Wanneer is geweld gerechtvaardigd?

Wanneer is het gebruik van geweld legitiem? Daarover debatteerden Ruud Welten en Hans Achterhuis vorige week in Utrecht. Ook schreven zij essays om hun standpunt duidelijk te maken, die verschenen in Trouw en hier op Sargasso. Maar zowel Welten als Achterhuis zaten fout, denkt Mihai Martoiu Ticu. Ruud Welten en Hans Achterhuis debatteren over geweld. Ze zijn allebei fout. In mijn masterscriptie in filosofie betuigde ik dat we een Internationaal Hof voor Mensenrechten moeten oprichten. In deze rechtbank moeten alle individuen alle staten kunnen aanklagen. Waarom? Om twee redenen: Ten eerste omdat een rationeel concept van rechtvaardigheid dit vereist. Ten tweede, zonder rechtbank is iedereen vrij om te doen wat hij wil, inclusief geweld gebruiken.

Door: Foto: zzkt (cc)
Foto: zzkt (cc)

Wie is er begonnen? Deel 2

OPINIE - Geweld komt vaak van mensen die zelf slachtoffer zijn van onrecht, betoogt Ruud Welten. Welnee, betoogt Hans Achterhuis in een tweede essay, als we zo gaan redeneren, kan iedereen erop los slaan.

In een reeks avonden van Studium Generale Utrecht en artikelen in Trouw gaat Denker des Vaderlands, Hans Achterhuis, in gesprek met Tegendenkers. Maandag vond het eerste gesprek plaats in een volle aula van het Academiegebouw in Utrecht.

Hans Achterhuis omschreef geweld als ‘het min of meer met opzet toebrengen of dreigen toe te brengen van schade aan mensen of voorwerpen’. In zijn magnum opus ‘Met alle geweld’ beschrijft hij de vele zichtbare verschijningsvormen van geweld. Maar, vroeg Tegendenker Ruud Welten zich af, hoe moeten we omgaan met de vele onzichtbare vormen van geweld die in onze maatschappij aanwezig zijn? Er is veel onzichtbaar geweld dat inherent is aan de moderne welvaart. Met een versluierende term uit het leger noemde Welten dat ‘Collateral Damage’: bijkomstige schade. Beveiliging, bureaucratie, intimidatie en sociale ongelijkheid lijken onze samenleving vredig te houden, maar zorgen structureel voor bijkomstige schade. Al zien we dat niet graag onder ogen.

Gisteren kon je het essay van Ruud Welten lezen. Vandaag antwoordt Hans Achterhuis.

HANS ACHTERHUIS

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: zzkt (cc)

Wie is er begonnen? Deel 1

OPINIE - Geweld komt vaak van mensen die zelf slachtoffer zijn van onrecht, betoogt Ruud Welten. Welnee, betoogt Hans Achterhuis in een tweede essay, als we zo gaan redeneren, kan iedereen erop los slaan.

In een reeks avonden van Studium Generale Utrecht en artikelen in Trouw gaat Denker des Vaderlands, Hans Achterhuis, in gesprek met Tegendenkers. Maandag vond het eerste gesprek plaats in een volle aula van het Academiegebouw in Utrecht.

Hans Achterhuis omschreef geweld als ‘het min of meer met opzet toebrengen of dreigen toe te brengen van schade aan mensen of voorwerpen’. In zijn magnum opus ‘Met alle geweld’ beschrijft hij de vele zichtbare verschijningsvormen van geweld. Maar, vroeg Tegendenker Ruud Welten zich af, hoe moeten we omgaan met de vele onzichtbare vormen van geweld die in onze maatschappij aanwezig zijn? Er is veel onzichtbaar geweld dat inherent is aan de moderne welvaart. Met een versluierende term uit het leger noemde Welten dat ‘Collateral Damage’: bijkomstige schade. Beveiliging, bureaucratie, intimidatie en sociale ongelijkheid lijken onze samenleving vredig te houden, maar zorgen structureel voor bijkomstige schade. Al zien we dat niet graag onder ogen.

Vandaag het essay van Ruud Welten. Morgen om deze tijd het antwoord van Hans Achterhuis.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Klimaatverandering aanpakken via het recht

Het eilandstaatje Palau heeft recentelijk juridisch advies ingewonnen voor een mogelijke rechtszaak tegen landen die verantwoordelijk zijn voor de hoge CO2-uitstoot. Het eiland dreigt namelijk kopje onder te gaan door de stijging van de zeespiegel, die een direct gevolg is van de opwarming van de aarde. Volgens de Paulaniers zijn zij het slachtoffer van de nalatigheid van andere landen om de klimaatverandering aan te pakken. Dr. Harm Dotinga, docent in het internationaal publieksrecht aan de Universiteit Utrecht en senior onderzoeker bij het NILOS, legt uit dat het vanuit juridisch oogpunt niet makkelijk is helderheid te verschaffen in dergelijke kwesties. Wie of wat moet er voor de rechter gedaagd worden? Kun je de nadelige gevolgen van klimaatverandering voor het ene land wel direct koppelen aan de hoge CO2-uitstoot in een ander land? Ondanks deze vragen meent Dotinga toch dat internationaal strafrecht een manier kan zijn om klimaatverandering aan te pakken.

Zachte verplichtingen versus harde eisen
Met de vorming van het UNFCCC in 1992 ontstaat er een raamwerk waarbinnen voor het eerst internationale afspraken op het gebied van klimaatverandering van kracht worden. De belangrijkste doelstelling voor de participerende landen was het maken van afspraken om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan. Deze afspraken waren echter ‘zacht’; landen waren zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van de plannen en er werden geen concrete doelstellingen geformuleerd. Met het Kyoto-verdrag uit 1997 kwam daar verandering in. De landen die dat verdrag ondertekenden verplichtten zichzelf en elkaar om de totale emissie van broeikasgassen tussen 2008 en 2012 met ten minste 5 procent te verminderen ten opzichte van 1990. Daarnaast werd van de ontwikkelde landen verwacht dat zij een voortrekkersrol zouden spelen bij het bestrijden van de klimaatverandering, aangezien zij daar grotendeels verantwoordelijk voor zijn.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 22-11-2022

Klimaattop in Durban

Vandaag gaat de klimaattop in het Zuid-Afrikaanse Durban van start. Drs. Theresa Fogelberg vertrok vorige week al om ondersteuning te bieden bij de voorbereidingen van de zeventiende bijeenkomst van de Klimaatconventie van de Verenigde Naties. De grote vraag is of er een akkoord gaat komen of dat deze week op teleurstellingen zal uitlopen. De avond voor haar vertrek trad Fogelberg op in de reeks Rights to a green future. Zij sprak haar zorgen uit over het aflopen van het Kyoto-protocol, dat nu de CO2-uitstoot aan banden legt. Zal toekomstige wetgeving wel krachtig genoeg zijn met betrekking tot de huidige klimaatproblematiek? De resultaten van de top zullen hier grotendeels op beoordeeld worden. Kijk hier de lezing van Fogelberg terug en lees hier het nieuwsblog.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Diervriendelijk sterven

“Hoe zou ik geslacht willen worden, als ik een koe was?”, kopte NRC Handelsblad dit weekend. Temple Grandin, hoogleraar dierkunde aan de Colorado State University, verdiept zich al 40 jaar in deze vraag. Ze onderzoekt hoe het dierenwelzijn in slachterijen verbeterd kan worden en probeert haar adviezen ook actief aan de man te brengen bij slachthuizen en beleidsmakers. Een bloedig onderwerp, waar velen misschien niet al te veel aan willen denken. Maar zolang we vlees eten, is en blijft dit onderdeel van onze relatie met dieren. Een relatie waarin de mens zich op zijn minst inconsequent opstelt. Sommige dieren aaien en koesteren we, andere eten we op na een kort en anoniem bestaan in een megastal.
Tijdens De Nacht van Descartes – Een dier om op te vreten kwamen diverse wetenschappers aan het woord over deze relatie. Heeft de mens de morele plicht om dieren een goed leven te bieden? Hoe weten we eigenlijk of een dier een prettig leven heeft? En als we dierenwelzijn serieus nemen, heeft de vleeseter dan nog toekomst? Luister hier naar de visies van biologen, filosofen, dierenartsen en historici.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezing Studium Generale: het gevaar van straling

In samenwerking met Studium Generale Utrecht besteedt Sargasso aandacht aan wetenschappelijke lezingen uit het verleden die niet aan actualiteit hebben ingeboet. Vandaag een lezing over elektromagnetische straling, is uw pokkie levensgevaarlijk?

“Hoe schadelijk is mobiele telefonie? Overal vechten wetenschappers elkaar de tent uit over de gevaren van elektromagnetische straling, zo blijkt uit een artikel van Vrij Nederland van 12 november jl. Dit voorjaar deelde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de straling van mobieltjes in de categorie ‘mogelijk kankerverwekkend’ in. Zaadbalkanker komt tegenwoordig meer dan twee keer voor dan normaal – en waar dragen mannen hun mobieltjes? Anderen, zoals de Nederlandse Gezondheidsraad, lijken minder overtuigd. De kracht van de straling zou erg worden overdreven, en is nooit sterk genoeg om daadwerkelijk moleculen te kunnen beschadigen. De kracht is te vergelijken met ‘een veertje dat tegen een muur waait’, in de woorden van de Utrechtse professor Jan Lagendijk. Studium Generale besteedde eerder al aandacht aan de vraag hoe schadelijk mobiele telefonie nu echt is. Is het een broodjeaapverhaal, of moeten we ons daadwerkelijk zorgen maken, en drastisch minder mobiel gaan bellen?” – SG Utrecht

Kijk de lezing van prof. dr. ir. Hans Kromhout, die zich bezig hield met ‘Elektromagnetische velden en gezondheid’ hier terug.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezing Studium Generale: de filosofie over deugdelijkheid

In samenwerking met Studium Generale Utrecht besteedt Sargasso aandacht aan wetenschappelijke lezingen uit het verleden die niet aan actualiteit hebben ingeboet. Vandaag een lezing over de ethiek uit de klassieke oudheid, de ‘deugdethiek’ van Aristoteles.

Is deugdethiek de perfecte ethiek voor deze tijd? Onze samenleving kan wel wat oefening in het juiste midden gebruiken. In hoe we met elkaar omgaan op straat of in de trein. Maar ook politici, die over elkaar heen buitelen in hun reacties op actuele kwesties, die vaak een dag later alweer vergeten zijn. Prof. Joep Dohmen stelde zijn lezing over Aristoteles dat politici wel les in deugden mogen krijgen. Hij verwees naar prof. Paul van Tongeren, die in zijn werk moderne deugden onderzoekt, zoals integriteit. Het truttige imago van deugdelijkheid is onterecht; de Aristotelische ethiek is juist een moderne vorm van levenskunst die past bij een individuele samenleving.

Meer weten over deugdethiek? Kijk dan de lezing Klassieke deugden van Paul van Tongeren terug.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.