ACHTERGROND - Hoe vaak komt dit voor en wat zijn daarvan de electorale gevolgen, zo vraagt Gijs Schumacher zich af.
Heeft de Eerste Kamer het weer voor elkaar? De Nacht van Wiegel bracht Kok-II (tijdelijk) aan het wankelen. Wankelt Rutte II door de Middag van DHL (Duivesteijn, ter Horst en Linthorst) – de afwijzing van het recht op vrije artsenkeuze door de Eerste Kamer mede dankzij deze drie PvdA senatoren? Waarschijnlijk niet. Gezien de peilingen is het niet bepaald opportuun voor PvdA en VVD om verkiezingen uit te schrijven. Een andere vraag is: waarom stemden DHL tegen het voorstel? Of algemener, waarom stemmen parlementariërs überhaupt tegen de partijlijn en komt dit vaak voor?
Hoe vaak stemmen parlementariërs tegen de partijlijn in?
Om met de laatste vraag te beginnen: Nederlandse parlementariërs stemmen zeer zelden tegen de partijlijn. Tussen 1998 en 2008 stemden slechts in 0.46% van de stemmingen een of meer parlementariërs tegen hun partij, aldus Simon Otjes in dit artikel van Rudy Andeweg en Jacques Thomassen. Dit betreft wel stemmingen in de Tweede Kamer, van de Eerste Kamer is – zover ik weet – niet bekend hoe vaak senatoren tegen de partijlijn stemmen.
In vergelijkend perspectief zijn de Nederlandse parlementariërs bijzonder braaf en vergelijkbaar met hun collega’s in Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. De Finnen en Nieuw-Zeelanders daarentegen zijn een stuk dwarser (respectievelijk 12% tot 5% van de stemmingen waarbij één of meer parlementariërs tegen de partijlijn stemmen).
Waarom stemmen parlementariërs tegen de partijlijn in?
Deze verschillen ontstaan niet doordat de zwepen elders van stugger materiaal zijn of dat de ruggen van Nederlandse parlementariërs teerder zijn. Er zijn duidelijke institutionele en situationele oorzaken van partijcohesie. Ulrich Sieberer vindt in zijn vergelijkende studie dat een sterke rol van de partijleiding in de selectie van parlementskandidaten en de toewijzing van partijmiddelen leidt tot meer cohesie (dus minder tegenstemmen). Ook stemmen parlementariërs van regeringspartijen gemiddeld vaker tegen de partijlijn dan parlementariërs van oppositiepartijen.
Maar waarom verzetten DHL zich tegen de beperking van vrije zorgkeuze? De partijleiding kan haar parlementariërs beïnvloeden door te dreigen met degradatie bij volgende verkiezingen. Of andersom, de leiding kan politici overhalen met de partij mee te stemmen in ruil voor een mooie promotie (denk Jeanine Hennis-Plasschaert en de weigerambtenaar). Spelen dit soort overwegingen een rol voor DHL? Waarschijnlijk niet. Het trio staat niet op de PvdA Eerste Kamer lijst voor de Provinciale Statenverkiezingen van 2015. Ze zullen dus niet terugkeren in de Eerste Kamer. Principiële bezwaren lijken dus belangrijker te zijn.
Wat zijn de gevolgen van rebellie?
Tuurlijk kunnen we speculeren over een sinister, intern plot om de PvdA zodanig in diskrediet te brengen dat na de Provinciale Statenverkiezingen een leiderschapswisseling onoverkomelijk is. Maar er is eigenlijk niet veel bewijs dat kiezers een gebrek aan partijcohesie afstraffen. Voorlopige resultaten uit mijn eigen onderzoek wijzen uit dat stemmen tegen de partijlijn niet systematisch tot dalingen of stijgingen in de peilingen leidt.
Onderzoek naar Amerikaanse en Britse parlementariërs laat zien dat parlementariërs die rebelleren tegen de partijlijn door de kiezer beloond worden met name door kiezers die een negatief beeld van de desbetreffende partij van de parlementariërs hebben. Met andere woorden, met zulke peilingen kan de PvdA nog wel een paar DHL’s gebruiken op hun kieslijst.
Via Stuk Rood Vlees
Reacties (18)
Het zou maar zo eens kunnen zijn dat “DHL” iets bedachten als “Kom maar op, de wet lijkt nergens naar en wat maakt het dan ook verder uit”.
Praktisch van alles wat dit kabinet ten nadele van welke groep ook produceert, krijgt de PvdA altijd de schuld van. De PvdA heeft niks goed gedaan. Een ‘negatieve wet’ had de PvdA nooit een mee moeten doen of juist daar wel aan mee moeten doen omdat dat in het belang is van de “rechtse kiezer” aangezien de VVD prima weet hoe je met de economie moet omgaan. Die komt tenminste op voor de bedrijven en beschermt de hogere inkomens. De inkomensgroep die toch al zo te lijden heeft van de hoge belastingen.
Je ziet het bijvoorbeeld ook in het integratiedebat, waar de “linkse kant” de PvdA ervan beschuldigd te veel mee te gaan met de VVD en ter rechterzijde dat de PvdA veel te veel asielzoekers binnen wil halen o.i.d.
De PvdA is veruit het meest “verantwoordelijk” geweest voor de vermindering van die instroom. Zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Immigratie_in_Nederland#Immigratie_vanaf_2000
Maar net als in de jaren 70, toen de mensen als gastarbeiders binnenkwamen was de PvdA er het meest verantwoordelijk voor voor een goede opvang in de vorm van goede en betaalbare woningen probeert de PvdA ook nu de zaken voor allochtonen goed te regelen. In de 70’er jaren zat je nog met het probleem van woningnood. Mensen zagen dat immigranten een huis kregen, terwijl ze zelf al jaren op een (andere) woning zaten te wachten. Dat dat tot irritatie leidt is begrijpelijk.
Die gastarbeiders kwamen echter niet dankzij de PvdA maar in feite “ondanks” de PvdA. De PvdA heeft al vanaf het begin dat proberen tegen te houden.
Nu wordt de PvdA verweten dat ze doordat ze veel te veel immigranten zou binnenlaten de kosten voor de belastingbetaler veel te veel heeft laten oplopen.
De PvdA heeft een aantal jaren geleden geprobeerd omdat voorzien was dat de vergrijzing uiteindelijk (rond ’40) niet meer betaalbaar zou zijn, de “oudjes” met een wat hoger pensioen te belasten of extra te belasten. Nederland was te klein. Marcel van Dam (inmiddels al naar de SP riep dat de PvdA die oudjes van hun laatste spaargeld wilden beroven.
We kennen inmiddels het effect van de wet die er voor zorgt dat we steeds later aow krijgen, mensen langer moeten doorwerken waardoor jongeren langer moeten wachten op een baan.
De AWBZ zoals die er nu uitziet komt voor de volle 100% uit de koker van VVD en CDA die in 2003 een groot aantal wijzigingen hadden doorgevoerd waardoor de kosten ineens veel hoger werden. Dat effect zie je nu ook weer, terwijl de wil/eisen van de zorgverzekeraars niemand dient.
Eis eens van de VVD ons als kiezer te laten zien in wiens voordeel zij eigenlijk werken. Laat maar eens zien wie er beter van worden. Of misschien wel nog beter. Bewijs eventjes dat door de maatregelen/wetten die zij zich voorstellen voorkomen is geworden dat de PvdA haar zin krijgt waardoor we allemaal vele malen armer zouden zijn geweest of worden.
Indien ze dat kan dan moeten ze samenwerking met de PvdA maar opzeggen.
“de afwijzing van het recht op vrije artsenkeuze door de Eerste Kamer”
Deze zinsnede misschien aanpassen, want hij stelt het tegenovergestelde van de werkelijkheid: De EK wijst juist gedwongen artsentoewijzing af.
@1: Dit klinkt als: de PVDA heeft het juist goed gedaan, maar krijgt overal ten onrechte de schuld van.
Dat kan waar zijn maar dan had men maar over links moeten gaan regeren.
Uit het stuk:
Kan je meteen zien wat er mis is met de Nederlandse politiek.
Bedenk ook: parlementariërs staan in de grondwet, maar partijen en fracties niet. De praktijk is dus ongrondwettig. Niemand in Den Haag die dat problematisch lijkt te vinden.
@3:
Dus krijgt de PvdA weer de schuld.
En als zo’n coalitie dan niet mogelijk is vanwege de verkiezingsuitslag? Ik kan je alvast het antwoord wel geven. Dan had de PvdA weer bewezen waardeloos te zijn omdat ze geen regeringsverantwoording wilde nemen, maar wel kritiek aan de zijlijn staat te geven.
Toen de werkloosheid tijdens Van Agt/Wiegel steeg van 200.000 naar 800.000 kwam dat door het wan beleid van Den Uyl, Sinterklaas immers want die wilde alleen maar geld uitgeven, maar niet aan mensen die op de VVD stemmen maar om te voorkomen dat de werkloosheid zou stijgen of omdat de PvdA wilde dat mensen die het beroerd hadden het beter kregen, dan wel mensen die in slechte huizen woonden een goed onderdak kregen. Allemaal dingen die niet op te brengen is voor de arme rijke bevolking die toch al zo gebukt gaat/ging onder de hoge belasting.
@4: Ik zit met een ander probleem.
Je hebt een wetgever en een wethouder. Wie moet eigenlijk de wetten uitvoeren?
@6: Volgens de leer van Montesquieu (trias politica): de wethouder (uitvoerende macht).
In Nederland zijn wetgevende en uitvoerende macht echter niet ordentelijk gescheiden. Waar dat toe leidt, dat zien we nu weer in Den Haag.
@5: Tsja: het ondersteunen van een neoliberaal beleid, kwartetten met beleidsplannen, rijk rijker laten worden, Nederland als belastingparadijs, gaan bombarderen zonder plan van aanpak, het niet halen van milieudoelen, vrienden als Teeven en Opstelten, de pensioenleeftijd verhogen, de participatiemaatschappij, de kleutertoets, het moestuintje van Jette, er is geen Den Uyl te bekennen, in de verste verte niet.
’t Zal me benieuwen of de “edele 3” stand houden.
Tot nu toe ging de PvdA, in deze kabinetsperiode, meestal door de knieën voor de VVD.
Onder leiding van het duo die de zorg beheert, bezuinigt men er vrolijk op los:
Maar dat moet wel, als je alle solidariteit hebt afgezworen en de premieafhankelijke ziekenkostenpremie inlevert om met het gat op het pluche te mogen blijven zitten ;-)
@8: Inderdaad. Dus daaruit blijkt maar weer dat de PvdA wel degelijk overal de schuld van is en dat het nooit een de VVD ligt. En als de PvdA niet in de regering had gezeten dan was het ook de schuld van de PvdA omdat ze immers geen regeringsverantwoordelijkheid wilden nemen.
@7: Ik ben geloof ik niet duidelijk geweest. Je hebt een wetgever. Dus die gééft wetten. Dat doet die aan iemand. Die iemand mag die wetten houden. Dat is dus de wethóuder! Moet die wethouder daarna die wet weer doorgeven aan iemand anders? Dat lijkt me onpraktisch.
@11: Oh, dus je bent gewoon weer aan het trollen met onzin? Zeg dat dan meteen.
@4: Bekende uitspraak van Pechtold: “Fractieleden mogen één keer tegen de fractielijn in stemmen.” Met andere woorden, zodra er iemand in mijn fractie niet luistert is ‘ie zijn plek op de lijst kwijt.
Waar stond die D in D66 ook alweer voor? Right…
@12: Sorry, ik heb duidelijk gemaakt dat ik niet duidelijk ben geweest. Ik weet dat soort dingen voor mensen als jou doodsangsten veroorzaken. Je moet nadenken, terwijl Wilders juist er voor heeft gezorgd dat mensen als jij helemaal niet meer hoeven na te denken. Sterker nog, dat iedereen die jou er toe aanzet na te denken op een heel kwalijke manier bezig is, omdat die misbruik maakt van het feit dat jij volgens je geloof in de Here Wilders gewoon mensen mag discrimineren en vals beschuldigen.
@10: Jouw redenatie heet een catch 22 en is een slecht verweer.
Laten we het nu even zuiver houden: het kamerlid kan volgens zijn geweten stemmen, of volgens de partijlijn – deze twee hoeven niet samen te vallen. Vaak maakt een enkele afwijkende stem niet zoveel uit. Alleen in het huidige parlement is de dictatuur van de allerkleinste meerderheid al snel in gevaar als iemand zijn geweten zou willen volgen. Normaler zou zijn dat het niet allemaal zoveel uit maakt, en dat gewoon de meeste parlementsleden voor de beste oplossing kiezen, zonder dat daarbij partijpolitiek primair is.
Vroeger hadden ze dat in linkse kringen: democratisch centralisme. Nu hebben ze dat GVD bij de VVD!
@15: Hoe zou jij dan de PvdA overal van beschuldigen?
@13: Niet niet “met andere woorden enz.”
Dat zou jij zeggen. Iemand mag één keer ongehoorzaam zijn aan jou maar daarna moet iedereen maar pikken dat jij onzin zegt.