‘Licht is het beste medicijn tegen de donkere achterkamertjes’

Een groot deel van het archief van de Bijlmerramp van 1992 is onnodig lang geheim gehouden zegt het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (Acoi). De ramp met het Israëlische vrachtvliegtuig dat op 4 oktober 1992 in de Bijlmer neerstortte kostte 43 mensen het leven. Tot op de dag van vandaag bestaan er bij nabestaanden vele onzekerheden. Volgens het Acoi draagt de openbaarheidsbeperking op het archief van de Raad voor de Luchtvaart tot 2068 bij aan de geheimzinnigheid en de beeldvorming. Het vertrouwen in de overheid wordt daardoor geschaad.  Openbaarmaking van het grootste deel van het archief maakt het mogelijk dat mensen het handelen van de betrokken autoriteiten zelf kunnen beoordelen. Niet alle vragen zullen beantwoord kunnen worden, staat in het rapport Geen afgesloten hoofdstuk van het Adviescollege. Op voorhand dempt het rapport verwachtingen omtrent nieuwe informatie, bijvoorbeeld over de lading van het vliegtuig. Maar openbaarheid kan bij de nabestaanden de nog altijd sluimerende onrust wegnemen, volgens het Acoi. 'Licht is het beste medicijn tegen de donkere achterkamertjes.' De aanpak van de ramp door de overheid is niet vlekkeloos verlopen, weten we uit eerdere pogingen meer duidelijkheid te krijgen over oorzaak en gevolg van de ramp. 'Er was weinig aandacht voor de menselijke kant van de ramp, die was vooral gericht op het technische aspect.' 'Dit heeft bijgedragen aan de mystificatie van de ramp en een groeiend wantrouwen over het overheidsoptreden. Met name PvdA-Kamerlid Rob van Gijzel heeft zich na de ramp in de materie vastgebeten. In 2018 zei hij naar aanleiding van een onderzoek van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid: 'Veel betrokkenen van de Bijlmerramp hebben die gebeurtenis nog steeds niet verwerkt (…). En dat komt (…) uiteindelijk niet door het ongeval zelf, maar door hoe de overheid is omgegaan met de mensen in de Bijlmer. (…) Met louter technisch onderzoek neemt het wantrouwen van de slachtoffers (…) meestal juist toe.' Het is een leerpunt voor de overheid dat niet alleen geldt voor deze ramp. Druk opvoeren Of dat leerpunt in Haagse kringen goed begrepen wordt is de vraag. De gereserveerde reactie van veantwoordelijk minister van Infrastructuur en Waterstaat Mark Harbers geeft te denken. Het is niet zeker of hij alle adviezen van de Acoi zomaar gaat overnemen. Hij ziet knelpunten. En dan bedoelt hij niet de knelpunten van de Bijlmerslachtoffers. En daar zit precies de boodschap van het Adviescollege: denk eens vanuit de betrokken burgers bij het handhaven van regels. Vanuit deze invalshoek doet het Adviescollege in antwoord op een Kamerbreed aangenomen motie van Omtzigt en anderen uit mei 2023 een aantal praktische handreikingen. Daarvoor zijn de juridische mogelijkheden verkend en de conclusie van het college is: het kan. Maak openbaar wat zonder bezwaar nu al openbaar gemaakt kan worden, is het eerste advies. En verder: splits archieven in een openbaar en een beperkt openbaar deel. Regel een inzagerecht dat uitsluitend geldt voor betrokkenen en nabestaanden. Maak een uitgebreidere inventaris en een onderzoeksgids die mensen bij inzageverzoeken kunnen helpen. Het kan allemaal. Maar wil de overheid dit ook? Tot nu toe is openbaarheid van overheidsinformatie vooral een hoofdpijndossier waar weinig vooruitgang in zit. De motie-Omtzigt werd Kamerbreed gesteund (ook Bosma en Baudet behoren tot de ondertekenaars). Het zou goed zijn als Omtzigt al die ondertekenaars opnieuw bij elkaar zou kunnen krijgen om op basis van het rapport Geen gesloten hoofdstuk de druk op de regering op te voeren. Als hij daar nu de tijd voor kan vinden..... [overgenomen van Free Flow of Information]

Door: Foto: cdnh (cc)
Foto: Aleks Grynis (cc)

De waarheid over Smolensk

, door

ELDERS - Nationalistisch Polen kan zijn hart ophalen aan de film ‘Smolensk’ over het vliegtuigongeluk in Rusland in 2010 waarbij de Poolse president Lech Kaczynski, zijn vrouw en 94 regeringsfunctionarissen omkwamen.

President Duda, premier Szydlo, partijvoorzitter Jaroslav Kaczynski, de tweelingbroer van Lech, en vele andere prominenten van de regerende Partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) woonden deze week in het Poolse nationale theater de première bij van een film die de waarheid over het vliegtuigongeluk van zes jaar geleden moet laten zien: het was een aanslag. De film, die eindigt met een explosie in het toestel van de Poolse luchtmacht dat een hoge regeringsdelegatie vervoerde, is gebaseerd op het onderzoek van een commissie van PiS-parlementariërs die twee jaar geleden al tot de conclusie kwam dat er sprake was van een samenzwering. Dat is in strijd met eerdere Poolse en Russische onderzoeken die uitwezen dat het ongeluk het gevolg was van slechte weersomstandigheden (dichte mist) en fouten van de verkeersleiding op het militaire vliegveld van Smolensk en/of van de Poolse piloten van de Tupolev. De Russen hebben alle verantwoordelijkheid van de hand gewezen.

De Poolse minister van Defensie Antoni Macierewicz heeft nu aangekondigd cockpitgesprekken openbaar te maken die nieuw licht op de zaak zullen werpen. Volgens Macierewicz, die een nieuwe onderzoekscommissie van de PiS-regering leidt, zitten de Russen achter het grootste vliegtuigongeluk in de Poolse geschiedenis. Om dat aan te tonen heeft hij in juni alle lichamen van de omgekomen passagiers weer laten opgraven. Nu het kabinet de posten van hoofdaanklager en minister van Justitie heeft samengevoegd, heeft de partij het nieuwe onderzoek stevig in de hand, schrijft de NRC.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Extreem Overleven in Chili

, door

Het neergestorte wrak van vlucht 571 (Foto: Wikimedia Commons)

Twee dagen geleden is men bij de Chileense Copiapó-mijn begonnen met de bevrijding van 33 kompels uit hun benarde situatie diep onder de grond. Weliswaar zaten de mijnwerkers zo’n 70 dagen opgesloten in extreem moeilijke omstandigheden, maar ze hadden de afgelopen weken volop contact met de buitenwereld, kregen voedsel en wisten bovendien dat de redding nabij was. Hoe anders was het op de kop af 38 jaar geleden, toen vlucht 571 van Fuerza Aérea Uruguaya op 3600 meter hoogte tegen een bergtop vloog, hoog in de onherbergzame Chileens-Argentijnse Andes. In wat later bekend kwam te staan als de Andesvliegramp, vochten de overlevenden 72 dagen voor hun leven. Perspectief leek er nauwelijks: dankzij hun radio wisten de overlevenden dat de zoektocht naar hen al na ruim een week was opgegeven.

De Andesvliegramp is vooral bekend geworden door de extreme kou en fysieke ontberingen waaraan de overlevenden van vlucht 571 werden blootgesteld: ondervoeding, bevriezing van ledematen, hoogteziekte, sneeuwblindheid en scheurbuik. In hun drang om te overleven nam de groep, die voornamelijk bestond uit leden van een Uruguayaanse rugbyclub en hun familie, al vanaf de tweede week zijn toevlucht tot de wanhopige strategie van kannibalisme om in leven te blijven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Avond: Jammer

, door

“Ik vind het erg jammer om dit bericht te horen.”

Premier Balkenende tijdens zijn wekelijkse persconferentie. En waar gaat het over? Het bericht dat ABN-AMRO naar alle waarschijnlijkheid weer meer geld nodig heeft? De vliegramp in Indonesië?

Neen, niets van dat alles. Het gaat hier over de breuk tussen Yolanthe Kabeljauw nogwattes en Jantje Smit. Ik weet niet wie ik meer moet verachten. De premier die hierop ingaat, of de journalist die de vraag stelt.

Overigens werd ook Wouter Bos geconfronteerd met het wereldnieuws en de roddel dat Yolanthe gezoend zou hebben met Wesley Sneijder:

“Ik ben blij dat Wesley Sneijder eindelijk weer een keer gescoord heeft.”

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Timmermans’ toespraak bij de VN

, door

Er wordt vaak lacherig gedaan over ‘Timmerfrans’ en z’n negen talen, z’n facebookpagina en z’n eigenpijperige promotiefilmpjes.

Maar als je hem dit emotionele appèl in onberispelijk Engels hoort geven bij de VN-Veiligheidsraad om een onafhankelijk onderzoek te steunen naar het neerhalen van het Maleisische passagiersvoertuig MH17 en een snelle berging van de lichamen, dan komt hij van alle ministers wel het meeste over als een staatsman.

Tekst.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende