Goed volk | Orale tradities en mythen van de Roma

In de tweede helft van het eerste millennium n.Chr. raakt in noordelijk India een compleet volk op drift. De reden is nog steeds niet echt duidelijk en door het volk zelf allang vergeten. Onderzoekers vermoeden dat het hier om 'onaanraakbaren' gaat, leden van de laagste kaste van de Indiase maatschappij, die als slaven hun vrijheid hadden verkregen en bij gebrek aan territorium maar gingen zwerven. Dit is echter slechts een vermoeden. Hun herkomst is pas vele eeuwen later door westerse onderzoekers vastgesteld op basis van linguïstisch en genetisch onderzoek. Het volk had (en heeft) wel een eigen taal, het Romani, maar die werd niet op schrift gesteld zodat er geen sprake is van een schriftelijke maar alleen van een orale traditie. Bovendien werd hun taal net als hun tradities sterk beïnvloed door de landen waar zij doorheen trokken.

Door: Foto: © Sargasso logo Goed volk
Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | De Roma en Zwarte Sara

, door

ACHTERGROND - Nee, Zwarte Sara is niet de feministische variant van Zwarte Piet. Zij ligt meer in het verlengde van de Zwarte Madonna’s wier zwartheid waarschijnlijk verwijst naar de kleur van de aarde, de duisternis waaruit iedereen geboren is, en daarmee verbonden vruchtbaarheid. Wat dat betreft is het dezelfde zwartheid van de vruchtbaarheidsfiguren die tijdens de kerstening van Europa tot duivels werden gedegradeerd. Zwarte Sara is de niet door de kerk van Rome erkende beschermheilige van de zigeuners, in hun eigen taal ‘Sara e Kali’ genoemd.

Om het onderwerp in perspectief te plaatsen eerst iets over de zigeuners. Door hun vaak zelfgekozen isolement vormen ze voor de volkscultuur een bijzonder interessant onderwerp. De lezer zal op zijn klompen aanvoelen dat het niet gaat om één volk, maar om een geheel van vele vertakkingen, stammen en clans.

De etymologie van ‘zigeuner’ is onzeker en complex. Sommige onderzoekers menen dat het woord afkomstig is van het Hongaarse ‘cigány’ of het Latijnse ‘secanus’, anderen menen dat het woord via ’tsigan’ is afgeleid van ‘atsinganoi’ of ‘athiganoi’, Georgisch c.q. Grieks voor ’tovenaar’. Interessant is de herkomst van de Engelse benaming ‘gypsy’ en de Spaanse naam ‘gitano’, die elk zijn afgeleid van ‘Egyptisch’. Veel zigeuners hebben verklaard uit Egypte te komen. Vanaf de late Middeleeuwen komen in Europa de woorden ‘syngainder’ (1575) en ‘zigeyner’ (1595) voor.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Waan van de dag

Tjechische vicepremier gaat los op Roma-zigeneurs

, door

En gooit ondertussen nog even wat holocaustontkenning in de mix. Wat nou, vernietigingskamp? Slachtoffercultuur! Concentratiekamp Lety was gewoon een werkkamp, en wie niet wilde werken werd gewoon weggestuurd!

Tijdens een bezoek aan Varnsdorf, vertelde Andrej Babiš, klampten bewoners hem aan dat ze geterroriseerd worden door Roma-zigeuners. Ook zouden Roma’s massaal de sociale voorzieningen misbruiken. Daarom zouden ze niet werken.

Volgens de webpagina’s van het Tjechische ministerie van Sociale Zaken is het idee dat Romafamilies enorme sommen geld krijgen overigens een mythe.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Jobbik jaagt op zigeuners

, door

In het Hongaarse dorp Hejöszalonta vond op zaterdag 2 april de zoveelste demonstratie plaats van de extreem-rechtse Jobbik partij tegen zigeuners in Hongarije. De demonstranten waren in militaire uniformen op komen dagen en luisterden in strak gelid naar hun voorman. Aan de andere kant van het politiekordon stonden de Roma bewoners van het dorp, gesteund door solidaire Hongaren en mensenrechtenorganisaties. Onder hen het Oostenrijkse lid van het Europarlement Ulrike Lunacek van de Europese Groene Partij, die dat weekend een bijeenkomst had in de hoofdstad Budapest. De Roma zongen na de toespraak van hun vertegenwoordigster het Hongaarse volkslied om te laten weten dat zij ook deel uitmaken van de natie. Jobbik bestrijdt dat op alle mogelijke manieren. De regeringspartij Fidesz komt hen tegemoet met een versoepeling van de wet op het wapenbezit.  Zoals Le Monde het deze week uitdrukte: Het Roma jacht-seizoen is nog niet gesloten. Hongarije heeft op dit moment een rechtse regering geleid door de Fidesz partij die in zijn eentje beschikt over een twee derde meerderheid. Jobbik staat rechts daarvan. En dan is er nog een klein oppositie van socialisten en de groene LMP (Politiek kan anders). Fidesz heeft zijn machtspositie al uitgebuit door een strenge perswet uit te vaardigen die journalisten in feite overlevert aan de willekeur van een door Fidesz samen te stellen censuur-college.  Na protesten vanuit Europa heeft de Hongaarse regering op verzoek van EU-commissaris Kroes de wet op enkele punten aangepast.  Niet genoeg volgens vele partijen. Het gevaar blijft dat kritische geluiden gesmoord of – door zelfcensuur-  helemaal niet meer gehoord worden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zielige zigeuners of Rovende Roma?

, door

Links noch rechts heeft de absolute waarheid in pacht. Het is niet voor niets dat de programma’s van de VVD en de PvdA meer op elkaar lijken dan 30 jaar geleden. Laat staan als we de vroeg 19e-eeuwse liberale nachtwakersstaat vergelijken met de socialistische leer uit diezelfde eeuw. Al zijn de verschillen kleiner geworden, de oude links-rechts tegenstellingen komen ieder debat weer opnieuw aan de oppervlakte. Zelden kijken politici of de andere kant wellicht ook wat zinnigs heeft te melden, de zich ontwikkelende rel over de Roma is een hiervan mooi voorbeeld.

Links bekritiseert de Franse president Sarkozy van het over één kam scheren van een groep. Rechts beweert dat ze problemen aanpakken die links negeert. Beide kampen zijn overtuigd van het eigen gelijk, maar laten het werkelijke probleem onaangeroerd. Links ziet de Roma als slachtoffers van de maatschappij. Door slecht onderwijs, sociale ongelijkheid en discriminatie zijn de Roma een groep die hulp en steun verdient. Rechts ziet dat anders. Volgens rechts moet ieder individu verantwoording nemen voor zijn eigen daden en dient overlast van de Roma keihard aangepakt te worden. Sarkozy deporteert de Roma niet omdat ze Roma zijn, maar omdat ze overlast veroorzaken.

Links beroept zich op de mensenrechten, rechts beroept zich op rechtshandhaving. Rechts wil de problemen verplaatsen, links wil de problemen negeren. Maar wie gaat er iets aan de situatie van de Roma doen? De enige uitweg uit deze patstelling is een gecombineerde aanpak van problemen. De Roma hebben namelijk niet alleen problemen, ze veroorzaken ze ook. De structurele oplossingen van links moeten daarom gecombineerd worden met de korte termijn oplossingen van rechts. Dat zijn geen goedkope, makkelijke of populaire oplossingen. Tijd, geld, betrokkenheid, en samenwerking tussen politici en Europese lidstaten is de enige manier om iets te doen aan de schrijnende achterstandsituatie van de overlastgevende Roma.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Waan van de dag

Elsevier.nl wijst daders dood Els Borst aan: zigeuners

, door

Het waren gewelddadige Oost-Europese bendes!

De buurt in Bilthoven zou al lang geteisterd worden door inbraken, en meer algemeen: “vaak gaat het bij gewelddadige roofovervallen om mobiele dadergroepen uit voormalig Oost-Europa”, schrijft Elsevier-redacteur Gerlof Leistra. Dit is volgens de misdaadverslaggever dan ook “het meest logische scenario”.

‘Mobiele dadergroepen uit voormalig Oost-Europa’, rara wie zouden daar nou mee bedoeld worden? Joost Niemöller, kom er maar in!

Ondertussen is de recherche er nog niet eens uit of het om een misdrijf gaat.

Waan van de dag

Nu ook zigeuners boos over adoptie door lesbisch ouderpaar

, door

Ouders zitten in de gevangenis, volgens de jeugdbescherming van het Leger des Heils droeg de driejarige Armandino te kleine schoenen, en had hij een slecht gebit, last van overgewicht en een flinke taalachterstand. De familie Nicolic bestrijdt dit.

De familie Nikolic heeft de Utrechtse advocaat Astrid Klappe in de arm genomen. ‘Verplaats je eens in een Nederlands gezin waarvan het kind door jeugdzorg in een Turks of Romagezin wordt geplaatst. Dat roept toch ook vragen op over religie, cultuur en gewoonten? Het is toch een stukje identiteit dat wordt aangetast bij een gezin dat er heel andere normen en waarden op nahoudt,’ stelt Klappe.

Volgende