De Polder | Mastenbroekerpolder

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. Bas den Herder is promovendus aan de Rijksuniversiteit Groningen en vanaf volgend jaar docent aan Hogeschool Windesheim. Hij is tevens hoofd ‘fact-checking’ bij De Speld en freelance publicist. Jan Gerrits Kanis kwam op gruwelijke wijze aan zijn eind. Op 4 februari 1825 moest hij zijn boerderij verlaten omdat de Mastenbroekerpolder waar hij woonde was getroffen door een overstroming. Hij nam “zijne hoog zwangere vrouw, zijne bij hem inwonende krankzinnige en half verlamde zuster, vier kinderen, twee runderen, een kalf en twee geiten” mee en het gezelschap raakte verzeild op een geïsoleerd stukje dijk. Maar ook daar waren ze niet veilig voor het wassende water. Kanis moest toezien hoe zijn dieren en gezinsleden een voor een van de dijk af werden gespoeld “en ellendliglijk omkwamen.” Tot half drie ’s nachts werd het hulpgeroep van de arme Kanis, die vertwijfeld rondliep over het stukje dijk, nog gehoord door de machteloze buren. Hij overleefde de nacht niet: “Den volgenden dag werd zijn lijk aldaar, met de handen in de aarde geklemd, wedergevonden.”

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: copyright ok. Gecheckt 24-11-2022

Kunst op Zondag | Polders

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. De redactie van KOZ ontdekte een paar opvallende expressies van het poldermodel.

De Nederlandse polders zijn internationaal beroemd. In het buitenland oogsten de polders misschien zelfs meer bewondering dan binnen de dijken. Pas als de overheid besluit die prachtige polders weer terug te geven aan het water, mogen sommige polders zich weer in enige belangstelling verheugen.

Net zo min als huidige generaties een idee hebben van het plakje varken op hun brood,  zo weinig realiseren zij zich hoe de grond onder hun voeten is drooggelegd en droog wordt gehouden. Dat geldt waarschijnlijk het meest in de polders, waar de weidse blik is gevinexeerd.

Zoals Nesselande, de laatste gerealiseerde wijk in de Prins Alexander polder, waarmee Sargasso’s polderserie van start ging. Nesselande kent een Laan van Magisch Realisme, een Laan van Avant-garde, een Laan van het Surrealisme en een Laan van Dada, omgeven door straten die naar kunstenaars uit deze stromingen zijn genoemd. Aan de zo karakteristieke vinex-bebouwing zie je dat kunstzinnig elan niet af. Planologen en architecten hebben hier een enorme kans gemist.

Wordt dat goedgemaakt worden door het kunstenplan “De zeespiegel en de polder”?  Uitgevoerd door het Centrum Beeldende Kunst Rotterdam (CBK), op verzoek van de deelgemeente Prins Alexander. Het CBK heeft het poldermodel hoog en laat bij elke kunstenplan voor de openbare ruimte  onderzoek doen naar de locatie en naar wie er (gaan) wonen, alvorens kunstenaars een opdracht toe te bedelen. Dat ging goed en ‘Hydra’ van Moritz Ebinger rees op uit het water van het Rietveldpark.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

De Polder | Het gewicht van klei

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. In 2008 studeerde Tessa de Swart af op een verzameling teksten over haar geboortegrond in de polder bij het Noord-Brabantse Zevenbergen.

Ik houd van mijn geboortegrond. Als ik over de dijken door de polder fiets, voel ik de rust van het thuiskomen. Tegelijkertijd raak ik in vervoering wanneer ik mijn blik op de vergezichten richt. De uitgestrekte akkers om mij heen. De polder leeft in mij. Ik heb vele landschappen gezien, maar het landschap van mijn geboortegrond raakt mij het diepst. Ook de tuin en het huis waar ik geboren ben zijn één met mij. Wie in mijn ziel wil kijken moet een bezoek aan mijn geboortehuis brengen. Dan zal je zien dat dit overeen komt met wie ik ben.

De populierenboom die wel drie keer zo hoog als het huis is. De stam is zo dik dat als je met twee personen je armen helemaal uitstrekt en de boom omhelst, je de handen van de ander nog niet kunt      raken. Met harde stormen lig ik altijd angstig af te wachten in bed op het zolderkamertje tot de populier ons huis zal verpletteren.

Foto: Eigen foto Jan Bontje copyright ok. Gecheckt 06-09-2022

De Polder | Geen rechtlijnigheid

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. Jan Bontje beschrijft in deze aflevering de historie van Putten. 

Als ik naar buiten ga en linksaf sla, bevind ik me tussen twee rijen knotwilgen die zich buigen naar twee sloten. Daartussen slingert zich vermoeid het dijkje dat in de Middeleeuwen is aangelegd. Ik woon op het eiland Putten, een complex van eeuwenoude polders ten zuidwesten van Rotterdam. De vroegere Heerlijkheid Putten (destijds ook “den lande van Put” of “de vorsche van Put” genoemd) was in de Middeleeuwen een zelfstandige Heerlijkheid op en rondom het tegenwoordige eiland Putten (provincie Zuid-Holland) en omvatte ook delen van de tegenwoordige eilanden IJsselmonde en Hoeksche Waard. De Heer van Putten, Nicolaas III, en zijn eega, Vrouw Aleida van Strijden, liggen in het veertiende-eeuwse kerkje van Geervliet begraven. Hoewel Geervliet nog geen 1800 inwoners telt, is het al sinds 1381 een stad. Het veel grotere Spijkenisse (ruim 72.000 inwoners) kreeg nooit stadsrechten.

Al in de dertiende eeuw werden de eerste polders drooggemalen. ‘Putten binnen de Ring’ (het tegenwoordige Putten) bestond uit de polders Biervliet, Geervliet, Spijkenisse, Hekelingen, Brabant en Vriesland. Geervliet werd een stad terwijl de polders Spijkenisse, Brabant en Vriesland uiteindelijk tot de gemeente Spijkenisse gingen behoren. Biervliet werd Biert en bleef een buurtschap; het is tegenwoordig een deel van de gemeente Bernisse waar ook Geervliet, Heenvliet, Simonshaven en Zuidland toe behoren. Hekelingen, in de dertiende eeuw ontstaan als dijkdorp, werd in 1966 geannexeerd door Spijkenisse. Nu wordt het beschouwd als een dorp binnen die gemeente en is het gelukkig niet de zoveelste wijk geworden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Polder | Wonen beneden zeeniveau

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. Antoinette Roetgerink bijt de spits af door ons kennis te laten maken met de Zuid-Hollandse Prins Alexander Polder.

Ruim vijftien jaar geleden kwam in ik in de Prins Alexander (PA) polder in Rotterdam wonen, een veenpolder met een oppervlakte van 2660 hectare. Nog altijd mis ik af en toe het coulissenlandschap en de bomen van mijn geboortegebied Twente, maar de weidsheid van het polderlandschap en de lichtval maken veel goed.

Het polderlandschap is een typisch Nederlands fenomeen. Ongeveer 95% van alle Europese polders of droogmakerijen vind je in Nederland. Polders zijn doorgemalen stukken water, naar menselijk inzicht ingericht. Een polder is dan ook de meest ultieme vorm van cultuurlandschap. In het buitenland is veel belangstelling voor deze wijze van grondwinning. Door de weidsheid in het polderlandschap staat er eigenlijk altijd wel wind, hoewel dat in Ommoord, waar we eerst woonden, meeviel. Ommoord is een wat oudere wijk met veel bomen en groen. De huizen, in het deel van de wijk waar we toen woonden, waren huurhuizen. De verhuurder was z’n tijd ver vooruit en adverteerde via internet over de hele wereld. Daardoor streken er veel expats en mensen uit het buitenland neer. Onze buren kwamen onder andere uit Israel, Amerika, België, Japan en Italië.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

OPROEP – Wie wil er schrijven over polders?

Deze zomer vlucht Sargasso de polder in. We zijn op zoek naar interessante artikelen over het ingepolderde land. We hopen op persoonlijke verhalen met aandacht voor de geschiedenis, de natuur en het recreatieve gehalte van de polder. Uiteraard willen we ook graag bijdragen over polders buiten onze landsgrenzen. Polders vind je over de hele wereld, onder meer in Vlaanderen, Japan, Polen, UK en USA.

Er hebben zich al verschillende schrijvers gemeld met stukken over De Beemster, de Riekerpolder, de polders van het eiland Putten of de Zeeuws-Vlaamse polders. We willen ook graag artikelen over andere polders (500 woorden).

Heb je een favoriete polder en wil je er graag over schrijven? Neem dan contact op met de redactie. De serie zal in augustus op Sargasso verschijnen. Stuur een mail met een voorstel op tip naar info at sargasso punt nl, ovv polders

Foto Vincent Teeuwen

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomerserie | Passie voor Dickens is niet genoeg

De laatste aflevering van onze zomerserie over kleine literaire musea brengt MB in het Dickens museum in Bronkhorst. Het wordt een verbazingwekkend bezoek, niet echt in positieve zin.

Laat ik beginnen met de opmerking dat ik houd van kleine musea. Ik heb veel waardering voor de vaak tomeloze inzet van de vrijwilligers die graag een verhaal vertellen. Ik begrijp dat deze musea het vaak met zeer beperkte middelen en menskracht moeten rooien en heb dan vaak ook snel respect voor het resultaat. Hoe klein het onderwerp soms ook mag zijn, met enthousiasme en een goed verhaal kom je een heel eind. Na een bezoek aan het Dickensmuseum in het piepkleine stadje Bronkhorst heb ik mezelf echter beter leren kennen. Ik had nooit gedacht dat ik op dit vlak een onbewuste ondergrens zou kennen; laat staan dat er musea zijn die die ondergrens bij lange na niet halen.

Het museum staat in het stadje Bronkorst. Een gehucht in de Achterhoek, niet ver van Steenderen. Het gehucht is meer een museumdorp, vergelijkbaar met Orvelte, dan een echt boerendorp, waar geleefd wordt. De gemaakt-historische sfeer van het plaatsje dient ook eens per jaar als decor voor een mini-Dickensfestival, zoals dat ook in bijvoorbeeld Deventer georganiseerd wordt. Vanzelfsprekend doen de eeuwenoude twintigste eeuwse boerderijen in deze landelijke omgeving in niets denken aan het sterk geïndustrialiseerde negentiende eeuwse London van Dickens, maar vooruit. Vroeger is vroeger.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Zomerserie | Polemiek, Burgerhart en patriottisme

De heele meer is zeven uuren in zyn omtrek en wy woonen aan een laan die drie uren lang is, beplant met hooge boomen…

In het hart van de Beemster staat de voormalige hervormde pastorie. Ooit woonde hier Elisabeth Wolff, ze was getrouwd met een dominee. Hun huwelijk was een verstandskwestie. Thuis in Vlissingen werd Betje niet gestimuleerd in haar literaire ambities, maar Abraham Wolff was een liefhebber van de letteren. Hij kon haar bevrijden door een huwelijk met haar te sluiten.

Bij binnenkomst valt meteen de grote geografische kaart van de Beemster op. De geschiedenis van het woonhuis begint in 1614, vlak nadat de Beemster is ingepolderd. In de loop der jaren is de woning herbouwd en verbouwd, aangepast aan de smaak en eisen van de tijd. De begane grond heeft drie mooie kamers, een opkamer en een gezellige woonkeuken. De inrichting van het huis is niet in één bepaalde stijl. De kamers vertegenwoordigen de verschillende tijdperken dat het huis als woonhuis in gebruik was. Deze zomer worden de ruimtes in het museum opgefleurd met allerlei kledingstukken en accessoires, want er is een tijdelijke tentoonstelling over textiel. Liefhebbers van oude lapjes kunnen hun hart ophalen. Op de grote zolder is een kort filmpje te zien van een modeshow van ondergoed. Je kunt ook een blik werpen in het spekhok, waar vroeger ‘burgerhart’ werd bewaard, de gedroogde zuiderzeeharing.Aan de achterkant van de zolder is de belangrijkste ruimte van het museum: de voormalige werkkamer van Betje Wolff. Al snel nadat ze in Middenbeemster arriveerde liet ze een kamer op zolder aftimmeren en ze noemde deze ruimte ‘Kipperust’. De werkruimte is in 1959 grondig gerestaureerd. De bibliotheek is er ook onder gebracht en bevat veel werken die de schrijfster ook in haar bezit moet hebben gehad. Met één druk op de knop kun je horen hoe de vriendschap tussen Betje Wolff en Aagje Deken tot stand kwam, een vermakelijke geschiedenis. Kipperust is een schrijfruimte die alle Sargasten graag zouden willen hebben: licht, stil en uitzicht op de boomgaard.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomerserie | De ‘crib’ van Dirkje Kuik

Sargasso duikt deze zomer in de letteren en bezoekt kleine literaire musea in Nederland en daarbuiten. Vandaag een bijdrage van Fenna van den Berg, die het Dirkje Kuik Museum in Utrecht bezoekt.

“Ik heb de neiging om een gebouw tot een ruïne te maken. Maar ik laat altijd iets groeien uit het afval. Ik laat het niet alleen kapot gaan. De begroeiing toont een optimisme: ik heb plezier in het verval.” (Dirkje Kuik Volkskrant 21 februari 1970)

Dat we graag bij een ander binnen kijken wordt aangetoond met het succes van televisieprogramma’s als MTV Cribs en Showroom. Die ander moet dan wel bekend zijn, iets bijzonders hebben, of in een uitzonderlijk omgeving leven. Vaak is het een markante persoonlijkheid. Nu doet zich in de oude binnenstad van Utrecht de mogelijkheid voor om bij zo’n markante persoonlijkheid binnen te kijken. Hier staat namelijk het woonhuis van Dirkje Kuik.

Voor diegene die haar niet kennen; Dirkje Kuik debuteerde in 1969 met het boekje Utrechtse notities dat, opvallend genoeg, in Amsterdam bekroond werd met de Prozaprijs. Haar literaire werk werd daarna vaker onderscheiden. In 1974 ontving ze de Vijverbergprijs voor De held van het potspel en in 1997 kreeg ze de Multatuliprijs voor haar roman Broholm.Schrijven deed Dirkje naar eigen zeggen niet alleen met woorden maar ook met beelden. Haar tekeningen vormen dan ook een belangrijk deel van haar werk. Samen met beeldend kunstenaars J.H. Moesman en H. van Maarseveen richtte ze in 1960 Het Grafisch Gezelschap De Luis op. Het doel van het gezelschap was om de vrije grafische kunst te bevorderen en daarbij te opereren als ‘luizen in de pels van de moderne kunst’. Vanwege een sterk voorliefde voor literatuur bij de oprichters van De Luis werden schrijvers als Sontrop, Emmens en Eijkelboom bij het gezelschap betrokken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomerserie | Weemoedig kijkt Couperus

Sargasso duikt deze zomer in de letteren en bezoekt kleine literaire musea in Nederland en daarbuiten. Vandaag een bijdrage van Ole van Luyn, die het Couperus museum in Den Haag bezoekt.

In het Louis Couperus Museum staat de man zelve enigszins weemoedig te kijken naar voorbijtrekkende beelden van Nice omstreeks 1900. Hij is gekleed in een crème zomerpak (dat Willem Nijholt ooit op het toneel droeg) en een lichte jas is om zijn schouders geslagen, want van de mistral houdt hij niet. In de bescheiden museumruimte is een tentoonstelling ingericht over Nice, het Carnaval, het fin-de-siècle zoals dat daar beleefd werd door de rijke mensen en de gewone Niçois. Want de tentoonstelling heet ‘Louis Couperus, columnist’ en is ingericht naar aanleiding van zijn krantenstukjes over zijn verblijf aan de Côte d’Azur.

Maar op een ander moment is hij gekleed in het Nederlandse tropenpak, spierwit met de hoge staande gesloten kraag op de jas: de djas toetoep. De tentoonstelling gaat over Nederlands Indië en de twee mannen die het beeld van die archipel in Nederland sterk beïnvloed hebben: Multatuli, die het zijns inziens corrupte bewind wil zuiveren en Couperus die vindt dat de Nederlander daar eigenlijk helemaal niet thuishoort. Maar vaker nog is hij, correct en Haags, in rok gekleed, alsof hij op het punt staat om met zijn vrouw naar een avondfeest te gaan of om voor te lezen uit eigen werk. Hij is een dandy met gemanicuurde nagels en een dure smaak – waarvoor hij echter hard moet werken want rijk zijn ze niet. En soms zit hij in het museum aan zijn bureau – het bureau dat hij kocht van zijn eerste zelfverdiende guldens; het honorarium voor Eline Vere, zijn eerste en zijn meest bekende boek dat jonge meisjes van hun vaders niet mochten lezen omdat het te realistisch was. Geen gelieven die elkaar eeuwig trouw beloofden maar een meisje dat gek wordt en uitzichtloos zelfmoord pleegt – nee, dat was niet comme il faut.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende