We moeten ons blijven verzetten

Jullie hebben al een paar weken niet van me gehoord over de bezuinigingen. Hoe nu? Zijn ze van de baan? Welnee — met de beruchte voorjaarsnota komt er immers opnieuw een flinke dreun aan. En gezien de slapte waarmee tot nu toe in universitaire kring is gereageerd op al het onheil, zou ik het als neoliberale politicus in een coalitie met radicaal rechts wel weten: daar kunnen nog makkelijk honderden miljoenen worden weggesneden. Als deze regering blijft zitten, dan gaat dat gebeuren. De vraag is nu alleen: waartegen precies te protesteren? Er zijn, alleen al bij mij, minstens drie lagen van ontevredenheid. Nuttige torens De eerste laag is een materiële: het gaat over de centen, over de huidige bezuinigingen en de bezuinigingen die er nog aankomen. Die gaan allerlei mensen hun baan kosten. Ze brengen de kwaliteit van het hoger onderwijs ernstige schade toe, en in de sector waarin wij werken heeft dat onherroepelijk ook gevolgen voor het voortgezet onderwijs – wij leiden immers de mensen op die daar straks aan de slag moeten. Er wordt nu al op allerlei manieren schandelijk omgesprongen met medewerkers. Neem bijvoorbeeld de internationale collega’s die hierheen zijn gelokt met fraaie beloften, die hier nu een loopbaan proberen op te bouwen en die ineens te horen krijgen dat we van gedachten zijn veranderd en dat ze dus weer mogen ophoepelen. De tweede laag is die van weerzin tegen de al decennia voortdurende sloop van de publieke sector. Alle lagen van het onderwijs worden al jarenlang geteisterd door steeds verdere reducties — net als de zorg en tal van andere sectoren. Eigenlijk wordt iedereen die zich inzet voor de publieke zaak, al zo lang als ik werk getreiterd door degenen die de publieke zaak eigenlijk moesten beschermen. Het land is in veel opzichten echt minder goed georganiseerd dan aan het begin van deze eeuw. De huidige sloopkogel van Eppo Bruins gooit er alleen nog maar een paar nuttige torens extra om. Duistere types De derde laag is nog dreigender en grootser: we leven in een tijd waarin instituties op allerlei plaatsen worden bedreigd. In Amerika worden boeken over de taal van Marguerite Yourcenar uit bibliotheken verwijderd omdat ze als te woke worden bestempeld, en wordt allerlei waardevol onderzoek stopgezet. In Hongarije zijn universiteiten al gesloten, en mogen kinderboeken waarin bijvoorbeeld homoseksuelen voorkomen niet in de buurt van scholen of kerken worden verkocht. Het anti-intellectualisme neemt inmiddels heel nare vormen aan — vormen die we herkennen uit de jaren dertig — terwijl tegelijkertijd op allerlei manieren verder wordt geknaagd aan de rechtsstaat en de democratie. De Nederlandse regering bestaat vooral uit sukkels. Het is mij niet duidelijk hoeveel would-be-fascisten ertussen zitten: minstens één, maar de meerderheid is misschien vooral onnozel. Toch voeren ze — juist in die onnozelheid — een beleid uit dat in een volgende ronde gemakkelijk kan leiden tot veel rakere klappen. Na een chaotisch Trump-I kwam er immers ook een Trump-II, mogelijk gemaakt door de ontwrichting van de eerste periode. Waartegen verzetten we ons nu? We mogen natuurlijk best zeggen: tegen alle drie, maar het zijn kwesties van nogal verschillende orde. En dan zou ik zeggen: het eerste punt is op zich al erg genoeg, maar pas in het licht van het tweede en derde punt wordt het een ramp. En die laatste twee hebben alles met elkaar te maken — wat we nu allemaal meemaken, kan moeilijk anders worden gezien dan als onderdeel van de totale vernieling van de openbare ruimte. En die vernieling kan uiteindelijk alleen maar uitmonden in bestuur door duistere types die het niet goed met ons voorhebben. En daar moeten we ons tegen blijven verzetten. Op 24 mei a.s. vanaf 13:00 is de landelijke manifestatie De Straat op, een brede demonstratie tegen de onkunde van dit kabinet en vóór een open democratie en burgerrechten. WOinActie is deze dag aanwezig.  

Door: Foto: Bernhard De Grendel - Marguerite Yourcenar-Bailleul, via Wikimedia.
Foto: Onno en Hans Blom (In de Ban van Goed en Fout, BBN/VARA, 2024)

Vader zat bij de NSB; heeft Hans Blom het werkelijk lang niet gewußt?

, door

In hoeverre boden de tv-serie ‘In de ban van goed en kwaad’, het boek Oorlogsduif en een groot interview van Hans Blom en zoon Onno Blom, bekend historicus en biograaf/recensent, een getrouw beeld van het NSB-verleden van hun familie? Nader tekstonderzoek geeft opvallende inzichten.

Dit artikel verscheen eerder in uitgebreidere vorm op Netkwesties.

Dit is een analyse van de beeldvorming door historicus Hans Blom en zoon en auteur Onno over het oorlogsverleden van Hans’ vader Jan Blom (1908-1975). Diens ouders, broers en zussen waren fanatieke NSB’ers, maar Jan zat bij ‘het verzet’. Die tegenstelling vormt de kern van hun tv-serie bij BNNVara, het boek Oorlogsduif en een Volkskrant-interview in 2024; maar ze speelde al voor Hans Blom bij het directeurschap van Oorlogsdocumentatie (NIOD/RIOD) in 1996. Hij gaf toen een ‘tactisch’ interview aan Vrij Nederland over dat familieverleden.

Hans Blom werd bekend als historicus met zijn oratie van 1983 onder de titel ‘Tussen goed en fout: nieuwe gezichtspunten in de geschiedschrijving 1940-1945 ‘. Hij verzette zich tegen het goed-fout-denken van de eerste generatie oorlogshistorici zoals Loe de Jong en in mindere mate Abel Herzberg en Jacques Presser. Blom kreeg destijds felle kritiek op de oratie van de toen nog jonge, eminente historicus Bob de Graaff.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Flickr CC BY-NC 2.0 by Rasande Tyskar rethink capitalism Corona times Hamburg

Wees zo vriendelijk het systeem te saboteren

, door

ESSAY - van Marina Lacroix, eerder verschenen in tijdschrift ‘De Helling”, (redactie Wetenschappelijk Bureau GroenLinks)

Toen ik van de week mijn fiets uit de stalling bij de Zuidas wilde halen, liep voor mij op de brede, betonnen trap een zakenman. Oortjes in, beige trenchcoat, tas in de ene hand, een blikje in de andere. Halverwege plaatste hij het blikje met een soepele beweging op de trapleuning.

Ik versnelde en liep met hem op, tot hij me wel moest opmerken. Met een lach, deed hij zijn oortjes uit. Ik lacht terug: “Hoi! U zette net uw blikje op de trap neer”, opende ik. Even haperde hij. Toen begon hij zijn koptelefoon terug in zijn oren te frommelen en zei: “Dat was ik niet. Dat was iemand anders.”

Waarom deed hij dat? Ik kon me er wel wat bij voorstellen. Hij had net een werkdag in onze kapitalistische economie achter de rug (Excel-sheets gevuld, processen geoptimaliseerd, uren geschreven, contracten getekend) en handelde conform de logica daarvan.

Full disclosure: ook ik werkte in het grootbedrijf. Dat deed ik zonder scrupules. De vraagstukken waren leerzaam en relevant. Mijn collega’s en klanten inspirerend. De waardering voor eigen initiatief ruimhartig. Het gaf me meer voldoening dan ik bij ngo’s of in de publieke sector vond. Hartelijk dank dus aan ons kapitalistische systeem, dat zo’n gesmeerde werkplek opleverde.

Foto: Victoria Pickering (cc)

Spoorwegpartizanen tegen het Russische leger

, door

ACHTERGROND - Verzet en repressie in Belarus, een gastbijdrage van Ardy Beld

Direct na het begin van de Russische invasie werden in Belarus de spoorwegen op verschillende plekken gesaboteerd. De reactie van het zelfbenoemde regime in Minsk liet niet lang op zich wachten.

De Wit-Russische organisatie BYPOL, een ondergronds netwerk van ex-medewerkers van politie en justitie, lanceerde als reactie op de Russische invasie een reeks directe acties tegen de logistiek van de Russische troepen. De maatregelen zijn onderdeel van het plan ‘Peramoga’ (Wit-Russisch voor overwinning) dat gezamenlijk met oppositieleider Svetlana Tichanovskaja werd opgezet voor de wederopbouw van de constitutionele republiek en het afwenden van bedreigingen voor de soevereiniteit van Belarus. Individuele cellen van BYPOL kregen de opdracht de infrastructuur van de spoorwegen binnen de voormalige Sovjetrepubliek ten noorden van Oekraïne door sabotage onbruikbaar te maken.

Spoorwegoorlog voor iedereen

In een verklaring over de door staatsmedia gedoopte ‘spoorwegoorlog’ schreef de organisatie op haar Telegram-kanaal: “Het is onze plicht – en ligt in onze macht – om reële handelingen te verrichten om de oorlog te stoppen, ons te bevrijden van de bezetting door Russische troepen en de goede naam van onze voorouders in ere te herstellen. De zogenaamde spoorwegoorlog berust op een vaardigheid waarin we ervaring hebben. Het is iets dat ieder van ons kan doen.” Volgens BYPOL heeft de ondergrondse operatie het functioneren van de Russische militaire logistiek danig kunnen verstoren. De Russische Spoorwegen zouden het nachtelijk verkeer van treinen door Belarus inmiddels zelfs hebben verboden. Wit-Russische machinisten zouden ook massaal gehoor hebben gegeven aan de oproep locomotieven van goederen- en personenverkeer in dienst van het Russische leger niet te bedienen. Volgens The Washington Post zou de sabotage in Belarus zelfs de reden zijn geweest voor het mislukken van de bezetting van de Oekraïense hoofdstad aan het begin van de invasie.

Quote du Jour

Quote du Jour | Mollen in het Witte Huis

, door

 

What happens the next time a staffer seeks to dissuade the president from, say, purging the Justice Department to shut down Robert Mueller’s investigation? The author of the Times op-ed has explicitly told the president that those who offer such advice do not have the president’s best interests at heart and are, in fact, actively subverting his best interests as he understands them on behalf of ideas of their own.

Foto: Abhi Sharma (cc)

In dienst van de nazi’s

, door

RECENSIE - © Uitgeverij Omniboek. Boekomslag In dienst van de nazis, door Paul van de WaterHet was een soort spelletje, in het beruchte Groningse Scholtenhuis. De arrestant werd omringd door vier beulen, die hem om de beurt een klap gaven met een gummiknuppel. Na elke klap liet de beul de knuppel op de grond vallen, waarna de arrestant deze moest oprapen om hem aan de volgende beul te geven. En weer een klap te krijgen.

Op een dag was het de beurt aan de opgepakte verzetsstrijder Louis Swaagman om deze behandeling te ondergaan. Swaagman zag dat één van de beulen de gehate Sleijffer was, en op het moment dat hij had opgepakt en aan hem moest geven, haalde Swaagman keihard uit en raakte Sleijffer met de knuppel vol in het gezicht.

‘De reactie van Sleijffer, ‘zo schrijft Paul van de Water, ‘was dodelijk voor zijn positie. Hij begon namelijk te huilen.’ Sleijffer herpakte zich snel, en begon hij Swaagman in blinde razernij te slaan en te schoppen maar voor zijn reputatie onder zijn collega’s was het te laat. Die vonden hem al gestoord, een sadist en een lafaard (Sleijffer ging klussen in executiepelotons en doodseskaders steevast uit de weg) maar dit incident liet zien dat hij ook een zwakkeling was. Hij had zich laten slaan én hij had gehuild.
Louis Swaagman werd door de SD afgevoerd naar het concentratiekamp Neustadt en overleed daar op 11 mei 1945.

Foto: Ryohei Noda (cc)

Kunst op Zondag – U ook voor de verandering?

, door

Kunst als wapen tegen oorlog is van een engagement dat aan menig revolutie heeft bij gedragen, Het bestaat nog en dat is om vrolijk voort te gaan op het pad der verandering.

Zo hadden we het vorige week over Art Works for Change, dat met rondreizende tentoonstellingen en online projecten mensenrechten, sociale rechtvaardigheid, gendergelijkheid, milieu en duurzaamheid aan de orde stelt.

Sinds 2008 heeft de organisatie 19 projecten gerealiseerd. Daarvan zijn 16 tentoonstellingen vertoond in 33 steden in 17 landen, op 40 locaties, waarvan 17 reguliere musea of kunstcentra. Maar nog op geen enkele plaats of in geen enkel museum in Nederland.

Dat zulke initiatieven nog steeds hard nodig zijn bewijst recente berichtgeving dat #MeToo de musea is binnengedrongen. Ophef waarover twee maanden eerder al in buitenlandse media was te lezen.

Wat zullen we nu hebben? Zijn er kunstenaars gedwongen de museumdirecteur te pijpen vooraleer hun werk werd geaccepteerd? Zijn er kunstenaars na afloop van vernissages bepoteld door geile conservatoren?

Vooralsnog niets van dat alles. Het ging om de vraag of kunst met vrouwelijk naakt nog wel zonder een hedendaagse #MeToo verantwoorde toelichting vertoond kan worden. Om daar een discussie over uit te lokken werden in de Manchester Art Gallery een groepje badende nimfen verwijderd.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: craftivist collective (cc)

Kunst op Zondag | Voor de verandering

, door

Laten we voor de verandering eens een kijkje nemen buiten de focus van de media. Focus is in dit geval een eufemisme voor de tunnelvisie dat goed nieuws geen nieuws zou zijn.

Het is mooi mee genomen als we er vrolijk van worden, maar goed nieuws is niet altijd leuk nieuws. Goed nieuws gaat vaak over ellende. De meeste mensen willen daar van af en het goede nieuws is dat er ook veel mensen aan werken er van af te raken. Kunstenaars dragen daar op uiteenlopende wijze aan bij. Ze zetten kunst in als wapen tegen, onder andere, oorlog.

Niet iedereen is er van gecharmeerd als kunst onrecht, ongelijkheid en onmenselijkheid als onderwerp heeft (getfer, kunst moet leuk zijn….). Maar juist heden ten dage, nu de media focussen op wat ‘alternatief rechts’ wordt genoemd, is pijnlijk duidelijk dat we nog lang niet kunnen spreken van ‘verworvenheden’ van de revolutionaire idealen die grof gezegd vallen onder ‘vrijheid, gelijkheid, broederschap’.

Dat is bij lange na nog niet bereikt en wie op die ‘revolutie’ afgeeft laat zich kennen als een oerconservatieveling, zich vastklampend aan stereotypische machtsverhoudingen. Onderwijl bepotelen ze begrippen als vrijheid en democratie. Afblijven!

Sorry, ik dwaal af, we moeten naar het goede nieuws.

Foto: digitalbodies (cc)

De dissidenten in ‘Dat wordt oorlog!’

, door

RECENSIE - Het sociaal experiment in het tv-programma van BNN laat zien hoe gewone mensen door manipulatie en wij-zij-denken worden gedreven tot conflict.

BNN zond in april en mei in vier delen het programma Dat wordt oorlog! uit. In het programma wordt een sociaalpsychologisch experiment uitgevoerd om te laten zien hoe ‘gewone mensen’ zo gemanipuleerd kunnen worden dat ze bereid zijn te strijden (met geweld) tegen een groep mensen die in hun ogen ‘anders’ is.

Het experiment is gebaseerd op het Amerikaanse Robbers Cave Experiment uit 1954, waarin twee groepen van 12-jarige jongens, die dachten dat ze op een zomerkamp waren, tegen elkaar werden opgezet. Onderdeel van het experiment is niet alleen om de rol van groepsdynamiek (in-groep versus uit-groep, wij-zij-denken) in het ontstaan van een conflict te onderzoeken, maar ook om te kijken wat er nodig is om de groepen tot verzoening te laten komen.

Strijden om eten

De twaalf deelnemers (18-30 jaar) in Dat wordt oorlog! zijn ingedeeld in twee teams, die in eerste instantie niet van elkaar weten. De eerste manipulatie is gericht op het hecht maken van de teams. Ze moeten hun persoonlijke items afstaan, dezelfde kleding dragen (zo ontstaan Team Rood en Team Blauw) en een teamlogo ontwerpen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende