COLUMN - Wouter Bos vergist zich: zoals ieder collectief heeft de PvdA heeft wel degelijk een Groot Verhaal. Alleen is de partij niet eerlijk in het presenteren daarvan.
In zijn laatste excuuscolumn in de Volkskrant van afgelopen woensdag probeert Wouter Bos uit te leggen waarom het de PvdA volkomen ontbreekt aan het ‘Grote Verhaal’. Zijn redenering is als volgt: je gaat als persoon met een Groot Verhaal het politiek in, en daarna wordt het vanzelf modderen hoe meer compromissen je sluit, met ten eerste je eigen partij, en vervolgens met coalitiepartners. Het klinkt aannemelijk, maar het is grote onzin.
Het collectief is groter dan het individu
Bos vergeet dat een partij vaak juist een “Groter Verhaal” heeft dan een individu. Sterker nog, dat zou volgens veel denkers in gezond democratisch proces juist het geval moeten zijn. Een compromis is namelijk zeker niet altijd minder dan het origineel. Sterker nog, een compromis kan ook een synthese zijn van ogenschijnlijk tegenstrijdige belangen, waarbij die beide belangen verenigd zijn in een hoger ideaal.
Zoals de verzorgingsstaat bijvoorbeeld niet alleen maar het knuffelen van mensen inhield, maar daarbij een stabiele afzetmarkt schepte, waarin het voor ondernemers nog makkelijker was om veel geld te verdienen. Of denk aan hoe in onze geschiedenis de godsdienststrijd eindigde in de godsdienstvrijheid en een scheiding van kerk en staat.
Ook al lijkt dat vandaag de dag de staande praktijk, het zogenaamde compromis is hier dus niet alleen maar zomaar water bij de wijn doen. Een goed compromis is juist het vinden van een hogere waarheid, oftewel een Groter Verhaal. Dit is de kerngedachte van het dialectisch denken van Hegel, wat door Marx is overgenomen. Jammer dat Bos dit filosofische gedeelte van de stamvader van het socialisme (waarin hij het socialisme overigens overstijgt) volledig lijkt te vergeten.
Het Grote Verhaal van de PvdA
Goed, tot zover de theorie. Terug naar de PvdA. Ook de PvdA zelf heeft wel degelijk een Groot Verhaal, een gezamenlijk ideaal, een grote lijn waar stevig op gekoerst wordt door al die mensen die de PvdA vormgaven en elkaar in die partij vonden. Alleen, dat is het probleem, de partij probeert dat Grote Verhaal voor de kiezer verborgen te houden, want zo links is dat verhaal uiteindelijk niet. De grote lijn van het PvdA-beleid is sinds de jaren 90 voor de goede verstaander echter vrij duidelijk: het vrije marktdenken van de VVD is volledig overgenomen, privatiseren waar mogelijk is het credo, aangevuld met de visie dat sociaal zwakken door de overheid met behulp van private partners geactiveerd dienen te worden (betuttelsocialisme). De rest is bijzaak.
Ziehier de lijn van Kok tot Asscher/Klijnsma. Bezuinigen op thuiszorg, onderwijs, jeugdzorg, allemaal prima, de tucht van de markt, maar wel extra geld uit blijven trekken voor coaches en andere fopjobbers die zogenaamd banen moeten opleveren. Plus het inbouwen van zoveel mogelijk strafmaatregelen- eh – prikkels. De eigen top kan na de rit een leuke bestuursfunctie krijgen bij een semi-privaat bedrijf – het moet allemaal wel motiverend blijven voor degenen die het doen natuurlijk.
Dat is in de realiteit het Grote PvdA-verhaal. Allemaal heel consistent, alleen is dat natuurlijk nooit het verhaal wat gepresenteerd wordt tijdens de verkiezingen, want de achterban is daar nu eenmaal niet zo van gecharmeeerd als de beleidsmakers zelf.
Dat gaat een tijdje goed. Na iedere klap presenteert men een nieuwe lijsttrekker met een ‘lekker kontje’ of een rappe vogel die zo vaak de term ‘het eerlijke verhaal’ laat vallen dat je hem bijna weer zou gaan geloven. Maar dit bedrog is natuurlijk eindig. De PvdA staat in de peilingen nu lager dan ooit en ik hoop dat de wet dat een partij die flink verliest in de peilingen nog verder down the drain gaat tijdens de verkiezingen ook dit keer weer uitkomt. De kiezers kunnen zich dan verdelen over de SP, D66 en GroenLinks. Partijen waar je ook van alles op aan kan merken maar ze zijn tenminste duidelijk.
Wilders’ Grote Verhaal
In de titel van zijn column maakt Bos overigens al zijn grootste vergissing. Hij stelt dat Wilders de enige politicus is met een ‘zuiver Groot Verhaal’. Inderdaad, Wilders is een éénling die alles zelf kan bedenken en zijn verhaal nooit hoeft te toetsen aan de realiteit. Maar een groot verhaal wordt het daarmee juist niet. Hij heeft vooral negatieve punten: minder Europa, minder Islam, grenzen dicht etc. Voor sociale zekerheid, in de zorg, over infrastructuur, onderwijs en zelfs defensie ontbreekt ieder verhaal en zwalkt de PVV vrolijk rond terwijl haar leider de ene dag het ene standpunt inneemt en de andere dag de andere. Omdat hij nergens verantwoordelijkheid neemt en nergens zijn handtekening onder zet wordt, hij er ook niet op afgerekend.
Wee de politicus die dit verwart met een Groot Verhaal. Die is zijn eigen verhaal in ieder geval volledig kwijt.
Reacties (38)
Toe maar. Met hoofdletters nog wel. Waarheid bestaat niet in de politiek. Er is altijd jouw waarheid en mijn waarheid. En zeker geen ‘hogere’ waarheid. Hoed u voor mensen die dat roepen. Die hebben vooral hun eigen waarheid voor ogen….
Met een hogere waarheid wordt hier bedoeld: de waarheid die tussen de mensen in ligt, en juist niet een individuele waarheid. Waarmee volgens mij aan jouw bezwaar aardig tegemoet gekomen zou moeten worden. (Ik hoopte dat dit uit de tekst ervoor een beetje duidelijk zou worden, maar helaas niet dus…)
http://www.partijgedrag.nl/index.php laat wel zien dat Wilders z’n verhaal enkel uit zijn dikke duim komt.
Verder zal ik mij nu maar niet uitlaten over die …euhm, Wouter Bos.
@0: “SP, D66, GroenLinks, waar je ook van alles op aan kan merken maar ze zijn tenminste duidelijk”
– Opmerkelijk vooral die duidelijkheid van een vage middenpartij als D66. SP en Groenlinks eenmaal aan de macht willen ook wel eens van kleur verschieten. Lees eens over het megalomane Heerlense SP stadsproject
Steengoed verhaal Klokwerk, niets aan toe te voegen!
(En op je oude tijd :D )
Vreemd, ik heb de column niet gelezen maar als er één politicus is die meer aandacht heeft gevraagd voor de waarde van het weloverwogen compromis is het Wouter Bos wel. Grote Verhalen werken polarisatie alleen maar in de hand.
En toen kwam er een olifant met een grote snuit en die blies het verhaaltje uit. Ik kan niet wachten.
@Roland:
D66 – liberaal qua marktwerking en liberaal qua vrijheid voor het individu
GroenLinks – inderdaad vrij vaag, ik geef ze teveel credits (Klaver met zijn economisme wil maar niet tot zaken komen) maar mij lijkt het vrij duidelijk dat bij hen alles op windmolentjes draait iig
SP – alles collectiviseren voor zover de tijdsgeest dat toestaat
Alle drie vind ik ze duidelijker dan de PvdA. Maar daar is niet veel voor nodig ;).
@Inca: Gerekend vanaf de zomertijd misschien :). En dank.
@4:
Helemaal mee eens. Als er 1 vaag is, dan is het D66 wel.
Alleen met Wouter Bos erbij hadden Nederland en Europa nog iets voor kunnen stellen . Maar die kans hebben we gehad dankzij de VVD enne… Samson.
We hebben nu eigenlijk nog maar één drijvende motor over in Nederland en dat is maxima met haar microkrediet oftewel volkskrediet … De rest is onzin .
D66 vind ik vrij duidelijk hoor: economisch liberaal en sociaal liberaal. Dat betekent dat zaken die bij het ‘sociaal contract’ horen, zoals mensenrechten en justitie wel veilig bij ze zijn en ze steevast koersen op meer individuele vrijheid (drugs, abortus, homohuwelijk etc), de sociale zekerheid echter ophoudt bij onderwijs (mensen ‘zelfredzaam’ maken) en ze voor wat betreft uitkeringen eigenlijk geen verhaal hebben en met name in financiële prikkels denken, en ze voor de rest een blind vertrouwen hebben in de markt. Niet mijn partij, maar ik heb er verder weinig vragen over.
PvdA is een bestuurderspartij, net zoals het CDA. Af en toe merk je nog wel wat van hun idealen, soms hoef je niet eens te zoeken. Maar, en daar kan het ontevreden, verwende volk niet tegen, bij besturen maak je vuile handen.
Bij deze daag ik je uit om dat eens te zeggen mensen die de dupe zijn, van het door PvdA/ VVD bedachte beleid. Als je deze kant opkomt, laat ik je kennismaken met gezinnen die bij de voedselbank moeten aankloppen inmiddels. Uitkeringsgerechtigden, maar zeker ook middenstanders met een eigen zaak. Als ze die nog hebben. Hoeft overigens niet hier te zijn, je kan nota bene bij iedere plaats met een voedselbank terecht.
Voedselbanken waren er al eerder dan dit kabinet. Ik ken ze zelf ook wel, lieve mensen, maar allemaal zeggen ze ‘dat het door omstandigheden’ is gekomen, niet vanwege regeringsbeleid.
Vaak zijn dat specifieke dingen, zoals man wil alimentatie niet betalen, zzp-er die haar inkomen te hoog had ingeschat, wat de belasting ook toen dacht met alle gevolgen van dien, of een keuken gekocht (ken ik persoonlijk) en toen kwam het niet meer uit met het inkomen.
Leuk is het niet om bij de voedselbank te moeten aankloppen, zeker niet wat ik laatst hoorde wat je voor eten krijgt. Vaak zitten ze al in de schuldsanering, wsnp.
Maar nogmaals het sociale vangnet is niet meer zoals voorheen, mensen moeten zelf meer aanpakken, voor veel mensen een zware opgave na jaren in luilekkerland geleefd te hebben.
“De kiezers kunnen zich dan verdelen over de SP, D66 en GroenLinks.” In dit rijtje ontbreekt de PVV, statistisch zijn vele zetels verloren door de PvdA in dezelfde verkiezingsronde bij de PVV erbij gekomen, soms via de SP als tussenstop. Hele wijken die vroeger massaal PvdA stemden zijn overgestapt, kiezers die het immigratie beleid en de daardoor ontstane sociale en culturele verandering in hun wijk niet meer trokken. De huidige asielzoekerscrisis gaat daarin geen verbetering in brengen, zie de huidige peilingen.
Deze meneer uit een Rotterdamse achterstandswijk (vroeger een PvdA en CPN bolwerk) legt het even snel en simpel uit. Of die man nu gelijk heeft of niet, dit was wel de zetelbasis van de PvdA vroeger. Ga die maar eens terugkrijgen met een mooi groot verhaal.
https://www.youtube.com/watch?v=rsv965AWIZY
U zei?
Maar goed, dat er door huidig overheidsbeleid meer en meer burgers noodgedwongen aanspraak moeten maken op bepaalde faciliteiten zoals een voedselbank doet allemaal niet ter zake. Toch?
En ja, er zijn ook nogal wat mensen in de problemen gekomen door hetgeen jij opnoemt. Daarbij opmerkende dat het mij geen enkele moeite zal kosten om daar enig aanvulling op te geven.
Feit is dat o.a. de overkoepelende organisatie van voedselbanken meermalen heeft aangegeven, dat o.a. (kleine) zelfstandigen door beleid in de problemen zijn geraakt. Dat staat los van niet betalen alimentatie of op te grote voet leven. Dat staat los van het niet zelf willen aanpakken of wat ook.
Ben blij dat mijn grootouders, die er keihard aan hebben gewerkt om de PvdA ‘groot’ te maken, dit niet meer hoeven meemaken.
Hier laat ik het overigens bij.
@16
Dat komt omdat de fascistoïde PVV verder niet relevant is. Regeren zullen ze namelijk nooit. Daar heeft Wilders zelf voor weten te zorgen.
Heb je nou eigenlijk al onderzoek gedaan naar de vele leugens van Wilders?
Nogmaals de link: http://www.partijgedrag.nl/index.php
“De grote lijn van het PvdA-beleid is sinds de jaren 90 voor de goede verstaander echter vrij duidelijk: het vrije marktdenken van de VVD is volledig overgenomen, privatiseren waar mogelijk is het credo, aangevuld met de visie dat sociaal zwakken door de overheid met behulp van private partners geactiveerd dienen te worden (betuttelsocialisme). De rest is bijzaak.”
Dit is geen ‘Groot Verhaal’. Dit is een samenvattende beschrijving — juist of onjuist — van de politieke keuzes die de PvdA maakt. Een ‘groot verhaal’ is een samenhangend argument dat deze politieke keuzes rechtvaardigt tegenover de burgers. Een ‘groot verhaal’ is daarom per definitie publiek. Een geheim ‘groot verhaal’ is onzin. Het doel van het ‘verhaal’ is juist om steun te verwerven voor het politiek handelen. Dit doet het door te laten zien hoe bepaald beleid het algemeen belang dient (bv, ‘de vrije markt is goed voor iedereen’), of hoe het bepaalde idealen (gelijkheid, vrijheid, rechtvaardigheid, etc) helpt realiseren.
Ik denk dat Wouter Bos gelijk heeft dat rechts meer dan links nog beschikt over ‘grote verhalen’. Wilders heeft wel degelijk een verhaal; dat het niet realistisch is, en niet ‘klopt’ doet daar niets aan af. Wilders is ook geen éénling, wat betreft zijn verhaal, en hij heeft het ook niet zelf bedacht. Precies hetzelfde verhaal hoor je in heel Europa uit extreem-rechtse hoek. De kern van dat verhaal is dat onze waarden, onze cultuur en onze welvaart moeten worden beschermd tegen destructieve krachten van buiten (islam, immigratie, vrijhandel) en hun binnenlandse handlangers (‘linkse verraders’).
Klokwerk heeft wel redelijk veel gelijk. Wouter Bos legt zichzelf geen meetlat aan, maar hij heeft in de formatie met Kamp verzuimd nieuwe perspectieven te ontwikkelen.
Zo kwam een snelle formatie tot stand, maar het zoeken van compromissen zien we nog elke dag, want er is niks bedacht.
En daar komen rotte compromissen van: te snel, te ondoordacht, te veel ingeleverd.
De PvdA haters gun ik hun sentiment, maar het is wat gemakkelijk. Hoe je in de weerbarstige realiteit je koers moet vinden, weten jullie niet en hebben jullie niet geprobeerd. Dat is echt minder gemakkelijk dan je hier even opschrijft.
Het is zo dubbelzinnig als in het Youtube filmpje: de Rotterdammer kan de namen van zijn medebewoners niet meer uitspreken, meer bezwaar formuleert hij niet, en een allochtoon in de sportschool zegt: o, een Rotterdammer,die op maandag om 12 uur al in het café zit? De suggestie is: als dat de bron van de waarheid moet zijn…
Wilders heeft, naast een “groot verhaal” , ook allerlei kleine verhaaltjes, bijvoorbeeld dat de AOW-leeftijd niet verhoogd moest worden.
Dat de dag moge komen dat de PvdA volledig wordt weggevaagd uit het Nederlandse politieke landschap. Dat al die burgemeesters, bestuurders en ambtenaren de basis onder hun positie uitgeslagen zien worden en dat politici gewoon echt zeggen wat ze van plan zijn. Wanneer zijn er weer verkiezingen?
“De PvdA haters gun ik hun sentiment, maar het is wat gemakkelijk. Hoe je in de weerbarstige realiteit je koers moet vinden, weten jullie niet en hebben jullie niet geprobeerd.”
Volgens mij doen volwassen personen dat hun hele leven, Tom. Nee, Bos snapt het echt niet, hoe je juist uit onderhandelingen een groter verhaal maakt, een verhaal waar iedereen zich in kan vinden, in plaats van waarin iedereen slechte een klein deeltje krijgt voor zijn eigen ikje. Dat is nu juist het grote probleem. Het is bijzonder onvolwassen gedacht.
@16: onzin meeste PVV stemmen komen van CDA gemeenten in Limburg en VVD steden in het westen (Almere, purmerend, etc). Rotterdam is een outlier: je zal weinig PVV ers vinden in rode gebieden als Amsterdam, Utrecht (stad) of Groningen.
Wouter Bos heeft in zijn Den Uyl-lezing “De Derde Weg Voorbij” in 2010 zeer zeker gebroken met de neoliberale jaren ’90-lijn. Die is door Cohen daarna doorgezet, die vond als PvdA-leider dat de ideologische veren terug moesten.
Cohen betitelde het VVD-programma als elektroshock voor de economie (aardige verwijzing naar The Shock Doctrine) en pleitte consistent voor geleidelijk, behoedzaam hervormen.
Onder Samsom is de PvdA vervolgens (weer) een heel stuk progressiever geworden op het gebied van hervormingen, maar in het programma van 2012 ook nog steeds veel linkse punten, waarmee duidelijk gebroken wordt met het neoliberalisme.
Dat er een kabinet met de VVD gevormd moest worden, en het voor de geloofwaardigheid van de PvdA beter was geweest als dat niet was gebeurd, is een valide punt. Maar de compromissen (en de uitruil, enz.) voorstellen als een soort “verborgen Grote Verhaal” is toch eigenlijk een alu-hoedje conspiracy theory.
De PvdA heeft zeker een eigen sociaaldemocratische ideologie, een programma en een eigen Grote Verhaal dat de Derde Weg uit de jaren ’90 voorbij is. Men richt zich op het Scandinavische Model. Nederland bevindt zich in veel lijstjes ook vlak onder de Scandinavische landen, dus dat is niet gek. Dat het er in de coalitie met de VVD qua beeld slecht uitkomt is klote.
Betekent niet dat er niks gebeurt. Er is genivelleerd, aanpak flex-arbeid, basispakket niet uitgekleed, wijkverpleging terug, bonussen aangepakt, investeringen in duurzaamheid, innovatie, onderwijs, MKB, pleiten voor miljonairsbelasting, enz. enz.
Als PvdA met SP en GL had kunnen regeren was er natuurlijk veel meer mogelijk geweest dan met VVD, D66, CU en SGP, maar in die onderhandelingen heeft de PvdA wel steeds het onderste uit de kan gehaald. Ideaal is het niet. Wel absoluut véél beter dan een rechts-liberaal kabinet van VVD-D66-CDA.
@24, klinkt allemaal leuk en aardig. Kun je voorbeelden geven waarin dat praktisch tot uitdrukking is gekomen de laatste jaren, en niet alleen met de mond beleden wordt? Op welke momenten heeft de PvdA dat bv daadwerkelijk meegenomen in hun beleid? Wat heb je aan ideologische veren als je vervolgens toch doodleuk neoliberaal afbraakbeleid faciliteert?
Het Skandinavische model, ik schrijf er al jaren over, staat mijlenver af van de betuttelbijstand die de PvdA nu invoert. Flexwerk is helemaal niet aangepakt: flexwerkers hebben het met de nieuwe wet alleen maar moeilijker gekregen, de tweedeling blijft. De nivellering is gestopt en na het debat over de illegalen is er een denivellering doorgevoerd. Op de verpleging is netto juist enorm bezuinigd, duizenden mensen werkloos gemaakt. Qua duurzaamheid valt het ook juist ontzettend tegen: Nederland loopt helemaal achteraan inmiddels. Innovatie? Als je het vaak genoeg roept ga je vast zelf geloven dat je er ook iets aan doet. Onderwijs: afschaffen studiebeurs en invoeren leenstelsel doel je op? Laat me niet lachen. MKB… eh, je doelt zeker op het ter discussie stellen van de zelfstandigenaftrek?
Laat je toch niet belazeren man.
@25: @26: Praktische voorbeelden? Dat vind ik een trick question. Dat zijn er in drie jaar veel te veel. Alleen uit de afgelopen vier weken een beperkte selectie:
Economie terug op oude niveau, arbeidsmarkt herstelt. Bezoek culturele instellingen neemt toe; vrijwel alle scholen organiseren nu culturele activiteiten voor leerlingen. Meer persoonlijke begeleiding werklozen. Asscher: ‘Digitale begeleiding is belangrijk, maar we zijn er in doorgeschoten. Er is meer persoonlijk contact nodig om mensen verder te helpen.’ Pensioenregeling voor zzp’ers in bijstand. Zelfstandigen met gemiddeld pensioen hoeven pensioen niet op te eten als zij een beroep doen op bijstand. Wetenschappers helpen bij bemiddelen naar werk. Fonds voor proefdiervrij onderzoek. Van Rijn schaft ouderbijdrage jeugdhulp af. Nieuwe subsidie dienstapotheken in dunbevolkte gebieden. Gepaste zorg voor kinderen met autisme of gedragsproblemen; zorg, onderwijs en ouders samen. Inzet klimaatakkoord: snelle vermindering uitstoot, akkoord bindend, alle landen moeten meedoen. Private uitvoering van keuring- en toezichtstaken voedsel volledig onder overheid teruggebracht. Einde aan vermenging private en publieke keuring en toezicht.
Nou oké dat is een beperkte selectie van slechts vier weken. Een socialistische heilstaat wordt er inderdaad niet opgericht, als dat jullie verwachting van ‘links’ mocht zijn (die is er in Scandinavië trouwens ook niet). Dit zijn praktische, concrete voorbeelden van links (of centrumlinks) beleid waarbij de overheid stuurt met programma’s, investeringen, subsidies en regulering. Zaken waarvan rechts-liberalen meestal zeggen: geen overheid, laat gaan, de vrije markt is heilig, bla bla.
@27.
Een aantal zaken die je stelt zijn niet relevant (economie beter door pvda?) of kloppen domweg niet (bijv. haken en ogen wet pensioen zzp-ers). Maar desalniettemin respect en een plusje. Op Sargasso zijn mensen zo anti-pvda, en dan nog niet eens inhoudelijk, dat er wel eens een positief tegengeluid mag zijn.
Ach komop zeg, die lijst slaat nergens op. Ik pak er een paar uit:
– Economie terug op het oude niveau, later dan de rest van Europa, is echt geen verdienste van dit kabinet, en dat geldt ook voor de arbeidsmarkt: ondanks is beter vol te houden
– Bezoek culturele instellingen neemt toe eveneens
– Pensioenregeling voor zzp’ers in de bijstand: zzp’ers zitten niet in de bijstand, je bedoelt ex-zzp’ers wellicht. Zoals Joop zegt is dit een prutregeling
– Persoonlijke begeleiding werklozen: dat is na het invoeren van de draconische maatregelen van Klijnsma wel de grootste gotspe. Gaat de PvdA de mensen nu nog leren hoe ze de bezem het best moeten hanteren of wat? Wanneer leert de PvdA nu eens dat ze echte banen moet scheppen in plaats van fopjobbers die leven van andermans werkeloosheid aan een baan helpen?
– Ik ken ouders met een kind met een meervoudige handicap.
Raad eens hoe ze reageren als jij je op je borst slaat dat de PvdA in dit kabinet zo goed voor ze zorgt? Ze zijn zwaar gekort en hebben steeds minder voorzieningen gekregen.
En zo kan ik nog wel even doorgaan maar daar komt het telkens op neer: natuurlijk zijn er positieve punten te noemen, het zou wel erg zijn als dat niet zo was, maar die positieve punten worden allemaal ruimschoots teniet gedaan door talloze verslechteringen.
De grote lijn deugt gewoon niet: meer controle en strafmaatregelen voor werklozen, meer marktwerking in de zorg en waar het niet door de markt wordt geregeld wordt er bruut op bezuinigd en mensen op straat gezet waar er toch al onderbezetting was, flexwerkers worden eerder ontslagen door die flutwet van Asscher, etc etc.
Kon je er maar de VVD de schuld van geven. Het is bizar hoe de PvdA de hele agenda op justitie van softdrugs- harddrugs, straffen, re-integratie, integratie en illegalen volledig aan de domrechtse VVD heeft overgeleverd, schijnbaar zonder slag of stoot, nog erger is het domme PvdA-beleid dat nu wordt uitgerold over de sociale zekerheid. Beide maatregelen zouden nog verdedigd kunnen worden als bezuinigingen maar in praktijk is het echter slechts geldverspilling. Waarom?
Precies wat ik schrijf: ideologische blindheid. Want dat grote verhaal is er wel degelijk. Het vrijemarktdenken is nog steeds leidend, maar de PvdA vult dat aan met betuttelsocialisme: sociaal zwakken door de overheid met behulp van private partners geactiveerd dienen te worden, want wij weten beter wat goed voor u is dan u.
“Op Sargasso zijn mensen zo anti-PvdAa”
Raad eens waarom hey???
@29: Ik vraag me af in welk perspectief je dit alles beschouwt. Een bepaalde ideologie of (binnenlandse) partijpolitiek? Bekijk alle lijstjes en Nederland scoort vrijwel altijd tussen (of ietsje onder) de Scandinavische landen, in de top.
De Scandinavische landen zijn geen linkse utopieën. Daar kan het even lastig zijn voor linkse en centrumlinkse partijen. Zie wat er in Denemarken is gebeurd. Links verloor verkiezingen, het rechtse gedoogwrak is daar terug. Ook in Noorwegen en Finland zijn rechts-liberalen en conservatieven aan de macht. Zelfs in Zweden is het kantje boord. Door het rechts-populisme.
In mijn optiek zijn sterke verbindingen nodig, ook internationaal, tussen linkse en centrumlinks stromingen. Socialdems zijn daarin onmisbaar. (Of, als je geen fan van ze bent: onvermijdelijk). In Nederland de PvdA; qua ledental na CDA de tweede partij.
Samen hebben PvdA, SP, GL ruim 112.000 leden en CDA, VVD, D66 108.000 leden. In grote lijnen solidair en links vs. liberaal en rechts. Actieve overheid vs. eigen verantwoordelijkheid.
Natuurlijk zijn het slechts ledenaantallen en geen stemmen bij verkiezingen (of in peilingen) maar het toont volgens mij wel de basis, de ideologische verdeling en de potentie.
Hoe kan het potentieel van een linkse meerderheid bereikt worden? Ten tijde van Balk-II van CDA, VVD en D66 stonden PvdA, SP en GL samen op 80 in polls, dus de potentie is er.
Volgens mij niet door de grootste centrumlinkse kracht in het eerste blok (de PvdA) doorlopend te bashen en trashen en verantwoordelijk te houden voor de rechtse wind, maar door samenwerking en verbinding binnen links. Ik ben voorstander van linkse samenwerking. Tegen partijpolitieke uitsluiting.
Daar komt nog de dynamiek bij dat partijen als CDA en D66 met de wind meewaaien. Als die rechts is draaien ze naar rechts, maar als de trend links wordt dan draaien zij vanzelf mee.
In dat perspectief beschouw ik de inbreng van de PvdA in het beleid in de huidige coalitie met de VVD. In hoeverre zou een toekomstige linkse meerderheid daarop voort kunnen bouwen? In hoeverre worden sociale regelingen afgeschaft? Of is er sprake van sanering?
Dat soort dingen vind ik belangrijk. Dat is volgens mij geen ideologische blindheid. Zo zie ik bijvoorbeeld nu in deze rechtse tijd dat er in 2017 een mogelijkheid kan ontstaan voor een coalitie zonder de VVD. Dat zou dan PvdA, SP, D66 en CDA zijn. Die hebben samen een meerderheid in de nieuwe Eerste Kamer.
Daarvoor zou de VVD moeten instorten en de PvdA redelijk moeten herstellen. Is dat dan de ideale coalitie voor mij? Nee, maar ik zou nog een hele beschouwing kunnen schrijven waarom zo’n coalitie toch zou kunnen werken, als de omstandigheden, voorwaarden en getalsmatige verhoudingen goed zijn.
Dat is mijn perspectief op dit moment. Mijn ideaal zou een links kabinet zijn van PvdA, SP en GL maar dat zit er nu bij lange na niet in. Als de verhoudingen weer veranderen in 2019 (nieuwe Eerste Kamer) dan zal ik het vast en zeker anders zien. Voor nu zie ik dat de VVD de zwakke schakel kan worden in het politieke landschap – waardoor een andere coalitie mogelijk zou kunnen worden. Het bashen van de PvdA past daar voor mij niet bij.
Dan zou ik liever zien dat politiek intelligente analytici zoals jij – want ik ben trouwens fan van je stukken – zich veel meer op de VVD zouden richten. Maar dat lijkt mij logisch.
@27
“Economie terug op oude niveau, arbeidsmarkt herstelt.”
Dat is ondanks en niet dankzij de PvdA.
De VVD mocht willen dat ze een minister had als Dijsselbloem die zo ideologisch verblind in zou grijpen in de omvang van de Nederlandse overheid. Als je interviews met Dijsselbloem leest in de afgelopen jaren klinkt keer op keer het stompzinning huishoudboekjesfetisjisme door als verklaring voor zijn gevoerde beleid. Je zou toch juist van een sociaal-democraat verwachten dat hij openstaat voor Keynesiaanse argumentatie -zeker als de bezuinigingsdrift elk jaar opnieuw leidde tot cijfers die meer tegenvielen dan verwacht. Maar nee. Als dit de ideologische vijand van de VVD was, hadden ze inderdaad geen vrienden meer nodig.
Dus je hebt een PvdA minister die de grootste voorstander is van een streng bezuinigingsbeleid, die de economie kraakte en daarmee onnodig pijn in de samenleving veroorzaakte.
En dan ben je verbaasd dat mensen je de middelvinger toekeren.
@Marcus: Een compliment in een discussie verpakken doet het altijd goed – dank daarvoor :).
Wat ik vooral op Sargasso niet probeer te doen, is partijpolitiek bedrijven. Ik benoem liever wat inhoudelijk mis gaat, dan dat ik het op één partij heb gemunt. Ik val dan ook regelmatig andere partijen aan: GroenLinks, de SP en D66 (ik heb met alle drie die partijen op zich meer dan met de PvdA) hebben het dan ook regelmatig van mij te verduren gekregen. Los daarvan krijgt de VVD van al die partijen het van mij veruit het zwaarst op zijn falie – je kan het zien dat op mijn eigen site in de tag-cloud de VVD het grootst is, en er is volgens mij geen stuk over ze waarin ik iets positiefs kan melden – helaas.
Maar goed, moet ik dan niet meer partij kiezen? Ik denk het niet. Ik schrijf naar mijn idee op Sargasso met name voor publiek dat toch al een beetje linksig stemt, en graag zijn hersens gebruikt. Ook denk ik dat de meeste lezers vrij partijvast zijn, vaak ook actief lid. Dan is het juist nuttig om een spiegel proberen voor te houden. Want links-progressief NL is mijns inziens volledig de weg kwijt en zou zichzelf eerst moeten hervinden in een nieuw vergezicht voordat een rond links gegroepeerd kabinet ook maar een succes zou kunnen zijn.
Het is dat vergezicht waar ik het liefst over schrijf, en waar ik wel zeker bepaalde ideeën over heb. Daar is geen concreet voorbeeld van (Scandinavië is slechts een term), het gaat om idealen. Kernwoorden daarbij zijn voor mij daarin een vrije-inloopbijstand met algemene loonspaarregelingen die het huidige betuttelende en ingewikkelde sociale stelsel inclusief vele armoedevoorzieningen moeten vervangen, een betere en voor de burger veel meer toegankelijke rechtsstaat, legalisering en regulering van drugs, referenda als vervanging van inspraak, veel meer democratie in de EU, een sterke vergroening van het belastingstelsel, het breken van de macht van grote bedrijven, kwijtschelding van schulden nationaal en internationaal, een greencardsysteem en eerlijke handel met de mensenrechten en sociale verworvenheden als basis voor internationale relaties. Ik noem zomaar uit het losse handje wat termen, als je me vaker leest zal je er wellicht wat in herkennen.
Met die agenda heb ik, helaas, met de PvdA een bijzonder slechte bondgenoot, die minstens zo vaak zelf maatregelen initieert die volledig contrair aan wat ik voorsta dan dat ze ook maar pleit voor maatregelen die voor mij de goede kant op gaan. Ze leggen de prioriteiten helemaal verkeerd volgens mij. Ze staan uiteindelijk een samenleving voor die mij niet aanstaat. Een sociaal-democratische samenleving die volgens mij achterhaald is, die vastgelopen is in ingewikkeldheid en het doen van vooral veel water bij de wijn. De cocktail van neoliberaal en betuttelsocialisme die ik boven beschrijf is volgens mij fundamenteel aan de partij, mooie woorden ten spijt.
Daarbij kiezen ze in praktijk keer op keer liever voor samenwerking met rechts dan voor samenwerking met links. In die zin zie ik de PvdA eerder als gevaar dan als kans voor een progressief-linkse samenwerking.
In mijn ideale regering zitten D66, de SP, GroenLinks en de Partij voor de Dieren. De laatsten willen niet, de combi is (nog) lang niet genoeg voor 76 zetels, en op alle drie te partijen valt heel veel aan te merken, maar tussen die partijen zie ik de meeste progressief linkse dynamiek. De PvdA is in die combi wat mij betreft alleen maar water bij de wijn. Daarom heb ik het liefst dat die partij het veld ruimt voor de rest. En ik denk dat dit fundamenteel is, want ook in de lijn van de PvdA meen ik wel een ideologische lijn te herkennen, maar dan wel één waar ik mij totaal niet kan vinden. Verder denk ik dat de rol van de PvdA na de volgende verkiezingen ook daadwerkelijk even uitgespeeld is. Het liefst zag ik de kiezers dan ook herverdeeld als boven beschreven.
Enfin, ik ben geen politicus en ben niet uit op zieltjes winnen voor een kamp. Wat ik wel hoop is politici en mensen te inspireren. En daarbij past dat ik ook benoem wat er mis gaat in het ‘eigen kamp’.
D66 heeft onder Pechtold de afgelopen jaren een enorme ruk naar rechts gemaakt. In het politieke spectrum op basis van de huidige programma’s is D66 rechts-progressief.
D66 heeft het kabinetsbeleid in deze jaren telkens naar rechts getrokken en sloot samen met het CDA een bezuinigingspact. Zij wilden dat er meer bezuinigd zou worden op sociale zekerheid en zorg. De PvdA heeft dat geblokkeerd. In zijn eentje.
Hun gewenste komende coalitie is VVD, D66 en CDA. Nog slechts een kwart van de D66-achterban wil een links-progressief alternatief. De rest wil rechts-liberaal.
Ik vind het bizar om een voorkeur voor de rechtse D66 te hebben boven de centrumlinkse PvdA. Als het aan D66 ligt zou er miljarden meer bezuinigd worden op zorg en sociale zekerheid. Die Pechtold-kliek is neoliberalisme in overdrive.
Dat is wel zo, maar D66 valt op de traditionele liberale waarden wel te vertrouwen. Niet voor niets heeft Pechtold een tijd lang de strijd tegen Wilders aangevoerd. Op justitie vertrouw ik D66 dan ook blind. Dat geldt inclusief de aanpak van discriminatie, drugsbeleid, immigratie/emigratie, emancipatie, en milieu. Op dat gebied is D66 de tegenspeler van de VVD en Wilders, en meer te vertrouwen dan de PvdA, die deze waarden als inwisselbaar ziet zonder grote prioriteit (QED) – iets wat ik ze bijzonder kwalijk neem.
Wat D66 in tegenstelling tot de VVD en de PvdA in positieve zin van het liberalisme erft, is dat het niet de illusie heeft dat mensen aan de onderkant van de samenleving door de overheid opgevoed moeten worden. Verder heeft D66 van nature veel meer met democratisering dan de PvdA, laat staan CDA en VVD, en zal ze daar zeker een punt van maken als ze daar de kans toe kreeg.
D66 samen met CDA en VVD zou een ramp zijn, hoewel de partij die andere 2 wel van Wilders weg zal houden. Met de SP en GroenLinks zie ik het echter wel zitten, vooral omdat die drie partijen bovenstaande positieve punten met D66 delen, veel sterker dan met de PvdA. Tot zo’n samenwerking zal D66 dan wel gedwongen moeten worden, dat is waar. Zelf stem ik zeker niet op ze.
Wouter Bos noemde D66 onder Pechtold in 2009 trouwens ‘op een aantal terreinen akelig rechts’. Dit even als fijne verwijzing naar de column. Toch nog een beetje on topic.
D66, SP, GL en PvdD komen 13 zetels tekort voor een meerderheid in de Eerste Kamer. Als ze bij de verkiezingen in 2017 al een meerderheid zouden halen dan zou het moeten met bijv. gedoogsteun van PvdA, CU en 50Plus in de Eerste Kamer. het is theoretisch mogelijk, maar heel onwaarschijnlijk.
Uit een peiling van De Hond (blinkt niet uit in objectiviteit, maar andere bureaus hebben niet recentelijk om coalitievoorkeuren gevraagd dus daar moeten we het mee doen) bleek eind september een verontrustende trend bij D66.
Gevraagd naar voorkeuren voor coalities (meerdere keuzes mogelijk) koos 61 procent van de D66-achterban voor VVD, CDA, D66 en GL, 56 procent voor VVD, CDA, D66 en PvdA, en 43 procent voor VVD, CDA, D66 en CU. Dit terwijl slechts 25 procent van de D66-kiezers koos voor D66, PvdA, SP, GL en CU.
Die peiling is nasty omdat De Hond een aantal opties voorlegde en daarbij selectief was. Respondenten mochten geen coalities samenstellen, ongeacht haalbaarheid op basis van wat ze in zijn peiling nu scoren. De Hond is vaker dubieus en sturend.
Maar wat valt op? De drie meest gewilde coalities van D66-kiezers zijn combinaties van VVD, CDA en D66 aangevuld met een vierde partij. Dat nog slechts een kwart van de D66-achterban graag een links-progressieve coalitie wil is ronduit teleurstellend. Echt verschrikkelijk, zo rechts.
De politieke verhoudingen (fragmentatie) en trend (ruk naar rechts D66) overziend, zie ik wel een alternatief zónder de VVD. Die optie liet De Hond overigens geniepig weg uit die peiling.
CDA, D66, PvdA, SP is niet het meest voor de hand liggend. Lastig, want: grote tegenstellingen. Maar áls de VVD electoraal instort en de PvdA redelijk herstelt, dan zou dit in 2017 een van de meer stabielere opties door het midden kunnen worden. Zij hebben samen een ruime meerderheid in de Eerste Kamer.
Vooralsnog is VVD, D66 en CDA (en evt. CU) de waarschijnlijke uitkomst in 2017 dus dat is zeker niet iets om enthousiast van te worden. Die coalitie mag niet onvermijdelijk zijn. In mijn optiek is de VVD nu het meest kwetsbaar. De zwakkere schakel.
Als ik dat zo bekijk dan kan CDA, D66, PvdA, SP in de juiste verhoudingen een gebalanceerde en stabiele regering opleveren. Er zijn veel verschillen maar ze hebben ook raakvlakken.
Het hangt er natuurlijk helemaal van af welke partijen de grootste zouden worden, en wat de algemene verwachting is voor de jaren na 2017. Past zo’n programma daar dan in, enz.
Ja, het is heel ingewikkeld. Het zijn vier partijen die ook qua onderling vertrouwen nog wel wat werk te doen zouden hebben.
Maar ik bedoel: de veronderstelde ‘onvermijdelijkheid’ van de VVD (en een rechtse coalitie van VVD, D66, CDA) is volgens mij het eerste dat voor de verkiezingen van 2017 doorbroken moet worden. Daarvoor is op zijn minst PvdA of SP nodig. En als de trend zo blijft als nu, dan zijn ze daar allebei voor nodig.
In deze politieke verhoudingen vind ik het bashen van de PvdA dus contraproductief. Progressief en links Nederland heeft een sterke basis nodig. Partijpolitiek moet ondergeschikt zijn aan een lange termijn-strategie om uiteindelijk tot een progressief-linkse meerderheid te komen die grote veranderingen kan bereiken.
Inderdaad, D66 is kneiterrechts, geen illusies daarover. Maar op de terreinen die ik noemde wel zwaar te verkiezen boven de VVD. Ik zie in hen ook een partij die de VVD kan leegeten (naast dat Wilders dat doet voor de rechterflank).
De combi die ik noemde gaat niet over zetelaantal maar over een ideologisch wenselijke combinatie. De combi D66 en SP is daarin essentieel. Want de PvdA gaat met haar opstelling D66 niet links genoeg krijgen. Daar is een partij voor nodig die zich wél hard maakt voor een sociale bijstand, en dat is de PvdA van zichzelf niet. Het huidige beleid van Asscher en Klijnsma valt echt de VVD niet te verwijten, dat komt bij de PvdA zelf vandaan. Het is dat wat ik het betuttelsocialisme noem, dat zit bij de PvdA er heel diep in, ‘opvoeding van het volk’, en ik vind dat bijzonder schadelijk. Op rechts is de VVD daar ook bevattelijk voor. Daar heet het geen betuttelen maar een trap onder je hol geven. Een vrijzinnige partij als D66 heeft daar veel minder mee. Die willen misschien een ‘prikkel’ uitdelen, maar gaat het zelf niet verzinnen mensen die hun baan verliezen te dwingen straten te vegen. Dat zit niet in hun aard.
De tegenstelling gaat dus niet alleen op links en rechts. Ik bash een partij als ze dat verdienen om inhoudelijke redenen. Dat is hoop ik gezond voor ze. En als ze niet luisteren, dan hoop ik dat de linkse kiezer een andere echt linkse partij uitkiest. Zoals het er nu naar uitziet gaat de PvdA de volgende verkiezingen een enorme dreun maken en komt ze zeker niet hoger dan 10 zetels. De partij is dan voor het maken van een coalitie niet meer nodig: GroenLinks en de SP zijn samen groter dan ooit. GroenLinks is daarom momenteel een meer voor de hand liggende partij om de coalitie die je noemt mogelijk te maken. Met het CDA erbij is het al water bij de wijn genoeg.
Overigens zal bij de verkiezing weer blijken dat de ‘midden-kiezer’ (niet-Wilders) weer twee favorieten uitkiest en dat die partijen zeer sterk zullen groeien ten opzichte van de rest. Ik hoop dan dat dat D66 op rechts zal zijn, en op links de SP of GL of allebei. De PvdA heeft het inhoudelijk gewoon verprutst en is voor linkse samenwerking niet te vertrouwen.
Je schat D66 volgens mij veel te hoog in. Daar hebben D66’ers en aanhangers vaker last van. Dan doen ze alsof D66 in 2006 is opgericht, en alles van daarvoor niet bestaat.
D66 is van de Bijstandswet van Rutte tijdens Balkenende-II, steunde die jaren het beleid van Verdonk (vrijzinnig?) en leverde tijdens de Paascrisis alle kroonjuwelen in om Pechtold als opvolger van De Graaf op het pluche te planten.
Ondertussen schroefde Brinkhorst de gaswinning tot het maximum op – tegen de wil van de provincies in – met loze beloftes over dat het veilig zou zijn. En de Waddenzee moest er ook aan. Daar zijn ze nu overigens wel op teruggekomen.
In dat wanstaltige kabinet hebben ze de Zorgverzekeringswet ingevoerd. Met die verfoeide marktwerking in de zorg. Wat de PvdA in de Paarse jaren nog tegen wist te houden.
Alle neoliberale ‘vernieuwingen’ die door D66 zijn doorgevoerd hebben later tot problemen en chaos geleid. Van de zorg tot de woningcorporaties, van de energie tot het openbaar vervoer, en ga zo maar door. Een aaneenschakeling van mislukkingen.
Zelfs de enige liberalisatie die lange tijd als ‘gelukt’ werd beschouwd is vastgelopen. De telefoonmarkt. Roaming, prijsafspraken, enz. Ook daar bleek regulering noodzakelijk.
Het beste aan D66 was Hans van Mierlo. Wat een prachtige man vond ik hem. Ook heb ik veel sympathie voor Winnie Sorgdrager. Maar zo verfrissend als zij was, zo muf was haar opvolger.
Het D66 van Pechtold is in feite de VVD met een andere reclamecampagne. Slogans, spin en beeldvorming. Ze zijn daar alleen maar bezig met beeldvorming: http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/10/31/politiek-machismo-bij-d66-1554080
Betuttelsocialisme? Met maakbaarheidsdenken heb ik geen probleem. Ik ben voor. Heropvoeding voor extreemrechtse (neonazi) en geradicaliseerde (terreur) types en (sociale) dienstplicht voor alle jongeren. Goede linkse maakbaarheid.
Tegengaan van te grote mediaconcentraties, stimuleren van pluriforme, kleinschaliger journalistiek, ook lokaal en regionaal. Inclusief subsidies en regulering. De onafhankelijkheid van de publieke omroep herstellen door het kijk- en luistergeld weer in te voeren (en uiteraard WNL/Powned eruit te gooien).
Stoppen met idiote soundbite-debatten in verkiezingscampagnes waarbij publiek zit te joelen. Reguleren van de peilingenterreur door voorwaarden (en beperkingen) te stellen en onafhankelijk toezicht. Sommige peilbureaus corrumperen momenteel onze democratie middels valse sturing en beïnvloeding.
Dat kan je allemaal betutteling noemen, of het beperken van vrijheden. Ik vind het juist échte vrijheid en ruimte creëren voor werkelijke gelijke rechten en gelijke kansen, een goed geïnformeerde bevolking, enz.
Over die zaken horen we D66 niet. Onder Pechtold zijn ze rechts en neoliberaal tot in de haarvaten. Alles naar de vrije markt en ‘eigen verantwoordelijkheid’. Ik heb er weinig mee, met dit D66.
Ik ken de nadelen van D66 wel degelijk. Ik volg de politiek ook al enkele decennia en in tegenstelling tot de meeste kiezers heb ik wél een geheugen. Inderdaad zijn zij vergiftigd met het blinde marktdenken, en willen ze overal prikkels inbouwen. Maar als het gaat om discriminatie, drugsbeleid, immigratie/emigratie, emancipatie, democratisering en milieu staan ze haaks op de VVD en vind ik ze over het algemeen beter te vertrouwen dan de PvdA. En dat geldt ook voor de achterban, want het knarsetandend gedogen van Verdonk kostte ze vrijwel hun hele aanhang destijds.
Heropvoeding in de bijstand is voor mij dé grote fout van links, brengt alleen ellende met zich mee: daar kan ik absoluut niet mee akkoord gaan. Dat geldt trouwens ook aan het blinde vasthouden aan de rechten voor mensen met een vast contract en dus de schadelijke tweedeling op de arbeidsmarkt (zo zie je dat de zgn anti-flexwerkwet van Asscher in praktijk uitpakt als de anti-flexwerkerswet).
Maar bedenk het zo: zonder óf D66 óf de VVD gaat het nooit lukken. En dan weet ik het wel. Daarbij vind ik D66 ook nog altijd beter te vertrouwen dan het CDA.