Hoe Senegal zijn vis verliest – en meer

Eind vorig jaar kapittelde de Europese Commissie Senegal vanwege illegale visserij en het gebrek aan controle op schepen die varen onder Senegalese vlag. Onderzoek van Follow the Money laat zien dat minstens een vijfde van die schepen eigendom is van Europese moederbedrijven. 'Die sluizen niet alleen vis, maar ook de winst weg uit Senegal.' Spaanse en Franse vissers die onder Senegalese vlag varen ontduiken Europese regels die hun vangst moeten beperken ten gunste van Afrikanen. 'Ook krijgen ze zo via bilaterale verdragen toegang tot visgronden in buurlanden als Liberia en Gambia, en betalen ze minder voor havengelden en visrechten.' Senegal heeft de afgelopen jaren volgens de EU te weinig gedaan aan bestrijding van illegale visserij. Aliou Ba van Greenpeace Afrika ergert zich aan de Europese hypocrisie: ‘Het narratief van de EU is dat visserij legaal moet gebeuren. Vervolgens hebben ze een waarschuwing uitgedeeld aan de Senegalese autoriteiten omdat Chinese boten hier ongestraft illegaal kunnen vissen. Dat Europese trawlers hetzelfde doen vertellen ze er niet bij.’ Maar de regering van Senegal is niet onschuldig. Ze hoopt met de export van vis buitenlandse deviezen binnen te halen. Bedrijven die de vis exporteren worden aangetrokken door belastingvoordelen. Met als gevolg dat een groot deel van de vis naar het buitenland gaat en niet ter beschikking komt van de lokale bevolking. Greenpeace berekende dat in 2015 slechts 4 procent van de waarde van de geëxporteerde vis terugvloeide naar West-Afrika. Lokale vissers delven het onderspit waardoor de stimulans om naar Europa te emigreren groter wordt. Bagger In het noorden van Senegal opereert de Franse multinational Eramet onder de naam Grande Côte Opération (GCO). Voor de winning van zirkoon, dat wordt gebruikt in keramiek en in de bouwsector, ploegt daar een monstrueus gevaarte door het duinzand. Duizenden boeren en hun families zijn de afgelopen tien jaar ontheemd geraakt om plaats te maken voor de kolossale drijvende fabriek. Zo vertellen bewoners van Lompoul over de vernietiging van ecosystemen, gedwongen verhuizing en vervuiling van het milieu. De financiële compensatie is nog geen fractie van de schade voor hun leven en middelen van bestaan. ​​In het bijzonder is dit pijnlijk voor boeren die afhankelijk zijn van het vruchtbare land in de regio om de groenten te verbouwen die de voedselzekerheid van het land waarborgen. De hoop is nu gevestigd op de nieuwe, eind vorig jaar gekozen, president Bassirou Diomaye Faye. Hij heeft erkend dat de lokale bevolking geen voordeel haalt uit de mijnbouwpraktijken. Het bedrijf neemt geen verantwoordelijkheid voor de schade als de baggermolen eenmaal vertrokken is, zegt een lokale ondernemer die een eco-lodge met traditionele tenten in de woestijn van Lompoul runt. Ook boeren zijn niet tevreden over de financiële compensatie en de nieuwe behuizing die ze van het bedrijf hebben gekregen. Vruchtbaar land is verloren gegaan, de watervoorziening is aangetast. De holtes tussen de duinen waren oases, een zeldzaam ecosysteem "dat tot voor kort 80 procent van de verse groenten produceerde die in Senegal werden gegeten", zegt burgemeester Gaye van Lompoul. Ook hij was aanvankelijk optimistisch over de komst van het mijnbouwbedrijf. Maar het enige wat we hebben gekregen zijn "gebroken beloftes, intimidatie, de vernietiging van ons ecosysteem en de catastrofale verplaatsing van dorpen. De economische ontwikkeling is achteruitgegaan".  Meer naar het binnenland van Senegal ligt Niéti Yone. Daar beloofde African Agriculture, een in de VS geregistreerde onderneming, om een ​​enorm stuk land om te vormen tot een landbouwproject dat duizenden banen zou opleveren. Het land ligt naast het grootste zoetwatermeer van Senegal, waarvoor het bedrijf waterrechten verkreeg. African Agriculture was van plan om alfalfa te verbouwen en te exporteren naar Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Dat kwam tot nu toe uit de VS, maar droogte vanwege de klimaatverandering zorgde daar voor teruglopende opbrengsten. In 2023 ging het echter mis toen African Agriculture naar de beurs ging en investeerders het lieten afweten omdat ze allerlei risico's ontdekten. Nu patrouilleren bewakers langs de prikkeldraadgrens van het land, waardoor herders en boeren het niet kunnen gebruiken. Het bedrijf is van de beurs gehaald. Grote ambities hebben grote gevolgen voor de lokale gemeenschap. Stijgend zeewaterniveau Eilanden in de Saloum Delta in Senegal worden geconfronteerd met een stijging van het zeewaterniveau als gevolg van de klimaatverandering. De Delta is rijk aan biodiversiteit. Maar stijgende zeespiegels en intense stormvloeden hebben kusterosie en zoutwaterintrusie veroorzaakt, waardoor landbouw onmogelijk is geworden. Scholieren moeten lange omwegen maken om onderwijs te kunnen volgen. Vrouwen, die hun brood verdienden met schelpdieren, proberen veilige paden te creëren om schelpen te blijven vervoeren, maar het wordt voor velen een te een gevaarlijke onderneming. "Soms staan ​​onze huizen onder water, hebben onze dieren geen weide… zelfs het pad dat naar het eiland Djirnda leidt, is in zeer slechte staat en dat leidt soms tot ongelukken," vertelt een vrouw aan de ngo Action Aid. "Onze kinderen die naar de school van Djirnda gaan, missen vaak hun lessen omdat ze niet naar school kunnen en dit heeft uiteraard gevolgen voor hun resultaten." Action Aid sprak met vrouwen die begonnen zijn met de aanplant van mangrovebossen om de gevolgen van de zeespiegelstijging op te kunnen vangen. Vrouwengroepen hebben ook het houden van bijen, een lokale traditie, weer nieuw leven ingeblazen om in hun levensonderhoud te voorzien.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Russ Seidel (cc)

Johnson tempert verwachtingen COP26

Zondag begint in Glasgow de VN-klimaatconferentie COP26. Gastheer premier Boris Johnson heeft de kans op succes ‘een dubbeltje op zijn kant’ genoemd. In een Q&A sessie met kinderen afgelopen maandag verwierp hij de hoge verwachtingen van recycling bij het terugdringen van de opwarming van de aarde. ‘Recycling is niet het antwoord, eerlijk gezegd. Je kunt plastic eigenlijk maar een paar keer recyclen. Wat je moet doen is de productie van plastic stoppen’, vertelde hij aan de kinderen tot ontstentenis van Simon Ellin van de Britse Recycling Association.

Johnson mist de kern van het plastic verhaal volledig volgens Ellin. Naast recycling moet de productie inderdaad omlaag, maar we kunnen helaas niet zonder plastic om voedsel goed te kunnen bewaren. Met verwijzing naar een recent rapport over recycling waarin dat ook staat wees hij er op dat de premier kennelijk niet op de hoogte is van zijn eigen regeringsbeleid. Tja, met zulke regeringsleiders kunnen de verwachtingen inderdaad niet al te hoog gespannen zijn.

Hoe hoog ligt de prioriteit bij de regeringsleiders die COP26 tot een succes kunnen maken? Poetin komt niet vanwege de Covid-pandemie, zegt hij, en de komst van Xi Jinping is ook niet zeker. Modi, de premier van India, het land dat na China en de VS de hoogste uitstoot aan broeikasgassen heeft, zal er wel zijn. Maar het land legt zich niet vast op een datum waarop het klimaatneutraal wil zijn. Nogal wat deskundigen achten de kans klein dat het akkoord van Parijs in Glasgow overeind gehouden kan worden. Een nieuwe clash tussen rijke en arme landen is te verwachten. Vierentwintig ministers van ontwikkelingslanden hebben na een videoconferentie die was georganiseerd door Bolivia al vast een schot voor de boeg gegeven.

Foto: International Monetary Fund (cc)

IMF dringt aan op loslaten brexit-deadline

ELDERS - Wie dacht nu eindelijk van dat gedoe met de Britten af te zijn vergist zich.

Elf maanden was volgens de Britse premier Boris Johnson genoeg om de nieuwe verhouding tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk in een handelsakkoord te regelen. Het Britse parlement stemde er met een ruime conservatieve meerderheid na de verkiezingen graag mee in. Nu is er bijna drie maanden na de officiële datum van uittreding nog niets in zicht dat op overeenstemming lijkt. Volgende week zetten Michel Barnier (EU) en David Frost (VK), de onderhandelingen voort via een videoverbinding. Beide zijn getroffen door het coronavirus, maar inmiddels hersteld. Boris Johnson, die er naar nu gebleken is heel wat erger aan toe was,  is ook weer aan de beterende hand na zijn verblijf op de IC, maar moet nog aansterken.

De twijfels aan EU-zijde over de haalbaarheid van een akkoord voor het einde van het jaar zijn er door de coronacrisis niet minder op geworden. Het hoofd van het IMF, Kristalina Georgieva, dringt nu aan op uitstel. ‘Laten we het niet moeilijker maken dan het al is,’ zei ze. Het coronavirus levert al zoveel onzekerheden op, brexit-spanningen daarbovenop kunnen alleen maar leiden tot meer economische ellende. Een besluit om de geplande datum van 31 december voor een akkoord los te laten zou heel wat verlichting kunnen geven. Een dergelijk besluit zou volgens de  afspraken uiterlijk eind juni genomen moeten worden. De Britse regering wil er echter nog steeds niet aan. Zonder akkoord of uitstel van de onderhandelingen volgt op op 1 januari 2021 onverbiddelijk een ‘harde brexit’.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Quote du Jour | Vissers en piraten

It was a huge ship. We fled for our lives. Had we not it would have all been over and we’d have been dead.

Iraanse en Europese schepen vissen de Somalische wateren leeg, klagen lokale vissers, die in hun kleine bootjes geen partij zijn voor de buitenlandse megatrawlers. Als ze niet kunnen vissen, stappen ze over op piraterij, waardoor de buitenlandse vissers verdwijnen, waarna ze zelf weer kunnen gaan vissen, enzovoort.

Foto: Edward Simpson (cc)

Kreeftenscrabble

NIEUWS - Weet u wat een peur is? Een gebbe? Een aalhoekwant? Aaldogger? Aalzegen? Kruisnet? Of een ankerkuil, een aaskuil of een spieringtuig? Bij staand net, aalfuik of aalkistje begint er misschien wat te dagen. Pas als we visfuik, hengel, electrovisapparaat of kreeftenkorf erin gooien, dringt door dat het gaat om vistuigen: technieken om vis of schaaldieren te vangen.

En wie het rijtje even op zich in laat werken beseft hoe (over-)gereguleerd ons landje soms is. Want bovenstaande scrabble-lijst komt uit een recente uitspraak van de Raad van State over kreeftenvangst in het kanaal door Zuid-Beveland.

Onderwerp van het geschil: welke beperkingen mogen worden gesteld aan deze vangst? Een Zeeuwse kreeftenvisser was het er niet mee eens dat hij niet onbeperkt met kreeftenkorven mag vissen. Aanvankelijk kreeg de visser geen toestemming voor inzet van dit werktuig. Later mocht het wel, maar tot een maximum van 180 korven en slechts tussen 1 april en 15 juli. Wéér later en een volgende bezwaarprocedure verder werd ook de beperking van 180 korven ingetrokken. Maar de tijdslimiet bleef in stand: volgens de staatssecretaris van Economische Zaken is die grens nodig om de kreeftenstand te beschermen.

Volgens de visser is de beperking onnodig. Hij is de enige huurder van het visrecht in het betreffende kanaal. De ‘visrechthebbende’ is de ambachtsheer van de ambachtsheerlijkheid Wemeldinge – klinkt tamelijk middeleeuws maar hij bestaat kennelijk echt. Bovendien, zo betoogt de ondernemer, heeft hij er belang bij om ook kreeften te mogen vangen in periodes dat de prijzen hoog zijn.

Foto: Ryan Lackey (cc)

Peak-visvangst: Visserij krimpt, maar viskweek groeit

We zijn steeds meer vis gaan eten met z’n allen. Die komt allang niet meer altijd uit rivieren en oceanen: viskweek groeit al jaren enorm in omvang. Wat voor gevolgen heeft dat voor de visserij?

De FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, verwacht dat de totale mondiale visvangst in 2012 90 miljoen ton zal bedragen. Dat is 2% minder dan in 2011. En 4% lager dan de maximale mondiale visvangst van 1996.

ANALYSE - indicator4_2012_wildfarmed

Als je die hoeveelheid gevangen vis deelt door het aantal mensen, dan is de daling nog dramatischer: van 17 kilo vis per persoon in 1988 tot 13 kilo in 2012.

Maar terwijl de visvangst al jaren min of meer constant gebleven is, stijgt de hoeveelheid gekweekte vis rap. Van 24 miljoen ton halverwege de jaren 90 tot 67 miljoen ton in 2012.

De ontwikkeling van de visserij in de afgelopen decennia is een klassiek voorbeeld van diminishing returns, afnemende meeropbrengst. Sinds 1950 is het cumulatieve motorvermogen van de mondiale visserijvloot vertienvoudigd. Maar de hoeveelheid vis die gevangen wordt, is slechts verdubbeld. Met nog grotere schepen en netten gaan vissen wordt onbetaalbaar vanwege de stijgende brandstofprijzen en is zinloos vanwege de krimpende vispopulaties.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Duurzame visserij

DOCUMENTAIRE - In onze rubriek Op weg naar duurzaamheid verkennen we oplossingen voor milieuvraagstukken naar aanleiding van de documentaireserie Earthrise van Al Jazeera. Deze week: duurzame paling, een Australische boer die zijn grond teruggeeft aan de natuur en een zeereservaat voor de kust van Schotland.

Een paling begint zijn leven in de Noordamerikaanse Sargasso Zee en komt vervolgens op de Golfstroom terecht in Europese wateren, waar hij het grootste deel van zijn leven doorbrengt. Na een periode van soms wel twintig jaar zwemt hij terug naar de Sargasso Zee, een afstand van zo’n 6500 kilometer, om zich voort te planten. In de Britse wateren is in de afgelopen dertig jaar de palingpopulatie geslonken met 95 procent en in de rest van Europa is het niet veel beter. De oorzaken zijn zoals wel vaker: overbevissing, verlies van leefgebied en de obstakels die wij aanleggen in de rivieren.

Steeds meer dringt het besef door dat natuurbeschermers en vissers zullen moeten samenwerken willen we de paling laten overleven.

Onder de vlag van de Sustainable Eel Group neemt men met steun van onder meer de EU verschillende initiatieven, zoals het aanleggen van palingtrappen en kweekprogramma’s. Twee jaar geleden introduceerde de groep de Richtlijn voor Duurzame Paling.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Volgende