Een aantal nieuwe wetten per vandaag

ANALYSE - De ambities van het kabinet om de regeldruk te verminderen zijn onrealistisch hoog. Geen enkel kabinet wist de doelstellingen te halen. Toch claimt elk kabinet klinkende resultaten. Het bedrijfsleven blijft klagen en zegt er weinig van te merken.

Het kabinet Rutte-II wil de regeldruk voor bedrijven met 1,3 miljard euro verminderen. Het kabinet lijkt een valse start te maken, want in de eerste zes maanden ondertekende het kabinet wetten en maatregelen die tot een regeldrukstijging van ruim 739 miljoen euro leiden. Dat kan misschien nog weggewerkt worden door toekomstige maatregelen. De geschiedenis leert dat dit niet eenvoudig zal zijn.

De eerste concrete resultaten werden tijdens de kabinetten Kok behaald in het kader van het programma Marktwerking, Deregulering en Wetgevingskwaliteit (MDW). Men schatte de regeldruk op zo’n 6 miljard euro. Onder Kok I werd gemikt op 10% reductie, een doelstelling die door Kok-II werd verhoogd tot 25 procent.  De administratieve lasten voor het bedrijfsleven zouden dus met 1,5 miljard euro worden verminderd.

In de laatste voortgangsrapportage (paragraaf 4.1, tabel 3) claimde Kok-II ruim 470 miljoen euro aan administratieve lastenverlichting. In 2007 constateerden medewerkers van Actal (de adviesraad voor administratieve lastenverlichting) dat de 10% reductie in feite nul was. André Nijsen (de bedenker van het Standaardkosten Model, waarmee administratieve lasten in kaart worden gebracht), stelde in 2002 (pdf) dat er slechts 6,9% reductie was bereikt over de periode 1994 – 2000.

ANALYSE - Het kabinet Rutte-II lijkt een valse start te maken met haar ambitieuze doelstelling tot regeldrukvermindering. Een scan van 64 wetten en besluiten laat zien dat deze gezamenlijk een netto stijging van ruim 739 miljoen euro aan regeldruk veroorzaken.

Uit drie recente nieuwsberichten blijkt dat het kabinet moeite heeft de regeldruk voor burgers en bedrijven in te tomen. De nieuwe Jeugdwet leidt tot meer bureaucratie, ondanks een eerder uitgesproken verwachting dat de regeldruk zou verminderen. Een wijzigingswet betreffende de huurverhoging leidt tot 35.000 klachten meer dan het kabinet calculeerde. Staatssecretaris Teeven bezuinigt op de rechtsbijstand en verplaatst regeldruk van de advocatuur naar het Juridisch Loket, dat door nieuwe spelregels met meer regeldruk zal worden geconfronteerd.

Op 25 april berichtten media dat het kabinet de regeldruk structureel wil verlagen met 2,5 miljard euro. Men koppelde dat aan een eerder verschenen onderzoek van Sargasso, dat aantoonde dat de regelgeving onder de kabinetten Rutte is toegenomen.

Erik Ziengs, Tweede Kamerlid voor de VVD, las het in het AD en stelde schriftelijke vragen aan minister Kamp. Hij vroeg  hoe het kan dat stijging van het aantal regels samengaat met dalende regeldruk. Op 17 mei had minister Kamp zijn antwoord klaar: ‘Het verminderen van regeldruk is iets anders dan het verminderen van het aantal regels.’

ANALYSE - Verminderen van de regeldruk zou de economie uit het slop helpen. Het aantal regelingen wordt er echter niet minder op maar ze lijken zich wel te verplaatsen. Kunnen we met minder regels of is dat een onrealistisch ideaal?

Kabinet Rutte I beloofde in 2012 10% minder regels ten opzichte van 2010. Het werd 2,75% meer. Kabinet Rutte II belooft 5% minder regels per jaar. Het kabinet is nog ver van die doelstelling verwijderd: 0,3% minder regels t.o.v. 2012).

Deze cijfers hebben betrekking op “hogere” regelgeving: wetten, algemene maatregelen van bestuur (AMvB’s) en ministeriële regelingen (MR’s). Betrekken we ook lagere regelgeving erbij (onder andere overheidscirculaires en regelingen voor zelfstandige bestuursorganen) dan doet Rutte II het slechter: 0,7% regelgeving meer dan in 2012.

Het kabinet Rutte belooft waarschijnlijk meer dan het kan waarmaken. Niet uit onwil, maar omdat verdergaande deregulering niet haalbaar is. Het in 2004 gepubliceerde onderzoek Alle regels tellen (pdf) constateerde dat er vanaf 1980 een toename aan wetten is van jaarlijks 2,7 procent. Het aantal nu geldende wetten is 2,73 procent hoger dan in 2012.

Al 37 jaar lang heeft de overheid met meer dan 37 commissies, nota’s, werkgroepen en ambitieuze projecten de hoeveelheid en complexiteit van de regelgeving trachten aan te pakken (een overzicht in dit Word-document). Hoewel de laatste kabinetten successen claimden, wijzen de cijfers anders uit. Gedetailleerde cijfers staan in dit exceldocument. Zo neemt het aantal wetten dat het parlement behandelt de laatste jaren toe.