Historicus Leo Lucassen laat zien dat islamitische en joodse Nederlanders eenzelfde soort integratiegeschiedenis hebben. Dat politici ter rechterzijde hen naar aanleiding van de recente Amsterdamse rellen tegen elkaar uitspelen, is volgens hem op z’n minst wrang te noemen. Terugkijkend op de giftige cocktail van Israëlisch hooligangeweld, anti-Arabisch racisme en de Amsterdamse tegenreactie, vermengd met antisemitisme, valt vooral op dat politici ter rechterzijde de gebeurtenissen aangrijpen om de discussie over integratie die een kwart eeuw geleden woedde weer nieuw leven in te blazen. Alsof er sinds Rob Oudkerks ‘kutmarokkanen’ in 2002 niets is veranderd En dan met name die van Amsterdammers met Marokkaanse roots. Alsof we terug tuimelen in de tijd en er sinds Rob Oudkerks ‘kutmarokkanen’ in 2002 niets is veranderd. Dat dat een grote misvatting is, valt te lezen in het laatste integratierapport (2024) van het CBS. Het rapport laat zien dat met name nakomelingen van Marokkaanse en Turkse gastarbeiders onverwacht grote sprongen hebben gemaakt als het gaat om onderwijsniveau, arbeidsmarkt, terwijl de criminaliteit al jaren gestaag daalt. Onverwachte sociale stijging Onverwacht, omdat het startpunt van hun vestigingsproces verre van gunstig was. De gezinshereniging aan het einde van de jaren zeventig viel immers samen met een lange economische recessie die met name de bedrijfstakken trof (de textiel, de scheepsbouw) waar veel ‘gastarbeiders’ voor geworven waren. Vaak geconcentreerd in de slechte wijken van de grote steden, veel vaders – geselecteerd op lage scholing – werkloos en de taal gebrekkig meester, waren de vooruitzichten bepaald niet rooskleurig. Vier decennia later valt op hoeveel van hun kinderen en kleinkinderen de maatschappelijke ladder zijn opgeklommen Maar hoewel de beroerde timing van vestigingsmigratie voor een aantal van hen inderdaad tot criminaliteit en onderklassevorming leidde, valt vier decennia later vooral op hoeveel van hun kinderen en kleinkinderen de maatschappelijke ladder zijn opgeklommen en in alle sectoren van de samenleving hun plaats hebben veroverd. Van bedrijfsleven en wetenschap tot politiek, journalistiek en de media. En zo lijken ze op steeds meer vlakken op degenen die al veel langer aan de kusten van de Noordzee wonen. Terwijl ze omgekeerd nieuwe elementen aan die samenleving hebben toegevoegd. Ze hadden ook nog eens te maken met discriminatie en islamofobie En dan te bedenken dat niet alleen het startpunt tamelijk ongelukkig getimed was, maar ze ook nog eens te maken hadden en hebben met discriminatie en een sinds de jaren negentig om zich heen grijpende islamofobie, waardoor een deel van de bevolking, maar ook de politiek, hen met een wantrouwend oog blijft bekijken. De recente roep om het mogelijk te maken hier geboren Nederlanders met een dubbel (lees Marokkaans, Turks) paspoort te denaturaliseren spreekt boekdelen. Gemankeerd integratieproces Een blik iets verder terug in de tijd leert dat er eerdere voorbeelden zijn van immigranten wier integratieproces te kampen had met achterstelling en systematische stigmatisering. Zo duurde het voor joodse Nederlanders, grotendeels geconcentreerd in Amsterdam, minstens twee eeuwen voordat zij als gelijkwaardige Nederlanders werden geaccepteerd. Dat dit zo lang duurde, komt vooral doordat zij – anders dan de hedendaagse ‘Nederlanders met een migratieachtergrond’ – door het diepgewortelde antisemitisme tot 1796 tweederangsburgers waren die van een belangrijk deel van de arbeidsmarkt en politiek waren uitgesloten. Veel mede-stadsbewoners zagen hen als de ultieme ander Bijgevolg bleven veel joodse Nederlanders opgesloten in hun eigen wereld. Vooral bij de armere uit Duitse staten afkomstige Asjkenazim was de afstand tot de omringende samenleving groot. Orthodox, Jiddisch sprekend en teruggetrokken in hun eigen joodse wijk (in Amsterdam aan de oostkant in de wijken Vlooienburg, Uilenburg en Marken), zagen veel mede-stadsbewoners hen als de ultieme ander. Bovendien probeerden zeer behoudende rabbi’s de kloof met niet-joodse Amsterdammers zo lang mogelijk in stand te houden. Net als sommige imams heden ten dage. Net als bij Nederlanders met een islamitische achtergrond nu, lag het tempo van gemengde huwelijken lager In de loop van de negentiende eeuw, toen joden gelijke rechten hadden, vervaagden de grenzen met niet-joden langzaam maar zeker. Joodse Nederlanders drongen door tot de elites, verlieten hun handelsniche en woonden veel minder op een kluitje. Net als bij Nederlanders met een islamitische achtergrond nu, lag het tempo wat betreft gemengde huwelijken en het verwateren van hun godsdienst veel lager, maar aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, was hun integratie vergevorderd. Een proces dat vervolgens wreed en op onvoorstelbare wijze afgebroken werd met de inval van de Duitse troepen in mei 1940 en de daaropvolgende Holocaust. Op z’n minst wrang Dat politieke leiders, zoals Wilders en Yesilgöz, naar aanleiding van de gebeurtenissen in Amsterdam bevolkingsgroepen die allebei – zij het in verschillende mate – te maken hebben met discriminatie en uitsluiting, tegen elkaar uit menen te moeten spelen, is op zijn minst wrang te noemen. Daarbij gemakshalve vergetend dat zowel antisemitisme als islamofobie ook welig tiert in (wel geïntegreerde?) radicaal-rechtse kringen In plaats van virulent antisemitisme én islamofobie gezamenlijk te bestrijden en te erkennen dat beide vormen van racisme een veel bredere voedingsbodem hebben, worden de pijlen nu eenzijdig op zogenaamd niet geïntegreerde moslims gericht. Daarbij gemakshalve vergetend dat zowel antisemitisme als islamofobie ook welig tiert in (wel geïntegreerde?) radicaal-rechtse kringen. Niet in de laatste plaats bij een aantal politieke vrienden van Geert Wilders, zoals Orban die bekend staat om het ondermijnen van joodse organisaties, het trivialiseren van de Holocaust en het diaboliseren van George Soros. Dit artikel verscheen eerder bij Sociale Vraagstukken. Leo Lucassen is directeur van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam en hoogleraar aan de Universiteit Leiden.
South Arcade is een pop-punkband uit Oxford. Volgens zangeres Harmony Cavelle was ‘How 2 Get Away With Murder’ geïnspireerd op de tv-show Dexter, over een seriemoordenaar die tevens werkt als bloedspatanalist op het politiebureau van Miami.
Het klinkt in elk geval vrolijk.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
ACHTERGROND - Sinds de invoering van het Minderhedenbeleid in 1981 door het eerste kabinet Van Agt (CDA, VVD) is dit beleid vooral in handen geweest van rechtse partijen. De VVD en het CDA zaten allebei in dertien van de zeventien kabinetten die er sindsdien zijn geweest. Op ruime afstand volgen D66 (lid van 7 van de 17 kabinetten), de PvdA (6 van de 17 kabinetten) en de ChristenUnie (3 van de 17 kabinetten. De VVD leverde de meeste ministers. Een overzicht.
De geschiedenis van het Nederlandse integratiebeleid zou je op verschillende momenten kunnen laten beginnen: in de 16e of 17e eeuw, na de dekolonisatie van Indonesië of vanaf de jaren 60 toen regeringen van VVD en de partijen die later het CDA zouden vormen (KVP, CHU, ARP) wervingsakkoorden sloten met Italië en Spanje (1960 en 1961), Portugal (1963), Turkije (1964), Griekenland (1964), Marokko (1969), Joegoslavië (1970) en Tunesië (1970).
Je kunt de geschiedenis ook starten met de Nota inzake buitenlandse werknemers die in 1970 door minister van Sociale Zaken Bauke Roolvink (ARP/CDA) naar de Tweede Kamer werd gestuurd of met de uitgebreidere Nota Buitenlandse Werknemers, Memorie van Antwoord die in 1974 ten tijde van het kabinet Den Uyl door minister Jaap Boersma (ARP, later CDA) naar de Tweede Kamer werd gestuurd. In deze nota werd na de oliecrisis gekozen voor een restrictievere koers en werd een begin gemaakt met een structurelere aanpak van integratie.
VERSLAG - Het 150-jarige Groninger Museum viert feest met bijzondere verhalen en exposities. Ken jij het verhaal van zes studenten (waarvan vijf geneeskunde-studenten) die in 1896 in zes weken tijd een grote Van Gogh tentoonstelling organiseerden? Ze verzamelden maar liefst 128 werken van Vincent. De meeste doeken kwamen gewoon verpakt in kisten per trein naar het noorden. Dit verhaal en de invloed van Van Gogh op de latere Ploeg-groep wordt nu verteld in het Groninger Museum.
Hoe van Gogh in Groningen kwam © foto’s en collages Wilma Lankhorst.
Kunsthistorica Mariëtta Jansen wist wel dat er in 1896 een grote van Gogh tentoonstelling in Groningen was geweest. Maar de details kende ze niet. Als conservator van de Ploeg en twintigste-eeuwse kunst van het Groninger Museum, was haar opgevallen dat in veel schilderijen van de Ploeg-kunstenaars, invloeden van Van Gogh te zien waren. Ze wilde weten hoe dit zat en ging op onderzoek uit. Ze ging op zoek naar financiering voor het onderzoek en toen dat geregeld was, werden haar museale werkzaamheden tijdelijk overgenomen door collega’s. Vijf jaar werkte ze aan dit onderzoek en daarin speelde de van Gogh tentoonstelling van 1896 de centrale rol. Zes studenten huurden de bovenzaal van wat het oude Groninger Museum en wilden daar eigentijdse kunst laten zien.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
De dochter van Pink Floyd-voorman David Gilmour zit inmiddels ook in het muzikale familiebedrijf. Dat levert een prettig verrassing op, want Romany heeft best een aangenaam stemgeluid.
ONDERZOEK - Hebben jongeren nog een beetje zin in democratie? Regelmatig gaan over dit onderwerp de alarmbellen af. Jongeren zouden ontevreden zijn over de democratie. Ze doen niet mee, hebben geen interesse of kennis, en een derde vindt het zelfs geen probleem als er een dictator aan de macht komt. Toch gaan deze berichten zelden over Nederlandse jongeren, of wordt er geen vergelijking getrokken tussen jongeren en volwassenen. Gijs Schumacher, Bert Bakker, Jakob Kasper en Max Zuslove vergelijken jongeren met volwassenen op tevredenheid met democratie, hoe belangrijk democratie is, de interesse in politiek en politiek activisme. Hun conclusie is dat jongeren en volwassenen elkaar niet veel ontlopen: jongeren zijn tevredener met democratie en vertonen meer politiek activisme; volwassenen vinden democratie belangrijker en hebben een hogere politieke interesse.
Het IP-PAD project heeft een steekproef laten uitvoeren door Gallup International onder 1000 Nederlandse jongeren tussen de 16 en 21. De gemiddelde leeftijd van de bevraagde jongeren was 19,09 (SD = 1,41). Er waren 474 mannelijke, 514 vrouwelijke deelnemers en 12 non-binaire deelnemers. De steekproef van deze enquête is representatief voor de Nederlandse bevolking qua onderwijs niveau en regionale vertegenwoordiging. We vergelijken deze data met gegevens van een studie onder ongeveer 2000 volwassenen (18+) uitgevoerd door Flycatcher in het najaar van 2023. Hieronder beschrijven we de conclusies van deze vergelijking. Een factsheet met de resultaten en verdere gegevens over het vertrouwen in democratische instellingen en belangrijke politieke kwesties onder jongeren staat hier.
COLUMN - Deze week was er terecht heel veel ophef over de aangenomen motie van Tweede Kamerlid Bente Becker (VVD). Velen hebben al goed verwoord waarom dit een schandalige en discriminerende motie is. Maar de motie bevat een belangrijke aanname die onderbelicht blijft, maar wel ontzettend belangrijk is om nader naar te kijken.
Simpel gezegd stelt de motie dat onderzoek naar normen en waarden bij mensen met een migratieachtergrond moet leiden tot het achterhalen waar het hanteren van deze normen en waarden tot problemen leidt met integratie.
In het woord integratie zit besloten dat er zoiets bestaat als een vastomlijnde verzameling van “onze” normen en waarden waar naar toe geïntegreerd moet worden. Sterker nog, dat “onze” normen en waarden en het goed naleven daarvan niet tot problemen leidt.
En hoe makkelijk het ook is om met een paar van die zogenaamde normen en waarden te strooien, zoals mevrouw Becker doet in haar latere toelichting, het staat helemaal niet vast dat dit DE normen en waarden zijn, of dat ze gedragen worden door alle Nederlanders zonder migratie achtergrond (minstens tot vijf generaties terug).
Zo roept ze iets over het niet omarmen van de democratie, maar is haar partij in een regering gestapt met een ondemocratische eenmanspartij. En heeft ze het over de gelijkwaardigheid van man en vrouw, maar frustreert haar partij al jaren echt gelijke behandeling van vrouwen op de arbeidsmarkt (denk bv wettelijk vastgelegde gelijke beloning bij gelijk werk, met boetes voor overtreden).
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Tom Waits wordt vandaag 75 jaar: een prima gelegenheid om zijn werk nog eens onder de aandacht te brengen. Zo is ‘Clap Hands’ (van het album Rain Dogs uit 1985) alweer bijna veertig jaar oud, maar klinkt het alleszins contemporain. Het had bij wijze van spreken ook gisteren uitgebracht kunnen zijn.
Maar Waits is naast een begenadigd muzikant ook nog eens een charismatische acteur. Zo zijn de beelden uit deze clip ontleend aan de Terry Gilliam-film The Imaginarium van Dr. Parnassus (2009), waarin hij mr. Nick speelt, een verpersoonlijking van de duivel.
Voor bronstig melodrama zit je bij Rammstein wel goed.
Voor bronstig drama trouwens ook: vraag maar aan de dames die zich na concerten seksueel uitgebuit voelden: naar verluidt werden ze tijdens pre-parties aan Till Lindemann voorgeschoteld alsof het liflafjes waren, sommigen zouden daartoe zelfs zijn gedrogeerd.
Politie in Vilnius (Litouwen) kon echter geen objectieve feiten vaststellen en justitie in Berlijn sloot de zaak na een aantal weken omdat het onderzoek niets opleverde. De onderzoekers waren er niet in geslaagd in contact te komen met mogelijke slachtoffers.
DPG Media, Temu, het kabinet en de Minister van Financiën zijn genomineerd voor de Big Brother Awards 2024. Het publiek kan via de website van Bits of Freedom tot 6 februari stemmen op hun ‘favoriet’. De uitreiking vindt plaats op 13 februari.
Evelyn Austin, directeur van Bits of Freedom: “DPG Media is bijvoorbeeld genomineerd voor het dagelijks tracken en profileren van miljoenen nieuwsconsumenten. En dat gaat naar verwachting alleen maar toenemen. Het bedrijf neemt namelijk steeds meer mediamerken over en heeft grote ambities op de gepersonaliseerde advertentiemarkt. Die praktijk van zoveel mogelijk data over mensen verzamelen om ze te kunnen profileren en beïnvloeden is sowieso iets waar we niet zo happy mee zijn. Maar zeker wanneer het wordt gedaan door een bedrijf dat zo’n groot aandeel heeft in ons medialandschap, ligt de kans op misleiding en oneerlijke concurrentie op de loer. Dat moeten we niet willen toestaan.”
