Prehistorisch trippen

Peyote (Lophophora williamsii) is een cactus die het psychoactieve alkaloïde mescaline bevat. In kleine hoeveelheden stilt mescaline de honger en vergroot het uithoudingsvermogen, maar bij grotere dosering treden hallucinaties op, die wel 12 uur kunnen aanhouden. Aldous Huxley beschreef zijn ervaringen met mescaline gedetailleerd in 1954 in zijn bekende essay The Doors of Perception. Ook in het verre verleden werden geestverruimende middelen gebruikt, maar precies aantonen wat er in de prehistorie gebruikt werd is vaak lastig. Maar soms worden bij archeologische opgravingen afbeeldingen van drugs, de resten van drugs in menselijke overblijfselen, of zelfs de middelen zelf aangetroffen. Bij opgravingen in de Shumla grotten in het zuidwesten van Texas werden de gedroogde toppen van de peyotecactus en schijven van gemalen peyote aangetroffen. Door dit materiaal te dateren, is nu aangetoond dat peyote in dit gebied al 6000 jaar gebruikt wordt. Hiermee is het een van de vroegste voorbeelden van het gebruik van drugs in prehistorische populaties. Nog een verassend resultaat: er zit nog steeds mescaline in deze archeologische peyoteplakken. "From a scientific point of view, the now studied “mescal buttons” appears to be the oldest plant drugs which ever yielded a major bioactive compound upon phytochemical analysis. From a cultural perspective, our identification of mescaline strengthens the evidence that native North Americans already recognized and valued the psychotropic properties of the peyote cactus 5700 years ago." Die waardering is er tegenwoordig nog steeds, want ook al is peyotegebruik nu illegaal in de V.S., een uitzondering wordt gemaakt voor ceremonies van de Native American Church.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

GM-mug tegen malaria

malariamosquito.jpgDeze maand is het voor Nederlanders niet lastig om zich te verplaatsen in wat mensen in de tropen iedere nacht meemaken: klamme doorwaakte nachten vol met muggen-terreur. Het enige verschil is dat u in Nederland, na lek gestoken te zijn door deze muggen, geen malaria oploopt. Maar er gloort hoop, want terwijl malaria op dit moment wereldwijd weer toeneemt komen Braziliaanse onderzoekers met een semi-definitieve oplossing voor dit levensbedreigende gezondheidsprobleem: een genetisch gemodificeerde mug die niet meer in staat is om malaria over te brengen zou de malariamug moeten verdrijven. Dit zou per jaar een miljoen levens kunnen redden. De Braziliaanse wetenschappers brachten een proteïne in de genen van de mug die een enzym produceert die de malariaparasiet blokkeert. Vijf jaar geleden ontdekten Amerikaanse wetenschappers het enzym in bijengif. Het enzym voorkomt dat de parasiet de darm van de mug verlaat (IPS). Op dit moment hebben de onderzoekers een muggensoort die alleen kippen belaagt op deze wijze genetisch verknutseld. Het zal nog zo’n tien jaar duren voordat de Anopheles Darlingi mug, die in Brazilië de meesten mensen steekt, transgeen is en in staat om in het wild te overleven. Daarna zal deze GM-mug de malariamug met een ronkende Blitzkrieg uit haar ecologische niche moeten drukken. Grote voorzichtigheid is echter geboden want Braziliaanse onderzoekers gingen een halve eeuw al eerder met een dergelijk experiment in de fout en lanceerde de killer bee op het Amerikaanse continent.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Veto Bush tegen stamcelonderzoek

God heeft conservatief-christelijk Amerika vandaag getrakteerd. George Bush heeft his first veto uitgesproken over een wet die wetenschappelijk onderzoek met stamcellen faciliteert. De wet was al aangenomen door de Senaat met 63 (waarvan 19 republikeinen) tegen 37 (waarvan 1 democraat), waarmee een 2/3e meerderheid die een veto onmogelijk had gemaakt 4 stemmen tekort kwam.

De wet voorzag erin dat uitsluitend voor de prullenbak bestemde embryo’s onderzocht konden worden. Maar Bush weigert principieel te zwichten voor “de verleiding om menselijk leven te manipuleren en de menselijke waardigheid te schenden”. Of in de woordvoering van Tony Snow: Murder’s wrong.

De veto van Bush kwam minder onverwacht dan zijn Liebes-Attacke auf Merkel, ondanks goddeloze tegenwerking. Acteur en Parkinson-patient Michael J. Fox was een fervent voorstander van stamcelonderzoek, dat hoop biedt op genezing van Alzheimer, diabetes en kanker.

“I think that to make a choice to protect millions of cells that are going to be destroyed over protecting millions of living … human beings and citizens of this country is hard to get around it.”, aldus de in zijn Family Ties-vertolking nog zo onvoorwaardelijke adept van de republikeinen.

Door het sneuvelen van de wet valt overheidssubsidie voor stamcelonderzoek weg en zal Amerika welliswaar het morele baken van de wereld zijn, maar op een belangrijk vlak de wetenschappelijke boot missen. Mochten in de rest van de wereld wel (patenteerbare) doorbraken geschieden, dan zal de Amerikaanse economie daar behoorlijke schade van ondervinden. Private donaties zoals onlangs de 500.000 dollar van filmregisseur Peter Jackson zullen onvoldoende soelaas bieden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Campagne red Neoceratodus

knuffelsessie met australische longvisDe australische longvis (Neoceratodus forsteri) gaat eraan. Op 5 juli jl. gaf de lokale overheid van Queensland toestemming voor de bouw van een stuwdam in de Mary River ten noorden van Brisbane: het laatste ongestoorde leefgebied van de australische longvis (ABC). Deze unieke vis plant zich voort in ondiepe delen van de rivier tussen rijk begroeide onderwatervegetatie. Na de bouw van de dam zullen deze plekken verdwijnen en daarmee ook de laatste in het wild levende exemplaren van deze vissoort.

Al ruim 150 miljoen jaar is het ontwerp van de australische longvis ongewijzigd en omdat het de meest tetrapod-achtige onder de levende vissoorten is bevat de australische longvis waardevole informatie over de evolutie. De australische longvis draagt het verhaal van hoe vissen destijds aan land kropen met zich mee. We’ll be left with nothing but bones and tissue samples and few relics in aquaria. Those sure are beautiful, informative bones…but we can learn so much more from the living animal (Pharyngula Scienceblog). Wetenschappers zijn een actie begonnen om australische politici ervan te overtuigen om van de bouw van de stuwdam af te zien. “We will look so bad in the international scientific community if we go ahead with this dam and wipe them out” aldus professor Jean Joss longvis expert aan de Macquarie University in Sydney. U kunt zelf ook emails sturen aan de senatoren in Australië, alhier.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Mammoeten waren grijze muizen

MammoetNu ja, sommige dan. Andere waren juist donker of rossig van kleur. Dit blijkt uit genetisch onderzoek, vandaag gepubliceerd in Science. De mammoet is een dankbaar onderwerp voor paleogenetisch onderzoek, vanwege het vele beschikbare materiaal, dat in de permafrost prima bewaard is gebleven. Al eerder kon, met vernieuwende onderzoeksmethoden, worden aangetoond op welke tak de mammoeten in de olifantenstamboom thuishoren. Nu is er, door de groep van Michael Hofreiter aan het Max Planck instituut in Leipzig, een specifiek mammoetgen geïsoleerd waardoor het mogelijk wordt om iets over het uiterlijk van het dier te zeggen.

Het mc1r (melanocortin type 1 receptor) gen speelt een bepalende rol in haarkleur van bijvoorbeeld mensen, muizen en honden. Door dit gen te isoleren uit een 43000 jaar oude mammoet uit Siberië, kwamen de onderzoekers erachter dat mammoethaarkleur, afhankelijk van de functionaliteit van het genproduct, kon variëren van lichtblond tot donker. Veel interessanter nog is dat deze resultaten deuren openen voor onderzoek aan andere uitgestorven dieren waarover minder bekend is dan de mammoet. “Although it is currently impossible to determine whether hair color was adaptive in mammoth, our study shows that functional analyses of nuclear genes are possible from late Pleistocene species. This opens up the possibility of studying a wide range of extinct species’ features invisible in the fossil record.”

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende