Nabeschouwing Zomergasten | Jolande Withuis

RECENSIE - Waarin de auteur om 23.45 kijkt naar de tweede helft van Zomergasten met Jolande Withuis en, hoewel het eigenlijk veel te laat was voor hem, moet constateren dat het ronduit geweldige uitzending was. De opnames van het vervolg van Zomergasten met Jolande Withuis bleken niet in de studio in Hilversum plaats te vinden, maar thuis bij Jolande Withuis. Het was al eerder opgenomen. Live on tape dus. Ik vermoed wij ons in het werkvertrek van Jolande Withuis bevonden. Op de achtergrond een grote boekenkast. Als de camera op Jan Leyers gericht was, sprong vooral een reeks gekleurde vazen achter hem in het oog. Ze hield van kleur, vertelde ze later. De uitzending werd hervat waar we gebleven waren. Bij Pim Boellaard. Uiteraard werd nog wel even gerefereerd aan de oorzaak van dit alles, de migraine van Jolande Withuis. Ze was overweldigd door het aantal steunbetuigingen. Later vertelde ze dat er ook wel wat steunbetuigingen tussen zaten die ze wat overdreven had gevonden. Die deden net alsof haar iets traumatisch was overkomen, terwijl het nu ook weer niet zo erg was. De kampgevangenen waarover ze boeken had geschreven, die hadden traumatische ervaringen. Haar was iets vervelends over komen, meer niet. 

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 29-09-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Zomergasten | Jolande Withuis, the sequel

Wat later dan gebruikelijk en de interesse van de meesten zal, nu #zg12 niet meer trending topic is, ongetwijfeld even afwezig zijn als het improvisatietalent van Sybrand van Haersma Buma, maar zo meteen, om 23.40 uur begint op Ned2 het vervolg van Zomergasten met Jolande Withuis, die haar ideale televisieavondje moest staken vanwege een migraine. Waar waren we gebleven? Bij Pim Boellaard. Verzetsheld. Nog door zowel Himmler als Heydrich ondervraagd. Belandde uiteindelijk in Dachau, maar heeft het overleefd. Withuis schreef een biografie over hem.

Mochten Jolande Withuis en Jan Leyers half zo in vorm zijn als een paar weken geleden, dan belooft dit nog een boeiend nachtje te worden. U kunt uw bitch ass oneliners hieronder kwijt. Of u op twitter nog terecht kunt met #zg12, het zal ongetwijfeld. En voor de keuzefilm hoeft u dit keer niet op te blijven, want die is al uitgezonden. Twee keer achter elkaar zelfs! Mocht het lukken, dan vindt u op zondagochtend op deze plek een vervolgrecensie.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nabeschouwing Zomergasten | Adriaan van Dis

RECENSIE – Zesde en laatste aflevering van Zomergasten. Waarin Adriaan van Dis ons wil doen geloven dat hij geobsedeerd is door menselijke ellende, maar zijn fragmenten en zijn voorkomen iets anders verraden.

“Ik maak weer iets esthetisch van iets gruwelijks”, zei Adriaan van Dis toen hij vertelde over een Afrikaans jongetje zonder benen, wiens rompje zat vastgeschroefd op een plankje met wieltjes, en die zich met zijn armen voortbewoog als een zeeanemoon. Van Dis vertelde over zijn fascinatie voor mismaakte mensen. Hoe hij er zowel van gruwelt als door aangetrokken wordt.

Jan Leyers citeerde Van Dis, ooit zelf presentator van Zomergasten. Dat je aan de keuze van de fragmenten de obsessies van de Zomergast kunt aflezen. Van Dis zelf zei aan het begin van de uitzending dat hij heel erg zijn best had gedaan om géén verhaal te vertellen met zijn fragmenten, maar dat hij, toen hij zijn keuzes overzag, moest toegeven dat dit mislukt was. Zijn fragmenten vertelden wel degelijk een verhaal (en verrieden een obsessie), en dat was oorlog. Maar volgens mij was dat zijn obsessie helemaal niet. 

De kijker is een monster
Adriaan van Dis weet hoe de kijker in elkaar zit. Hij omschreef ons, televisie kijkend Nederland, als een monster. Een monster dat niet te temmen valt. Je kunt het proberen, maar het zal niet lukken. Door ons zo nu en dan met zorgvuldig gekozen bekentenissen te voeden, probeerde Adriaan van Dis het monster stil te houden. Zoals hij dat in elk televisieoptreden probeert. Door verlekkerd en in elegante bewoordingen over zijn fascinatie met menselijke ellende te vertellen, wil hij ons doen geloven dat die gruwelijkheden an sich een obsessie zijn. Maar het gaat om iets anders.

Foto: copyright ok. Gecheckt 08-11-2022

Nabeschouwing Zomergasten | Ben Verwaayen

RECENSIE – Waarin de auteur denkt te kijken naar een aflevering van Zomergasten, maar blijkt te kijken naar een drie uur durend spotje van de VVD.

Helemaal aan het begin van de uitzending vroeg Jan Leyers waarom een druk bezet man als Ben Verwaayen op de uitnodiging van Zomergasten was ingegaan. Verwaayen zei dat zijn kinderen tegen hem hadden gezegd dat je wel heel arrogant moest zijn om een uitnodiging van Zomergasten af te slaan. En wie wil er nu arrogant zijn in de ogen van zijn kinderen? Zeker Ben Verwaayen niet. Maar dat was, zo concludeerde ik een kleine twee uur later, niet de echte reden dat hij bij Zomergasten zat. De echte reden was dat zich een unieke kans had voorgedaan om, in volle verkiezingstijd, de culturele voorhoede van Nederland duidelijk te maken waarom de VVD de partij was om ons er weer bovenop te helpen.

Pas toen de globalisering en de opkomst van de Chinezen ter sprake kwam en Verwaayen ging uitleggen welke rol Europa daarin moest spelen en hoe je de Nederlandse politiek moest inzetten om mensen niet zozeer te doordringen van de noodzaak van Europa, maar om Europa aantrekkelijk te maken, begreep ik waar het Verwaayen om te doen was. We waren een nieuw tijdperk ingegaan. En als we niet uitkeken en niet in staat waren een sterk blok te vormen zodat we om konden gaan met de verschuivende machtsverhoudingen, dan moesten we accepteren dat we het minder zouden krijgen. Wilden we dat niet, dan moesten we durven kiezen. Dan moesten we er echt voor gaan. Niet bij de pakken neerzitten. “Handen uit de mouwen”, zie hij letterlijk. Ineens luisterde ik naar een pratende verkiezingsposter van de VVD. 

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-11-2022

Zomergasten | Ben Verwaayen

VOORBESCHOUWING – Vanavond is topmanager Ben Verwaayen de vijfde Zomergast van Jan Leyers. Hij staat bekend als het ‘belangrijkste exportproduct van de Nederlandse managementschool’, maar is dat wel terecht?

Ben Verwaayen. Iemand die mij niet bijster veel interesseert. Maar dat kunnen juist de leukste Zomergasten zijn natuurlijk. Volgens mijn Wikipedia is Bernardus Johannes Maria (Ben) Verwaayen sinds 2008 Chief-Executive Officer van Alcatel-Lucent. Was daarvoor topman bij Britisch Telecom en bij KPN toen het nog een staatsbedrijf was. Wordt wel eens het ‘belangrijkste exportproduct van de Nederlandse managementschool’ genoemd. Officier in de Orde van Oranje, Chevalier de la Légion d ‘Honneur en Honorary Knight of the British Empire.

Sir Ben Verwaayen dus. Naast succesvol exportproduct is Sir Ben Verwaayen ook nog eens een zeer prominent VVD-lid. Elk jaar komt de top van de VVD samen in zijn villa in Zuid-Frankrijk. Dan eten ze bitterballen, luisteren ze naar ACDC, doen ze rukspelletjes en bedenken ze welke kant het op moet met de VVD.

Hier las ik dat Ben Verwaayen en Mark Rutte een vrij hechte band hebben. In een interview met de NRC schijnt Sir Ben zijn band met Mark te hebben omschreven als “een vader die iets tegen zijn zoon zegt”. Ik vind het een wat vreemde omschrijving (alsof hij wil uitsluiten dat wij denken dat zijn band met Rutte is als een vader die met zijn zoon voetbalt), maar kort gezegd denk ik dat we de Zomergast van vanavond met een gerust hart de surrogaatvader van onze premier mogen noemen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Nabeschouwing Zomergasten | Lidewij Edelkoort

RECENSIE – Waarin de auteur drie uur lang naar een orakel kijkt dat hij niet altijd even goed kan volgen, maar dat het wel voor elkaar krijgt om hem iets anders naar de wereld te laten kijken.

Het ik-tijdperk is voorbij. Je zou het niet zeggen als je even naar Facebook of Twitter gaat, maar het is zo. Het ik-tijdperk is voorbij. Trendvoorspeller Lidewij Edelkoort heeft het gezegd. Het ik-tijdperk is zelfs al lang voorbij. Het ik-tijdperk is zo voorbij dat het Lidewij Edelkoort verbaasde dat Jan Leyers dacht dat we er nog midden in zaten.

Welk tijdperk nu wel is aangebroken is onduidelijk. We zitten vlak onder de top van een enorme hobbel, waarvan het de vraag is of het gaat lukken om er overheen te komen. Als het lukt, dan glijden we een prachtig tijdperk binnen, met allemaal sliploze meisjes in folkloristische rokjes die vrolijk rond de meiboom dansen en moeder aarde beminnen. Bezit is niet meer nodig, want dankzij creativiteitslessen op alle opleidingen is onze fantasie enorm groot en is het voldoende om ons voor te stellen hoe het is om iets te bezitten. We kleden ons in berenvelletjes, telen onze eigen groente die we bemesten met onze eigen stront en fluiten ’s avonds met onze vrienden vogelliedjes aan het kampvuur. We delen onze geliefdes met elkaar en voeden onze kinderen samen op. Lukt het niet om over de hobbel heen komen, dan wordt de wereld een angstige en wantrouwige plek waarin iedereen zich terugtrekt in zijn eigen cocon en er nergens plek is voor outsiders. Een beetje zoals het hier sinds het begin van de mensheid is.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomergasten | Lidewij Edelkoort

VOORBESCHOUWING – Vanavond is modegoeroe en trendwatcher Lidewij Edelkoort de vierde Zomergast van Jan Leyers. Een mooi moment om het even over het fenomeen mode te hebben.

Mode is een eigenaardig fenomeen. Dankzij mijn werk bij een voormalig postordebedrijf ben ik daar veel meer mee bezig dan voorheen. Zoals dat gaat als je ergens wat meer vanaf weet, zie ik ineens veel meer. Pas nu ik weet dat pastelkleuren een trend zijn, zie ik dat het stikt van de pastelkleuren in het straatbeeld. Om maar iets te noemen.

Ik zie ook ineens hoeveel slachtoffers er rondlopen. Vooral onder vrouwen, maar ook steeds meer onder mannen. Mijn hart bloedt als ik weer eens een seksegenoot zie rondwandelen op mannenuggs met daarboven peperdure jeans die zorgvuldig van gaten voorzien zijn, een vintage armyjasje, een knaloranje T-shirt en een zorgvuldig getrimde baard. Heb je pak ‘m beet 600 euro uitgegeven om er als een designzwerver uit te zien. 

Als baarddrager steekt het me dat de baard een trend aan het worden is. Ik had eigenlijk gedacht dat ie nooit meer modieus zou zijn en dat ik dus lekker als een anachronisme door de Westerse samenleving kon wandelen. Maar de baard is verdomme terug. En dan ben je, als baarddrager, ineens iemand die de mode volgt. Terwijl ik me daar juist aan wilde onttrekken. Afgelopen donderdag nog zat ik in de trein met een modieuze baardaap. Hij had knalgele schoenen van New Balance aan, donkere jeans, een gewatteerde donkerblauwe jas, een Scandinavian trekkersrugzak, een met zijn gele schoenen matchende koptelefoon… en een volle baard. Hij knikte even, in de veronderstelling dat wij gelijkgestemden waren. Ik begon te huilen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Nabeschouwing Zomergasten | Jolande Withuis

RECENSIE – Waarin de auteur naar een zeer veelbelovende uitzending van Zomergasten kijkt (met een uitstekende Jan Leyers), die helaas halverwege gestaakt werd omdat zomergaste Jolande Withuis haar gevecht tegen een opkomende migraine-aanval niet op tijd wist te winnen.

Deze uitzending zou ‘erop of eronder’ worden voor Jan Leyers, zo had zijn landgenoot Peter Vandermeersch voorspeld. Al vrij snel werd duidelijk dat het erop zou worden. En erover. Jan Leyers was niet onder de loodzware druk van de Hollandse kritiek gezwicht. Er zat daar een kalme, charmante man die alles deed om zijn gast te laten schitteren. Helaas stak het lichaam van de gast daar een stokje voor.

Een aantal jaren geleden zat Sylvia Toth in Zomergasten. Halverwege de avond had ze zich ineens verkleed. Uit ijdelheid. Ze wilde niet drie uur lang in hetzelfde mantelpakje gekleed gaan. Ik had gehoopt dat Jolande Withuis ook wat andere kleren bij zich had. Het ensemble dat zij had gekozen om zich aan de intellectuele elite van ons geliefde Nederland te tonen, leek iets te warm voor een zwoele zomeravond onder de studiolampen. Ergens in de buurt van het vierde fragment, toen Koningin Juliana ter sprake kwam (over wie Withuis momenteel een biografie schrijft), begon ze met een tissue het zweet van hals en voorhoofd te deppen. 

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Zomergasten | Jolande Withuis (maar vooral Jan Leyers)

Vanavond om 20.15 uur is sociologe en schrijfster Jolande Withuis de derde Zomergast van Jan Leyers, van wie het de grote vraag is of hij deze avond overleeft. Tenminste, als wij NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch mogen geloven.

“Hij heeft nog vier afleveringen te gaan en die van volgende week (met schrijfster en sociologe Jolande Withuis, nvdr) wordt alles of niets. Mislukt die, dan wordt hij afgemaakt.” Aldus de Vlaamse NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch afgelopen maandag tegen De Standaard in een reactie op de kritiek die zijn landgenoot Jan Leyers de avond ervoor had gekregen op de manier waarop hij Micha Wertheim aan de tand had gevoeld tijdens de tweede Zomergasten van het seizoen. Afgemaakt lijkt mij wat al te drastisch omschreven. It comes with the job.

Ooit vond ik de kritiek op Zomergastenpresentatrice Connie Palmen dusdanig te gortig worden dat ik probeerde het tij te keren met de Stichting Connie Palmen Rules op te zetten. Zomergastenpresentators doen het nooit goed. In dit twittertijdperk komt die kritiek wellicht wat rauwer binnen.

Vandermeersch zelf vond overigens dat Leyers het wel goed had gedaan: “Ik vond Jan Leyers goed, maar te bescheiden. Hij luistert veel en cijfert zichzelf weg.” Nu wil ik best geloven dat Jan Leyers luisterde, maar daar liet hij weinig van merken. Je kan nog zo vaak geïnteresseerd ‘hm-hm’ zeggen, als je keer op keer vervolgens met vragen komt die geen enkele blijk geven van enige interesse in hetgeen net gezegd was, vraag ik me af wat Peter Vandermeersch precies onder luisteren verstaat.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-03-2022

Nabeschouwing Zomergasten | Micha Wertheim

Waarin de auteur, met het zweet in zijn handen, een prachtige avond vol met sublieme verwarring beleeft.

Micha Wertheim, die gisteren na Henny Vrienten de tweede Zomergast van de Vlaamse Jan Leyers was, heeft minstens twee verhalen verteld die tot de leukste behoren die ooit tijdens Zomergasten ten gehore zijn gebracht. Beide verhalen gaven een weergaloos kijkje in de struikelende manier waarop Micha Wertheim zich een weg door het leven baant. Het eerste ging over een hele slechte voorstelling die hij in Edinburgh had bezocht, het tweede over hoe hij per toeval goochelaarleraar werd op een Amerikaans zomerkamp voor rijke kinderen. De twee verhalen ketsten op Jan Leyers af als een vrolijke stuiterbal op een marmeren graf. Er kon geen glimlachje vanaf bij Jan Leyers. Op gortdroge toon stelde hij gewoon de volgende vraag. Alsof geen lettergreep van wat hem net verteld was tot hem was doorgedrongen.

Wellicht kwam het doordat Micha Wertheim effectief kortsluiting had veroorzaakt in het zenuwcentrum van Jan Leyers tijdens het eerste half uur van de uitzending. Of wellicht vond ik het zelf zo onweerstaanbaar grappig, doordat ik me zo ongemakkelijk had gevoeld en deze verhalen als een bevrijding ervoer. Wertheim dacht waarschijnlijk slim te zijn door met een fragment te beginnen over de manier waarop televisie een soort hyperbewustzijn creëert, in de hoop de angel uit zijn eigen hyperbewustzijn te halen. Wij zagen een zeer originele animatie van een waargebeurd verhaal waarin de verteller vertelt over een rage bij hem op de lagere school. Een leerling maakte een camera van een kartonnen doos en een wc-rol. Vervolgens gingen andere leerlingen ook zo’n camera maken. En ineens was iedereen bezig tv’tje te spelen. Toen er op een gegeven moment een leerling in elkaar werd geramd door een andere leerling en iedereen enkel bezig was om met die nepcamera’s het gebeuren te verslaan, besloten de leraren dat het genoeg was geweest en werden de camera’s afgepakt. 

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende