DOCUMENTAIRE - In onze rubriek Op weg naar duurzaamheid verkennen we oplossingen voor milieuvraagstukken naar aanleiding van de documentaireserie Earthrise van Al Jazeera. Deze week: duurzame paling, een Australische boer die zijn grond teruggeeft aan de natuur en een zeereservaat voor de kust van Schotland.
Een paling begint zijn leven in de Noordamerikaanse Sargasso Zee en komt vervolgens op de Golfstroom terecht in Europese wateren, waar hij het grootste deel van zijn leven doorbrengt. Na een periode van soms wel twintig jaar zwemt hij terug naar de Sargasso Zee, een afstand van zo’n 6500 kilometer, om zich voort te planten. In de Britse wateren is in de afgelopen dertig jaar de palingpopulatie geslonken met 95 procent en in de rest van Europa is het niet veel beter. De oorzaken zijn zoals wel vaker: overbevissing, verlies van leefgebied en de obstakels die wij aanleggen in de rivieren.
Steeds meer dringt het besef door dat natuurbeschermers en vissers zullen moeten samenwerken willen we de paling laten overleven.
Onder de vlag van de Sustainable Eel Group neemt men met steun van onder meer de EU verschillende initiatieven, zoals het aanleggen van palingtrappen en kweekprogramma’s. Twee jaar geleden introduceerde de groep de Richtlijn voor Duurzame Paling.
Natuurbescherming door boeren
Het Murray-Darling Bassin in het zuidoosten van Australië herbergt het grootste rivierenstelsel van het land. Dit omvangrijke gebied, ongeveer een zevende deel van het Australische continent, voorziet ruim drie miljoen Australiërs van drinkwater. Het waterrijke gebied is bovendien de habitat voor een groot aantal dieren en planten, waarvan vele op de lijst van bedreigde soorten staan.
Overbegrazing, omleiding van water voor irrigatie en langdurige droogte hebben er echter toe geleid dat veel landbouwgrond inmiddels dor geworden is. Boer Peter Morton besloot daar wat aan te doen en gaf een vijfde van zijn grond terug aan het moeras. Samen met zijn buren zette hij land weer onder water zodat de natuur zich kan herstellen.
Een toekomst zonder vis?
Als de huidige trend doorzet, zal er binnen nu en veertig jaar geen vis meer zijn in de zee. Dat zou een ramp zijn, niet alleen voor de vissen. Volgens Al Jazeera is vis de belangrijkste voedselbron voor meer dan een miljard mensen en zijn tweehonderd miljoen mensen financieel afhankelijk van de visserij. Belangrijke oorzaken voor het verdwijnen van de vis zijn overbevissing en het gebruik van sleepnetten die hele leefgebieden vernietigen. Meer feiten over de stand van zaken in de visserij zijn te vinden op GreenFacts.
Na een langdurige campagne van het burgerinitiatief COAST (Community of Arran Seabed Trust) besloot Schotland in 2008 voor de kust van het eiland Arran haar eerste beschermde zeereservaat in te stellen. Het zeeleven keert er dankzij een generiek visverbod nu weer terug. COAST voert nu campagne voor het instellen van een beschermd gebied dat honderd keer zo groot is.
[kliktv]Sargasso is benieuwd naar uw suggesties om onze milieuproblemen aan te pakken. Kent u mooie initiatieven die meer aandacht verdienen, plaats ze dan in de reacties.
Reacties (21)
Overbevissing van glasaal vormt w.s. de grootste bedreiging. Men probeert overal wel al glasaal te kweken; ook Nederland heeft een project opgestart:
http://www.innovatienetwerk.org/nl/bibliotheek/nieuws/415/122009GoednieuwsvoorGlasaalproject.html
Zal erom gaan hangen vrees ik. Zo’n vreselijke complicado de paling (daarom ook des te lekkerder). Moet per se leven in zoet water en kiest dan sluip-door-kruip-door het zilte nat. En zwemt vervolgens 6500! km om ergens in de Sargassozee een kwakje te deponeren? Leg dát nou eens uit aan een leek. Dat is onder onze normen toch niet meer te doen wat is dat voor gekkigheid? Oke ik vertrok ook naar de costa’s maar behoudens een beetje vaag friemelen onder een omgekiepte vissersboot waren dat toch echt uitsluitend biervakanties.
Gek he als dan bij thuiskomst de pas is afgesneden omdat het slootje is opgegaan in ons cultuurlandschap. Aanpassen ho maar. Dat doen wij toch ook in crisis, met de in-ko-mens-af-han-ke-lij-ke zorgpremie. Nou dan.
Evolueer godverredomme dan ook mee.
@1
Evolueer godverredomme dan ook mee.
Dat kan best ook wel gebeuren hoor. Ik kan me herinneren dat met het oprukken van de stad rond Rotterdam-Delft-Schiedam-Vlaardingen en zo, de reiger verdween. En zo nog wel wat. Kom nu eens om een reiger. Ze schijten de boel onder in de stad en vreten de vijvers leeg. Staan tijdens het ontbijt op het balkon. Bij wijze van spreken dan.
Uiteindelijk worden alle overlevers cultuurvolgers.
Follow or die.
Wat er dan weer gebeurt als die cultuur verdwijnt is weer een ander verhaal.
Dat lijkt me niet.
Het is ontzaggelijk moeilijk om de laatste 100 vissen van een soort te vangen. Ik denk niet dat het gaat lukken. Zelfs als we met het dubbele aantal schepen gaan vissen, gaat het niet lukken. En zeg nou zelf: een verdubbeling van de mondiale visserijvloot is niet realistisch.
Ik denk eerder dat veel vissers zullen afhaken als de vangsten nog verder achteruit gaan.
De Grenzen aan de Groei zijn onverbiddellijk.
@HansR
En wie wil er niet een reiger in de tuin die de goudvissen opvreet (ik begrijp je punt). Blijft jammer dat je die, door moeizame evolutie verkregen, veelzijdige schakering in ecosystemen in pakweg 100 jaar om zeep helpt. De wereld bevolkt door uniforme neoliberale alleseters…
En omdat kip & kalkoen zo gewoontjes is deze Kerst weer eens gerookte paling, zeeduivel en parelhoen…
@Hans Verbeek
Vergeet de grote vissen die alleen vis eten niet.
@1 Ach, zo gek is dat niet van die paling, twee keer in je leven 6500 kilometer zwemmen. Sommige vogels trekken twee keer per jaar zo’n 17000 kilometer. Bijvoorbeeld als ze op en neer vliegen naar Zuid-Afrika. Zoals sommige van de blauwe reigers die we tegenwoordig tijdens ons ontbijt op het balkon zien staan. Overigens is die blauwe reiger redelijk zeldzaam volgens onze overheid, wat de reden is dat hij al sinds 1963 op de lijst van beschermde vogels staat.
Hans Verbeek vergeet dat je niet alle vissen hoeft op te vissen; je hoeft alleen maar zoveel vissen uit de oceaan te vissen dat ze geen andere vis kunnen vinden om nageslacht op de wereld te zetten. Daarnaast heb je nog het punt dat je een minimumgrootte moet hebben voor genetische variabliteit om ziektes/inbreeding te voorkomen.
Maar he, wat weet ik d’r nou van…
@6: gronk, als de opbrengst voor een visser lager wordt dan wat hij moet investeren (diesel), dan gaat-ie failliet en hij zal ermee stoppen. Dit proces is al aan de gang.
Op een gegeven moment is de diesel op en wordt er helemaal niet meer gevist. Je overschat de mogelijkheden van de mens.
Honderden miljoenen jaren geleden waren er helemaal geen vissen in de oceaan, maar nu zijn er duizenden soorten. Elke vissensoort is ooit ontstaan uit een hele kleine populatie (minder dan 100 vissen).
Er is niets fundamenteel veranderd aan die situatie. Moeder Natuur heeft tijd genoeg en zal de oceanen opnieuw bevolken met vissen. Je onderschat de veerkracht van de natuur.
@7:visserijsubsidies
@8: steeds meer subsidie gaat je op den duur opbreken. Begrotingstekort loopt op, staatsschuld loopt op. De markt zal je afstraffen als je zoveel geld steekt in doodlopende ondernemingen.
Maar ja, jij zal het ongetwijfeld beter weten met je superieure kennis en inzicht.
@Hans Verbeek: gronk is in die zin wel superieur met z’n inzicht omdat hij zich beperkt tot hedendaagse realiteit. Ooit van Minimum viable population gehoord? En jij denkt dat we wel even de evolutie van een nieuwe soort tonijn kunnen afwachten, als dat al zou gebeuren. In wat voor wereld leef jij?
Ik ben bioloog en ik ben ouder: ik heb er meer over gehoord dan jij.
In dezelfde wereld als jij.
Over 25 jaar ben ik er niet meer (dat is mijn hedendaagse realiteit) en over 50 jaar ben jij ook weg. Maar dan zijn er nog wel tonijnen.
BTW. ik eet helemaal geen vis, ik vind ze stinken.
@11: Ja, je hebt er over gehoord -als Bioloog, maar je vond het toen vast ook al een raar idee, nietwaar?! Je bent hard op weg om naam te maken als mafkees.
@12: 70.000 jaar geleden na de Toba-eruptie, bleven er maar een paar honderd mensen over. Van die mensen stammen wij allemaal af. De “Minimum viable population” voor Homo sapiens is dus nog kleiner.
Had je liever gezien dat het anders gelopen was en dat Homo neanderthalensis de dominante mensachtige was gebleven?
Een jaar geleden stond op Sargasso nog een countdownclock voor het uitsterven van de blauwvintonijn (wayback-link).
De profetie is niet uitgekomen.
De doemvoorspelling hierboven.
gaat ook niet uitkomen.
Een “paar honderd mensen”. Hans en de werkelijkheid, altijd moeilijk.
De wikipedia-pagina over ‘Minimum viable population’ geeft een ondergrens van ~5000, wil je niet al te gek veel last hebben van inteelt. D’r zitten natuurlijk wel wat aannames in: levensduur, aantal kinderen, sterftekans voor er nageslacht wordt geproduceerd etc. En natuurlijk ook ‘geografische spreiding’.
En je weet niet wat d’r verder met zo’n ecosysteem gebeurd, als diersoorten op sterven na dood zijn. Gegarandeerd dat andere diersoorten daar van profiteren, of juist niet.
In ieder geval is de kans dat we over dertig jaar nog ‘wilde’ vis kunnen eten bij ongewijzigd beleid minimaal. Maar he, dat zal hans niet uitmaken: hij eet geen vis en hij had toch al gezegd dat het einde van resources nabij was.
Ik was zeer onder de indruk van de laatste uitzending labyrint.
“Heldenrol van de spons.
De sleutel voor echt duurzame visteelt ligt in de koraalriffen. In deze superefficiënte ecosystemen wordt al het afval gerecycled en gaat geen greintje energie verloren.”
De beste wetenschapper leek op het spoor te zijn om grote oceaan ‘woestijnen’ om te zetten in visserijboerderijen. Dit onderzoek zou m.i. echt tot een grote revolutie kunnen leiden.
Kijk de uitzending hier!: http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1300799
@15:
Dat zou wel eens kunnen kloppen, gronk. Niet omdat er dan geen wilde vis meer is, maar wel omdat we ze niet meer kunnen vangen.
Ik snap overigens niet waarom mijn reactie zo’n irritatie oproept. Overbevissing vind ik ook een ernstig probleem.
Ik val alleen over dat ene zinnetje:
Dat gaat ons echt niet lukken. Dat moet je dan ook niet opschrijven.
@17 Als we in het huidige tempo doorgaan, dan lijkt dat helaas wél te gaan lukken, op die enkele verdwaalde vis na dan. Hoewel je dan technisch gezien gelijk hebt, ga je dan wel geheel voorbij aan het punt dat de documentaire probeert te maken: dat de situatie zeer alarmerend is. In die zin is je reactie nou niet bepaald constructief te noemen.
Onderzoek laat zien dat sinds 1950 zo’n dertig procent van de commercieel gevangen vissoorten gedecimeerd zijn, als in: afgenomen met tenminste 90 procent. Extrapoleer je de historische data, dan volgt daaruit dat als we in het huidige tempo door blijven vissen, we zo rond het jaar 2048 onze laatste commercieel gevangen vissoort zullen verliezen.
Dat komt trouwens niet alleen door overbevissing. Onze moderne vistechnieken, grote trawlers met sleepnetten die de hele bodem omwoelen bijvoorbeeld, en onze menselijke activiteit richten eveneens grote schade aan. Het tempo waarmee vissen uit het water verdwijnen ligt een stuk hoger dan het tempo waarin de vis zich kan voortplanten.
Dan zou je nog kunnen stellen dat het niet erg is als we een vissoort verliezen, de paling bijvoorbeeld, of de blauwvintonijn. Maar dat klopt niet. Want diezelfde onderzoeken laten zien dat de kwetsbaarheid van een vispopulatie sterk afhankelijk is van de biodiversiteit in het gebied waar die populatie leeft. In gebieden met een lagere biodiversiteit nemen populaties dan ook sterker af dan in gebieden met een hoge biodiversiteit. Elke soort telt.
Het goede nieuws is dat volgens diezelfde onderzoekers het tij nog wel te keren is als we ecosystemen beschermen en de biodiversiteit weer toeneemt. Daar waar ecosystemen beschermd worden, blijken populaties binnen afzienbare tijd (vijf tot tien jaar) weer te herstellen. Dat is niet alleen goed voor de vissen, maar ook voor het milieu, en niet te vergeten voor de mensen die vis als hoofdvoedselbron hebben of met de visvangst in hun levensonderhoud voorzien.
Je zou eens kunnen googelen op ´no fish 2050´, dan kom je aardig wat materiaal tegen.
Bedankt voor je reactie, Johanna.
Ik denk dat je nog een factor over het hoofd ziet: vervuiling van de oceanen met pesticiden, chemicaliën en microplastics.
Die troep zal ook van invloed zijn op het voortplantingsucces van vissen.
@Hans Verbeek,
Voor de blauwvintonijn, de Siberische tijger en de Afrikaanse neushoorn soorten lijkt het er welhaast op dat een oud adagium van de economie niet opgaat. Je zou zeggen dat des te zeldzamer, des te meer moeite het kost ze te vangen en des te oneconomischer het wordt.
Dan heb jij als snuggere bioloog niet gerekend op die rare mens, die het juist een sport lijkt te vinden om die aller, allerlaatste op zijn bord, in het lemmet van zijn dolk of in zijn potentieverhogend pilletje te krijgen.
@ Mooie voorbeelden van wat ik ‘menselijke activiteit’ noemde. Het lijkt me dat het hele ecosysteem daar door beïnvloed wordt.