Vrijheid

Vandaag Sargasso’s eigen bevrijdingsfestivalletje, als nabrander na de vierde en vijfde mei. Het was, zoals elk jaar, altijd weer even schakelen van de serene twee minuten stilte naar de helikopterherrie waarmee popartiesten naar de podia in den lande vlogen. Waar het op 4 mei veel ging over mensen die hun levens hebben geofferd voor de vrijheid, hoorde je op 5 mei nauwelijks nog een bekende artiest een liedje over vrijheid vertolken. Daarvoor zijn dit jaar “regionale songwriters, muzikanten, bands en acts uitgedaagd om hun eigen Song for Freedom te schrijven”. Liedjes over vrijheid zijn net zo verschillend als de interpretaties die mensen er op na houden over wat vrijheid in werkelijkheid is of zou moeten zijn. Volkomen willekeurig kiezen we  twee winnaars van de regionale ‘Songs for Freedom’ voor Sargasso’s vrijheidsfestival. Uit Limburg: Celine Shanice met ‘Free’. “Een lied over de vrijheid van de geest, het loslaten van mentale obstakels en het omarmen van verandering. Mentale gezondheid speelt een grote rol in mijn leven en is iets wat in mijn nabije omgeving vaak aan bod is geweest. Met dit nummer wil ik het taboe doorbreken en laten zien dat je niet alleen bent” . https://www.youtube.com/watch?v=rfCV9veTpiE Uit Groningen: Suze Schoenmaker met ‘Rustig Slapen’. Een lied “over mensen in oorlogssituaties, huiselijk geweld...en dat het niet zo zou moeten zijn, dat ik ze een beter leven toewens” (RTV Noord sprak haar na haar optreden gisteren). https://www.youtube.com/watch?v=nveY-nvAkAo “Gisteren en vandaag zijn belangrijke dagen in Nederland”, zei premier Schoof tegen de pers. Dat waren een paar demonstranten hartroerend met hem eens, maar dat vond  Schoof dan weer niet fatsioenlijk. Schoof zei het ‘niet gepast’ te vinden dat er op 5 mei werd geroepen dat ‘het kabinet een rode lijn moet trekken bij de situatie in Gaza en zich daar veel explicieter tegen moet uitspreken’. Tuurlijk, zei Schoof, erg lullig wat daar gebeurt, maar dat past niet op het programma van de Nationale Herdenking en Bevrijdingsdag. Schoof is doof. Hij hoort het ‘Freedom’ van Maher Zain niet: “And we're calling you for freedom, freedom, We know you can hear our call, ooh oh, We're calling for freedom, fighting for freedom, We know you won't let us fall, ooh no https://www.youtube.com/watch?v=gEgl-d41vtU Een paar iconische vrijheidsliedjes uit de geschiedenis van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. Officieel heet het ‘Calypso Freedom’. Een liedje gebaseerd op een tekst van ene Cynthia Tierney, die haar ervaringen als ‘Freedom Rider’ beschreef (meer daarover hier). Het lied is een vraag- en antwoordspel: Well I took a trip on a Greyhound bus (Freedom's coming and it won't be long) I got to fight segregation, now this we must. (Freedom's coming and it won't be long) De melodie is gebaseerd op een ander bekend nummer. Wie herkent het in deze versie van Les Nubians? https://www.youtube.com/watch?v=x02ba64qZp4 Als laatste in dit vrijheidsfestivalletje: Oh Freedom. Oorspronkelijk een spiritual (‘Before I'd Be a Slave’). Later werd het, met wat tekstuele aanpassingen, de hymne van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. Een lied van hoop op vrijheid voor iedereen. Voor iedereen…. Kom daar vandaag nog maar eens om. Om over na te denken, als we terug keren naar de sereniteit waar we het in het begin over hadden. Oh Freedom van Stanford Talisman, het a cappella studentenkoor van de Stanford Universiteit. https://www.youtube.com/watch?v=etV0-rDtojs En hoe was uw bevrijdingsdag?

Door: Foto: Davide Mauro, CC BY-SA 4.0, Peace dove by Banksy in Bethlehem, via Wikimedia Commons.
Foto: 24oranges.nl (cc)

Eigen BBBetutteling eerst

OPINIE - Een gastbijdrage van Frans Kuijpers, eerder verschenen op ‘Ballonnendoorprikker’.

“BBB is tegen toenemende betutteling van de overheid. Het voorstel “Nicotinee” legt extra druk op ondernemers, is nadelig voor de grensregio’s en stimuleert de illegale handel. BBB wil géén nationale regels bovenop Europese wetgeving. BBB pleit voor inzet op Europees niveau.” Aldus een bericht van de BBB dat ik op LinkedIn tegenkwam. De partij vindt het voorstel van Nicotinee als de Nederlandse overheid het overneemt, betutteling. Een bijzondere passage in een bijzonder bericht.

“Wij vinden dat het niet de taak is van de overheid om de persoonlijke vrijheden van mensen te beperken op basis van wat de overheid denkt dat beter voor ons is,” aldus BBB- en voormalig PVV-Kamerlid Lilian Helder in het bericht waar ze spreekt over roken en rookwaren. Het is de taak van de overheid om ons te beperken in hun persoonlijke vrijheid omdat ze denkt dat het goed voor ‘ons’ is. De verkeersregels beperken mij in mijn vrijheid. Ik mag niet met 200 kilometer per uur over de linker weghelft scheuren. Die vrijheid heb ik niet. Ik moet rechts rijden en moet me aan de geldende maximumsnelheid houden. Ik moet me daaraan houden omdat dit goed voor ‘ons’ is. Ik mag ook niet vrolijk schietend met een Kalasjnikov rondlopen of christal meth maken en verkopen. Als ik dat allemaal al zou willen. Ik mag geen medemens als slaaf houden. Ik mag, als werkgever, mensen die voor mij werken niet met 20 tegelijk in een krot van een woning stoppen. Helaas gebeurt dat wel. Ik mag dat niet omdat de overheid vindt dat dit niet goed is voor ‘ons’.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Barcelona En Comú (cc)

‘Ik denk niet dat het kapitalisme getemd kan worden’

INTERVIEW - door Daniël Boomsma, eerder verschenen in het themanummer van idee-magazine (tijdschrift voor het sociaal-liberalisme) over marktmacht (april 2021)

Econoom en politicus Yanis Varoufakis maakte naam als de markante minister van Financiën van het noodlijdende Griekenland in 2015, in de nasleep van de eurocrisis. Hij verzette zich – tevergeefs – tegen de geëiste bezuinigingen op de Griekse economie in ruil voor steunpakketten. Inmiddels is hij parlementslid voor MeRA25, dat deel uitmaakt van zijn pan-Europese beweging DiEM25 (Democracy in Europe Movement 2025). In zijn roman Another Now. Dispatches from an Alternative Present (2020) schetst hij een alternatieve economie waarin commerciële banken en aandelenbeurzen zijn verdwenen en werknemers bedrijven in collectief eigendom hebben. ‘De geschiedenis leert ons dat haalbare alternatieven absoluut onhaalbaar lijken totdat ze tot stand zijn gekomen.’

In uw roman Another Now stelt één van de hoofdpersonages, Iris, dat ‘er maar één keuze is. Óf we geven ons over aan een oligarchie die in naam van het liberalisme over elke vorm van vrijheid walst die ertoe doet. Óf we erkennen dat de uitvinding van het kapitalisme moet worden tenietgedaan’. Een ander personage, Eva, antwoordt dat het kapitalisme ‘ons allemaal uit de armoede heeft getild en het enige realistische perspectief biedt om hetzelfde te doen voor miljoenen mensen die er nog steeds onder te lijden hebben’. Maar Eva geeft ook toe dat ‘het temmen van het kapitalistische beest waarschijnlijk zinloos is’. Wanneer raakte u er zelf van overtuigd dat het kapitalisme niet te temmen is?
‘Laat me, voordat ik die vraag beantwoord, vooropstellen dat de twee personages die je noemt, Iris en Eva, een innerlijk conflict doormaken. Dat is iets goeds. Als we niet twijfelen, zijn we gevaarlijk. De romanvorm is daar bij uitstek geschikt voor. Als je een essay of een manifest schrijft, moet je zeggen waar je in gelooft. De structuur van de roman laat meer vrijheden toe en biedt de mogelijkheid om twijfels over je eigen opvattingen uit te drukken. Je ziet dat in deze roman omdat Eva uiteindelijk besluit dat ze zich niet kan verenigen met hoe het kapitalisme nu is, terwijl Iris het omgekeerde doet. Dat gezegd hebbende: ik ben al heel vroeg gaan geloven dat het ondoenlijk is om het kapitalisme te temmen. De macht van het kapitaal vandaag is immens. Het is een beest dat zowel geweldige als verschrikkelijke dingen kan doen. Ik denk niet dat het te temmen is. Het is eventjes gelukt, gedurende een kwart eeuw na de Tweede Wereldoorlog. Toen leek de financiële geest terug in de fles te zijn gestopt. We hadden feitelijk een wereldwijd geleide economie. We hadden overal dezelfde munteenheid met vaste wisselkoersen, controle op kapitaal zodat banken niet met geld konden gokken. Vijfentwintig jaar lang hadden we afnemende ongelijkheid, sterke economische groei, goede banen en lage inflatie. Dichterbij een beschaafd kapitalisme zijn we niet gekomen. Maar de periode sinds 1971, het jaar dat Bretton Woods explodeerde en het neoliberalisme werd ingeluid, bewijst dat het beest niet bedwongen kan worden. Het brak zijn ketenen. Het creëerde opnieuw een irrationele uitbundigheid, die leidde tot de financiële crisis van 2008 en de economische stagnatie die we sindsdien kennen – en die wordt versterkt door de coronapandemie.

Foto: BoBink, CC0 1.0 via Wikimedia Commons Homomonument-overview2

De omkering aller waarden

COLUMN - Op 4 mei, herdenken we de slachtoffers van het fascisme: de joden die zijn vergast door de nazi’s, de politieke gevangenen die zijn gefusilleerd, de homoseksuelen die werden vervolgd, de tweelingen die als medisch experiment zijn gebruikt, de dwangarbeiders die werden afgebeuld totdat ze er dood bij neervielen. De burgers die werden gebombardeerd, werden opgepakt bij razzia’s, die de mond werd gesnoerd, die op de bon moesten leven en uiteindelijk bloembollen moesten eten.

Oorlog is vrede. Vrijheid is slavernij. Onwetendheid is kracht.

5 mei, is ‘Nederland In Opstand’, de groep van de extreemrechtse Tinus Koops, van plan te demonstreren op het Malieveld in Den Haag. Hun motto: ‘Bevrijdingsdag moet weer de dag van de vrijheid worden.’ Deze week stelde Forum voor Democratie voor de zoveelste keer de coronamaatregelen gelijk aan de Duitse bezetting: ‘Op 5 mei herdenken wij 75 jaar vrijheid: 1945 – † 2020’.

Feiten zijn leugens. Bescherming is bezetting.

Rik Rutten, politiek verslaggever van NRC Handelsblad, liep in een uitgebreid twitterdraadje de ondertekenaars van Forums ‘vrijheidsherdenking’ na: allemaal corona-ontkenners, complotdenkers en extreem conservatieve of zelfs extreemrechtse organisaties. Een van de ondertekenaars typeert Nederland als ‘een totalitaire staat’. Een andere meent dat corona een groot complot is: alles is van hogerhand ‘gesimuleerd en vanaf januari [2020] uitgerold’. Het RIVM en de Wereldgezondheidsorganisatie zijn marionetten van de jood Soros, en hun maatregelen zijn onderdeel van een complot tegen de burgers.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Schermafbeelding Google Street View monument bij Olst Boskamp

Vakantiebestemming 2020 | Google Street View

De vakantie is ten einde. Wij nodigden u uit uw verhalen, anekdotes en wetenswaardigheden over uw vakantiebestemming bij te dragen aan onze zomerserie. Vandaag de afsluiter: hoe kijkt u terug op uw vakantie?

Het hardnekkige gerucht gaat nog steeds dat er drommen toeristen zijn die pas thuis van hun vakantiestemming kunnen genieten als ze hun fotoalbum doorbladeren. Met name Japanners worden daar al eeuwen van beticht. Voor zover dat al waar was, zijn ze lang niet meer de enigen. Iedereen met een ‘phone’ of ‘tablet’ op zak heeft tegenwoordig een camera bij zich en dat laten ze weten ook.

Dat van die Japanners berust ook nog eens op het vooroordeel dat alle Aziaten Japanners zijn, terwijl het volgens een andere waarheid om Chinezen gaat, die “ons erfgoed voor het nageslacht documenteren”.

Een jaar of vier geleden is aan het licht gekomen dat “mensen meer genieten van een reis als ze foto’s maken”.

Dat betrof een onderzoek in welks representativiteit ik mijzelf niet herkende. Ik fotografeer amper, soms tot mijn spijt als woorden mij tekort schieten een bijzondere vakantie-ervaring te beschrijven.

Maar gelukkig is daar het internet nog. Hoe heette die kathedraal in Deventer ook al weer? Wat was de naam van dat waanzinnige kunstwerk in die beeldentuin? Bijna alles wat je niet hebt onthouden én niet gefotografeerd, is op het internet terug te vinden. Ook dingen die je wel hebt onthouden, maar niet wist wat het te betekenen had, kunnen dankzij internet je vakantie-ervaring compleet maken.

Foto: Marcus Hansson (cc)

Zomerprogrammering

Het is zomervakantie dus tijd voor de komkommertraditie. Hoeveel van die traditie aangetast zal worden door virussen moet nog blijken.

Vanaf vandaag gaat Sargasso over op de zomerprogrammering. We blijven iedere dag minstens één artikel plaatsen. Het SG-café blijft open.
Eind augustus komt de reguliere programmering weer terug.

Tot die tijd hopen we uw reflectie over uw vakantiebestemming te ontvangen, zodat onze zomerserie wordt aangevuld met meer wetenswaardigheden en anekdotes. De eerste toezeggingen zijn binnen, maar we missen de uwe nog.

Prettige zomervakantie!

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Florida Guidebook (cc)

Vakantiebestemming

OPROEP - De zomervakantie is al weer twee weken ‘open’. Dit jaar natuurlijk een heel andere vakantietijd dan voorgaande jaren. Heeft dat gevolgen voor uw vakantiebestemming? Die nieuwsgierigheid is aanleiding om Sargasso’s zomerserie weer eens van stal te halen.

Wordt het vakantiebesmetting of vakantiebestemming? Gaat u als ‘coranavluchteling’ naar redelijk veilige oorden als de Waddeneilanden of avonturiert u in risicogebieden als België? U kunt natuurlijk ook nog op de vlucht slaan.

Graag ontvangen we de komende tijd uw verhalen, anekdotes en wetenswaardigheden over uw vakantiebestemming.

Stuur uw verhaal naar info at sargasso punt nl, onder vermelding van zomerserie 2020.

-o-o-o-

Het is al weer een tijdje terug, maar dit waren eerdere zomerprojecten op Sargasso (leesvoer voor uw vakantie)…

Zomer 2011, Klein literaire musea. In elf artikelen deden Sargasso-redacteuren en lezers verslag van hun bezoek aan musea die gewijd zijn aan schrijvers en dichters. Eén artikel uitgezonderd, dat verhaalde van een tentoonstellingsruimte, gevestigd in een gebouw dat in een roman is geschreven.

Zomer 2012, De Polder. Zeven artikelen over Nederlandse polders, waarin lezers beschrijven waarom ‘hun polder’ zo fascinerend is.  Bijvoorbeeld de polder waar in 2022 de volgende Floriade zal plaatsvinden of de polder waar een onzer toenmalige redacteuren zijn familienaam aan te danken heeft.

Foto: nyghtowl (cc)

Virus valt rechtsstaat aan (2)

COLUMN - En daar was dan de eerste: een demonstratie van taxichauffeurs werd verboden. Om er zeker van te zijn dat het verbod gehandhaafd zou worden stonden extra mensen en materiaal paraat, maar het kwam niet tot verdere burgerlijke ongehoorzaamheid.

Waarom is dat interessant? Op 24 maart verduidelijkte de Rijksoverheid zichzelf: Veelgestelde vragen over de aanpak in Nederland. Daar viel deze vraag op: “Zijn demonstraties nu ook verboden?
Het antwoord: “Nee. Voor demonstraties geldt een ander wettelijk kader en de normale procedure.”

Inmiddels, bij het verlengen van de maatregelen tot en met 28 april, blijkt de tekst iets gewijzigd. We lezen nu:

“Zijn demonstraties nu ook verboden?
Demonstraties  zijn ook samenkomsten, maar daarvoor geldt de Wet openbare manifestaties en de normale procedure. Informeer bij uw gemeente naar de regels.”

Iets langer geleden werden demonstraties allemaal door de organisatoren afgelast. In enkele gevallen zijn ze vervangen door online initiatieven. Maar, zoals de taxichauffeurs wilden laten zien, wat als men zich ongelijk behandeld voelt door de crisismaatregelen, welke actie is nu dan wel te ondernemen?

Eerdere protesten van marktkooplui, die zich overvallen voelden door plotselinge sluiting van weekmarkten, bleven beperkt. Maar waarom werd hun handel gesloten en de winkels niet?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: nyghtowl (cc)

Virus valt rechtsstaat aan

We vieren dit jaar niet voor niets 75 jaar vrijheid, moeten al die mensen die een loopje namen met de corona-maatregelen hebben gedacht. Reken maar dat als het dankzij hen tot een volledige ‘lock down’ komt, er een paar zullen roepen: Dictatuur!

En alsof de staat ieders zonnige gedachten bespiedde, zond NL-alert gisteren een noodwaarschuwing uit: Volg instructies Rijksoverheid op! Dus hup, weg van dat strand, keer om bij dat bos, rechtsomkeer bij die speeltuin, ga je huizen in en blijf daar!

Het toenemend aantal slachtoffers bewijst dat vooral de dictatuur van het coronavirus regeert. De afgekondigde ‘dringende adviezen’ (want zijn het nou wel echte maatregelen?) zijn slechts een weinig revolutionair antwoord daar op. En in sneller tempo dan ze werden ingevoerd lezen we her en der de commentaren op die maatregelen.

Rechtsstaat aangepast om volksgezondheid te verdedigen

Uit lijfsbehoud is de burger bereid om soevereiniteit op te geven en de staat ruimte te bieden“, schrijft het NRC in een commentaar (kunnen trouwens die betaalmuren niet tijdelijk opgeheven worden?). Dat de rechtsstaat wordt aangepast om de volksgezondheid te verdedigen is één ding, er op vertrouwen dat die rechtsstaat deze crisis ongeschonden zal overleven is een ander. Waakzaamheid geboden, aldus het NRC.

Foto: ApolitikNow (cc)

Is online manipulatie oké als het niet effectief is?

ESSAY - door Fleur Jongepier (Universitair Docent Radboud Universiteit Nijmegen).

De concepten “individu” en “vrijheid” hebben in het digitale tijdperk geen betekenis meer (Yuval Noah Harari). Omdat algoritmes “ons beter begrijpen dan wij onszelf begrijpen, kunnen ze ons manipuleren op manieren die we niet kunnen begrijpen” (Jamie Bartlett). We worden door big tech bedrijven behandeld als een massa “gebruikers” die als een kudde “samengedreven” kan worden (Shoshana Zuboff).

Poeh, poeh, nou, nou, zo kan die wel weer. Wordt de soep werkelijk zo heet gegeten als die wordt opgediend? Jesse Frederik en Maurits Martijn (hierna: team FrederikMartijn) plaatsen in een stuk in de Correspondent terecht de nodige vraagtekens. Online advertenties (dat is waar het de meesten die alarm slaan om te doen is) zijn, stellen zij, de “nieuwe internetbubbel”.

Wordt ons brein “gehijacked”?

Team FrederikMartijn geeft goede reden om te twijfelen aan de effectiviteit van online advertenties en dus ook, zou je denken, aan de ernst van – dat wil zeggen, de morele bezwaren omtrent – online manipulatie. Ik moet eerlijk toegeven: ik ben door het stuk geturned. Aanvankelijk zat ik in het “onze autonomie staat mogelijk (!) op het spel”-kamp, en nu denk ik toch: ja, aan mij zul je toch geen stilettohakken kunnen slijten, hoeveel een algoritme ook over mij weet, en hoe vernuftig de advertenties ook zijn. Plus, de meeste van de belangrijke keuzes die ik in mijn leven maak (wat betreft carrière of sociaal leven) zijn voldoende autonoom. Ik heb bepaald niet het idee dat mijn “brein” in feite “gehijacked” wordt (Harari). Waar hebben we het dus precies over?

Volgende