Beeldtaal en het gewicht van zwart

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming. Hoe zwaar weegt een kleur? Rare vraag misschien; sinds wanneer heeft kleur namelijk gewicht? Maar toch hoef je geen synesthesist te zijn om geel als minder gewichtig te ervaren dan zwart. Geel is een flierefluiter, een zwever; zwart juist zwaar op de hand. Daar valt niet veel mee te lachen. Ook niet mee te spotten trouwens. Denk maar aan taal. Zeg het woord ‘zwart’ en het roept meteen associaties op aan nacht, dood, verdriet en rouw. Zware, bezwadderde, zwarte woorden. Daarbij kunnen we ook nog op zwart zaad zitten, een zwart schaap zijn, de zwarte piet toegespeeld krijgen, zwart gemaakt worden of – ook geen pretje – in een zwart gat vallen. En wat te denken van zwarte bladzijden, de zwarte dood en zwarte zaterdag? Dit drukt allemaal weinig goeds uit. Natuurlijk: Het zijn maar woorden, maar mensen zijn talige wezens en hechten waarde (= gewicht) aan woorden. De donkere kant van zwart In de jaren tachtig onderzochten Mark G. Frank en Thomas Gilovich of teams met een zwarte outfit meer overtredingen maakten in de National Football League (Amerikaans voetbal) en de National Hockey League (ijshockey). Hun studie draagt de fraaie titel: 'The dark side of self- and social perception: black uniforms and agression in professional sports' (Journal of Personality and Social Psychology; 1988).

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022
Foto: Sharon Mollerus (cc)

Kunst op Zondag | Zwart Wit

, door

Zwart of wit, je ziet het er niet van af. Mwah, hier en daar een beetje misschien. Het doet er ook niet toe.

Romare Bearden – Spring Way, 1964.
cc Flickr Smithsonian American Art Museum Romare Bearden - Spring Way, 1964

Romare Bearden – Autumn Lamp​, 1983.
cc Flickr Istanbul'daki Yunanistan photostream Romare Bearden, Autumn Lamp

hier de hoek om a.u.b.

Ellsworth Kelly, Red, Yellow, Blue II, 1965.
cc Flickr Michael Newman photostream Red, Yellow, Blue, Green

Ellsworth Kelly – Curve XX!! (“I Will”), 1981.
cc Flickr Ron Cogswell photostream Ellsworth Kelly's 'I Will' ('Curve XXII') Sculpture in Lincoln Park Chicago (IL) 2014

Frank Stella – Concentric Square, 1966.
cc Flickr Gandalf’s Gallery Frank Stella - Concentric Square 1966

Frank Stella – Hooloomooloo IV, 1994.
cc Flickr Douglas Palmer photostream Hooloomooloo IV, 1994, by Frank Stella

William T. Willimas, Trane, 1969.
© Tate Modern. William T. Willimas, Trane, 1969. Studio museum in harlem new york usa © william t. williams courtesy of michael rosenfeld gallery llc new york ny

Sam Gilliam – April 4, 1969.
cc Flickr Cliff photostream April 4,, by Sam Gilliam, 1969.

Sam Gilliam – Red Hot New Haven, 1987.
cc Flickr Cliff photostream Red Hot New Haven

Harvey Quaytman – Moon Fancy, 1969.
cc en.wikipedia.org Moon Fancy by Harvey Quaytman, 1969.

Harvey Quaytman – Untitled, 1991.
cc en.wikipedia.org Untitled by Harvey Quaytman, 1991.

Al Loving – Untitled, circa 1975.
cc Flickr Sharon Mollerus photostream Al Loving, Untitled, c. 1975, MOMA

Jack Whitten – Mask of God I (For Joseph Campbell), 1987.
cc Flickr Sharon Mollerus photostream Jack Whitten, Mask of God I (For Joseph Campbell), 1987, Walker

Jack Whitten – E Stamp VI Vouvray (For Harvey Quaytman), 2008.
cc Flickr Sharon Mollerus photostream Jack Whitten, E Stamp VI Vouvray (For Harvey Quaytman), 2008, Walker

Deze Kunst op Zondag kwam tot stand door vrije associatie naar aanleiding van dit artikel over deze tentoonstelling.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Het Zwartste Zwart ooit

, door

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Zwart

Over kleuren wordt al heel lang gesteggeld in allerlei takken van wetenschap. Zo houdt de filosofie zich al jaren bezig met het probleem of er wel zoiets bestaat als een ‘objectieve kleur’ en doen neuropsychologen flink veel onderzoek naar onze kleurperceptie. En uiteraard doet de natuurkunde ook een flinke duit in het zakje.

In al die discussies komt de kleur zwart er altijd nogal bekaaid af, voornamelijk omdat bepaalde kleurfundi’s het blijkbaar nodig vinden om zwart (samen met zijn lotgenoot wit) buiten de kleur-familie te houden. Die discussie kunt u hieronder uitvechten.

Natuurkundig is zwart zonder twijfel echter de meest interessante kleur: het is gedefinieerd als de eigenschap van een object om geen zichtbaar licht te reflecteren (dus electromagnetische straling met een golflengte tussen de 380 en 750 nanometer). In de praktijk bestaat het perfecte zwart eigenlijk niet: zwarte verf en coatings reflecteren altijd een kleine hoeveelheid (tussen de 5-16%) van het licht.

Een groep Japanse wetenschappers heeft nu echter een materiaal ontwikkeld dat veel zwarter is dan het al bestaande zwart. Het materiaal bestaat uit een vel verticaal gestapelde nanobuisjes. Deze vangen als het ware de binnenkomende fotonen. De wanden van de nanobuisjes absorberen de energie. Hiermee is een zwartheid van tussen de 97-99% gerealiseerd. Omdat alle lichtenergie dus geabsorbeerd wordt door het materiaal (omgezet in andere energie), kan dit materiaal handig gebruikt worden voor onder andere zonnecellen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nederland wil nu eenmaal zwarte schoonmaak

, door
My dearest maid mopping the floor of my house (Foto: Flickr/ponchosqueal)

Stel je bent het zat om zelf thuis schoon te maken. Dan ga je op zoek naar iemand die het schoonmaakwerk voor je kan doen. Je hebt dan grofweg twee opties: iemand inhuren die je niet kent via een bedrijf of iemand die je via-via aangereikt wordt in je vriendenkring. De meest mensen zullen iemand in huis willen halen die een beetje vertrouwd én te vertrouwen is. Als dan blijkt dat deze ook veel goedkoper is – zo ongeveer vier euro per uur – dan een schoonmaakster via een bedrijf, dan is de keuze snel gemaakt.

Je bent niet de enige: Nederlanders kiezen massaal voor een werkster die het werk zwart doet. Daarnaast kiezen werksters zelf ook massaal voor werk waarbij ze geen belasting hoeven af te dragen, maar het geld handje contantje krijgen. Het is dan ook makkelijk te voorspellen hoe de nieuwste poging uit politiek Den Haag om zwart werk te witten zal aflopen: in de gootsteen.

Witte werkster revisited?
Het is niet de eerste keer dat Den Haag het probeert. Al tijdens de Paarse kabinetten werden pogingen gedaan om via de weg van subsidie particulieren zover te krijgen om zogenaamde witte werksters in dienst te nemen. Deze Witte Werksterregeling werd uiteindelijk beëindigd in 2007 na lang soebatten. Het doel van de regeling was tweeledig: de zwarte markt van schoonmaken bij particulieren wit maken én (langdurige) werkloosheid bestrijden. Dit faalde jammerlijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.