Een gastbijdrage van Jaap-Henk Hoepman, verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen en TNO. Het stuk is ook op zijn blog te lezen. Begin februari bleek dat een meerderheid van de Tweede Kamer tegen de centrale opslag van vingerafdrukken uit het nieuwe paspoort is. Maar daarmee is het onderwerp nog niet van de politieke agenda. Morgen belegt de parlementaire commissie Binnenlandse Zaken een rondetafelgesprek over biometrische data in paspoorten. Het is daarom goed nog eens stil te staan bij de argumenten tegen centrale opslag van onze vingerafdrukken. Het nieuwe paspoort bevat de vingerafdrukken van de eigenaar om look-alike fraude te voorkomen. Bij deze vorm van fraude misbruikt een persoon die lijkt op de werkelijke eigenaar een gestolen of verloren paspoort. Door bij controle aan de grens, bijvoorbeeld op Schiphol, de vingerafruk van de passagier te vergelijken met de vingerafdruk die in het paspoort staat opgeslagen, wordt dergelijk misbruik gedetecteerd. De vingerafdruk op het paspoort dient dus ter verificatie van de identiteit van de houder.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Principes zijn kostbaar. Maar soms is de prijs wel erg hoog.
Op deze plaats hebben we al regelmatig protest aangetekend tegen het centraal opslaan van vingerafdrukken die afgenomen worden voor paspoorten en id-kaarten. Maar protesteren is lekker vrijblijvend.
Geen nieuw paspoort of id-kaart aanvragen omdat je principieel tegen de opslag bent, is al veel sterker. Maar dan kom je er pas achter hoe Kafkaïaans dit land in elkaar zit. Want wat blijkt, zonder paspoort of id-kaart mag je namelijk geen gewone baan of uitkering hebben. Je mag geen bankrekening openen (niet dat je daar dan nog wat aan hebt) of naar een voetbalwedstrijd. En als je dan ook nog eens geen rijbewijs hebt, mag je zelfs niet meer over straat. En als straks je paspoort meer dan 5 jaar verlopen is, mag je ook al niet meer zelf stemmen bij de verkiezingen. Je kan dan dus niet eens meer je democratisch grondrecht gebruiken om de partijen die je in deze situatie hebben gebracht, weg te stemmen.
Wat rest je dan nog? De illegaliteit? Het verzet?
U denkt misschien, leuk zo’n fictief stukje. Was het maar zo. Vorige week sprak ik iemand die in deze situatie zit. Hij is mijn held.
Hier een gastbijdrage waarvan de boodschap belangrijker is dan de boodschapper.
Via een petitie roept een internationale alliantie van maatschappelijke organisaties de Raad van Europa op om een onderzoek te starten naar het afnemen en opslaan van biometrische gegevens door lidstaten.
Overheden eisen in toenemende mate biometrische gegevens (met name vingerafdrukken en gezichtsscans) van mensen op. Deze persoonsgegevens worden opgeslagen op contactloze RFID-chips in paspoorten en/of identiteitskaarten. Sommige landen, zoals Nederland, Frankrijk en Litouwen, gaan nog verder en slaan deze data zelfs op in databanken.
De pas gevormde Alliantie ‘Hands off biometrics’ gaat Secretaris-Generaal Jagland van de Raad van Europa dringend verzoeken om een onderzoek hiernaar te starten. Daarin dienen de betrokken landen uit te leggen of hun wetgeving rond dit onderwerp overeenstemt met het Europees Verdrag en de uitspraken van het Europees Gerechtshof. In zo’n artikel 52-procedure moeten deze lidstaten zich verantwoorden over onderwerpen als proportionaliteit, subsidiariteit (mogelijke alternatieven), effectiviteit, doelbinding, getroffen veiligheidsmaatregelen en de wettelijke basis voor de afname en opslag van biometrische gegevens.
In een democratische samenleving vormt de afname en opslag van biometrie van een hele bevolking volgens de Alliantie een onevenredige en ook om andere redenen onnodige inbreuk. Niet alleen is het een inbreuk op de privacy, maar ook op andere rechten die worden beschermd door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Dit is één van de redenen waarom het Verenigd Koninkrijk onlangs de opname van vingerafdrukken van burgers heeft stopgezet. Toch leggen nog veel landen graag vingerafdrukken van een bevolking(sgroep) vast, terwijl die niet wordt verdacht van strafbare feiten. Intrinsiek gevaarlijke praktijken, aldus de alliantie, die bovendien de kans op identiteitsfraude vergroten.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Een gastbijdrage van Het Nieuwe Rijk dat zich tegen de centrale opslag van vingerafdrukken verzet.
Het Nieuwe Rijk rammelt: vandaag is dan eindelijk een Kamermeerderheid tegen de opslag van vingerafdrukken bereikt. ,,Een meerderheid van de Tweede Kamer keert zich tegen de centrale opslag van vingerafdrukken. Het kabinet wil biometrische gegevens van alle Nederlanders verzamelen in een database, maar de VVD, de PvdA en de ChristenUnie hebben hun standpunt van ‘voor’ veranderd in ’tegen’’’, aldus de Volkskrant.
Het Nieuwe Rijk is uiteraard opgetogen met dit voortschrijdend inzicht. Toch is opvallend dat in deze discussie en alle berichtgeving in de media de opslag van vingerafdrukken één op één wordt gekoppeld aan de nog aan te leggen centrale database. Immers uw vingerafdrukken worden vanaf 21 september 2009 al opgeslagen als u een nieuw paspoort of nieuwe identiteitskaart aanvraagt.
Centraal, decentraal, vier of twee vingerafdrukken, op de chip van het paspoort of ook in een database? En moet het nou van Europa of niet? De discussie is vanaf het begin af aan troebel geweest. Het kabinet goochelde met de terminologie en verschool zich onterecht achter Europa. Ten tijde van de invoering van de Gewijzigde Paspoortwet in september 2009 werd een officiële overheidsfolder huis- en huis verspreid om alle burgers hierover te informeren. Hierin werd de suggestie gewekt dat deze wetswijziging volledig voortvloeide uit de Europese verordening van 2004, wat simpelweg niet waar is. Ook werd er met geen woord gesproken over de plannen om de vingerafdrukken voor opsporing te gaan gebruiken.
De Europese Commissie onderzoekt of de Nederlandse centrale database met vingerafdrukken wel mag van het internationaal recht. Als het op burgerrechten aankomt, bewijst de Europese Unie ons de laatste tijd goede diensten.
Eurocommissaris Vivian Reding gaat op verzoek van parlementariër Sophie in ’t Veld (D66) de Nederlandse centrale database voor vingerafdrukken onder de loep nemen. Iedereen die een paspoort aanvraagt, moet zijn vingers op een plaat leggen en die afdrukken worden digitaal opgeslagen in een centrale databank, zodat ook opsporings- en veiligheidsdiensten erbij kunnen. Dit alles wordt bewaard door een Frans defensiebedrijf.
Van een kilometer afstand ruik je al dat dit een onnodig, buitenproportioneel en hoogst onzalig plan is dat thuishoort in gezellige staten als Egypte en Israël. Goed dat Nederland internationaal de les wordt gelezen, want respect voor de lokale mensenrechten lijkt bij het ministerie van Justitie en Veiligheid geregeld te ontbreken.
De Europese Unie, zowel Commissie als Parlement, werpen zich de laatste tijd op als hoeders van onze burgerrechten en dat is best even wennen. De lidstaten, waaronder Nederland, vinden het prima dat de VS kan grasduinen in uw internationale overschrijvingen of uw passagiersgegevens, zonder daar enige concrete garanties voor te vragen. Het Europarlement heeft tenminste nog een paar garanties weten af te dwingen. Het resultaat is zeker niet ideaal, maar beter dan wat de lidstaten bedongen – of eigenlijk weigerden te bedingen.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Op Sargasso bieden we regelmatig ruimte voor gastbijdragen. Hier een nieuwe bijdrage van Robin Caron mbt het vastleggen van biometrische gegevens. Hij voerde in 2009 samen met vereniging Vrijbit de juridische strijd tegen de verplichte opslag van biometrische gegevens in paspoort, ID-kaart en digitale overheidsregisters.
Vingerafdrukken zijn wel degelijk persoonsgebonden, dat geeft de Utrechtse burgemeester Wolfsen nu ook toe. Eerder had hij ze in de pers ‘niet persoonlijk’ genoemd. Half december krabbelde Aleid Wolfsen terug in zijn antwoord op schriftelijke raadsvragen van de Utrechtse D66-fractie. Maar de opslag van biometrische gegevens in chip en gemeentelijke databank draait Wolfsen niet terug. Daarmee blijven gemeenten het Europees Verdrag voor de Mensenrechten schenden.
Zei hij eerder in een interview met het Utrechtse stadsblad dat vingerafdrukken ‘niet persoonlijk’ zouden zijn, nu herroept Wolfsen weer zijn opzienbarende uitspraak.
De PvdA-burgemeester geeft in antwoord op schriftelijke vragen van raadslid Klaas Verschuure toe dat ze wel degelijk ‘persoonsgebonden’ zijn.
De burgemeester weigert echter voor bezwaarmakers de opname van vingerafdrukken in het paspoort te staken. En hij zet ook de opname van deze hoogstpersoonlijke gegevens in de gemeentelijke database ‘gewoon’ voort. Wolfsen handhaaft bovendien z’n stelling dat vingerafdrukken niets over iemands persoonlijkheid zouden zeggen. Is deze bagatellisering correct en überhaupt relevant?
Bijzondere persoonsgegevens
Nee, vingerafdrukken zijn juist zeer persoonlijke, bijzondere persoonsgegevens. Dat bleek tijdens het recente proces tegen de Paspoortwet in Den Haag.
Vingerafdrukken moeten worden aangemerkt als bijzondere gegevens, omdat daaruit informatie over de gezondheid kan worden afgeleid, voerde Stichting Privacy First aan. Vingerafdrukken zijn bijzondere persoonsgegevens, omdat ze namelijk in verband kunnen worden gebracht met iemands gezondheid. Diverse aandoeningen kun je detecteren aan de hand van iemands vingerafdrukken: het syndroom van Down, syndroom van Hunter (ontbrekend X-chromosoom), syndroom van Klinefelter (extra X-chromosoom), aangeboren verstoppingen van het maag-darmkanaal, aangeboren rodehond, aanleg voor borstkanker en aanleg voor een hartinfarct.”
Dergelijke gezondsheidsgegevens mogen alleen worden verwerkt door partijen als hulpverleners, verzekeraars en scholen. “Bestuursorganen mogen deze gegevens alleen verwerken voor zover dat noodzakelijk is voor een goede uitvoering van wettelijke voorschriften. In dit geval is dus geen sprake van uitzonderingssituaties en mogen deze bijzondere persoonsgegevens niet worden verwerkt”, aldus advocaat Christiaan Alberdingk Thijm in zijn pleitnota.
[qvdd]
Het slechtste wat de overheid heeft kunnen doen. Het is opdringerig, intimiderend, niet effectief en duur.
Aldus de Engelse minister van Binnenlandse Zaken. In Groot-Brittannië is het pleit beslecht. De database met vingerafdrukken wordt binnen nu en twee maanden vernietigd. In Nederland zijn we nog niet zo ver en gaat de regering rustig verder met het uithollen van onze privacy.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.