Privacy van ambtenaren

Vorige week kreeg ik na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur eindelijk weer wat documenten binnen over de Haagse Pand Brigade – het ‘integrale handhavingteam’ dat bij een ‘gerede verdenking’ van velerlei aard een kijkje achter de voordeur komt nemen. Natuurlijk is weer een hoop zwart gemaakt, zoals namen van ambtenaren, bezochte adressen etc. Eén passage vond ik echter opvallend: het vastleggen van een huisbezoek op film of geluidsband. Een werkinstructie zegt hier het volgende over. ,,Het komt voor dat bijstandsklanten het huisbezoek willen vastleggen met behulp van een foto- of videocamera of geluidsapparatuur. Deze vastlegging kan tot gevolg hebben dat medewerkers tegen hun uitdrukkelijke wil gefilmd worden, of dat de ontstane opnames tegen hun wil in openbaar worden gemaakt op wat voor manier dan ook. Dit kan ingrijpende persoonlijke gevolgen hebben voor de medewerkers die het huisbezoek afleggen. Deze situatie kan dan ook niet worden geaccepteerd, en daarom geldt in dit soort situaties de volgende werkwijze:

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Black Box Brussel

, door

zwarte doosEr is goed en slecht privacynieuws uit Brussel. Hoewel, eigenlijk is er geen nieuws. Brussel is nooit een populair media-onderwerp geweest. Redacties halen er journalisten weg. De enige krant in Nederland die gestructureerd over de EU berichtte, NRC Handelsblad, heeft zijn Europapagina stilletjes uit de krant verdreven. En ook Joris Luyendijk steekt zijn verbazing over de Haagse drukte versus de Brusselse stilte niet onder stoelen of banken.En dat terwijl de afgelopen dagen weer een paar nieuwtjes boven tafel komen, die het belang van goede verslaggeving illustreren. Het nieuws gaat over privacy – en dus over burgerrechten.

Het eerste nieuws is gebracht door Webwereld (hier in de waanlink). In een uitstekend stuk doet Webwereld uit de doeken hoe Amerikaanse bedrijven en overheidsinstellingen een zeer belangrijke transatlantische privacyregeling, Safe Harbor, misbruiken of gewoon negeren. Safe Harbor is een serie afspraken waarbij Amerikaanse bedrijven zich aan Europese richtlijnen voor het gebruik van persoonsgegevens committeren.

Dat is hard nodig. De VS gelden als een ‘derde land’ waar persoonsgegevens onvoldoende beschermd worden. Dat komt mede door een andere opvatting over eigenaarschap van persoonsgegevens. In de EU blijven gegevens altijd van jou. In de VS zijn ze bezit van degene die ze verzameld. Amerikaanse bedrijven kunnen er dus zo’n beetje alles mee doen. Ook aan opsporings- en veiligheidsdiensten geven, zoals volgens Webwereld geregeld gebeurt. Als op basis daarvan een verdenking ontstaat jegens een Europese burger, komt die burger daar pas achter zodra hij op Amerikaanse bodem wordt aangehouden. Als non-citizen, hoef je overigens niet op dezelfde rechten te rekenen als Amerikanen hebben.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Databloggen met Sargasso

, door

DATA - Dutch Open Data LabDe wereld draait op data. Nog nooit werd er zoveel data geproduceerd als nu: iedere twee dagen net zoveel als zo’n beetje de hele twee millennia ervoor. De kunst is om eerst informatie en dan kennis uit die data te halen. Bedrijven schrapen internet af en spitten hun klantbestanden door om nieuwe verkoopkansen te vinden en processen te stroomlijnen. Overheden gebruiken enorme publieke (en steeds vaker private) databanken om beleid van een feitelijke basis te voorzien.

Ook de journalistiek – en in het verlengde daarvan de blogosfeer – ontdekt langzaamaan de kracht van data, zoals de onthullingen van WikiLeaks duidelijk maken. In grote gegevensbestanden zitten verhalen verborgen. Over declaratiegedrag van politici. Over wie kent wie in de bovenlaag van het Nederlands bedrijfsleven en openbaar bestuur. Over nieuwe trends in criminaliteit, drank -en drugsgebruik, vervuiling, armoede. Wie de data heeft, kan overheden en bedrijven onder de loep nemen en dus controleren.

Daarnaast worden de technieken om die gevonden informatie aantrekkelijk te presenteren steeds laagdrempeliger. Met een gratis visualisatieprogramma timmer je op je zolderkamer zo een prachtige interactieve infographic in elkaar. Sommige datarepresentaties zijn ware kunstwerken die in een oogopslag een goed verhaal kunnen vertellen. En soms kun je op humoristische wijze een punt maken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het wikilek is goed voor de online journalistiek

, door

Deze gastbijdrage is van Jelmer Mommers en is ook op zijn site te lezen.

Voor de toekomst van internationale online journalistiek zal deze publicatie — net als de Afghaanse warlogs en de video van een schietpartij in Irak — van groot belang blijken. Moet je, in de eerste plaats, toch nagaan dat dit alles op een zondagavond gebeurt. Dat is Wikileaks’ manier om te zeggen dat de journalistiek van de toekomst continu is, online is, over landsgrenzen heen gaat, en gebaseerd is op samenwerking.

Wikileaks’ streven naar transparantie kent geen grenzen. De VS is daar als slachtoffer vanzelfsprekend niet over te spreken. Het is te vroeg (en misschien wel onmogelijk) om definitief te beslissen of deze nieuwe publicatie in de praktijk goed zal zijn voor de wereld – of de wereld beter af is met een zwakker Amerika.

Wellicht bewegen de VS en andere landen na de schrik van vandaag verder weg van hun eigen streven naar transparantie, willen ze hun communicatie nog meer controleren. (De VS heeft al maatregelen aangekondigd om geheime informatie beter te beveiligen.) Dat zou slecht zijn voor burgers, die recht hebben op open informatie.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Open Up Overheid!

, door

DATA - Vandaag een gastbijdrage van Noor Huijboom en Bas Kotterink, werkzaam bij TNO. De bijdrage stond eerder in NRC Handelsblad.

open ramenIn zijn recente boek Je hebt het niet van mij, maar… pleit Joris Luyendijk voor meer openheid over contacten tussen lobbyisten en ambtenaren. Zelf onthulde hij deze week dat minister Hillen (Defensie, CDA) bij zijn aantreden had verzwegen dat hij tot voor kort betaald advies gaf aan een sigarettenfabrikant.

Wij zijn het eens met Luyendijks oproep. Terwijl internationaal meer transparantie de trend is, blijven Nederlandse overheidsinstellingen relatief gesloten. De regeringen van de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Australië houden zelfs een wedloop: wie publiceert de meeste overheidsdata online?

Regeringen noemen diverse motieven voor hun beleid van openheid. Ten eerste kunnen overheidsdata worden gebruikt om de overheid te controleren. In de Verenigde Staten zijn er talloze initiatieven, bijvoorbeeld de website followthemoney.org, met informatie over politieke donaties. Met één druk op de knop wordt duidelijk dat Tim James, Republikein in Alabama, vooral wordt gesponsord door makelaars en democraat Jim Folsom door advocaten. In Groot-Brittannië organiseerde The Guardian een grootschalig onderzoek naar declaratiepraktijken van politici, met behulp van een onlineapplicatie en toegang tot overheidsdata.

Op de tweede plaats kunnen ondernemers met overheidsdata nieuwe digitale diensten ontwikkelen – om een gratis parkeerplek te vinden, te zien of een product is afgekeurd of om de wachttijd bij een loket te raadplegen. De Europese Commissie becijferde al in 2006 dat de economische baten van dit soort nieuwe diensten kunnen oplopen tot 44 miljard euro per jaar in Europa.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ondemocratisch schimmenspel

, door

Nog niet eens zo heel lang geleden heeft de Nederlandse regering, na veel druk vanuit de samenleving, besloten om van haatzaaien via internet geen apart strafbaar feit te maken. Inmiddels ligt er een voorstel van de Europese Commissie waarin dit toch weer aan de orde is. Dat hebben we ondermeer te danken aan een schimmige Europese inlichtingendienst, het EU Joint Situation Centre (SitCen). Aan wie deze inlichtingendienst verantwoording aflegt, hoe zij opereert en welke invloed zij heeft op de vorming van het Europese, en dus ons veiligheidsbeleid, is in nevelen gehuld.

De Nederlandse onderzoeker Jelle van Buuren (Buro Jansen & Janssen en Eurowatch) schreef vorig jaar een onthullend essay over het SitCen. Zo dadelijk een gesprek over de schimmige constructie van een deze inlichtingendienst en de risico’s die SitCen in zich draagt, maar eerst wat achtergrond (met onderaan nog een vraag aan de lezers).

In zijn essay beschrijft Van Buuren het ontstaan van het SitCen en de geleidelijke uitbreiding van zijn taken. Dat is een geen fraaie geschiedenis. SitCen werd in 1998 opgericht om uit open bronnen inlichtingen te vergaren over buiten-Europese dreigingen. Toen Javier Solana als Hoge Vertegenwoordiger het buitenlands beleid van de lidstaten ging coördineren, plaatste hij SitCen onder zijn gezag. Daar lag geen formeel besluit aan ten grondslag.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Transparante overheid? Woberator, the movie

, door

Dit is een gastbijdrage van onderzoeksjournalist Brenno de Winter. Het stuk staat ook op zijn eigen site.

De overheid neemt namens ons allemaal besluiten. Ze maken beleid en voeren het uit. Het volk als opdrachtgever mag dat controleren en heeft daarvoor de onderliggende documenten nodig. De wet die dat regelt is de Wob (Wet openbaarheid van bestuur). Maar hoe mooi de woorden ook op papier staan de weg naar transparantie is vaak erg moeizaam.

In deze documentaire ziet u enkele van de problemen, een oplossing en vooral de staat van Nederland, een land dat vaak roept heel transparant te zijn. Maar is ons land dat ook? En staan wij er voldoende bij stil dat het recht op informatie een mensenrecht is en houden we ons daar ook aan? Politici, Wob-experts, advocaten en een wetenschapper geven hun mening.

Woberator, de documentaire is een project van Stichting Dat Zou Jij Wel Willen Weten, gemaakt door Sebastiaan ter Burg en Brenno de Winter.

Woberator, de documentaire from Brenno de Winter on Vimeo.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

En de obstructor is…

, door

Vandaag een bijdrage van onderzoeksjournalist Brenno de Winter. Hij organiseert de eerste Nederlandse Right to Know Day, een bijeenkomst over transparantie van en obstructie door de overheid. Vandaag maakt hij de genomineerden bekend.

brandkastDe genomineerden voor de “Meest Transparante Ambtenaar” en “Obstructor Award” voor 2010 zijn bekend. Beide prijzen onderstrepen de beste en slechtste illustraties van transparant bestuur in Nederland. Burgers en journalisten ondervinden nog altijd veel problemen bij het openbaren van documenten, die eigenlijk al openbaar hadden moeten zijn, via de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De uiteindelijke winnaar zal op 28 september 2010 op de Internationale Right To Know Day worden gekozen.

Obstructor Award

Voor de Obstructor Award zijn genomineerd:

1. de Gemeente Ede. Een Wob-verzoek wordt verstuurd naar het centrale faxnummer op de site van de gemeente, maar blijft ruim een maand naast de fax liggen. Na wat klachten wordt het verzoek uiteindelijk behandeld, maar worden documenten achtergehouden. Ook in de bezwaarfase wordt een nieuw besluit genomen. Dat gaat dan naar de verkeerde burger en weer blijken documenten achtergehouden;

2. de Gemeente Nuenen. Een journalist verzoekt de gemeente Nuenen om de declaratiebonnetjes van de bewindvoerders vrij te geven. Als reactie dreigt de gemeente met een forse rekening, waarbij ook wordt gecommuniceerd dat geen kosten hoeven te worden voldaan als hij zijn verzoek intrekt. Dat gebeurt niet en een rekening voor ‘gedane arbeid’ van ruim €800 is het gevolg. Toen de regionale rekenkamer deze bonnetjes kreeg hoefde hij dat niet te betalen. Als de zaak bij de rechter ligt en duidelijk wordt dat de missie kansloos is. Dus kiest de gemeente eieren voor zijn geld;

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende