaatverandering is dit ‘gezeur’ over bewijs nauwelijks van belang. Maar dat is het moment dat de zogenaamde sceptici snel hun vingertjes in de oren stoppen.
“