Quota: excuustruzen of powerneelies

Hier volgt een gastbijdrage van Liza Mügge, universitair docent in de politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Op 20 november steunde het Europees Parlement het wetsvoorstel van de Europese Commissie dat voor 2020 tenminste 40 procent van de topposities van de beursgenoteerde bedrijven uit vrouwen zal moeten bestaan. En dat is nodig. In de top van het Nederlandse bedrijfsleven, zoals raden van besturen, zijn vrouwen sterk in de minderheid (10 procent). Alhoewel de percentages iets hoger liggen in de top van de non-profit sector en de rijksoverheid, is ook daar gendergelijkheid nog ver weg (respectievelijk 30 en 25 procent). Volgens de Emancipatie Monitor is een aanzienlijk deel van de Nederlandse bevolking van mening dat het aandeel vrouwen aan de top moet toenemen en dat mannen en vrouwen niet over dezelfde kansen beschikken. Tegelijkertijd vinden regels om vrouwen voorrang geven, in bijvoorbeeld selectieprocedures, geen steun. De angst om excuustruzen – vrouwen die benoemd worden zodat de werk gevende organisatie niet van seksisme kan worden beticht – te kweken is groot. Enerzijds verwachten sceptici dat zulke vrouwen niet serieus genomen zullen worden en dus ook niet de gewenste invloed kunnen uitoefenen op besluitvorming. Anderzijds luidt de verwachting dat de kwaliteit een bedrijf zal dalen door het plaatsen van ‘incompetente’ vrouwen op belangrijke posities.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Tormod Sandtorv (cc)

Menopauze

COLUMN - De menopauze is een bitch. Vraag maar aan Oud Zeikwijf.

Ik zit thans in mijn vijftigste levensjaar. Wat gek genoeg betekent dat ik nog vijftig moet worden. Mijn leeftijdgenoten weten wat dat inhoudt: je krijgt te maken met het fenomeen menopauze. ‘Ik niet, ik ben een man,’ hoor ik u tegenwerpen. Maar dan bent u een man zonder vrouw. Of zonder zussen, vriendinnen noch vrouwelijke collegae. Alle andere mannen rond de vijftig lijden ook massaal onder dit ziektebeeld.

Oeps. Ik zei ziekte. Dat mag niet. Net zo min als zwangerschap een ziekte mag zijn, van de heren doktoren. Zelf heb ik me zelden zo beroerd gevoeld als in de zevenentwintig maanden dat ik zwanger was. En idem met die vermaledijde menopauze. Het is ook niet zo dat het pas met je vijftigste begint. Nee, zoiets heeft een aanloop nodig. Van pak ‘m beet tien jaar. Al iets van vijf jaar krijg ik de gekste hormonen toebedeeld. Het doet wat met je.

De huisarts kon alleen zeggen dat het iets met het ouder worden te maken moest hebben. Want de tests gaven niets bizars aan. Dus ben ik gaan googelen. Van ‘Ask Jerilynn‘ leerde ik dat je heel goed in de zogenaamde perimenopauze kon zitten zonder dat je hormoonwaarden dat aantonen. Na een paar jaar googelen vond ik eindelijk wat die gekke hormonen die ik voelde konden zijn, en die volgens de tests geen FSH of LH waren, de twee ijkpunten van de menopauze. Wat was het geval? Na je vijfenveertigste gaan je eileiders weliswaar met prepensioen, maar je lichaam zet alles op alles om toch nog die verdomde oestrogeen aan te maken. Op. Alle. Mogelijke. Manieren. Vetcellen, bijvoorbeeld, die kunnen dat ook, oestrogenen maken (daarom zien mollige vrouwen er IRL lekkerder uit dan graatmagere modellen, maar niet op de foto! Want op de foto ruik je de oestrogenen niet). Dus, hop! Worden perimenopauzale vrouwen allemaal dik. Klieren die tot dusver een heel ander takenpakket hadden worden op het matje geroepen bij de baas: of ze voortaan ook oestrogenen aan kunnen maken. ‘OestroWAT?’ ‘Oestrogenen, en voorts een beetje.’ Maar je heet Bijnier, je bent geprogrammeerd om schatjes als cortisol en adrenaline te produceren. Dat kan niet goed gaan.

Foto: copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Feminisme

OPINIE - Feminisme is niet achterhaald, maar meer nodig dan ooit.

Gedurende de afgelopen anderhalf jaar ben ik geleidelijk feminist geworden. Daarvoor was ik expliciet géén feminist; gelijke kansen bestonden al en we hoefden nou toch zeker niet de ongelijkheid om te draaien en vrouwen superieur te achten, meende ik. Inmiddels zie ik in dat ongelijkheid nog bestaat en dat feminisme niet draait om een vermeende superioriteit van vrouwen. Ik denk niet dat ik met deze blog fundamentele inzichten zal toevoegen aan de feministische literatuur. Ik wil gewoon wat voorbeelden met u delen.

Een paar dagen geleden las ik deze blog op Vrij-Zinnig. De auteur haalt een onderzoek aan naar de afmetingen van vrouwelijke karakters in tekenfilms. Uit deze analyse blijkt dat 58 procent van de vrouwelijke tekenfilmfiguren letterlijk onmogelijk dunne tailles hebben. Bovendien zijn vrouwelijke figuren veel uniformer dan mannelijke figuren; die laatste komen in alle vormen en maten. Met die bevindingen nog voor in mijn hoofd, ging ik vrijdag naar de bioscoop. Daar kwam ik de set filmposters tegen die hierboven te zien is.

De linkerposter bevat een collectie ‘roar-some’ karakters die naar alle waarschijnlijkheid mannelijk bedoeld zijn. De rechterposter bevat nog zo’n collectie. Voor hen moet je ‘slightly afraid’ zijn. En de middelste poster… Dat zijn ‘the girls’. De girls zien er allemaal hetzelfde uit en blinken uit door erg lange, erg dunne benen en erg lange, erg dunne nekken. Ze zijn niet ‘roar-some’ en niet angstaanjagend. Ze zijn gewoon… meisjes. Een doorn in mijn feministische oog, uiteraard.

Foto: Jenny Bradford (cc)

Ruim baan voor carrièremoeders

COLUMN - Oud Zeikwijf schopt de bal terug naar minister Bussemakers veldhelft.

Het grootste dilemma dat ik ervoer tijdens het schrijven van Dilemma’s, waarin ik een lans breek voor de wens van de Nederlandse moeders om in deeltijd te werken, was of ik het moest schrijven of niet. Het wel schrijven zou koren op de molen zijn van conservatieven die moeders maar al te graag achter de koters willen plakken (en hen, als ze hun houdbaarheidsdatum hebben overschreden, het liefst inruilen voor een nieuw – lees: jong – exemplaar). Maar niets antwoorden aan de kortzichtige en egoïstische oproep van minister Bussemaker zou de stem van het merendeel van de Nederlandse moeders negeren, die keer op keer laten zien dat ze niet gediend zijn van zulk dwingelandij, van moeders die én willen werken, én zelf willen zorgen voor hun kinderen.

We hadden het dus over het merendeel van de Nederlandse moeders. De (toch wel omvangrijke) rest, onder wie ikzelf, voelt er niets voor om minder te werken om op baby’s te passen. Je moet het kunnen, en je moet ertegen kunnen. Je moet het ook willen. Tegen je zin thuis gekluisterd terwijl je studiegenoten met rasse schreden de maatschappelijke ladder beklimmen lijkt me geen zinvol bestaan. Niet dat een bestaan perse zinvol moet zijn. Persoonlijk ben ik van mening van niet, maar dat is een andere discussie.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: nasa hq photo (cc)

Meer bèta-meisjes gezocht

ACHTERGROND - Nederland loopt achter wat betreft het aantal vrouwen dat afgestudeerd is in een béta-vak. Talloze initiatieven van de overheid en de sector moeten dat verhelpen, maar uiteindelijk spelen ook stereotypen en verwachtingspatronen een rol.

Nederland heeft een groot tekort aan mensen in de bètasector. Vorige week werd het techniekpact tussen overheid, werkgevers, werknemers en het onderwijs getekend om te zorgen dat meer mensen de techniek in gaan. Vooral vrouwen kiezen deze richting weinig en daar kunnen we wat aan doen.

Meisjes scoren over het algemeen even hoog als jongens op exacte vakken als natuurkunde en wiskunde, maar toch kiezen minder meisjes voor een bètastudie of bètaprofiel. Nederland heeft in vergelijking met andere Europese landen het laagste aantal vrouwelijke afgestudeerden in een bètarichting. Hoe kunnen we meisjes enthousiast maken voor technische beroepen? En waarom kiezen zo weinig meisjes op de middelbare school voor een technische richting?

Spelen met techniek

Minister Bussemaker kwam vorige week in het nieuws met haar hoofdlijnenbrief over het emancipatiebeleid, waarin ze ook in gaat op het verschil tussen jongens en meisjes in het onderwijs. Dat meisjes minder vaak kiezen voor technische opleidingen en jongens minder vaak voor opleidingen in de zorg, lijkt onder andere een gevolg te zijn van genderstereotypen. Om bètaprofielen populairder te maken kwam ze eerder al met een voorstel waarin kinderen al op de basisschool meer met techniek in aanraking komen. Techniek moet worden verweven in andere vakken, zodat de kinderen vaardigheden leren die voor wetenschap en techniek belangrijk zijn. Maar hoe geef je les in techniek als je zelf niet zo’n bètaknobbel hebt? Ook pabo-studenten moeten meer weten van techniek. Daarom wordt vanaf 2014 het vak ‘natuur en techniek’ ingevoerd, om ervoor te zorgen dat pabo-studenten genoeg kennis hebben om de bètakant van leerlingen te stimuleren en ze hier enthousiast voor te maken.

Foto: jess.g. (cc)

De dilemma’s van moeders

COLUMN - Oud Zeikwijf noemt zeven dilemma’s die de gelijkheid van mannen en vrouwen in de weg staan.

Ik let soms (vaak) niet op en sluimer in het weldadige besef dat vrouwen in goede handen zijn in deze mannenmaatschappij. Tot ik opeens knalwakker word. Onlangs gebeurde dit door de film Un Heureux Évènement.

Misschien komt het door de actrice, Louise Bourgoin, die, verdomd als het niet waar is, als twee druppels water op mijn bloedeigen dochter lijkt, dat ik door elk van haar films gebiologeerd raak. Ik weet het niet. Ik ben ook maar een mens. Feit is dat ik met open mond heb zitten kijken. Dat. was. de. film. die. het. allemaal. zei. De Bijbel. De Waarheid. Het Orakel. Precies hoe ik dat beleefd heb, de zwangerschap(pen), de bevalling(en), het moederschap, het vrouwzijn, het alles. Hoe ik fluitend door het leven ging in het zalige besef een mens te zijn tot ik mijn eerste kreeg. Tot ik pas verlost in het kraambed lag terwijl zijn vader zich elders zat te bezatten met zijn maatjes. Tot ik de volgende dag merkte dat hij het niet in zijn hoofd haalde om mee te doen. Noch de volgende, noch de komende jaren. Ik was de moeder, ik moest toch bij het kind blijven? Later bleek deze houding eigenlijk overal te heersen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: rosefirerising (cc)

‘En ze kan ook nog lekker koken’

ANALYSE - Als een vrouw succesvol is in de wetenschap, wordt er standaard melding van gemaakt hoe ze haar werk combineert met haar gezinsleven. Van mannen kom je dat zelden te weten. Is dit echt 2013?

Elise Andrew beheert het populaire wetenschapsblog I fucking love science, waarop ze dagelijks interessante wetenschapsnieuwtjes plaatst. Dat veel mensen niet wisten dat een vrouw het weblog beheert, bleek uit de opmerkelijke reacties op een link die Andrew plaatste naar haar twitteraccount. ‘I had no idea you were a female.’ ‘You mean you’re a female and you’re hot? I just liked science a little bit more today.’

In een interview naar aanleiding van alle verbaasde reacties zei ze nooit te hebben willen verbergen dat ze een vrouw is. Toch waren de lezers van haar blog er automatisch vanuit gegaan dat er een man achter dit blog zat. Andrew schijft haar blog niet als “vrouwelijke wetenschapper”, maar als wetenschapper, omdat dit net zo goed vrouwen als mannen kunnen zijn. Maar het mannelijke geslacht lijkt de standaard. Het feit dat iemand een vrouw is, wordt vaak apart vernoemd. Ook in berichtgeving over wetenschap bestaat deze bias.

Naast de vermelding dat de wetenschapper een vrouw is, vult men stukken aan met opmerkingen als ‘ze ook zo goed kan koken’ en dat ze ‘haar baan en gezinsleven perfect combineert’, terwijl je zou hopen dat stereotypes rondom ‘mannenberoepen’ en ‘vrouwenberoepen’ tegenwoordig een stuk minder zijn. Elise Andrew reageerde dan ook erg verbaasd over alle reacties op haar weblog en plaatste als reactie terug: ‘EVERY COMMENT on that thread is about how shocking it is that I’m a women! Is this really 2013?’

Foto: Bettina Neuefeind (cc)

Feit of fabel: Zwangerschapsverlof

ANALYSE - In Eva Jinek op Zondag zei Mona Keijzer (CDA) vorige week dat  ‘Het blijkt ook dat een op de tien vrouwen die terugkomt na een zwangerschap haar baan kwijt is of een mindere baan krijgt.’

Dat is een…

Navraag bij Mona Keijzer leert dat zij zich baseert op een bericht van www.europa-nu.nl. Uit dit bericht blijkt dat de Europese Commissie Nederland voor het Europees Hof van Justitie daagt, omdat in Nederland niet wordt gegarandeerd dat vrouwen die terugkeren van zwangerschapsverlof een gelijkwaardige functie kunnen vervullen.

Uit het rapport “Hoe is het bevallen? Onderzoek naar discriminatie van zwangere vrouwen en moeders met jonge kinderen op het werk.” (maart 2012) van het College voor de Rechten van de Mens blijkt namelijk dat bij 10% van de vrouwen ‘bepaalde taken van haar zijn afgenomen zonder medeweten van de werkneemster’ bij terugkeer na zwangerschapsverlof.

Mona Keijzer heeft dus gelijk wanneer ze stelt dat een op tien vrouwen na zwangerschap een mindere baan krijgt. In het onderzoek staat echter niets over vrouwen die na terugkeer hun baan kwijt raakten. Terugkeer impliceert ook dat ze hun baan nog wel hebben. Vandaar het oordeel fabel.

Is er iets bekend over vrouwen die door zwangerschap hun baan kwijt raken?

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Partij van de Arbeid (cc)

Feit of fabel: vrouwen aan de top

ACHTERGROND - In het vragenuurtje van 12 maart stelde minister Bussemaker na een vraag van kamerlid Yücel (PvdA)

Uit de Emancipatiemonitor blijkt bijvoorbeeld dat er in de top 25-bedrijven een stijging is van het totale aantal vrouwen in de top van 4,6% naar 11,7%. In de top 100 gaat het om een stijging van 5,1% naar 10,2%. Er is dus een stijging.

Dat is een…

Uit de Emancipatiemonitor 2012 van SCP en CBS blijkt inderdaad dat bij de top 25 grootste bedrijven (grootte naar eigen vermogen) het aandeel vrouwen in de top tussen 2001 en 2011 is gestegen van 4,6% naar 11,7%. In dezelfde periode is het aandeel vrouwen in de top 100 grootste bedrijven gestegen van 5,1% naar 10,2%. Met vrouwen in de top worden in dit verband vrouwen in de raad van bestuur of raad van commissarissen bedoeld.

Opvallend hierbij is dat het aandeel vrouwen daalt naarmate de onderzoeksgroep groter wordt.

Overigens noemt de Emancipatiemonitor zelf ook andere cijfers. De enquête Vrouwen in Besluitvorming  geeft cijfers van 2000 tot en met 2012. De cijfers verschillen van de bovengenoemde cijfers, omdat ze op een andere manier verkregen zijn. Waar bovengenoemde cijfers gebaseerd zijn op registraties bij de Kamers van Koophandel, aangevuld met onder andere jaarverslagen, zijn de cijfers van de enquête gebaseerd op een steekproef onder de 250 grootste bedrijven. Niettemin vertoont ook hier de trend een stijgende lijn.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende