Als Wit-Rus gewend aan de isoleercel

gastbijdrage van Ardy Beld Nikolaj Statkevitsj is voorzitter van de sociaal-democratische partij ‘Narodnaja Gromada’ in Belarus. Onder het regime van Aleksandr Loekasjenko zat hij wegens zijn politieke activiteiten al eerder 8 jaar in verschillende gevangenissen en kampen. Enkele maanden vóór de presidentsverkiezingen van 2020 en de daaropvolgende massale protesten werd hij op klaarlichte dag ontvoerd door de geheime dienst KGB. Na anderhalf jaar voorarrest werd de oud-militair in december 2021 in een monsterproces tegen de oppositie opnieuw veroordeeld. Deze keer luidde het oordeel 14 jaar strafkamp. Alleen in de cel In juni van dit jaar werd de Wit-Russische politicus vanuit Homel overgeplaatst naar een kamp met een speciaal regime in Gloebokoje in de regio Vitebsk. De gedetineerden in Gloebokoje worden in cellen vastgehouden en niet in barakken. De bewegingsvrijheid is er veel beperkter dan in andere kampen. De 66-jarige politieke gevangene zit alleen in een cel van 1 bij 3 meter. Wegens gefingeerde overtredingen belandt hij telkens weer in een strafcel waar de omstandigheden nog schrijnender zijn. Op 22 augustus schreef Nikolaj Statkevitsj in ironische bewoordingen aan zijn vrouw Marina Adamovitsj: De belangrijkste gebeurtenis: ik zit in een andere cel. Eentje die maar liefst 7 cm breder is dan de vorige, waardoor ik, weliswaar zigzaggend, vijf stappen kan doen. Hierdoor is mijn fitnessprogramma duidelijk intensiever geworden. Ik maak overdag drie wandeltochten van 30 tot 40 minuten en ’s avonds nog eens van 20 tot 30 minuten. Na het middageten doe ik aan gewichtheffen, daarvoor heb ik een met water gevulde 1,5-literfles. Ik druk het gewicht 800 keer per dag en denk dat het mettertijd nog meer zal worden Met de hygiëne is het in de cellen niet al te best gesteld: Er is hier een heuse boerderij. Uit een nis onder de raamkant komen steeds weer ratten binnen. Eerst kwam er een hele dikke, arrogante binnen. Hij groette niet, vroeg niets, maar keek alleen brutaal rond. Daarna kwam hij terug met zijn meisje, dat daarna alleen kwam. Ze was netjes verzorgd, aan de zijkant wit met een zwarte rug. Ze groette altijd en bedelde ook netjes om eten. Ik liet me niet vermurwen, totdat ze haar kindje meebracht. Op dat moment ben ik gezwicht voor haar cynische chantage. Sindsdien zijn het er steeds meer geworden. Op de vensterbank zit soms een hele familie met jongen. Ik verdenk ze ervan hun kinderen aan elkaar uit te lenen om beter op mijn gemoed in te kunnen werken Grondlegger van het leger van Belarus Statkevitsj rondde in de jaren zeventig zijn opleiding af als officier aan de Militaire Academie in Minsk. Hij maakte in totaal twintig jaar deel uit van het Sovjetleger en van het nationale leger van Belarus. Al voor het uiteenvallen van de Sovjet-Unie legde hij de grondslag voor de opbouw van de nationale strijdkrachten. Als enige hooggeplaatste militair in Belarus agiteerde hij fel tegen de revanchistische staatsgreep in Moskou van 1991. Dankzij zijn inzet werden in de Sovjetrepubliek geen militaire acties ter ondersteuning ondernomen. Ook liet hij per wet vastleggen dat troepen van Belarus nooit buiten de grenzen van het land mochten worden ingezet. Statkevitsj werd bij de grote zuivering van het leger door Loekasjenko in het midden van de jaren negentig ontslagen. Twintig jaar na dato, liet de zelfbenoemde dictator de wet over inzet van troepen in het buitenland annuleren. Militaire analyses vanuit het strafkamp Marina Adamovitsj stelde gedeeltes van de correspondentie met haar man ter beschikking. Ik citeer zijn commentaar op de oorlogshandelingen die hij dankzij informatie uit brieven en het tussen de regels lezen van radioberichten in zijn isolatie feilloos weet te analyseren: 15 mei: “Bedankt voor de informatie over het Oekraïense front. Het is duidelijk dat de Russen een doorbraak planden van de lijn Mikolajiv-Odessa vóór 9 mei (dag van de overwinning op nazi-Duitsland, nvda). Kennelijk moest de demonstratie van Russische troepen in Transnistrië en de militaire oefeningen in Belarus daarvoor indruk maken op het Oekraïense leger. Ik moest eraan denken dat de Fins-Russische Winteroorlog van 1939-1940 in de beginfase door het Kremlin ook ‘Finse operatie’ werd genoemd.” 5 juni: “Ik denk dat het front stabiel blijft. De Oekraïners zullen een snelle doorbraak niet meer toelaten en een langzame opmars zal voor de Russen verbonden zijn met grote verliezen. In de herfst geldt dat dan nog meer, want dan zal de transport van zware techniek door de voortdurende regenval en losse aarde veel tijd in beslag nemen.” 29 september: “De Russische mobilisatie is in het leven geroepen door een banaal tekort aan manschappen bij de landmacht. Een gemobiliseerd leger is slechter bewapend en slechter voorbereid. De motivatie is ook veel geringer. Het aantal slachtoffers zal enorm oplopen door de mobilisatie. En bovendien zal de populariteit van de oorlog onder de bevolking snel afnemen. Voor de televisie zitten en ‘onze jongens’ toe te juichen is heel wat anders dan te weten dat op het slagveld elk ogenblik een naast familielid kan sneuvelen. En helemaal wat anders dan zelf onder artillerievuur in een bevroren loopgraaf te liggen. Het lijkt erop dat het Kremlin niet meer weet hoe ze zich nog uit de oorlog kunnen redden.” 10 oktober: “De beslissing van het Kremlin de vier Oekraïense gebieden in te lijven heeft me verbaasd. Nu bestaat er geen enkele ruimte meer voor onderhandelingen tussen Moskou en Kiev. Het enige dat overblijft is de oorlog en af te wachten wie de langste adem heeft.” 10 november: “Gisteren hoorde ik dat Moskou zijn troepen terugtrekt van de rechteroever. Er is veel uiteenlopende informatie, dus ik weet niet wat de motivatie is voor een dergelijk besluit. Ofwel Oekraïense troepen breken bijna door de verdedigingslinie van Cherson of er is een nuchter inzicht dat de posities, afgesneden van de bevoorrading door een zeer brede rivier, hoe dan ook niet te houden zijn. Hoe dan ook, het verdedigingsfront wordt aanzienlijk kleiner. Oekraïne heeft de dreiging voor zijn havens weggenomen en kan de structuren voor de watervoorziening van de Dnjepr naar de Krim vernietigen. Maar er is nog een nuance. Ik heb al eerder geschreven dat Moskou door de officiële inlijving van vier Oekraïense regio's Kiev een basis voor mogelijke onderhandelingen heeft ontnomen. Want wat valt er nu te praten - erkenning van de inlijving? Nu geeft Moskou, met de vrijwillige opgave van zijn 'officiële grondgebied', aan dat om andere 'echte redenen onderhandelen gewenst is'. Ik denk niet dat Kiev zal instemmen met onderhandelingen. Maar misschien is er toch een kleine kans...” Bezoek verboden Terwijl de strijd in Oekraïne op het slagveld wordt gestreden, vechten enkele duizenden Wit-Russen verder vanachter tralies. “Maak je om mij geen zorgen, als een echte Wit-Rus ben ik gewend aan de isoleercel,” aldus Nikolaj Statkevitsj. Na de zoveelste dagenlange opsluiting in de vochtige strafcel zou de leider van de sociaaldemocraten een longontsteking hebben opgelopen. Zijn advocaat wilde hem recentelijk bezoeken, maar kreeg nul op het rekest. Op grond van ziekte verbood de kampleiding de jurist zijn cliënt te bezoeken. Alle andere bezoek was daarvoor al niet toegestaan. Voor Nikolaj Statkevitsj zijn de toch al zeer geringe rechten van gedetineerden in Gloebokoje namelijk nog eens extra beperkt: complete isolatie van de andere gevangenen, geen bezoek, geen wandeling op de binnenplaats, geen pakketjes en geen maandelijks telefoontje. Alleen na de veroordeling en tijdens het hoger beroep kreeg Marina Adamovitsj haar man enkele minuten door kogelvrij glas te zien en te spreken. Het bovenstaande artikel maakt deel uit van het boek 'Hoe Poetin zijn tanden stukbeet' dat op 24 februari, een jaar na het begin van de oorlog, zal verschijnen. Dit journalistieke werk over de Russische invasie van Oekraïne bevat naast achtergrondartikelen, een chronologie van de gebeurtenissen en diepte-interviews met frontstrijders, politici, muzikanten, theatermedewerkers en andere betrokkenen.  Schrijf je nu alvast in voor een exclusief exemplaar op het boekencafé.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Victoria Pickering (cc)

Spoorwegpartizanen tegen het Russische leger

ACHTERGROND - Verzet en repressie in Belarus, een gastbijdrage van Ardy Beld

Direct na het begin van de Russische invasie werden in Belarus de spoorwegen op verschillende plekken gesaboteerd. De reactie van het zelfbenoemde regime in Minsk liet niet lang op zich wachten.

De Wit-Russische organisatie BYPOL, een ondergronds netwerk van ex-medewerkers van politie en justitie, lanceerde als reactie op de Russische invasie een reeks directe acties tegen de logistiek van de Russische troepen. De maatregelen zijn onderdeel van het plan ‘Peramoga’ (Wit-Russisch voor overwinning) dat gezamenlijk met oppositieleider Svetlana Tichanovskaja werd opgezet voor de wederopbouw van de constitutionele republiek en het afwenden van bedreigingen voor de soevereiniteit van Belarus. Individuele cellen van BYPOL kregen de opdracht de infrastructuur van de spoorwegen binnen de voormalige Sovjetrepubliek ten noorden van Oekraïne door sabotage onbruikbaar te maken.

Spoorwegoorlog voor iedereen

In een verklaring over de door staatsmedia gedoopte ‘spoorwegoorlog’ schreef de organisatie op haar Telegram-kanaal: “Het is onze plicht – en ligt in onze macht – om reële handelingen te verrichten om de oorlog te stoppen, ons te bevrijden van de bezetting door Russische troepen en de goede naam van onze voorouders in ere te herstellen. De zogenaamde spoorwegoorlog berust op een vaardigheid waarin we ervaring hebben. Het is iets dat ieder van ons kan doen.” Volgens BYPOL heeft de ondergrondse operatie het functioneren van de Russische militaire logistiek danig kunnen verstoren. De Russische Spoorwegen zouden het nachtelijk verkeer van treinen door Belarus inmiddels zelfs hebben verboden. Wit-Russische machinisten zouden ook massaal gehoor hebben gegeven aan de oproep locomotieven van goederen- en personenverkeer in dienst van het Russische leger niet te bedienen. Volgens The Washington Post zou de sabotage in Belarus zelfs de reden zijn geweest voor het mislukken van de bezetting van de Oekraïense hoofdstad aan het begin van de invasie.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: EU2017EE Estonian Presidency (cc)

Een gesprek met de heer Loekasjenko

De Duitse bondskanselier Angela Merkel sprak woensdag voor de tweede maal deze week met Loekasjenko over de crisis aan de grens. Maandag telefoneerde ze met de Wit-Russische leider en ook met president Poetin. Voor Loekasjenko betekende dit het eerste contact met een Westerse regeringsleider sinds zijn omstreden herverkiezing vorig jaar augustus. Het opmerkelijke initiatief van de aftredende bondskanselier was volgens eigen zeggen ingegeven door bezorgdheid over de inhumane situatie waarin de migranten aan de Wit-Russisch-Poolse grens verkeren. Inmiddels is een aantal van hen met bussen naar een verwarmde bedrijfshal gebracht waar ze eten, medicijnen en dekens kregen. Merkel heeft er bij Loekasjenko op aangedrongen de migranten met hulp van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR te repatriëren. Een eerste repatriëringsvlucht zou gisteren vertrekken vanuit de Belarussische hoofdstad Minsk naar Irak, maar het is onduidelijk hoeveel mensen terug willen.

Praten met de vijand

Het initiatief van Merkel is niet overal gunstig ontvangen, ook niet in eigen land waar Omid Nouripour, lid van de Duitse Bondsdag voor de Groenen sprak van een fout signaal waarmee Merkel Loekasjenko feitelijk erkende als president. Marko Mihkelson, een parlementslid uit Estland vroeg zich af met welk mandaat zij deze contacten heeft gelegd. “Is het nodig om op het niveau van de Duitse kanselier te praten met een persoon die vorig jaar een staatsgreep heeft gepleegd en die door de leiders van de Europese Unie niet als staatshoofd wordt erkend? Ik betwijfel het ten zeerste en ik zie niet in dat dergelijke onderhandelingen met een dictator ons veel dichter bij het resultaat zouden brengen dat we in de huidige situatie willen,” zei hij in een interview voor de Estse televisie. Estlands Europarlementslid Riho Terras heeft ook stevige kritiek op Merkel. Hij vindt het onacceptabel dat zij achter de rug van de EU om met de Wit-Russische dictator heeft overlegd. Ze doorbreekt daarmee de broodnodige eenheid in de EU om Loekasjenko te weerstaan.

Foto: Polygon Realty Limited (cc)

Steun voor Wit-Russische atlete

INTERVIEW - Ardy Beld sprak met Vadim Krivosjejev van het Wit-Russische Fonds voor Sportieve Solidariteit. Deze organisatie van dissidente sporters steunde de atlete Kristina Timanovskaja bij haar asielaanvraag in Polen nadat ze tijdens de Olympische Spelen in Tokio een conflict kreeg met de leiding van haar team. De 24-jarige Wit-Russische atlete Kristina Timanovskaja (in de Wit-Russische versie: Kristina Tsimanoeskaja) nam op de Olympische Zomerspelen in Tokio voor haar land deel aan de 100 en 200 meter hardlopen. Nadat twee andere atleten wegens onvoldoende dopingmonsters niet mochten deelnemen aan de 4×400m estafette, meldde de hoofdtrainer haar aan voor dit onderdeel. Op 30 juli plaatste Timanovskaja op haar Instagram een video waarin ze verklaarde furieus te zijn over de aanmelding voor een discipline waar ze nog nooit voor had getraind. Ze bekritiseerde de leiding van het Wit-Russische team dat volgens haar probeerde slordig werk recht te zetten ten koste van de atleten. Kort daarop had ze de video alweer verwijderd. In een later bericht verklaarde ze zeker te hebben meegedaan als men haar maar van tevoren had ingelicht.

Op 1 augustus schorste de Wit-Russische delegatie Timanovskaja van verdere deelname aan de Olympische Spelen ‘wegens haar emotionele en psychologische toestand’. De hoofdtrainer had haar laten weten dat de kwestie ‘niet door het Ministerie van Sport, maar op een hoger niveau’ was beslist. Twee medewerkers van het nationale team begeleidden haar nog dezelfde dag naar het vliegveld waar ze op een vlucht naar Istanboel zou worden gezet. Vandaar uit zou ze dan naar Wit-Rusland terug moeten keren. Er werd echter ruchtbaarheid aan de zaak gegeven en op de luchthaven riep de atlete de hulp in van de Japanse politie. Eveneens gaf ze te kennen politiek asiel in Duitsland of Oostenrijk aan te willen vragen. Uiteindelijk vroeg de atlete op 2 augustus asiel aan bij de Poolse ambassade in Japan waar ze vrijwel direct een visum ontving. Van daaruit is ze later vertrokken naar Oostenrijk. Haar man Arseni Zdanevitsj kon Wit-Rusland tijdig verlaten en bevindt zich inmiddels in Kiev. Wel zouden haar ouders bezoek hebben gehad van de politie.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Nog vier jaar en vier maanden voor Nikita

COLUMN - Ardy Beld schrijft hoe meedogenloos het Wit-Russische regime afrekent met de volksprotesten. Hij vergelijkt het lot van twee Wit-Russische tieners: de inmiddels 17-jarige Nikita Zolotorjov en de eveneens 17-jarige Nikolaj Loekashenko.

Nikita Zolotorjov (in de vertaalde Wit-Russische versie Mikita Zalatarou) is na een eerdere veroordeling tot 5 jaar voor een denkbeeldig incident tijdens de protesten in augustus 2020 nogmaals berecht voor een nieuwe ‘zaak’. Midden juli deed de rechtbank in Gomel uitspraak over ‘vermeende bedreiging van bewakingspersoneel’. Nikita zou hebben geweigerd aanwijzingen op te volgen om een ruimte te verlaten, waarop twee bewakers hem met geweld wegsleepten. Hierop zou de tiener de penitentiaire medewerkers hebben beledigd. Ook zou hij met wraak hebben gedreigd. De rechter achtte schuld bewezen en veroordeelde Nikita Zolotorjov tot nog eens anderhalf jaar hechtenis. Omdat een bepaalde tijd die hij heeft uitgezeten dubbel werd geteld, heeft de jonge Wit-Rus momenteel nog vier jaar en vier maanden in een strafkolonie voor de boeg.

Een dappere zondebok

Nikita’s vader Michail vertelde na de rechtszitting: “De kleine hield zich dapper. Daar was ik blij om. Hij vroeg om niet in hoger beroep te gaan. Hij wil zo spoedig mogelijk de zon en de lucht weer kunnen zien.” Naast de gevangenisstraf moet Nikita nog een geldboete van 1000 roebel (ongeveer 330 euro) aan de ‘slachtoffers’ betalen. Michail: “Waarschijnlijk wil er nog iemand op vakantie. Geen geweten, geen moraal. Mijn zoon is bleek en vermagerd. Hij is murw gemaakt door de voortdurende pesterijen van de bewakers, maar hij is een echte man. Hij danst niet naar de pijpen van het regime. Hij is klaar voor de tocht naar de strafkolonie. Lang leve Wit-Rusland!”

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Onafhankelijke media in Wit-Rusland lamgelegd

De spectaculaire arrestatie van de journalist Roman Protasevitsj met de gedwongen noodlanding in Minsk van het vliegtuig waarin hij op weg was naar Litouwen is slechts een topje van de ijsberg. Al sinds de protesten van augustus 2020 wordt de toch al danig beknotte persvrijheid in de voormalige Sovjetrepubliek verder aan banden gelegd.  Een bijdrage van Ardy Beld over de grootste onafhankelijke nieuwssite van Wit-Rusland, Tut.by

Tut.by werd op 18 mei door het Ministerie van Informatie officieel uit de lucht gehaald. Vijftien medewerkers, waaronder de hoofdredacteur en de financieel en algemeen directeur, werden gearresteerd en zitten nog steeds vast. Ze bevonden zich eerst drie dagen in de beruchte Okrestina-gevangenis om daarna naar het detentiecentrum Voldarski gedeporteerd te worden waar de verhoren in volle gang zouden zijn. Tijdens en na de arrestaties rondom de ‘zaak tut.by’ vonden huiszoekingen plaats met confiscatie van apparatuur en computers op de redactie en verschillende privéadressen. Officieel wordt de directie van het nieuwsportaal beschuldigd van belastingontduiking.

Eenzijdige berichtgeving van BelTa en Belsat

Naast het voornaamste staatsmedium BelTa dat bij voorkeur bericht over de vooruitstrevende politiek van Aleksandr Loekasjenko, verbluffende sportieve prestaties en ongeëvenaarde records bij de aardappeloogst, is het Wit-Russische medialandschap overzichtelijk te noemen. Vanuit Polen opereert de nieuwssite en televisiezender Belsat. Dit medium wordt medegefinancierd door de Nederlandse, Noorse, Zweedse en Litouwse overheid en bericht eerder eenzijdig over acties van de oppositie met een grote nadruk op de Wit-Russische taal. Belsat-journalisten die spreken met bekende Wit-Russen blijven bijvoorbeeld nadrukkelijk in het Wit-Russisch vragen stellen, terwijl de geïnterviewde duidelijk moeite heeft de vragen te verstaan en uitsluitend in het Russisch antwoordt. Ook werden gedurende de wintermaanden de omvang van de protestactiviteiten nogal eens aangedikt, terwijl volgens ooggetuigen de demonstraties door voortdurende arrestaties, nieuwe veroordelingen en ongekend politiegeweld bijna volledig stil waren gelegd.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 17-10-2022

De geest van Stalin spookt door de Wit-Russische justitie

INTERVIEW - De 16-jarige Nikita Zolotorjov (foto*) uit de Wit-Russische stad Gomel werd tot 5 jaar en een maand veroordeeld voor een incident tijdens de protesten op 10 augustus 2020. Hij zou volgens justitie samen met twee anderen een molotovcocktail voor de voeten van een eenheid soldaten hebben gegooid. Op 23 april bleef dit oordeel in hoger beroep ongewijzigd. Bovendien spande de staat een tweede rechtszaak aan tegen Nikita wegens bedreiging van een penitentiair medewerker. Tijdens de duur van het onderzoek blijft de tiener verder in eenzame opsluiting in gevangenis nummer 3 in Gomel. Hij lijdt aan epileptische aanvallen. Ardy Beld sprak op 24 april met Nikita’s vader, Michail.

Hoe verliep de arrestatie van Nikita?

‘Op 11 augustus om 4:30 ’s morgens viel de politie ons huis binnen. Ze vroegen naar mijn zoon, ik zei dat hij er niet was. Ze dreigden het hele huis op zijn kop te zetten, de vloer open te breken, maar toen ze hem niet direct vonden, gingen ze toch weer onverrichterzake weg. Ik belde Nikita die buiten was met zijn vrienden, een kleine 100 meter verder van ons huis. Ik vroeg hem: ‘Wat heb je uitgevoerd, wat is er aan de hand, er was hier net politie die je zoekt.’ Hij zei dat hij van niets wist. Ik vroeg hem me eerlijk te vertellen wat er gebeurd was, zodat ik hem zou kunnen beschermen. ‘Papa, er is niets aan de hand, ik heb niets gedaan,’ zei Nikita.’

Foto: 2020 Belarusian protests — Minsk, 4 October Homoatrox, CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons

Honderd dagen protest in Wit-Rusland

ELDERS - Een gastbijdrage van Ardy Beld

Na de gefalsificeerde verkiezingsuitslag van 9 augustus 2020 ging de bevolking in Wit-Rusland massaal de straat op om te demonstreren tegen het autocratische regime van Aleksandr Loekasjenko. Door het extreme politiegeweld en de vele arrestaties zijn de demonstraties met honderdduizenden deelnemers langzaam veranderd in kleinere lokale protestacties. Joeri Stylski, muzikant uit Brest: ‘Ik werd in de herfst uitgenodigd te spelen in een woonwijk. Er waren veel gezinnen met kinderen. ‘s Middags voerde een theatergroep een stuk op. ’s Avonds speelde ik een paar nummers toen iemand riep: “De jutten zijn er, snel weg!” Een van de bewoners verstopte me in zijn appartement net zolang tot ze weer vertrokken was. Natuurlijk wisten die me sowieso te vinden. De politieafdeling voor georganiseerde criminaliteit dwong me een protocol te ondertekenen waarin ik verklaarde dat ik niet meer zou optreden. Sindsdien hebben we alleen nog maar live streams gedaan.’

Dat verzet tegen de staat niet altijd zo goed afloopt, bleek op 11 november 2020 in Minsk toen ’s avonds laat zes gemaskerde mannen en drie vrouwen arriveerden op het in de volksmond genoemde ‘Plosjtja peremen’ (plein van de veranderingen) afgeleid van het lied ‘Chotsjoe peremen!’ (ik wil veranderingen) van de in de Sovjet-Unie populaire underground zanger Viktor Tsoj (1962 – 1990). Het plein stond bekend om zijn illegale concerten, lezingen en oppositionele muurschilderingen en vlaggen. De groep van ’tihari’ (stillen) begon voor de zoveelste maal wit-rood-witte linten af te knippen, toen Roman Bondarenko, een 31-jarige bewoner van een naburige flat, naar buiten kwam om te vragen wat ze aan het doen waren. Hierop ontstond een woordenwisseling en werd de ex-soldaat door de gemaskerden genadeloos geschopt en geslagen. Hij werd in coma naar het ziekenhuis gebracht. De volgende dag overleed Bondarenko aan zijn verwondingen. De organisatie BYPOL, bestaande uit ex-politiemannen die de kant van de oppositie hebben gekozen, stelde aan de hand van telefoongesprekken vast dat de groep vechtersbazen werd geleid door Dmitri Baskov, president van de Wit-Russische IJshockeyfederatie. Dmitri Sjakoeta, meervoudig internationaal kampioen thaiboksen, zou de fatale slagen hebben toegediend.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Andriy Makukha (Amakuha), CC BY-SA 4.0 via Wikimedia Commons Daj Darogu Atlas Weekend 2016

Daj Darogoe, punkrock en verzet in Wit-Rusland

INTERVIEW - De populaire Wit-Russische punk-rock band Dai Darogoe bracht onlangs een nieuwe CD uit onder de titel ‚Pod voj sobak‘ (terwijl de honden huilen). Over de dictatuur onder Loekasjenko, de massale protesten na de presidentsverkiezingen van 9 augustus en het voortdurende politiegeweld. Ardy Beld sprak met Joeri Stylski, oprichter, zanger en gitarist van de Wit-Russische band.

Je werd een paar keer opgepakt voor deelname aan de protesten. Kun je daar iets over vertellen?

Ik was op 15 augustus in Brest op het Leninplein zoals dat in elke provinciestad in de voormalige Sovjet-Unie bestaat (foto). Het was ons trefpunt voor een demonstratie waar we uiteindelijk maar met 7 man stonden. Het was ons als enigen gelukt over de omheining te klimmen. We hadden een enorme wit-rood-witte vlag bij ons. De juten waren ons de hele tijd aan het filmen. Waarschijnlijk als bewijs voor onze overtreding. Toen we het plein verlieten, sloten zich steeds meer mensen aan, zodat we uiteindelijk met enkele duizenden door de stad liepen. Toen ik ‘s avonds naar huis kwam, stond de politie al op me te wachten en werd ik gearresteerd.

En wanneer werd je vrijgelaten?

Tijdens de protesten gedurende de volgende dag scandeerden de mensen ‚vrijheid voor Stylski‘. In Brest kent bijna iedereen mij. Dat heeft zo zijn voordelen. Op last van onze burgemeester werd ik toen vrijgelaten. Desalniettemin kwam ik iets later nog eens voor twee dagen in de cel.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-09-2022

‘Ik schaam me voor de politie’

INTERVIEW - Vandaag zijn er in Minsk en andere Wit-Russische steden nieuwe demonstraties tegen de regering Loekasjenko. De demonstranten hebben inmiddels alle vrees voor het harde optreden van de oproerpolitie laten varen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken vreest dat de opstand uit de hand gaat lopen. Loekasjenko beweert dat hij met de oppositie overeenstemming heeft over een referendum over de grondwet. Ardy Beld vertaalde onderstaand interview van een correspondent van oppositiezender Belsat met met een politieagent die ook genoeg heeft van het regime.*

Wie zijn de mensen achter het politiegeweld tijdens de vreedzame demonstraties in Minsk en andere steden in Wit-Rusland? Langzamerhand nemen steeds meer agenten ontslag en komt er stukje bij beetje informatie aan het licht over de ordetroepen in dienst van de ‘laatste dictatuur van Europa’.

Een politieagent uit een niet nader genoemde provinciestad praatte op basis van anonimiteit met een correspondent van oppositiezender Belsat. Hij legde uit wat volgens hem de redenen zijn voor het geweld van de oproerpolitie OMON, de reacties van Joeri Karajev, minister van Binnenlandse Zaken en zijn ervaringen als politieman.

Wat zeg je van de geruchten dat agenten van de OMON voor het uiteenjagen van de demonstraties speciale preparaten toegediend krijgen?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende